S æ c -
IV .
dé illàtis mihi coniumeliis dicam, perquas ß - c fe ì r ù s è p e y ty m i / jS t im '¿Spew n i è p S , f i’ a i
cura adverfarum partium concurfus pluri- « „ ^ jg ~ ■'m p a if 'm ,_ t
m u r a la b o ra rcn t, n ie e tiam ò c u lo s e x p lo r a - / *• \ »> a t a /
tores cohtra me emifit, & pfopemodum J® M * 1 w l « * » w s 1
armatum minifterium tyranno praebiiit. Nec e m p i tte }f$c) ep iy t 59 ^¿opoit bx, gvo7TA8ì t<S t i
m e q u i fq u am ira p a ra tum e ffe e x i f t im e t a d j , a 4 a S Ì f f $ in cu p -y ia s . y jn S i p u t i s oìésS 'a i ä r a t
h a rum r e rum p ro b a t io n e r à . C e r t i f f im u m ^ ^ ^ ’ ¿ n ( u a , -¡M j - '
enim argumentum e it, cum aiaconos & , v w r , ^ \ /
presbyteros Eufebium affeiftantes, manife- W > P W 07i T«^ j r ^ v r e p B j >9 t b s
Ilo à me comprehenfos effe conftet. Ve- tb s EugiCk» 7rapg7n>/zev8s CjJcmpc»* u tt’ e/*w <7we<-
rum h®c miffa facio: quasquidem à ine \vKpdotq ovvéfìiivtev. òtAAcì. i a m $ et iw,
non indignationis meie teftificand® caufa', é _ » * „ ri' ’ -.x» » ^ ' a '
r j , 0 , . , * ° y x . cbyoivaix,hi<nco$ evexjv. a a a e<s C/awccv cl\o/ iw yn led ad pudorem eis mcutiendum nunc pro- < , , ~ / , ~ , «,*. . ~
lata funt. Id unum metuoj id recogito, ÌJG p M M gx£1V0 Awwir | P $ C*e<vo
quod vos in focietatém criminis vòcari v i- O L ^ - X o y i^ o f^ j, o'n vp iA S opa <zz£<$ t ò èJx.\yi/MxfJos
deo. Per inftitutiònem eriim ac pèrver- koivcoviav. y $ •£ E v tn G is A y a y v n rn x)
fam Eufebii doftrinam, confcientiam à v e - 1 , §§9 J ü / », avvecoticni' r & a w & a $ Xi'va&w^tei'jjv e«-
ritate averfam induiftis. Sed haudquaquam ? »x*»" ,» tv'' a ' $ » /
. . r „ . r i j 7. I S A B O T S * C tAA 6911' lÓPAàUcL JtPgiTniA. i iy t e^ n -
tarda erit curatio, fi Epifcopo fadelt ac , 1 » / ~ ~ ,
, 1 Tx <rx.07nv W fflm t ì Xa cLxepcuov vw y u v A o t b o m s , ^005
fincero nunc tandem accepto, ad Deurn x , f/ « , \ ~ / , < ~ , \
oculos convertatis. Q uod quidem jam in T ®WI' °'z^ p ^ 7 n r t i TmpovTns o p v p ta e
veftra eft poteftate, & ex veltro judicio ? 0 ^ iraAoq i% p w £ v f t i ì é & s K a u n a s JipTÌjc^* e» 3
pendere jam dudum oportuit, nifi fupra pivi 0 ^ ß ^p y jjc d ju o s EùaeGioSì 4cì'etvas r r o n o v \ - 4
memoratus Eufebius, iis qui tunc tempo- 20 XcipiGcivopiévav ai/faf, c fTO-uöct è \ t j \ u 9 { f % ¥ rt}$
ris valebant omni ope adjuvant!bus, iftuc opQo'niJcL k v c u o ^ iw r c e s T <njvt7n 7f p p . ^ . k t f C c
veniffet, & reéhim ordinem difciplins coin- . 7? c.’—/0' v ' il * , Z. „ , . . r . r „ BTT&oW TTtCA CLVTtS 7BÜTV EucTEblO 'ZffP9S T V l l iturballet.
