E.
Verordening van Retnoud, Hertog van■ Gulth en Gelre, ten ~aan2ien van den
Muntdag en de waarde der gangbare penningeh.
14 Maart 1402.
Hertoghe van Gulich ende van Gelre ende greve van Zutpheune.
"Wij laten v weten dien hoighenneysteren, soepenen ende raide onser stat van Arnhem,
onsen gueden vrienden, dat wij, by raide ende goitdnncken onser raide ende vriende, yn
onse, onser lande ende ondersate nnt ende orber, sijn onercomen, dat wij gheordineert heb-
ben eyne munte, die gaen sal alle onse lande van Gelte doer, van golde ende van siluer,
als hier na bescreuen steet, welke munte voirscr. onse mnntemeyster op eyn ly f f (1) werken
ende slaen sal vijff jaire lanck. Dat is te weten, eynen Rynschen gülden, die halden sal
twe ende tmnticl lernet (2) ende eyn greyn, Brabansche dobbel ende Gentsche scilde gere-
kent voer fijn; ende dier sal gaen yn die snede op die Troisecha merck eyn ende tseven-
tich, eyn quartier van eynen yngelschen myn. Ende eynen dobbelen dlueren grote (3) ,
die halden sal in den alloy sess penninghe conings siluers, ende dier aal ynder snede op
die Troissche merck tsestich. Ende eynen cleynen groten .(4), die halden sal in den alloy
vyff penninghe coninx siluers, ende dier sal gaen inder snede op die Troissche merck hondert
en drie. Ende eynen halucn groten (5) , die halden sal in den alloy vier penninghe
coninx eiluers, ende dier sal gaen in der snede op die Troissche merck veertyen soijlinghe
ende acht penninghe. Eynen brabaneche (6), die halden sal in den aUoy vier penninghe
coninx siluers, ende dier sal gaen in der snede op die Troyssohe merck dertich scillinghe.
Ende eynen lollansche (7), die halden sal in den alloy vier penninghe coninx siluers, ende
dier sal gaen op die Troyssohe merck in der snede tsestiejr scillinghe. Yoirt so en sal men
gheenreleye golt noch silueren gelt nemen yn onsen lande van Gelre, dan yn onser ordi-
nancie hier na besereven steet. Noch so en sal men by gheenreleye gelt kopen noch ver-
(1) D. i . onder verkrafte -ran zijn leven, bij afwijking van bet kepaalde. <
(2) Het zal moeten zijn een der drie stukken N® 2 of 3 op PI. VHI, of N® 4 op PI. IX.
(3) Zal geweest zijn een van onze Nummers 7 , 8 en 14 op PI. IX.
(4) N® 9 , 10 of 15 op PI. IX.
(5) N® 1 1 , 1 2 , 13 of 16 op PI. IX. Van-deze gingen er 288 op een mark.
v aB deze gingen er 360 op een mark. Van daar, dat ze verloren achijnen gegaan te zijn. Het
-waren stukken van een kwart groot.
(7) Stukken van een achtste groot, waarvan er 720 op een mark gingen; du» uiterat kleine muntstukje*,
van welke er ons mede niet ¿¿n in eenige verameling is voorgekomen.
kopen, dan by onsen nyen gelde, als voirscr. steet. Ende alle comenscap ende betalinghe
doen moghen sonder golt dair onder te gheuen, sonder wedersegghen van yemant. Ende
so wie dat wederseghedé, die solde verboren tyen der gulden onser nannten voirscr. Ende
so wat vreemder man off wyff die komenscap in die lande van Gelre daden, off enich
golt off silueren gelt hogher namen, bode off gheue, dan voirscr. steet, die solde verboeren,
also verre als men dat bewysen konde, van elliken stucke golts vier grote der mnnten
voirscr. ende van elliker s tü ö silueren gelds, dat hogher geboden, ghenomen off gegheuen
wöerde, eynen haltien groten der mnnten voirscr. die hdffce dair aff tot onser- behoeft,
ende dat derde veeidel tot des richters behoeff dair dat onder geschiede, ende dat vier-
de Veerdel töt des gheens behoeff, die .dat bevonde, also ducke als dat gheschiede. Voirt
so'wat borgher, die in den lande van Gelre geseten is, enigerleye gelt, golt off ziluer,
hogher neme, bode off ghetie, die sal verberen van elliken stuck golds vier groet der munten
voTscr., ende van elliken stuck silueren gelds, dat hogher genomen, geboden off ge-
gheuen woerde, eynen halnen groten der munten voirscr. Ende so wie balyoen van golde
off van siluer vyt onsen lande voerde, dat weer op'dat balyoen verloren sonder wederseggen.
Vóirt so en sal gheen wisseler wysselen moghen yn onsen lande van Gelre, hy en sal ge-
louen ende hem verbijndén, so wes balyoen dat hein vallen sal, dat hi dat in der voirscr.
onse munte leueren sal, endé nerghen anders, van golde ende van siluer, ende dat hy die
órdinancie halden sal yn alle der maten, als wij ouerdragen sijn. Ende so wat wysseler,
die balyoen van golde off van siluer op ander munte leoerden, dan yn onser munte voirscr.-
óff yemant vän sijnre weghen:, die solde verboeren dat balyoen. Ende so wat wysseler die
ander gelt vyt gheue, dan hier na bescreuen steet, die sal verboren dat voirscr. gelt, ghe-
lijc den balyoene. Ende, so wat golde off silueren gelde, dat voirscr. steet, mach men vte
den lande vuerén ende weder yn onsen lande brenghen, sonder onse begrype. Ende so wat
wysselare, die apenbare wyssel halden, die soelen hebben van enen stuck golds te wysselen
dat benedén enen nobel is enen brabansche, ende dat dair bouen is solen sy hebben enen
haluen groten der munten voirscr. ende niet meer. Ende dat gheen wysseler sijns golds
noch sijns payments versaken en sal, ende so wat wysseler des versaecte, die solde verhören
vyff der güldene penninghe als ellijch als wij ouerdraghen sijn ende voirscr. steet,
ende die boeten ende broken te keren als voirscr. steet. Ende dat en ghene van onsen
steden onser■ landen van Gelre oer sunderlinghe päyment hebben en soelen (1). Ende wij
(1) Hieruit scfaijnt men te mögen opmaken, dat vtför- het uitvaardigen dezer wet in Maart 1402 eenige
Sieden in het Herlogdom Gelre eigen nrant, althans geld tot eigen behoefte, lieten vervaardigen. Daar deze
munten echter waarschijnlijk -sVorslen Stempel droegen, kunnen wij met geene zekerheid hoegenaamd thans
iets omirent dezèlve mededeelen.
35 * .