Ili
lit
1696.
H A L C Y O N I B U S R E D U C T I S ,
S E N A T U S A M S T E L O D am en s is C IV IB U S
S U IS H O C A N T IQ U Æ V I R T U T I S
S P E C T A T Æ Q ue F ID E I P R Æ M IU M L A R G I T U R
M D C X C V I.
D E HA L C YONS WE E R G E K E E R D Z Y N D E ,
S CHENK T D E MA G I S T R A A T F A N AMS T E R D AM
A A N HU N N E B U R G E R E N
D î t t e r b e l o o n i n g e f a n HUNN E OU DE D A P P E R H E Y D
E N B E P R O E F D E TROUPF löpß.
i ' l î t  ' Î ' I
IV. De vierde,alleen gemuntom de gedachtenis van den gemclden oploop jmidsgadersdiederver-
fchafte ftraffeaan den eenen en gedaane belooning aan den anderen kant, te bewaaren, verbeeldt op
de eene zyde de burgers voor -t ftadhuys in ’ c geweer, die de muytellngen onder den voet fchieten
, en de gevangen gekrcegcncn buyten de venfters van de waag ophangen j onder dit randichrift
:
U R B I Q U A S S A T Æ J U S T I T I A R E D U X .
D E R E CHTD O E NIN G A A N D E B E R O E R D E S T AD
I F E ERGE K E ERD.
De Raad der ftad Amfterdam, als blykt uyt zyn gekroond wapenfchild, 't gene twee leeuwcn
vafthouden, zit in de gedaante van eenen Raadsheer, tuflchen twee pylaaren,op eenen verheven
zetcl, en rykt zoo aan de te paard geftecgenc vrywilligers, als de in ’ t geweer verlcheencne burgers
ieder eencn der voorbefchreevene penningen uyt, welke daarom opden voorgrond verbeeld
is. Vooits ftaat zoo in den rand, als op den vierkanten voetftal, dit om-en opfchrift :
S e n a t ü s C i v i u m P R Æ F e c t i s ,
C IV IB O S , EQUiTiBus<iUE P R Æ M IA V I R T U T I S
F ID E IQ U E E R G O D a t D i c a t ,
D e d i c a t Q j iE .
DE R A A D GEEFT , S CHE N K T E N L E G T
D E R BURGER FI0 P L U 7 DEN,
DE BÜRGERS E N R U Y T E R B E N D E N D E E Z E B E L O O N IN G TOE,
TVEGENS HUNN E D A P P E R H E Y D E N TROUW.
Met
fi) Refol
Staat,
van Holl-
, jN o v
IÎ79-
187
äRefol.
¿er Staat,
ran H o ll.
3 Mey
1589. fol.
O^efol.
der Staat,
van H o ll.
i8Jan.
Ï59I-
fo!.n3-
(4)ReIol.
derStaaten
van H o ll.
5 Jiiiy
IS95-
fola4i-
(5 )R e lo l.
derStaaten
vanHolL
,3 J a ly
I 5 9 Sfol.
184.
van zins waaren het recht van lotcryhou-
den te verpachten, cndcs dcGcmagtigdcu
van Leyde, Rotterdam cn Enkhuyzeu gc-
lailten de voorwaardcn daarvan (9J op cc
ftellen, hec houden van allcLoteryen alom
op zeer zwaare ftrafTen (10) verbooden,
cn dac recht in Louwmaand des volgenden
jaars door hunne Geraagtigde R a ad en ( ii)
voor den tyd van dric jaaren licten verpachten.
Doch daarby geenszins hunne
rekeuing vindende, midsgaders ook de voor-
geilaage Lotery van twechondcrdduy-
„otStaaten
van HoU.
Z3 July
1596. foi.
ap8.
{7) Refol.
der Staat
van HoU.
16 Nov.
1596.
f o l 504.
(8) Refol.
derStaoten
van Holl.
17 Febr.
iS97-fol-
54-
Met dit nieuwe jaar had ieder hec geweldig
drok iu hec uytvinden van nieuwe
geldmiddelcn. Maar gelyk dcezc zaak
overoud en des genoegzaam geheel uytge-
putis. ZOO zag men dc oude afgefchaftc
middelen, ik mecn de Loterycn, federt eeui-
ge jaaren weer by de hand vatten en als let
nieuws in gebruyk breugcn. De eerfte
waarvan ik in dc Hollandiche Staatsbe-
flnytcn gemeld vindc, is van ceuentwintig-
hondcrd loten, tot drie guldens het lo t,
welke aan Antoni Fcretiszoon woonachtig
te Leyde, in ’t ja a r ( i) vyftienhondcrdne-
genenzevcütig,uyt aanmerkinge dat hy anders
buyten ftaat was van zync fchuldey-
fchcrs te voldocn, op zyn verzoek is verleend
geworden, om zyn huys, huysraad,
kleynoodjcn, en verdere nog bezirtende
goederen ren overftaan van den Magiftraat
tc laaten trekken, en dus den fchuldenaaren
hun achterweezcn tc bezorgen. En hoewel
het zclve federt aanjooftjanszoon(z)
tapytwerkcr te Delft, midsgaders aan Willem
Zwatt van Arnhem, (3) is afgcftaagcu
geworden, ZOO hebben z y echter ledert het
houden van ceneRaflery o f Lotery aan dc
ftad Woerde tot het bouwen (4) van een
Wecshuysj aan Delft, mids de dierte, tot
onderhoud der jongelingen van't (;)Frater.
huys , en aan (d) Amfterdam en (7) Haarlem
ten onderftand van ’t Oudeman-eu
Vrouwhuys toegeftaan- De Magiftraat van
Harlinge verzogt in ’t volgende jaat tot
opbouwing van cenWecshuys, (8) hoewel
tcverge^flch, het zelve, mids de Staaten
(p^Refol.
derStaaten
van Holl.
21 Dec.
1598.
loi. 44 0.'
(10) Refol;
der Staat,
van Holl.
23 Dec.
1598. foi.
4 S2. 4Ö7.
(r.)Re foU
derGecomia.
Raad.
vanHolL
3oJan.
zcnd guldens, om cenige ’sLands Heerlyk-
hedeu, landen, los- en lyfrenten te laa-
tcu ( la ) trekken, ondocnlyk vindende,
hebben z y op den ouden voet nu aan dceze,
dan aan gene ftad, gebucht o f genootfchap
de vryheyd om eene lotery te houden, op
verlcheydene tyden verleend- In dit jaar
nn fchrcef deftad Arnhem eene lotery van
honderdduyzend loten tot tweeentwintig
ftuyvers het lot u yt, doch de toeloop zoo
groot niet zyude dan men verwagt had,
wierd de prys der loten de helft vermeer-
derd, en het getal der loten integendeel
ecril op de helft, cn eyndelyk op dc vier-
depart vcrminderd , invoegen het trekken
dier loteryc den achttienden van
Oogftmaand met den gewcnfchftcn uyt-
ftag eencn aanvang nam , en zyu de
geirokkene pryzen met eenen deezer
penningen. het z y van zilver het z y
van goud , o f ook in geld, b y aldien
het de inleggers begeerden, betaald geworden.
(I2)R
dcrSts
erStaaten
van Holl,
24 Febr.
1604. fol,
fol.55.s6.
T. De groolllevan ¿Ivcr verbeeldt,t.p de eene ivde,binnen eenen krans de flaJArnlicm, indc
gcdaamc eener zittende vrouwe , nevens dit randfchiift :
C I V I T A S - A R E N A C E N S I S C 1 DI O C L X X X X V I .
DE S Í A D A R N H EM 16 9 Í .
Ss 2 Het
i f