Sed quomam de noe iplo E u - / » / , , ~ ^ > < / I^ *
fèbio canta« veline panca dici o p o rtu it, ^ * (« » » » ‘ « « 3 » 6
meminit patiehtia veftra lynodum in urbe ave^n^xict, e^n r Ni)(^.£6)y^ n o t e a s >6-
Nicajna fuiffe telebratam, cui & ipfe, fic-25 avvòìbv, fi x, ctu7t>5 eyca ‘7cpi7rl\>'m$ r f i T n s
u t confcientiae mea culfus pofeebat, inter- IpiviS o v v jS 'u toM X o tf u c t m p y /w iv , yS ^v erep o v ß y Ao-
fui : nullo alio confilio quam u t concor- p fyjos, vi optovoiaui ctiratcrn» lp y o [ (r a .^ ) ‘ ^ 7ra.11-
diam inter omnes conftituerem j inprimis ^ ^ j ^ ^ | | K t f f a T w ,
vero u t coarguerein ac depellerem malum v 4 , v ,N / , . K «. I m R „ (sa 7
il lu d , quod ex Arii quidem Alexandrini o r p a p x f « A A e ^ a v ^
dementia initium fumpierat, mox autem 30 ct'JnjvoiAS > j%upo77onj7D ^ Tmpx^pvipux, b ò i Eù -
abfurdo & exitiali Eufebii ftudio erat con- $ | I | ^ ^ ¿AA* S ì
fìrmatum. Idem vèto ifte Eufebius, aman- * - > //> v > , trr. A,
tiffimi & cariffimi, cum quanta putatis ^ Eun&ofo t O ^ f K t ^ v n i ^
concurfatione, utpote ab ipfa confcieiitia oons v o p iift'i* o v v fy o fiü e , a j n ^ ¿77© £ o vw & c rtQ $
V AL B S i i A n N O T A T I O N E S .
1 ,Eir(iety/A»IipffiM'7» avyfyefyiQ Vetus Interpres hunc locum
ita v ertit, Nihil enim Je fo ttìi in me injuria modo
dicam> per cjttas cum maxime adverfàrurH partium feftina-
verunt concurfiones. Epiphanius aurem Scolaiìicus lie inter
pretatiir, per quas quando maxime adverfarum partium
infidia difeurrebant, ifte etiam oculos contra me habebat intenta.
Ex iis apparet utrumque hoc loco legifle m pót-
Xts» , non ov ut vulgo legitur. Ita quoque legit Joachi-
mus Camerarius, ut ex verfione ejus apparet. Sic enim
v è r tit, Nam de illins erga me contumeliis nunc non lo-
quar. ffhtibus cum favirent maxime adverfariotum concurfiones
, ipfe oculos fpeculatores adverfum me intendebat.
N e c dubito quin hx c veriffima fit fcriptura hujus loci.
Sic enim fequèntia cum antecedentibus egrègie conve-
niunr. Sirmundus tarnen 8c Chriftophorfonus vulgatam
fcripturam fècutus ita vertit, Nibil enim de illatis in me
injuriis nunc dicam, per quas maxime adverfarum partium
concurfus procurabantur. Àtqui 7rpctyfAccnvià% paflivam non
habet fignifìcationem.
2 ’O<pj»?([/i60i pyt&oxóvrovf^l Presbyteros ac Diaconos
Eufebii intelligit, quos fub initium belli inter Conftanti-
num & Licinium Eufebius ad Conftantinum miferat, ut
fub legationis prxtextu, Conftantini confilia & appara-
turn bcllicum explorarent, ut paulo poft indicat Conftan-
tinus in hac Epifiola. Erat enim Eufebius fub ditione
L icinii. Nec vero arguit euro Confiantinus quod Liei-
nii partibus adhseferat. Nam cum elfet fub ditione Li
cinii, ut jam dixi, Imperatori fuo favere omninò debuir
Sed reprependit, quod fpeculatores contra ipfum fubmi
fillet, ac propemodum militarem operam havafiet Licinio
Qua: prorfus indigna funr iàcerdote»
3 o y jj icuXm f y w j In editione Bafilienfi legitur <hnp
mn tcuXm . Sed longe reétius in codice Lconis Allatii &
apud Gelafium Cyzicenum fcriptum eli W a cu
¿ re. abfque articulo, qui elegantiùs omittitur quam repetitur.
Atque ita legit ,vetus Interpres hujus Epiftolx
apud Baronium, fic enim vertit. Et jam pridem oporie-
bat is veftro pendere judicio.
4 A»»«« rw t ìV i ] In codice Leonis Allatii & apud
Gelafium Cyzicenum fcriptum eft Ai»?. Sane deéfie
hoc loco vocabulum quod huic adjeftivo rcipondeat, indicat
interpretatio tum Epiphanii Scholaftici, turn interpre
ts innominati. Nam Epiphanius quidem ita vertit.
Nifi pradittus Eufebius peffima confcìorum fuorum tuitione
hue veniffet. Innominatus autem interpres fic tranftulit.
