L U C i B H O L S T E N I I D I S
xtrunt : $ * ¡a injufitm eft, turn qui nullum fui document
s detlerit> aliorum effe doilorem. Nonne a magno &
celebri Nicano Concilio idem fevenflimc interdichim,
fit mox in Sard icen fi Concilio repetitum no ve rati Fate-
o r , Auditores, certas clarafque cfle E c c id i* ían&ioncs
fie Patrum regulas* Sed nonne iplius Pauli cxcmplo con-
ftat, gratiam divinam fatpenumero facras atque humanas
leges tranfcchdere ? Unde in Apoftolico Canone caute
exceptum, «’ /*•* «a** ‘n ^n f ifSTal> Nifi
id ter divinam gratiam alicuòi fia t• Ea quippp legum j
angufiias dedignatur, ncque ullis folimitibus circumfcrioi
patitur. Quinimo multa quotidic in primsva illa Eccle-
lia contra Apoftolica inftituta evenifle, iplà Nicani C a -
iionis verba oftcndunt ; guonìam pietra, inqiiit, aut per
nece/fitatem, aut alias cogent ¡bus hommtbus adverfus Ec-
eleftafticam fatta funt regulam, ut homines ex gentili vita
nuper accedentes ad fidem, & infiruSos brevi tempore, mox
ad lavacrum /pirituale per ducerent: fimulque ut baptizan
fu n t , etiam ad Epifcopatum vel Presoyterium promoverent:
opti/ne pineta!, nìhil tale de reliquo fieri, ¡Jam & tempore a
opus eft ei qui catechizatur, & poft baptifma probattone
quam plurima. R e ö e , inquam, oftendit mu ta fecus faéta,
BTO xz/é ¿ v ú fa i, H *AAä>i iirm-yopÙM ¥ ¿vßpoinuv. Atque
hujus rei tria nobis luculenta exempla, una Nicolai i .
ad Photium epiftola fuppeditat, Neftarii feilieet, & T a-
rafii in Conftantinopolitana, S . Ambrofii in Mediolanenfi
Ecclefia. Quorum eleftiones Ecclefia neceflìtate aila&a
fecit, aut faótas probavit; fed ut iterum fierent, non con-
firmar it, nec inftituit. è »óf*on « tiro vOum, ¿AAet -reis
poli m ait Nicephoros. Atque omnes
hafee cauflas in Synefii ele&ione concurrifle tacile per-
fpiciet, qui ea qu a diverfis in locis ipfe de fe prodidit,
-confiderei. Nam vi atque ingratiis fe ad hoc munus
fuifiè pertraiftum, nihilque tale cogitantem, qumetiam
renitentem 8c deprecantem, paffim teftatur; qui mortem
Se graviifima quzque pras Epifcopatu lubens elegiflet.
Quid lì maximam prafentiflimamqueejus eligendi ncctflì-
tatem. fuifle dixerim? Facile mihi adftipulabitur, qui cala-
mitofa illa ruentis Imperii tempora, qui corruptiffimos
ejus faculi mores, qui affliftiffimum Africanarum Pro-
vinciarum fìat um ¡equa animi lance expendat. Q u a qui»
dem omnia nemo luculentius, nemo accuratius ipfo Sy-
nefio depinxit. Videmus ifthic Imperatores pueros, omnium
regnandi artium expertes, domi inter eunuchorum,
morionum, & adulatorum greges in otio & delitiis de*
litelcentcs, fubditis, & praiertira militibus non nifi per
pi&uram notos, qui extremas illas Imperii lacinias partim
xnagiftratuum a v a r i t i* '& inexplebili cupidità«, partim
Barbarorum invaiionibus diripiendas & exlcindendas relin- $c
quebant: de quibus nec conqueri impune licebat: aut lì
extrema neceffitas fubditos ad Principia aures compel.c-
ret, longis & fumptuofis ac plerumque irritis legation!-
bus exhauriebantur. Unum m.feris affulgebat auxilium,
n t virum aliquem eloquenti* aut civilis prudenti* facúltate,
aut magnorum virorum gratia & amicitiis pollen*
tem, fibi Patronum & quali tutelare numen legèrent, fub
cujus umbra delitefcercnt» qui imminentes calamitatesa-
verterci, Provincias & civitates pefiundatas erigeret &
confirmaret : quod eleganrifiime aliquot ipfius Synefii ad 6<
Pylzmenem epiftola abunde docent. Pr*fentiífimum au-
tem ab Epilcopis affulgebat fubiìdiuro, qui iplà muneris
auiìoritate inftruöi atque armati videbantur adverfus Pro-
vinciàlium magìftratuum oppreflìones. H * c neceflitas»
h a c fpes Ptolemaidenfes impulit, ut Synefium libi Epi-
feopum pofeerent, cujus opem univerla illa Provincia
illuftri Legatione apud Arcadium, vel, ut aliis placet, apud
Theodofium ejus filium, fuerat experta. Videbant p r z -
terea hominem illuftri nobilitate & magna fapientis laude
confpicuum, & principum virorum amicitia ac favore 7
Ìubnixunr. qua quidem omnia magno fibi prxfidio futura
haud vane conjiciebant. Sed p r o fe to major qusdam vis,
hoc eft Dei gratia, Synefium ex privato otio ad Ecclefia
fu * ornaroentum pariter & pralidium protraxit. Hunc
.ille confilii iftius Au&orem epiftola 1 1 . & 9 y. agnofeit:
huic ille vocanti manus dedit collumque fubmifit. Ncque
aliam ele&ionis caulfam Evagrius, Nicephoros, & Phq-
1 tius retulcrunt. Scilicet perfpeäum habebat Theophilus
animum «3C9S T S’ Xetíi*n<riAeo ttumtw. A d
Chriftianam religionem propenfiorem. Experimento didice- g,
ra t, quam facile v er ta ti cederet j & quam nullo negotio
homo Platonicis dogmatibus imbutus ad exa&am Chriftia-
n * veritatis cognitionem traduceretur.
Sed maximam interim &difficillimam qusftionis partem
mihi fupereflè video} quìnam homo to t erroribus inquinaros,
ad baptifmi lavacrum fuerit admiflus? E go ut
meam vobis fentenriam quam planiffime explicem, id vos,
Auditores, cum animo vcftro rcpetere velini, quod paulo
ante a me demonftratum fuir, eadem h s c dogmata, qua:
SER TA T I O TERT IA, &e.
Synefio pertinacius infidebant, jampridem ab Origene in
Alexandrinam Ecdefiam fuiffe in v e la . Ubi ille permultos
habuit fe&atores j eos pr*cipue qui ex Gentilium Philolo-
phorum fchola ad Chrifti Ecclcfiam tranfibant. Quinimq
haud verear affirroarc, Chriftianos, ut prolato Ecclefia:
pomoerio quam plurimös ad fuas partes adducercnt, eos
praelertini qui fscularis fapientiafe & eruditionis gloria ex-
9ellerent,' multa per owywTuGxni, & ov/ttn&iQoy,», & ut
Nicephori verbis utar, o ht s t o f b l t a ad tempus toleralle,
o q u z vel ufu ipio* vel lorigiori magifque accurata inftiturione
emendari pofle exiftimabant. Quod fane nufpiam
majori cum fruftu fieri potuit quam Alexandrix, ubi non
folum ob veteris Muliei gloriam, led etiam ob recente!ti
Platonicorum Àcademiam ex Atticis Athenis co tradu-
£lam, ingens doftorum hominum multitudo verlabatun.
Quaqi etiam ob cauflam Chriftiana religionis Antiftites,
illi, qui fcholam Catecheticam a S. Marco
inftitutam ordine rexerunt, Pantsnus inquam, Clemens,
Origenes, Dionyfius, Ammonius, aliique, magnam exter-
0 n * quoque fagienti* & potiifimum Philoiophi* opera in
impenderunt, ut fcilicct humanam fapientiam fuis artibus
irretitam ftultitfae C rucis Chrifti fubmitterent. Origenis
autem dogmata, quod multos eofque celeberrimos haberenc
dcfenfores, diu in Ecclefia delituerunt. Q u a licet privatis
nonnuilorum fcriptis exagitarentur, nunqua.m ramen ante
extrema Juftiniani tempora, hoc eft j y j . Chrifti annum
generali Synodo damnata fuerc. Neque id filentio prx-
tereundum, quod ■ Theophilus ipfe Origcnem, quem publice
fuggillabat, 8c quern mortuum primus Ecclefiaftica
communione privatum diris devovit, privatim diligcntiffi-
me legere non verebatur, ut Socrates lib. 6. cap. I ‘5» pro—
didit. Q u a res Synefium, Platonis, ac proinde etiam O -
rigenis ftudiofifllmum, ob intimam cum Theophilo fe-
miliaritatem latere non potuit. Quocirca non adeo mihi
mirandum videtur, in tanto Origeniftarum 8c Platonicorum
numero, Synefium quoque ad baptifmum fuifle ad-
miflum: Cum omnia Alexandria & iEgypti monaftcria
iifdem opinionibus ellent infedta, quod ex iis Theophili
8c fuccefloris ejus Cyrilli literarum fragmentis apparet,
5 qu a in quinta Synodo referuntur: qu a ad horum tem-
porum Hiftoriam 2 cognofcendam in primis faciuiit. I is
q u * baöenus a m'e certiflimis, ni fallor, rationibns com-
