Volgens dit plan zou een kanaal worden gegraven van V H e r to g e n b o s c h naar H ed ik h u iz en ,
waardoor de Dommel bij hoog opperwater zou worden ontlast, terwijl de längs de A a gelegen
landen daarmede tevens, hoewel indirect zouden worden gebaat, omdat de Dieze dan niet meer
met het Dommelwater zou zijn bezwaard. Om het kanaal tijdens hooge waterstanden van de
Dieze af te scheiden was in de westelijke stadsgracht van ’s H e r to g e n b o s ch eene afdamming
met uitwatefingssluis'ontworpen. . Door deze sluis en de bestaande in de Vuchterbrug bezuiden
’s H e r to g e n b o s ch zou een soort van schutkolk worden ingesloten, met behulp waarvan■ de
scheepvaartgemeenschap tusschen de Dommel en de Dieze in de bedoelde tijdperken zou kunnen
worden onderhouden. Het kanaal zou eerst in werking komen bij een waterstand van 2.66 M. +
N.A.P. te s H e r to g e n b o s ch , omdat het Dommelwater bij lagere standen niet zou kunnen
worden gemist voor het op peil houden van de Dieze en voor de waterverversching van ’s Her-
to g en b o s ch .
Het kanaal ging uit van de doorlaatbrug bezuiden het Station ’s H e r to g e n b o s ch in den
spoorweg naar B o x e i en volgde eerst den zuiderteen van de spoorbaan mar V lijmen tot aan
de doorlaatbrug in het Bossche veld. Hier ging het kanaal onder den spoorweg door ’), richt-te
zieh längs den kortsten weg naar den westelijken bandijk van het land .van Heusden, volgde
dien dijk vervolgens tot bij de Haarsteeg en loste zieh ten slotte in de Hedikhuizensche Maas
op om, te zamen met deze, door de bestaande sassluis en door eene yiemv ie' bouweu siuis op
de Maas te loozen. Het kanaal zou ter weerszijden worden bedijkt. De doorsrx'den waterleicingtm
zouden deels afwatering op het kanaal verkrijgen en deels daaronder door worden ge.vo*erdg öp
de kruispunten met de hoofdverkeerswegen zou het kanaal worden overbrugd.
Het kanaal zou eerst worden gegraven zoodra de nieuwe Maasmond zou zijn geopend, de
Bokhovensche overlaat gesloten, de linker-Diezedijk opgehoogd en de Baardwiiksche överluat
derhalve H rampen uitgezonderd — buiten dienst zou zijn. De doorlaatbrug- in den spoorweg
door het Bossche veld zou, in verband met den aanleg der kanaaldijken werkeloos worden, doch
voor de loozing van inundatiewater bij eventueele doorbraken van den linker-Maasdijk boven
H ed ik h u iz en zouden de dijksvakken in die doorlaatbrug tot hulpgaten worden ingericht. De
buitenbeloopen der kanaaldijken zouden niet tegen den golfslag worden verdedigd, omdat' de
jaarlijksche overstroomingen van de polders bewesten de Dieze tot het verleden zouden behooren.
Door het waterschap ter bevordering der verbetering van den waterstaatstoestand in het N.O.
deel van N o o rd -B ra b an t zouden de vereischte irrigatiewerken worden aangelegd, welke werken
van Rijkswege, voor zooveel noodig, onder het kanaal door in onderlinge verbindmg zouden
worden gebracht.
OVERLEG MET DE PROVINCIE.
Bij het in October 1887 omtrent deze aangelegenheid met de Provincie geopende overleg
bleek al spoedig, dat er omtrent de jaarlijksche inundatie van de polders bewesten de Dieze
verschil van gevoelen bestand, althans, in tegenstelling met den gedachtengang die bij het opmaken
van Nota B had voorgezeten, meenden belanghebbenden dat die winterbemesting in den vorm
‘) Bij den bouw der doorlaatbrug is reeds met dit kanaalontwerp rekening gchouden.
van eene vollcdige inundatie behouden zou moeten blijvcn, alleen met dit verschil, dat de over-
stro.oming dier landen, in den ' bestaanden toestand door de natuur in wat ai te ruime mate,
verricht, voortaan op- kunstmatige wijze regelmatig en uitsluitend metMaaswater zou geschieden.