Nifi pradittus Eufebius cum turbulenta magnitudine eorum
qui eum fequebantur, hue perveniffet ; ordina rettìtu-
dinem impudenter conturbaffet. Quibus verbis lignificai
Conftantinus Eufebium ad Epifcopatum Nicomedienfem
pcrveniiTe, non ele z ione Cleri ac populi, ficut ordo Ec-
clefiae poftulat: Sed per vim ac potentiam eorum qui
Eufebio favebànt. Hortatur igitur Nicomedienfes, ut jus
fuum recuperent, & exturbato Eufebio impietatis d o l o re,
alium cligant orthodoxum Epifcopum.
5 ^twsmxpupj ] Corrupta vox : pro qua fubftituendum
videtur <wv\i&pó%j. Atque ita piane legitur apud Gelafium
Cyzicenum.
6 MÌ(A»»TU1 i ófAtlIpcf. &n%tiqwm] Supra notavi, Epift-o-
lam hanc ad Nicomedienfes à Conftantino fcriptam efle,
nondum tribus menfibus elapfis à fynodo Nicsena. Vc-
rum hie locus ibntentiam noftram videtur rcfellere. Et-
enim1 Conftantinus Imp. Nicotftedienfes alloquens, in memoriate
ei* revocat fynodum Nicamam, cui & ipfe jn-
terfuerit. Id vero dici non poteft de re adeo recenti, &
ahte tres menfes gefta. Quare neceflè eft ut h a c Epifto-
la à Ctìiiftantino leripta f i t , anno ut minimum elapfo
poft Concilium Nicsnum. Atque ita falfus fuerit Phi-
loftorgius, qui Eufebium in exilium pulfum effe dicit
poft tres menfes quam fynodus Nicjena celebrata fuerat.
c o n v i f l u s , q u a n ta c um ig n om in ia , c ò n fu -
ta tæ u n d iq u e ià lf i t a t i p a t r o c in a tu s e ft : n u n c
d iv e r fo s h om in e s c lam ad m e m itten s , q u i
p ro ip fo o ra reo c : n u h c à u x i i ium a liq u o d
à m e poflrulans, ne tan ti fe e le r is c o n v ié lu s ,
. .v T r s htJa /^piis, u i 9’ otnis j ou% uiii$ , r p n a i f a ';
eAyiAel/j&pjy ^piuSbAoytoL tm ilg a r o* u -mjere^-
v a i pdpi /mi sps<-<pipvs t b s i £ m & s ttUTS'
W , S W ^ ,„e pottntans, ne tanti fceleris conviftus,
e y n to<tbtc? e te J xV e is TTAvifruehvifiui'n, t v x z ip x « - 5 honoris fui gradu depellerecun Teftis hu-
ows clvtcS Tifivis ex.Cx?Aoi%. pidpTvs l<ri (xoi tb tV ^us re^ eft Deus ipfe, qui & mihi
o Oeos civ tvs, 05 e/xot 'n 39 vpuv (PiAccyaGos e-rtijue- 11 vo^ s . femper propitius ad fit. Nam &
■ H v , ~ / 1 v •» ~ < / ‘e me circumvenit ac turpiter decenir fir
yoi. e w | tfit txwos u<p„p- uc & vos ipfi agnofceds. Tunc enim 0 ^
«TTctcrfcv, 0 >9 opus ’Qtyvaxrecdi. Trayfe. % $ li c p i - nia gefta funt prout ipfe cupiebat, qui ni-
70TB, h&Gcds clutos \'7Co9\y 7t£v ¡may %#.nbv l/n 'i o ^ ‘^ non ma'^ animo fuo claufum habe-
^ c lu ts Slctyoias '^M J tp v '£ o p d //o i. ¿ M * 'vrp®w> 'tva, ^at’ ut. a^a i!rnpcobitatis illius faci-
\ . \ o... r t o p t / flora pratermittam, quid nuDer nm mm
m Aount T t b t V ™«aoT«1os -n i^ A .g a Theogonio dementis fu * focio admiferh
© 80^ » 8 , ov TVS m m * X i q usfo accipite. Alexandrinos quofdam qui
I t o , ¿.xouoooTg cAo f, 1 * A Ae?ctvdpgct5 7zv<x5 ^ n o ftra fide d e fc iv e r a n t , i f t u c a b d u c i praet
vis Yi/xeTepa$ 'X i'f ta s kvcLXpprioz&v'tgLS, x g . 1 5 c e pe ,am » p ro p te r e a q u o d e o rum opera a c
x eA ^ lix ^ ^bra?aA)ivcq> e-7rei<i'M $ Ty-mv u tmpe- r o in i f t e r io , d i f e b r d i» f a i e x c i t a b a tu r . Veoicti
0 rvi5 hyovoicis Slyytipero yrvpavs. clPA! vtoi ot ^Um ,! \ eSreS 1^ fcilicet E p iico p i, quos
/ a > Q \ » / t\ e/ . « . , < ~ lynodi d em e n t ia ad a g en d am p c e n ite n tiam
i W tA o i T i -X) *> *Q o i e’TTHrMTrm, ov$ a m Z ' » m i fe r v a v e r a r non -n r r
, /o 1 ' / / i y r le t v a v e r a t , non lo lum ilro s fu fc e p e ru n t , &
oovod^u ctA^ icc. r z s o ^ t M ^ i c i y 'K T n p w i ) 8 fxovov ap u d fe tu t0 d e g e r e ju f f e r u n t , fed e tiam
CKUV8$ I f r j'c iv 'w , XC6I Trap ¡¡cujtdTs r o r p aA iW rT O j 2 0 m a l i t i * illo rum fo c io s fe a c p a r tic ip e s ad -
¿ .M a >9 exomvvjoa.v clutois t yis t r p oT cw y& yay\- ju n x e r u n t . Q u am o b r em ad v e r iu s ih g ra to s
3 ' 0eta s .C i } & t «70 t b s ^ r y r d S ix p n a i^ o s id a g e r e d e c r e v i . A b r e p to s v id e l ic e t
'j r g ^ 'c q . A p m .y tv '& s $ a v t y$ gxeA&ooc, ce$ 7n p - q u am J on g iffim e d e p o r ta r i ju f l i . V e f t r um
. p a l& m i<roZAt&YiVA\. vvv ufU'Ttpov ’fi&V) sgt& s t ®iov nun,(; e^ ’ e a ^ D e u m o c u lo s m en tis
C vmvvi T y j'7 r fe i (2Ae7ttiv, » r o l o l xj y t y t v y J X ovv- 2 < .£oni ‘-c e r e » *n ^l113 v ° s fem p e r fu i f fe c o n -
a r v ysf 1 4 \ _ > ./y r. fi f ta^ > d e c e t t 8c 4 e ific e r e u t " au d e a e<j7)Xg, jq etfcq 7fpg7r<j, 4 vu C t lA T t P ^ A o d v u . o-jt u s i . , v,auaeam
m m < ' v » ^ O , raus puros, orthodoxos atque benignos E - 6rt7<nto7r 85 c ty rB 5 t s x, opVodb£tti- x, <piAAvUpa>iry$' n ;frrtr, „ e c • -
,, , „ v' \ , r / pitcopos nacti. S i quis vero mentionem
i^ovTES x c u p o f f y . u 7 i s 3 « 2 0 $ IXWMV T A v fx t« - i l k r u m p e f t ium f a c e r e , a u t in la u d em e o -
vav tx e ita v b \m m v Airpovovnvs e^A(p9wctf r um tem e r e e x c i t a r i p ra efump fe r it, fta tim
T oA ^ io t} , r Q ^ X P y p M T * s ToAytMis S)cL ^ r y ,Q o p e ra fam u li D e i , h o c e f t n o f t r i , au d a c ia
3 ’g^t7niv7D5 t b ©2Bj t b t ? ? i v ¡ fio S , o p tp y e tA i ¿ i u - ei us c om p if im e tu r . D i v in i t a s v o s f e r v e t i
faAinttrtq. i QtU v/iS.} fieupuA<£« » M p o l ¿ i i - frat? S d ile a i.ffilhi- . «N « g o eo tempo-.
m m ! , t o t s f i o tw S ™ xscfypeHtimi) x, t •¡roA ew r e f c l v ’ t a t ’ ^u^ e)ei^> f o -
W , n a « e r e ’ E t N l c °n>eoi3e q u id em E p i f c o p a -
e f y A c i h m i . % T ^ N n M ^ f e t a t A ^ m Q n n A - tum A m p h io n ; N i c s t * v e r o C h r e f tu s
T h o N ix o a a r Xpy<iD$. a A A o , 7mAiv t z l i s e£ edocs 3 5 r e g e n d um fu fc e p it . S e d c um d e n u o c o n -
Xpyo&'bAlooi (MAXfivoy** ^ @A<nAea>s <PiAAv9pG)7ricov iuct®8 a r te s ^ m a ch in a s a d h ib u i f fe n t , &
i <pofiov e%A7HATM$ SCpovTis, Avt7{a.Actxcviv t e ^ r ijy Im p e ra to r is d em e n t ia ad fr a u d em fa c ie n -
/)/ * H W H d am a b u ‘ l e “ enr> p u g n am r edm te g r a ru n t ,
'Q Z f l e & v di»va-iEicty c lt teA a £ov. & p r if tin am p o te n tiam fu am r e c e p e ru n t .