probata fuere, multas addere poflèm haudquidem levici-
ris momenti conje&uras, quibus Synefli animum etiam
poft fufceptum Chriftiana religionis facramentum nimio
adhuc affcdlu in Platonic* Philoiophi* dogmata 8c Pla-
tonicum vivendi inftitutum propendentem 8c quodam-
modo arguerem. Sane magna Dionis
> pars, & poftremaad Hypatiam magiftram epiftola, fatis
ea quidem prolixa, doörinam ftudiaque Platonica contra
Monachos ^Egyptios rìsi cm •f irigps ¿jwy?«» ut Ipfe loquitur,
eorumque afceticam vitam non fine aculeis tu -
etur, quamvis ipfe five metu,^ five reverentia, animi fenià
iermone admodum cciny[detraiti involvat. Ne.jue niiht
fublato fipario omnium oculis animifque ea objicere libet,
ne quis forte aut nimis n e morofum in tanti viri navis
atquc erroribus perveftigandis, aut in iifdem perfequendis
jufto prolixiorem exiftimet: Prafertim.cum maximis vir-
, tutibus & infigni C a ih o lic * religionis zelo paulo poft eof-
dem redemerit. Etcnim cum epiftola 9 f . ftatim poit
fufceptum munus feptcm menfibus fe peregre ab fuo E-
pìfeopatu abfuiflè feriba ti vrifäaiu atflpoi -rod x y sy
[¿cervi, E longinquo rei periculum faciens, donee que 'ejus
muneris natura ejfet, accurate penitufque didiciffett, haud
dubium eft quin ferio turn feduloquc Chriftian* religionis
myfteriis pernofccndis incubuerit, quibus docendis Deus
cum Ecclefia prafecerat. Prima enim re&e gerendi mu-
heris pars eft, noviife quod fufceperis. Et p ro fe to ma-
o gnam C a th o lic * fidei defendenda ac confervanda follici-
tudinem, 8c pulcherriroam boni paftoris ideam nobis ex-
hibet epiftola v. qua presbyteros fuos (de Eunomianis ca-
vendis pramonet. Ut 8c cxx vn i. qua Epifcopum ab A-
rianis fede fua polfum confolatur: ubi genus illud peftifc-
rum , ut ä-topaßv >rn rmrpfion;ù-fioii vroxipio?, hoc eft.
Beo fanHifque Pqtribus inimicum & rebelle, perftringit.
Tacco fummam erga Alexandrinam fedem obfervantiam,
pacis 8c concordia ftudium, erga Coepifcopos benevo-
lentiam: animum non minus in damnandis fcelcratis in-
J trepidum, quam in lapfis revocandis recìpiendiique miteni
8c benignum. Sed niihi de fingulis divini hujus viri vir-
tutibus commodior erit diflèrendi locus, ubi alterum pro-
po fita epiftola nodum contra aquivocationum 8c reftrt-
Aionum mentalium patronos vindicandum propofuero.
Problematis loco proximo confeflu difquirendum pro*
pono, quid fibi velit Ity op iw , titulus quem Synefius epiftola
1 2 1 . Anaftalio cuidam tribuit.
T im s D I S S E R T A T IO HUM L U C JE. H O L S T E N I I '
H A D R IA N I
wwrnmmmwmmmmwm
H A D R I A N I V A L E S I I
HIS T O R IO G R A P H I R E G I I
d e v i t a
HENRICI VALESII
H I S t O R I O G R A P H I R E G I I
L I B E R .