Een tw.eede bezwaar tegen het ontworpen kanaal vormde de vrees / dat- het waterschap-„de
Algemeene Omkading” \ niet ten volle van het voordeel der verlaagde Maasstanden zou kunnen
genieten, omdat de Hedikhuizensche Maas, waarop dat waterschap uitwatert, door het toege--
voerde Dommelwater in zekere mate zou worden opgezet. Wijziging van het kanaalplan zoo-
danig, dat deze twee hoofdbezwaren zouden worden ondervangen, deed het eindcijfer der begroo-
ting van kosten zöö hoog oploopen, dat naar eene andere oplossing werd uitgezien.
PLAN CRkVECOEUR— HEDIKHUIZEN.
Als gevolg hiervan zag een ontwerp voor een kanaal van C r e v e e o e u r naar H e d ik h
u izen het licht. Volgens dit plan zou de Dieze tot nabij C r e v e e o e u r voor den afvoer van
het hooge Dommel- en Aawater dienst blijven doen, terwijl die afvoer verder zou geschieden
door de Oude Dieze en door een, als verlenging van deze längs den Iinker-Maasoever te graven
kanaal, waarvan de benedenmond even beböSten het Hedikhuizensche Sas zou liggen. In dien
mond was geen uitwateringssluis ontworpen, omdat de bestaande schotbalksluis in de Oude Dieze
te C re v e eo eu r , binnen het kanaal vallende, als zoodanig zou kunnen dienst doen,- Tot aanvoer
van het inundatiewater uit de Maas voor de winterbemesting van de streek bewesten de Dieze,
was een groote syphonduiker onder het kanaal ontworpen. Behalve de mindere kosten had dit
kanaalplan de volgende voordeelen boven de gewijzigde nota B . :
i°. door de op te werpen kanaaldijken zelf, derhalve zonder nieuwe uitgaven, werd de
sluiting van den Bokhovenschen overlaat verkregen;
2°. de traverse voor het inundatiewater naar den Baardwijkschen overlaat, bij eventueele
doorbraken van den linker-Maasdijk boven C r e v e e o e u r , werd door de kanaaldijken niet versperd ;
. 30. het bevloeijngsgebied bewesten de Dieze werd door het kanaal niet in tweeeii verdeeld;
40. de bestaande uitwatering aan het Hedikhuizensche Sas bleef onaangeroerd. .
Daartegenover stond het nadeel, zoowel uit een oogpunt van afwatering en irrigatie, als van
scheepvaart, dat de Dieze tot nabij C r e v e e o e u r met het hooge Dommel-en Aawater bezwaard
zou blijven.
PLAN ENGELEN— DOEVEREN.
Bij het verder ter zake gehouden overleg tusschen het Rijk, de Provincie en de belanghebbenden
rees de vraag of niet eene meer benedenwaarts gelegen uitmonding voor het kanaal
wäre te. kiezen, teneinde’ meer. zekerheid te verkrijgen omtrent de verlaging van hooge waterstanden
bij ’s H e r to g e n b o s ch . In de overtuigiiig dat hier, zoowel in den winter als in den
zomer ellce decimeter winst groote waarde zou hebben '), werd toen van Rijkswege een ontwerp
opgemaakt voor een kanaal, hetwelk zou uitgaan- van de Dieze bezuiden E n g e le n , en de
') Zie 00k: A. Keurenaer. Plan tot watervrijmaking van -Js -H e r 10g e n b o s c h en een gedeelte der landen
tusschen de Z 11 id-Willemsvaart en de Rivier de Dommel. ’s -H e r to g e n b o s c h 1877-