V A L E S I I A N N O T A T I O N E S .
I 'AXi^cwfyicei 71»««] Baronius quidem hos Melitianos
Fuiffe exiftimat, quos Conftantinus poft fynodum Nica:-
ham, cum tumultus Alexandria: excitarent, Byzantium
ad fe evocaverat. Ego vero Arianos potius illos fuiffe
fcrediderim. Atque id plane teftantur Epifcopi ^ g y p t i
in Epiftola fynodica quam ad omnes Ecclefix Catholics
Epifcopos miferunt pro defenfione Athanafii. Verba eorum
hare funt. oi^Ws yxp iKQsQSi, on ‘Ay,<p(m ufiv c i N<-
ngyitiiitu, Xfiis«5 « *» Ninettes refyumv O f aura», pj#
rv/ oixticui iurtoeitM, ygq tum orpos rtuq ¿p&oyictnfa m/nance./,
-raw? l~o r?« oviohtv r?i oityvyjniKni XbnfontifyK&iii&f, Id eft.
Eene fiquidem cognitum hdbeiis, ulmphionem Nicomedia,
Chreftum vero Nic&a, in eorum locum ob impietatem &
communionem quam cum Arianis it Niceno Concilio repro-
batis habuerant, Epifcopos confiitutos effe. Sed & verba qua:
fequuntur in hac Conftantini Epiftola, fatis indicant id
quod d ix i, Alexandrinos illos Arianos fuiffe, non Meliria-
nos. Sequitur enim r?j yyjvnpy,i msswc, uvcc^u^iiouv^if.
Quod Arianis quidem optime convenit: de Melitianis vero
die» non poteft; quippe qui Schifmatici tantum cffent,
non autem h s re tic i; & quo tempore bate Epiftola fcri-
pta eft^nondum Arianis fefe adjunxiffent.
a Tij r?s ovioho ¿Ai)d-n«J Hunc locum correxi ex MSS<1
Codidibus Allatii 8c Savilii, quibus etiam confentit Gelafius
Cyziccnus 8c editio Bafilienfis, in hunc modum, ¿5 ? r?;
hnom ctXfftict srpoj yii-mmas Ttnpiitti. Quam emendatio-,
nem confirmât Epiphartius Scholafticus & Anònymus h
terprcs : fie enim vertunt. Sed ifti boni & optimi nimis 1
pifcopi, quos femel Concilii veritas ad pcenitentiam refervt
bat. Eufebium ac Theognium intelligit, qui cum ani
Nicænam fynodum 8c in ipfa fynodo patrocinium Ar
fufcepiffent, patres fynodi Nicænæ eos una cum A
rio damnare primum voluerant. Poftea tamen interce
dente pro ipfis Conftantino, cum Nicænæ fidei in fpeci
cm fubferipfiffent, fynodus eis pepercerat, ad pceniten
tiam eos réfervans, ut loquitur Conftantinus. Porro ¿A4
9*<* noe loco finceritatem fidei fignificat, : 0p
poniturque fraudi ac fimulationi Eufebii 8c Theognii;
„ 3 In edit. Baf. excufum eft rSr.
tx&v* srçufa: Opti me, modo utramque fimul vocen
retineamus.
4 Ktei P^.xpZ\ct&cq. cVmç ¡¿yvifj jacòbus Sirmundui
hunc lócuih in editione fua àliter diftinxit, hoc modo, ^
Pjÿirpufoiâcq ou-naç bnmtóm>vi dyvoúi re nctì èpjoiilsttj xu,
<piÀeu>6çàm>vç %tùçaf/jev. Et locum fic interpretatus eft, A t que
ita perfeciffe fanttos & orthodoxos , hominumque a-
mantes Epifcopos gaudemus. Vèrum h r e Interpretatio fer-
ri noti poteft. Expunxit enim Sirmundus verbum mj»-
wì, contra fidcnl atque auélóritàterri omnium códicum.
Sed longe facilius erat locum reftituere abfque ulla mu-
tatione hòc modo. xA 2j#<rf¿%ct% Uruç, ¿ 5, hnoiJiavç
-t.yvoói Tí KM <piXeu>JpÚ7nvi Atque ita legit
G 1 K E í A J
5 1
S æ c .
i V .