Pe r l e c t i s q u a de libris Henrici
Valefii nomine Petiti.Typographi fcri-
pferam paucis, horcatus es me» clarif-
fìme Nu blae, ut de vita ejus librum
componerem. E t turn quidem quid tibi re*
iponderim non recordor. Verum pofteaquam à
te digreiTus Turn* d id a mecum volvens erube-
icere, ac fie increpare meipfum ccepi. An ob-
livifc i me po/Te Henrici Valefii, artiflimis fan-
guinis vinculis, amore literarum, 8c tam diuturna,
vel potius fere perpetua v ita ac vi&us
communitate conjunéti ? An illaudatum & taciturn
relinquere me pofle clariffimum virum,qui
amicos aut vivos epiftolis librorum fronti pra-
fixis, aut mortuos laudationibus celebravit ? An
denique me fraudàturum vero teftimonio fratrem
meum, quod plerique fcriptores ultro etiam a-
lienis honorificum reddiderunt? Si Suetonius
Tranquillus de illuftribus Grammaticis librum,
de daris quoque Rhetoribus volumen compo-
fu it: quanto magis dicendus eft mihi Valefius,
q u i fcholafticos iftos mercenariofque profeflores
longo intervallo fuperavit, & omnes Grammatic
i partes, omnes Rhetoris vel potius Oratoris
numeros dum v ixit implevit ? Certe quum La tinos
. Hiftoricos dodis & laboriofis commen-
tariis expofuitj quum Graecorum fcripta con-
vertit, & commentando notiora ftudiofis reddidit
; quum variorum au<ftorum volumina contracts
prifcis exemplaribus diligenter emendavir,
diftinxit & adnotavit; quum epigrammata 8c
poemata fcripfit ipfe, aut vetera interpretatus eft :
quid aliud fecit, quam quod illuftresolim Grammatici
faclitaverunt? Jam vero orationes ejus eleg
g i gantes, copiofae atque perfpicuae, laudationefque
clariflimorum virorum, nonne fatis indicant, omnibus
artis Rheto rics prsceptis jnftruCum, atq;
etiam claris oratoribus adnumerandum fuifle \
Sed vir fummus fummos Grammaticps & Rheto-
ras atque adeo Oratores iplos plurimum fuper-
greffus eft : quippe qui G r s c a s , Romanas &
Barbaras noras habebat antiquitates, cui erat Hi-
ftoria facra profanaque comperta, qui-G rscum
Latinumque fermonem tamquam patrium no-
ycrac,. qui denique ad magnitudinem ingenii,
vimque St.acrimoniam jud icii, aflidua leCione
ac meditatione variam & interrainatam in omni
T om . I I I .
literarum genere dòCritìam àdjunxerat. Dicam
igitur de Valefio q u s vidi : q u a ex ipfo per
tot annos in cotidianis còlloquiis & familiari con-
fuetudine cognovi, q u s de ipfo fspe ex commu-
nibus amicis audivi. Dicam, q u s obfervavij q u s
notata inhsrent animo : ( Omnium enim me-
minifle non poilum ) nec committam ut mihi
valeat imputare pofteritas fratrem debito tefti-
monio privatum.
N a t u s eft L u te c is Parifiorum Henricus
Valefius anno Chrifti m d c i i i . i v Idus Septem-
b ris, die Mercurii. Patrem habuit Carolum
Valefium, qui patrimonio fuo contentus, hone-
ftum otium negotiofs v i t s prspofuit ; & anno
statis feptimo & feptuagefimo deceffit : avum
Johannem Valefium, qui Maria U v s a genitus,
a Contios de Monte Glandifero, Marefcotos , a MefCeuis
b Macaltos, c Paffartos, &Robinellos d materno ^ Comce dc
genere contingebat : quorum filii & nepotes pie- Lm.naas~
rique ad Iplendidas dignitates pervenere, & parsbMeiEeuts
in fupremis curiis Parifiacis, pars etiara in facro Ì Ì .hpSart.
Confiftorio floruere. Johannes Valefius merca-rfM^eati
turam inftitit : in quo fe à nobilitate majorum Robinoa“*
degenerafle, ingenue fatebatur/ Patrem enim
fuum coaCum Iege patria, potiorem patrimonii
partem ad majorem natu deferente, ex inferiore
Nortmannia migravifle Luteciam, ibique fubfe-
difle, fspe narrabat. Certe eft hodieque in pago
Bajocaflìno atque in Lexoviis vetus & nobilis
Gens Valefia. Sed nobilitate fanguinis cenferi
non debet Valefius nofter : quem fua v irtus ,q us
fola & unica eft nobilitas, & eximia do&rina, ac
tot libri editi & edendi fatis fuperque clarant ac
illuftrant. Mater Valefio fu it Claudia Morleria,
Claudii Morlerii Confiliarii Regii ac Notarii
fiiia, viri dum vixit L u te c is non obfcuri ; Ha-
driani Morlerii forór, fpeciofiflìmi hominis, qui
fub Comite Stabuli fplendidum Prspofiti ora-
cium g e flìt ; mulier nafuta, macilentis genis,
vultu ruboris pieno. Matrem Valefius ore mo-
ribufque referebat: q u s anno Domini m d c l x x t .
statis x c iv . menfe ix . x i i Kalendas Decembreis
maturam mortem obiit in villa fua apud Calveria-
cum, cujus ufumfruCum ante annos fere v i . fibi
retinuerat, cum filiis bona relinqueret. E ft autem
Gens Morleria vetus & honorata, in plures fa-
milias divifa. a Morleriorum alii in municipio umIsISx.
I i i i Ambiano