» ende vueren buyten onsen voirsehreyen Landen van herwerts over groete me-
»njchte van goude ende silvere penningen, zoe van onsen munte ende , slage van
»desen onsen Erif-Nederlanden, als van andere onse Coninckryeken, Heeriyck-
n lieyden ende Erflanden, ende sunderlinghe die Spaensche Realen, die wy om
»die nootlicke saken van deser jegewoirdiger oirloge [met Erans I , Koning van
Frankrijk, enz.] bebben doen herwerts over bringen, de welcke sy doen overle-
» veren in de munten van andere Princen, Heeren ende Steden, om die te be-
»keeren, in andere munte van minderen ende ergeren alloy e, daer mede sy
»vervullen onse voirsz. Landen van herwertsover, ende die ontbloten van onse
» aude goede munte [de lezer lette op hetgeen wij, zoo even curcijf lieten plaatsen]
„alles tegens ende in versmadenisse van onse-voirgaende ordinancien ende plac-
// cutcn j ende tot groete ende merckelicke schade ende nadeel van *t ghemeyn
» welvaren van onser voirsz. Landen, ende van den ondersaten van dien; waer-
#omme begerende insgelycx daer inne te versiene, verbieden.ende interdiceren
,/ wy eenen yegelycken ,van wat state , qualiteyt off conditie hy zy, te vueren,
»transporteren, off doen vueren off transporteeren buyten onse voirsz. Lande
»ende Hertogdomme van Gelre ende Ghraefschap Zutphen ende andere onse
»Landen van herwertsover in vrempde Landen eenige van den voirsz. Realen
»off andere goude of zilvere penningen van onser voirsz. munte ende slage, ’t
»zy van onsen voirsz. Landen van herwertsover off van andere onse Coninck-
»rycken, Heerlicheyden ende Erflanden, dan alleenlyck voir alsoe veele als
»eenen yegelyck van , doene zal hebben voir syn reyse, sonder eenighe faulde
» off bedroch, ende tot jdien eynde alle de gene die hen sullen willen vertrecken
» uyt onsen voirsz. Landen, sullen gehonden wesen ter begeerte ende versuecke
»van onsen voirsz. officieren te vereleeren- de quantiteyt van de penningen van
»onsen voirsz. slage ende, munten, die zy. uyt onsen voirsz. Landen zullen wil-
„ len vueren ende transporteren, opte peene.van confiseatie van de voirsz. pen-
»ningen, ende van ’t duhbel van den weerdem van dien, indien naer visitatie
» over hen lieden gedaen, welcke visitatie sy oick Bullen moeten toelaten, anders
»bevonden wordt, verbiedende oock eenen yegelycken te vervueren off doen
»vervueren uyt onsen voirsz. Landen van herwertsover enich der vursz. dae-
»lers off ander billoen, cendreen off ongewrocht gout off zilver in masse, opte
« verbuerte van hondert gouden Realeri' Voir elok marck gouts , ende van twin-
» tich /Realen voir elck marck silvers, ende van meer off min na adyenant dat
»’t selfde voir de eerste reyse geschren soude, ende voir de tweede reyse aen
»’t lyff gestraft te wordene, offt anderssins arbitraelycken nae heysch ende ge-
»legentheyt van der saken:, enz. enz.» want het overige handelt, hoewel zeer
belángrijk om er kennis van te .semen; meer over boetezaken. Zie Geld. Pla-
kaatboek, bl. 136,—138.
Men begrijpt in onze dagen, waarin men gezondere denkbeeiden over de
Staatshuishoudkunde héeft, dat vrije in- en uitvoer van gemunt en ongemunt
goud en zilver tot de ongestoorde beweging van den handel behoort , en tôt des-
zelfs bloei' onmisbaar is: maar in de zestiende eéuw daoht men daar anders'over.
Den 25 Januarij 1554 werd er uit Brussel, ook voor Gelderland, een pla-
kaat nitgevaardigd, beheizende eene waardebepaling van het in de Nederlanden
koers hebbende, zoo inlandsoh als vreemd, gouden en zilveren geld: De aanhef
van dit stuk, welks noodzakelijkheid, even als van vroegere, een gevolg was
van het dunrder worden der geMspeoiën, daar ieder om des oorlogsWille, zoo
veel mogelijk, zijn gemunt geld verborg, is als volgt [Geld. Plakaatböek,
bl. 148) :;
»Onzeh lieven ende getrouwén die Stadthölder, Gantzler ende luyden van
» onseii Raede in Gelderlant, saluyt ende dilectie. Alsoe Wy in de maent van
» Meerte xv° twee en vyftigh voor paesschen, begérende voór te coinen' ende
» versien totte groote ongeregéltheyt, als doen opslaende in onsen Landen van
» hërwartsovere op ’t stuck van der munte üyt zaken van ’t gróot ende éxeessyff
» verhoogen van diversohen gouden ende silvéren pénningen thegéns onse voór-
»gaende ordinantie ende permissie op ’t Voirsz. stuck vàn der munten, in däte
»van den xien dagh van Julio xvc acht en veertigh lcstledcn, ende om éënibh-
» sins’ onse goede ende getrôuWe ondersaten te vérlichten ende süppörteren van
» so grooten ende excésSiven Verliese als gesoapen was mittef tyt daer uyt te
» volgen, hadden doen nytroepen ende publiceren zeeckere ordinantie ende mo-
» dèratie op den loop ende ptys van db solve munten, ende deselve om zeèkére
» merckelycke redenen ende consideration tot diversohen' stonden doen cöntinue-
»ren ende bysundere in de maent van Junio lestleden, geduerende deselve
24*