respectievelijk als bijlagen III en IV hierachter zijn afgedrukt. Bij de bepaling van die bijdragen
werd uitgegaan van het beginsel dat de eigenlijke rivierwerken ten laste van den Staat zouden
komen, doch dat de subsidies van de provincie en het waterschap te zamen de kosten zouden
moeten dekken van de bijzondere voorzieningen, noodig om de bestaande verhoudingen van ge-
meenschap, afwatering enz. volgens de locale belangen aan den nieuwen toestand aan te passen.
W E T S O N T W E R P .
Met de toegezegde subsidien achtte de Regeering zieh genoegzaam van de medewerking
der betrokken streek verzekerd om de verlegging van den Maasmond bij de wetgevende macht
aanhangig te kunnen maken en bij Koninklijke Boodschap van 27 Mei 1881 bereikte de T. weedé
Karner der Staten-Generaal een daartoe strekkend ontwerp van wet, hetwelk in de volgende
bewoordingen was vervat:
W i j , W i l l e m III, e n z .
Allen, die deze zullen zien o f hooren lezen, salut! doen te weten:
Alzoo Wij in overweging genomen hebben, dat het in het algemeen rivierbelang en tei
verbetering van den waterstaatstoestand in de provincie N o o rd -B r a b a n t noodig is de uitmon-
ding van de rivier de -Maas in de Waal bij W o u d r ich em te verleggen naar den Amer.;
Zoo is het, dat W ij, den Raad van State gehoord en met gemeen overleg der Staten-
Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze:
E e n i g A r t i k e l .
De uitmonding van de rivier de Maas zal worden verlegd naar den Amer.
Daarvoor zullen de volgende werken worden gemaakt:
a. een riviertak, aanvangende in de Maas aan het Heleinde, benoorden H ed ik h u iz en , ten
noorden längs H eu sd en , door het onbedijkte gebied van het Oude Maasje, längs K e iz e r s v e e r ,
tot de vereeniging met de Donge;
het normaliseeren van den Amer;
b. het afsluiten van het gedeelte van de rivier de Maas beneden Heu sd en;
c. de kanalen en andere uitwateringswerken, noodig voor de afwatering van de. landen
gelegen längs de nieuwe rivier en in het inundatiegebied van de Dommel en de A a nabij s He r-
to g e n b o s ch ;
d. die tot irrigatie, tot behoud van de gemeenschap met en tot herstel van de gemeenschap
over de nieuwe rivier.
Lasten en bevelen, dat deze in het Staatsblad zal worden geplaatst, en dat alle ministcricelc
departementen, autoriteiten, collegien en ambtenaren, wien zulks aangaat, aan de nauwkeurige
uitvoering de' hand zullen houden.
Ter algemccnc o-inschrijving van de'yölgen's dlt wétsoritwerp' uit tei.voeren werken was dé
nota Rose nagenoeg in haar geheel in de Memoric van Toclichting ingclascht. Die werken
vertegenwoordigen derhalve in grootc lijnen lu.i Muustr.oiyhprtwerp SoHNEBiirll.kv- • N oi.tiikxips .
aangevuld mcl de verruinii'ng van het Heusdcnsch Kanaal, vofgepa het ontwerp L e l y , en met
ccn afwateringskanaal naar H e d ik h u iz e n voor het inundatiegebied om 's H e r to g c n b o s c h ,
■hetwelk in geen der vorige ontwerpen vöprkwam. ffipsplinister keeft het outweip S<_r-iNebbelie
Nolti-IENIUS tot grondslag voor het wetsontwerp genomen, omdat daarin de ruimste opvatting
van de nieuwe rivier werd gehuldigd“ en de daatwgor geraamdfekosten derhalve het. höpgste
djfcr aanwezen; zonder dat de Minister zieh nochtans aan ecnc bepaalde rivierbreedte heeft
gebonden of vooruit is gcloopcn op het met de provincie te houden overlieg omtrent de voor-
ziening in de belangen van afwatering, irrigatie en verkehr te land et; té water. Daar de sluitku;
van de Heercwaardensche ovcrlaten, zoodra de verbetering van de beneden-Waal haar zou
.aedoogen, in elk gsival in ’s Minders bedoeling lá gjlln afis in ke lgjf van het lot van het onder:
havige wetsontwerp, ia die hierin nie! opgenomen. Ten eirtde de gedachten l in S n t de toekom-
vMige wat erstanden-te bcpalen worden _ de nieuwe rivier en de Amer vergcleken met de Lek ende
Nieuwe Maas, waarbij dan K e iz e r s v e e r en V 1 a a rd in g en onderling vergelijkbaar zijn, en
daaruit wordt de conclusie getrol-ken dat de verhooging yan ebbestanden te K e iz e r s v e e r bij
den waarschijnlijken afvoer der Boven-Maas door eene behoorlijke normaliseering van den Amer
zal worden te niet gedaan. De in de Memorie van Toelichting gegeven raming van kosten,
samengesteld als v o lg t:
Onteigening / 5,400>0Q0jH
Grondwerken „ 6,220,000.
Ku n s tw e rk en .. » i ,36°j°®©-'—'
Normaliseering van den Ame r . » i,02©>000d
Diraaibrug en verdere werken aan het Heusdensch Kanaal „ i 20,000.
Algemeene kosten en onvoorzien » 930,000
/ 15,050,000.—
is ruim een half millioen gülden hooger dan die van het ontwerp S c h n e b b e l i e — N o l t h e n i ü S ,
zoo wegens de opname van de verruiming van het Ideusdensch Kanaal met den bouw van eene
draaibrug daarover en de afdamming van de Maas te W e l l , als wegens eene kleine uitbreiding
van de normaliseering van den Amer en van de kunstwerken. Voor het afwateringskanaal naar
Iied ik h u iz 'en zijn in de raming van kosten geen fondsen uitgetrokken.
Het wetsontwerp gaf, zoowel bij de schriftelijke voorbereidingen als bij de openbare beraad-
slagingen in de beide Karners der Staten-Generaal aanleiding tot breedvoerige discussie’s , -met
het gevolg dat de bewoordingen der wet, welke ten slotte in de Tweede Karner met 53 tegen
28 stemmen en in de Eerste ICamer met 21 tegen 18 stemmen werd aangenomen, zoowel in
de beweegreden als in het eenig artikel vrij belangrijk met die van het ontweip veischillen. Die
wet toch luidt als v o lg t: