» raunten ende andere slaen off uytgeven, procederende tegens de selve' by
» verbuerte van lyff ende goet daer confiscatie stat grypt,'ßoe voersz. is, Ende
»want wy verstaen dat ’t verhoogen van den loop ende prys van de voersz.
»munten prinoipalicken proeedeert uyt. dien dat diversche coopluyden ende an-
» dere onse ondersaeten van herwaertsovere soekende bun luyden eygben prouf-
»iyt hen luyden vervoirderen te copen ende vercopen de voersz. goude ende
» silvere penningen, mits daer voer gevende en ontfangende voer wasdom»
[d. i. voor winstj '■« eenen stuiver, eenen halven stuiver, ofte een oirt Voer: elcken
» gouden off silveren penningen boven de prys hier boyen verelaert, ja dickwyle
» ontfangen ende geven een vierendeel, een half vierendeel, ofte een ten hon-
» dort, wollicke kopers ende verkopers de voersz. munte allermpest .verhoogen,
» ende stellen oick: te pryse de voersz, vreüide ende nieuwe munte, daer by .de
»goede munten te nyete gaen, ende oick veroirsaeckt wort, ’t uytvueren van
»die, Verbiedende daeromme wel expresselicken eenen yegelicken van wat staet,
ii qualiteyt off conditie hy sy, voertaeri te kopen off verkopen eenighe speoie van
«goude ©ff silvere munte, ofte daer aff geven.eenich prouffyt of winninge in der
u vuegen ende manieren vursz. ofte andersins, Op pene van te vcrbueren voer
i i d’ eerste. reyse thien Carolus gülden voer elcken penninck alsoe gekoft ofte
u verkoft wesende boven die confiscatie van dien als voeren, Ende voer de twede
i i reyse op de selve pene ende boete , ende boven dyen ten eeuwigen daghe Uyt
i i onsen voersz. Enrstendom Gelre ende Graefechap Zutphen gebannen te syn,
» ofte andersins tot goetduncken van den Gerichte nae de gelegentbeyt der sae-
»ken , de voersz. penen te appliceren soe voersz. is. Ende daer en boven ver-
«bieden ende interdiceren wy oick wel emstelicken dat niemant —- hem voert-
»aen en vervordere off presumere te voeren in de voersz. vremde munten eenige
» goude of silvere penningen van onsen voersz. slage ende munte off andere by
»dese tegenwoerdige onse moderatie geevalueert synde,» enz. enz. — alleß op
zware boeten, welker verdeeling tot van eene aanhaling van tien duizend gülden
toe, eene zeer aanzienlijke som in die dagen, mede in het plakaat bepaald
wordt. Verder luidt het zelve als.volgt (waaruit men ziet, welke moeite men
zich.gaf om het uitgeven der Recheimsche, Thomsche, Batenburgsche en ’sHee-
renbergsche munten in Gelderland en het Graafschap Zutphen te beletten):
» Ende öm te becomen ende vinden de ghoene die de voersz. nieuwe ende andere
»verboden penningén in de Steden ende plaetsen van onsen Eurstendom Gelre
»ende Grabfschap Zutphen brengen ende eerst ontfangen suüen, willen ende
a ordonneren wel expresselick allen Officiers dat sy den ghoenen, in handen wel-
ii licken I sÿ bevinden sullen ses weken nae de publicatie van dese t eenige van de
«voersz.- geude off silvere penningen geheel ende niet gesneden soe voersz. is,
» bedwingen! sullen te bewysen ende verifieren van wien sy de selve ontfangen
»Sailen hebben, ende soe voerts continueren tot den ghenen die niet en sal
i i können verifieren den borgher ofte inwoender der selver Stadt ende plaetse
»van wien hy die öntfängen sal'hebben, den welckenwy willen boven de voersz.
» pefien arbitraleken gecorrigeert te worden , soe men nae de qualiteydt van der
»misdaet -bevinden sal te behoeren, Willende oick de voersz. goude off silvere
» pênningen, die alsoe bevonden sullen syn , van stonden aen ende niet tegen-
» staende oppositié opgënômen ende by den Officier, die daer van die execütie doen
/>>salJ, in séquestre bewàèrdt te wordene ter tydt ende wylen toe dat de parthye
»in rechte gehoert andersins daer inne geordineerf sal wesen:, accorderende dat
» de ghene die alsoe bethoent ende.bewèësen sullen hebben van wien sy de selve
« penningen ontfangen sullen hebben , quyt ende ontlast gehouden sullen wor-
» den van de twee derde-deelen van de penen , boeten ende verbuerten voersz.»
Vèrder eindigt dit stuk Jhet de aanbeveling, dat het »alomme binnen den Ste-
»:den ende vlecken van onsen Fürstendom: Gelre; ende Graefschap Zutphen » zal
Worden » uytgeröepen ende gepubhceert, daer men ghewoenlick is uytroepinghen
» ende publication té doen — ende boveü dien copien van desen doen opslaen
»vöef dOrr stadthUysetf, kerekeü endb poirten van elcker Stadt, ten einde dat
»,’t genienre Völck al ’t selve te beter weten ende verstaen mach.// Zie Groot
deMcrm-.h Placaelboeck, I). I , bl. 271—279.
- Van dezen tijd af tot in den jaxe 1567 schijnt het zoo even medegedeelde, zoo
uitérmale strenge, plakaat eene goede werking: gehad te hebben. Het kwaad had
echter in HürtSehland, üiet minder dan vroeger in Nederland,. wortel geschoteüj.
■wij lezen zulks in den aanhef van het plakaat van 4 Junij 1567 in deze woorden ;
» Onseri lüeveff ende getrouwen die Stadtholder, Cantzier ende luyden van
»onsen 1Îsiede: in' Gélderlant saluyt ende dile.olie, Alsoe ont te verhueden ende
29*