niettegenstaande hij toen slechts enkele centimeters waakte,, geen schade berokkend. Door den
ijsgang, welke in den aanvang van 1891 plaats had en den daaruit gevolgden overloop van
den dijk, met hevigen aanval door het overstortende ijs, ontstond evenwel eene vrij belangrijke
schade, inzonderheid aan die dijksvakken, waar op de kruin een grintweg was aangebracht. ')
Daarbij stroomden twee gaten in den dijk, het eene gat, lang 20 ä 25 M., viel den 30sten Januari
juist beneden de oprijlaan bij Bato’s erf en daardoor stroomden water en ijs in den Kopschen-
polder; dank zij de onmiddellijk aangebrachte voorzieningen, werd dit gat niet grooter, doch
de op- en afritten gingen geheel verloren. Op den i sten Februari ontstond vervolgens op ongeveer
250 M. boven den Heggeldijk een klein gat in den beteugelingsdijk. De stand der Waal te
S t .-A n d r ie s was toen 8.09 M. -f- A.P. en ondanks de hevige overstorting van water en ijs
bleef de dijk, met "uitzondering van de genoemde gaten, op de hoogte van aanleg in stand.
P p 2 Februari stroomde de dijk van ongeveer 285 M. boven den Heggeldijk tot 5° M. boven
het Oude fort St. Andries evenwel een weinig a f en die verlaging zette zieh gedurende de vol-
gende dagen geleidelijk voort, totdat op 8 Februari in genoemd dijksvak nagenoeg de hoogte
van het maaiveld (ongeveer 5.65 M. -}- A.P.) was bereikt. De Waal was toen gedaald tot 7.19 M.
-|- A.P. te S t .-A n d r ie s . Na 9 Februari voerden de beschadigde dijksvakken, tengevolge van
het waken van naburige kaden, geen water of ijs meer af.
Teneinde de verloren gedeelten van den beteugelingsdijk zoo spoedig doenlijk weder aan te
brengen, werd onmiddellijk met den aannemer eene overeenkomst aangegaan, volgens welke
de beschadigingen waren bij te werken, het gat in de oprijlaan naar Bato’s erf met rijswerk
was te dichten, de afgestroomde beloopen en het weggestroomde dijksvak bij den Heggeldijk op
nieuw met grond waren te vormen en het geheele dijksvak van het Oude fort St.-Andries tot
den oprit aan de Langestraat was te voorzien van een rijsbeslag met zware steen. De günstige
weersgesteldheid, het uitblijven van vorst en de läge rivierstand maakten het mogelijk in dit
doorgaans ongunstige seizoen, het werk reeds ongeveer half Maart te voltooien. Was hiermede
voorshands in de waterkeering tot de vereischte hoogte voorzien, het bleef alsnog noodzakelijk
den beteugelingsdijk opnieuw onder profiel te brengen, hem naar de opgedane ervaring te ver-
zwaren en te voorzien en den verloren rijweg op de kruin te hersteilen. Deze werken werden op
20 Mei 1891 in ’t openbaar aanbesteed, in welk bestek eenvoudigheidshalve tevens werden opge-
nomen de werken, noodig om den beteugelingsdijk over zij ne geheele lengte te verhoogen tot
het peil van 7.90 M. + A.P. (7.85 M. -j- N.A.P.), welke verhooging, ingevolge hetbepaalde in de
vergunning van den polder Heerewaarden, vöör 1 November 1892 moest zijn voltooid.
Intusschen was reeds op 15 Mei 1891 aangevangen met de vorming van een gedeelte van
den afsluitdijk, voor zoover deze, binnen o f op de hooge gronden van het fort Nieuw St.-Andries
vallende, op den afvoer van de Heerewaardensche overlaten zonder invloed was, benevens met
het maken van een gedeelte overlaatskade ter verkrijging van een behoorlijk verband tusschen
het bedoelde gedeelte afsluitdijk en de kade in den Rossumschen overlaat. .Deze werken kwamen
in September 1891 gereed, nadat in verband met de tijdens den ijsgang in den winter van 1891
2) Voor bijzonderheden zie het Ve rsla g van het voorgevallene op de Nederlahdsche rivieren in den winter
v a n 1890 op 18 9 1, blz. 107 en 108.
opgedane ervaring, enkele wijzigingen in het bestek waren gebracht. In aansluiting met deze
werken werden nog in 1891 uitgevoerd de verhooging van een gedeelte der sluismuren van de
schutsluis te S t .-A n d r ie s en het aanbrengen van een nieuw stel puntdeuren in het Waalhoofd.
Met de werken tot verhooging en vefzwaring van den beteugelingsdijk werd op 1 Juni 1891
aangevangen en de voor den eerstvolgenden winter te maken voorzieningen waren, inet de bijffe
körnende werken, tegen het midden van November in hoofdzaak gereed; daarbij werd den
aannemer wegens vervroegde oplevering aan premie uitbetaald een bedrag van f 4,890.— -. Na
in de wintermaanden te zijn gestaakt, werden de werken op 15 April 1892 hervat en op 12
-October van dat jaar voltooid opgeleverd.
Afzonderlijk werden nog eenige voltooiingswerken aan het dijkvak Huisschendijk— Langestraat
aanbesteed; deze werden in de maanden Augustus en. September 1892 uitgevoerd.
Op het einde van genoemd jaar werd in verband met de behoeften van den bewakingsdienst
van de overlaten, overgegaan tot het aanleggen van eene telephoongeleiding tusschen R o s s um
en het directieverblijf, gelegen nabij het punt waar de beteugelingsdijk den Molendijk snijdt.
Nadat nog in 1893 het Maashoofd van de schutsluis te S t .-A n d r ie s van een bij den nieuwen
toestand passend stel deuren was voorzien, zijn aan de Heerewaardensche overlaten geen werken
meer uitgevoerd tot dat de watervrije afsluiting in het jaar 1904, gelijktijdig met de opening
van den Maasmond, kon worden tot stand gebracht. In Maart 1904 begonnen, werd die afsluiting,
begunstigd door steeds werkbaar weder, in Augustus van hetzelfde jaar voltooid.
O PG A V E V A N K O S TEN .
, A . Beteugeling tot 7 M. -f- A.P.
Onteigening voor de kade in den Dremmelschen overlaat. . f 32,300.—
B estek N°. 198, dienst 1881 , wegens den aanleg van eene
kade in den Dreumelschen o v e r la a t ....................................... „ 20,139.20
Bestek N°. 187, dienst 1882, wegens het met b'asaltglooiing
bezetten van een gedeelte van het beloop aan de Maaszijde van
de kade in den Dreumelschen overlaat................................................. „ i 3,947-—
— f 66,386.20'1)
Bestek N°. 185, dienst 1883, wegens den aanleg van eene
kade met grintweg door den Rossumschen overlaat, genaamd
„het Klooster” _______________________ / !fg|#§ä=^u-.
Onteigening van de kade in den Heerewaardenschen overlaat
(Oud St.-Andries). . . . . . . . . . .. . . , . ........................... 4,023"“S
Bestek N°. 211, dienst 1883, wegens den aanleg van eene
kade in den Heerewaardenschen overlaat (Oud St.-Andries). . . . „ 18,300.—
— „ 4r’,34<>H5).
Te transporteeren. . . . f 112,732.20
J) Op de Staatsbegrooting ten laste v a n het a rtikel voor de W a al.
*) Op de Staatsbegrooting ten laste van een afzonderlijk artikel. Zie de wet van 15 Juni 1883 (Staatsblad N °. 82).