I l» '
I î
s ä t :
N E D E R L A N D S C H E
+
Het gelaurierde borilbeeld van den Koning van PruyiTe flaat op de voorzyde; omzoomd door
dit landlchiift:
FR ID ER ICU S P R IM U S , D e i G r a t i a R E X B O R U S S IÆ .
F R E D E R I K D E E ERS T E , DOOR GODS G E N A D E KO NING
F A N PRUr S S E .
In ’c verfehlet der tegenzyde zict men de ftad Gelder door’c irgeworpcn vuur in vollen brand,
cn voorwaart dcnKoning van PruyfTe in Romeynfch gewaad op eenen veiheven zetel zitten, door
eene achterftaande Ovciwinning gekroond, en hem door die gewönne ftad, welke als ecneknie-
Icnde vrou vcrbeeld is, de fleutelen haarer poorten aanbieden. In den bovcnrand Iccft men detze
fpreuk:
V I N C I T IN V IC T A M .
HT O V E RWIN T DE ON GEWONN E .
Wclke nu deeze tot nogtoe ongcwonne ftad is, geeft het opfchrift, ’c gene op den voorgrond
geftcld is, te kennen :
G E L D R IA P R IM U M E X P U G N A T A , C IO 1 0 C C III.
G E L D E R VOOR D E E ERS T E MA A L GEWONN
E N , 1703.
T o t nogtoe was de oorlog tot handhaa-
vingvan hecrecht dcs Huyzen van Ooflcn-
ryk op de Spaanlchc ervenis in ’t algemeen
gevoerd, en de Keyzer als hoofd van ’r zelvc
daartoe de naafte gerechtigd. Maar
gelyk de zamenfmelting dier uyrgebrcyde
moogendhcyd in des zelfs perfoon by
’ t leeven vau deu overlecdcu Koning als te
gevaarlyk voor geheel Europa geacht was,
en men daarom den Aartshcrtog,tweeden
Zoon des Keyzers,toeumaals al dien troon
poogde te docn bckiimmen, 200 hadden federt
de verbondene magren by den zelvca
(i)Europ. op het naadruklykft ( i ) aangehouden, ten
Merk. eynde zync Keyzerlyke Majcftcyt van het
i703?psg. vcrvalic erfrecht afftaande , haa-
194* ren twceden Zoon toc Koning van Spanje
wilde verklaaren, om hem met hulp der ge-
zamentlykc Bondgenooten, zoo veel doenlyk
was, in ’c bezic dier Staaten re ftcl-
Ien,te meer mids de Koning van Portugaal
thans mede in ’c grooc verbond gctrccden,
en hcc daarvan geflooten verdrag door den
Geheymfchryver van den Graaf van Wal-
lenftcyn.Afgczanc dcs Keyzers cc Liffebon,
den zeveutienden (z) van Zomermaand te
Weeucn gebragt was. Om zich dau derwaart
te begeevcnwierdc federt alles tot des
Aartshertogen reyze naar dat ryk (3) vervaardigd,
cn by den Keyzer eyndelyk eeu
befluyt genomen om aan ’c herhaald vcrzoek
der gc/aincntlykc Bondgenooten, in
opzigtc der Spaanfche erfvolginge,re vol-
docu. T o t dac cynde, zyudc deu twaalfden
( i) Europ
Merk.
Il.ftuk,
170J. pJg.
E r "
II. Iluk,
1703. r»S'
m.
(0 R«roi.
derStaaten
Gcrier.
i 4Sept-
«703-
fol. 1017-
(2)Einop.
Metk.
Il.ftuk,
1703.pag.
