gebaggerd worden in de beringing, welke het onderhavige riviervak nog van de voltooide rivier
beneden H a g o o r t scheidde, en op den 26sten dier maand deed zieh de getijbeweging voor het
eerst-aan de binnenzijde van den Aalburgsehen dijk bij H eusden gevoelen. Het geheele riviervak
werd daarop in de tweede helft van December voltöoid opgeleverd.
Het grondverzet bedroeg in dit riviervak 5,717,500 M3 in het profiel van herkomst gemeten,
waarvän 4,863,800 M3 afkomstig waren uit het gevormde rivierbed en de overige hoeveelheid
uit de kanalen en de bijkomende werken. Ongeveer 7 5 °/0 van al den grond is met excavators
verzet en per spoor vervoerd, terwijl voorts 576,800 M3 met de schop in kruiwagens en 15,600 M3
in Spoorwagens zijn geladen en eindelijk 897,300 M3 zijn gebaggerd. - Voor berging van den
veengrond werd een depot aangewezen längs den zuiderdijk bij H eu sd en, waarheen die grond
per elevator over den dijk heen werd vervoerd.
De excavators hebben in dit riviervak voordeeliger gewerkt dan in de vorige vakken, in
hoofdzaak wegens eene verbeterde eonstructie van de emmerladders, waardoor zonder exträ-
kosten de bovengrond kon worden afgezonderd, doch 00k wegens een verbeterd schema 'van
spoorlegging en het gebruik van kipkarren, in de plaats van gewone waggons. De sleuven voor
de kleikisten onder de bandijken zijn gebaggerd door speciale kleine molens, die op de plaats
der ontgraving in elkander werden gezet.
Bij de vorming van het zomerbed nabij D ro n g e len moesten de fundamenten van het voor-
malige • kasteel van Gansoyen worden opgeruimd, waardoor veel oponthoud werd ondervonden,
terwijl de excavators herhaaldelijk in de met modder gevulde grachten dreigden weg te zakken.
De oude muurwerken zijn, alvorens te worden verwijderd, met de geheele situatie van het
kasteel opgemeten en in teekening gebracht.
RIVIERVAK VÖÖR HEUSDEN.
(Bestek N°. 177, dienst 1892—-I894).
De vorming van het riviervak vöör Heusden werd in den bestek vereenigd met de verruiming
van het Heusdensch Kanaal, omdat beide werken, als ’t ware een geheel uitmaakten in dien
zin, dat de uit het Heusdensch Kanaal afkomstige grondmassa’s grootendeels in de aanvuHingen
en ophoogingen vöör H eusden moesten worden geborgen.
Op 30 November 1892 aanbesteed, werd op 14 Februari d. a. v. met het baggerwerk in
de Doode Maas begonnen en gedurende het geheele jaar 1893 bijna uitsluitend aan het riviervak
vöör Heusden gewerkt, omdat de onteigening längs het Heusdensch Kanaal vertraging onder-
vond. De grond voor den -leidijk op het eiland van N ed e rh em e r t werd tijdens de hooge
rivierstanden in den aanvang van het jaar geaeeltelijk met onderlossers aangestort, doch overigens
per spoor aangevoerd na door een excavator uit den Bernschen dijk en de westwaarts daarvan
gelegen strook grond te zijn ontgraven.
Tegen het einde van 1894 werd het bestek voltooid opgeleverd. Het grondverzet heeft
2,152,260 M3 bedragen, gemeten in het profiel van herkomst, waarvan 920,560 M3 ten behoeve
der verruiming van het Heusdensch Kanaal. Van den verwerkten grond werden 1,657,580 M3
gebaggerd en gedeeltelijk opgespoten, 236,118 M3 met den excavator ontgraven en eindelijk
102,712 M3 met de schop in kruiwagens, 101,750 M3 in kipkarren en 54,100 M3 in spoorwagens
geladen. Van den overtolligen grond werden 23,000 M3 geborgen in de Bernsche grondberg-
plaats, 293,880 M3 in de grondaanvulling längs den zuideroever boven H eu sd en , 159,470 M3
buiten het werk tusschen kribben in de Maas en 147,440 M3 op grond en van particulieren.
Bij de opruiming van den Bernschen dijk werd gestooten op een verborgen muur, zwaar
in aanleg 1.18 M. ter lengte van 270 M., welke, naar vermoed wordt, een overblijfsel was
van een onderaardschen- gang tusschen H eu sd en en de Abdij van Bern.
IN GEBRUIKSTELLING DER LOSWALLEN.
De Dussensche loswal werd, in verband met de afdamming van de Scheisloot bij K e iz e r s -
v e e r , in het laatst van Juni 1893 voor het verkeer opengesteld. De loswallen te H a g o o r t ,
D ro n g e le n , D o e v e r e n en G en d e ren kwamen successievelijk in de zomermaanden van 1894
in dienst.
O PG A V E V A N KO STEN,
De kosten van aanleg zijn in den volgenden Staat vermeld.