„ Hertogs in den lande van Gelre te Arnhem, zoo als wijlen Adriaan van Lokeren
„ dat ambt tot dien tijd toe bediend had.// N uh o f f meent ook, dat de //In-
//struction pour le maistre particulier de la monn. de Gheldres// tot het jaar
1476 moet gebragt worden (zie onze Bijlage G), terwijl het blijkbaar gelijktij-
dige afschrift in het Register, waaruit hij het ontleende, onmiddellijk volgde op
datgene, waarbij ons de Muntmeester particulier te Arnhem kenbaar wordt, en
hetwelk de dagteekening van 30 April 1476 draagt.
Onder Hertogin Maria vinden wij de Munt te Nijmegen en te Arnhem gevestigd.
■
In de eerste plaats deelen wij op Pl. XI vijf onderling verschillende St. Andriesguldena
van Karel mede, omtrent welker gehalte en het aantal der daarvan
geslàgene stukken wij naar onze uit de Berne ontleende opgaven in de Bijlage
verwijzèn. Zij hebben alle op de vz. de afbeelding van den Heiligen Andries
ten voeten uit, met zijn eigenaardig kruis in de hand. Omschrift:
STïRGTVS X (of ook wel alleen S2ÏRGW °) 2SRÔRS7ÏS.
Op de kz. rust het wapenschild van Bourgondië op een eenvoudig krms; dit
wapenschild is vierveldig; in Nù 1 en 3 Nieuw-, en in N° 2 en 4 Oud-Bourgondië;
het wapen, tot surtout dienende, is dat van Gelderland.
N« 1. ÏJ2SRO | IiJO SI | G îD V lt | BRG*G© |
N“ 2 , wegende 3 w. 3 k., heeft tot omschrift :
I$2£ROIl | X »Vit î 1 î BVRG *■ | J GSUR©'
en N° 3 : IJ3ÎRO ] Il ï »Vit | BVRG | GSIiO %
Op de N” 4 zaî men zien., dat ter zijde van het hoofd des Heiligen twee
bloempjes staan, en dat daar het kruis voor de S van Sand komt, en op N 5
ziet men drie bloempjes nevens des Heiligen hoofd.
De omschriften der keerzijden verschillen mede.
N° 4 heeft : ¡ÇZÏROIi | DI î GR2S | DVR J B j VR î GSIi
5 : I^TSRO I II î »Vit j BVRG X | Z X GSIi %
Zij zijn zeer zeldzaam, meest van Zs , en daarom lieten wij ze aüe afbeelden.
N° 1 is ontleend aan de verzameling van Professor s e r r u r e te Gend.
N° 2 aan die van den Heer k e e r te Amsterdam.
N° 3 aan onze eigene verzameling.
N” 4 aan de verzameling van den Heer St r ic k e r .
N" 5 aan die van den Kolonel de r o ije vau wichen.
Pl. XII biedt ons,,onder N” 6 , de afbeelding van eenen vierdubbelen groot of
dubbelen stuiver aan, door het Volk in der tijd dobbel vuwrijzer, in onze dagen in België
briquet genaamd, ten gevolge van het Bourgondische vuurijzer, dat op de vz. der
munt aangetroffen wordt ; op die vz. namelijk ziet men twee naar elkander gekeerde
zittende leeuwen, die er zeer mismaakt uitzien, en veel gelijkeü naar de wit
porseleinen voorstellingen van deze diersoort, hoedanige de Oostersche volken,
bijzonder de Chinezen, vervaardigen. Tusschen de koppen der leeuwen nu ver-
toont zieh het Bourgondische vuurstaal; het omschrift is:
î IJTSROIl % ÖSI % GR3Î X »Vit X BVRG X GSIiD X M
Op de kz. ligt • ’s Hertogen zaamgesteld wapenschild op een kort gebloemd
kruis, dat alleen door eenen muntkundigen als kruis herkend wordt. Omschrift :
x STÎIiVV * P2SG î PPIim * (populum) WVVJR * DR© * (domine) $ %
d. i. Heer behoed wo volle ; eene Bijbelplaats aan den Psalmdichter ontleend.
Deze munt weegt 2 w. 5 k. en is ongetwijfeld de denier de 4 gros, waarvan
er 80 in het Trooische mark gingen, en die op een gehalte van X penn. Ko-
ningszilver (d. i. van ongeveer § zuiver zilver), volgens de hier achter door ons
medegedeelde Ordonnantie moesten geslagen worden, en, gelijk het jaartal van
onze munt aanwijst, werkelijk geslagen zijn.
De N° 7, 8 , 9 en 10 zijn alle onderling verschillende Stempels van het jaar
1475. N° 7 heeft op de vz. :
* * I522ROBVS J DSI X GR2Î * aVK X BVRG X J X GSIlR X
en op de kz. :
¿fr STÎIlVVSR X PTÏOE X PPIlSR X TVVÎR | DR© X 14 A 5 X
Weegt als de vorige.
De N" 8 , 9 en 10 wijken alleen in de omschriften der voorzijden af.
N° 8. heeft:
, X ISÎSROIi X »©I X GR2Î X »Vit X BVRG X GSBOR X
N• 9:
»fr IjTÎROIlVS * DSI X GR2S X »Vit X BVRG X GSIi
en daarna een voorover liggend leeuwtje.
12