H I S T O R I P E N N I N G E N : I I I I Boek. 349
deu vau (tjHerfftmaaud, wierden dc Gc-
194-
heymcraadcu, beftaande uyc vyfendertig
pcrlbonen, midsgaders alle dc buytculand
ichc Gczanceu in de groote raadzaal tegcn
e lf uuren des middags door den Graaf van
Harrach genoodigd, alwaar de Keyzer,
naa de Mis in zyne Hofkapel gehoord te
hebben, verzeld van den Roomtcheu Koniug
cn den Aartshcrtog (x) verfcheen,
de rede deczer doorluchtige zaamenkomfl
ontvouwdc, hen des naa cenc lange aanfpraak
betuygde,naar’t voorbceld van Keyzer
Karel den V , zyn voile erfrecht en ty tel
rot de Spaanfche naalaatenfchap aan den
Roomfchen Koniug zyncn oudften Zoon
opte draagen, cn vervolgens den zelven als
rcchtmaatigen Koning van Spanje te erkennen.
Dankelyk wierdc die door den z c lven
aangenomen, maar ook aanftonds weder
dc nieuwe bekome waardigheyd aan
den Aartshcrtog afgeftaan , die deswege
beydc hunne Majefteyten op hec allernadrukkelyft
van zync gchoudcnis verzekerde,
mec belofte van zich zoodaanig indie
Koninglyke waardigheyd te zullen quyten,
dac z y beyden in ’c byzonder cn ganfch
Europa in ’c gemeen rede zouden hebben
van over zyn gedrag voldaan tc wcezcu.
Waarop (3) de gctuygfchriften dcczcr afftanden
aan den Kardinaal Kolonits wierden
overhandigd, en aan ecnc tafcl, waarop
een zilver Kruys en vier kandciaars met
braudende kaarlcn ftonden, zoo door den
Keyzer als beyde hunne Majefteyten op
’c Evangeliboek bezwooren. Vervolgens
omhelsde dc Keyzer en Roomich Koning
zyne Spaanfche Majefteyt; wclkcgevolg-
lyk ook als zoodaanig door het geheele
Vorftlyk Huys wierdc erkend, cn in die
hoedaanighcyd door ’c verdcrc Hofgezin
geluk gewenfcht en(4)begrocc, geevende
, hec afftaau diet nieuwe waardigheyd aan
den zelven aanleyding tot het maakcn van
deezen gedeukpenning.
( l) Europ.
Merk,
ll-llrik.
1703.pag.
195-.
(4) Europ.
Merkur.
J l.ftu k,
1703. pag.
191.
Op de voorzydc is het borilbeeld des nieuwen Konings in Spaanfch gewaad cn omzoomd door
dcezen tytel verbeeld;
C A R O L U S I I I , H I S P A N IA R U M R E X .
K A R E L D E I I I , KONING V A N S P ANJ E .
En dcwyl men verhoopce dat hec thans gedreygde Europa door deezen afftand als volgens hec
recht gedaan, eyndelyk de gelloorde ruft weder ftondc te bekomen, zoo ziet men op de tegenzyde
de Gcrechtigheyd en Vrcede elkandere omarmen en kuflen» onder dceze (f) fpreuk vanden (5) Pfalm
Koninglyken Harpzangdichcer: LX X X V . i/.iu
J U S T I T I A E T P A X O S C U L A N T U R SE.
D E G ERE CHT IGHE YD E N V R E E D E K ü S S E N
E L K A N D E R E .
Naa ’c voorbeeld van het geheele Vorftly
k huys wierdt dc nieuwe Koning door
de Gezanten van Engeland, der Vereenigde
Staaten, PruyiTc, Ments, Hannover en
Modena, welken die plegtigheyd hadden
bygcwoond, uyc dc naamen hunner Meefteren
met deeze nieuwe waardigheyd
n i l Teel.
begroet, wclke dan ook in erkentenis dier
nieuwe bekome hoogheyd dicn ( 6 ) mid- (6) Europ.
dag den Keyzer zynen Vader, den Room- ii'ftuk .
fchen Koningen de Koningin, midsgaders »703-r«s*
zyne dric Zuftcrs de Aartshertoginnen op
een prächtig gaftmaal onchaalde. Het ze lve
deed de Roomfch Koning dien zelven
T t t t avond,