!|i' f f ’
I " ; í
I j
[ f '
M l ' /■ ;
i:J :Ü f
f
r i : : «
i l ?
I i
: )!
■ 1 ■.'
: k'
i :
T ‘ii^
î
■ Iff
■'■■'11.,,
%|V'
a s r -
I.ftu k ,
1703.
N E D E R L A N D S C H E
■f
Rondom zyn gchelmd wapenfchild, waarmede de voorzyde beftempeld is, leeft mcn in den
rand dit omfchrift ;
O M N IA V E R T U N T U R , M E A S O R S N E O M A G f .
A L L E S F E R K E E R T , E F E N G E L Y K OO K MYN LO T
T E NI EUME E G E .
En dewyl hy zieh vleyde dccze wiflclvalligheyd niet dan om de handhaaving van degerechtig-
heyd en vryheyd ondergaan te hebben, zoo leeft men in den rand der tegenzyde ; \
P R O J U S T I T I A E T L I B E R T A T E .
F O O R D E G ERE CHT IGHE YD E N FRYHE YD.
Binnen welk randfchifc voorcs nog de zelfde zyde met deeze Ncderduyifchebefchryvîngbeftem-'
peld is;
F R A N S R O M S W I N K E L .
G E B o o r e n I f S E P T EM B E R A n n O I 5f5,
r a a d s v r i e n d T O T N Y M E G E N ,
W A L T G R a a f , D O M H e e R T O T U T R E C H T ,
O R D i n a a r R A A D S H e e R I N ’T H O F V A N G E L D E R L a n d ,
W I E R D t E E R S T E B O R G E M e e s t e R D E R S T A D ,
E N O R D i n a j Dr G E D E P u t e e r d e D E S Q U A R T I E R S
V A N N Y M E G E N A n n O 1702,
S T E R F T A n n O 1703, f D E C E M B e r .
Deczc huyslyke verdeeldheden gavcn
den Franfchen Koning geene kleyne hoope
, dat die de Vcrcnigde Geweften dnder-
Jing zouden vaneen Icheurcn , gclyk hy
dat door de wapenen eu mec dc hulpe
van den Keurvorft van Beijere in het
Keyzerryk thans poogde uyc te voeren.
Toc dac eynde had zichdc Maarlchalk van
Villars vroegtyds in den Elzas vcrvoegd,
de Franfche benden, zcscnveertig Bataillons
en drieënzeventig ( i ) Efquadrons
fterk, omtrenc Hunnige byeen gerukt, cn
zynde met de zelven zoo aidaar als langs
de brug van Nieuburg den twaalfden en ,
dertienden van Sprokkelmaand over den
Ryn getrokken, den volgenden dag zyn
onderhoorig legcr in hec Weylerdal neer-
geilaagen. De Prins Lodewyk van Baden,
welke omtrent twaalf Keyzerlyke Bataillons
en duyzend ruyters in dien oord onder
zyn bevel had, en des in geenen ftaac
wasom aan zoo magrigeu vyand hethoofd
te biedcn, imecc ftrakseeneverftcrkingzoo
in de Keylerfchans als Nordlinge, en zag
zich gevolglyk genoodzaakt de wyduyrgeftrekte
veldvvallcn, en in dc vyftig reduy-
tcn en (2) ftcrkten, die men ftaande de
winter langs den Ryn cn dc Kinfch toc i n X
ftuyting van den vyand gcmaakt had, eens- »7°3-
flags te moeten verlaaten, midsgaders aan
her ingedronge Franfche legcr eenen vryen
doorgang coc voor de Keylcrlchaus te geeven.
(i)EuioP'
(1) Europ.
Merk.
I.ftuk,
1703.pag.
ven, wclkc op een half eyland recht tegen
over Straatsburg aan deu oever des Ryns
gebouwd is, alwaar ( i ) de KinfchenSchut
zich in dien ftroom ontlaftcn. Alle dc
Kcyzerlyke verfchanfingen in dicn oord
aldus zonder ccnige bloedftorting zynde
onnut gemaakc, bciloot dc Franiche Bc-
velhcbber zich vao de Keylcrichans, mids
z y hem eenen veyligcn overtogt vau Scraacs-
burg over den R yn , voortaan ftondt te
verfchafFcn, dierhalven meeftcr te maaken.
Met die oogmerk hebbende zyne geilaage
•Rynsbrug van Altenhcym, eeu kleyn uur
boven Straatsburg, docn naar beneden, en
dertig zwaare ftukken gefchuts uyc die
ftad io ’c leger brengen, wierden dcs avonds
fx) ten ache uurcn van den vyfentwintig-
ften van Sprokkelmaand de loopgraaven,
onder ’ c beleyd van den Heer van Lau-
bannic, omtrent het dorp Keyl geopcnd
cn cot omtrenc driehonderd voeten van dc
voorfchuynte des bedekten wegs, die voor
het hoornwerk der fterkte lag, voortgezet.
Vier dagen laater beftonden dc belegeraars
het rechter Bolwerk van’t hoornwerk,met
die hevighcyd te befchieten, dac de verdce-
digcrs het den dcrdcn van Lentcmaand verlieren,
’tgene den tweeden nacht daarnaa,
van hec verliezcn dcs bcdekrcnwegs, mids
de Franfchen dien beftormdcn, gevolgd
wicrdc. Zulks dc bczcctclingen, ziende
federt het hoornwerk zclfdoordc Franfchen
veroverd, ccne waibrcuk gemaakr, cu alles
rot deu ftorm vaardig, op de gedaane op-
eyfching, van den Maarfchalk van (3) Vii-
lars, hem den negenden der zelvc maand,
de aangevochtc fterkte onder billyke ver-
dragspuuten, inruymden. En gelyk mcn
deswege te Parys den Ambrofiaaufchen
lofzang op laft des (4) Konings zong, zoo
heefc de Hoogeichool der opichriften aidaar
tot des zelfs lo f ook können gocd-
vinden deezen gedenkpenning ce maakcn.
fakttpyiiz-'k-
(J) Europ.
Mcfk.
I.ftu k .
T703. pag.
i8 i.
(4) Europ:
Merk.
I .f lu k ,
1703. pag.
187.
Rondom het kopiluk dcs Franfchen Konings, want met het zelye is de voorzyde bellcmpeld,
leeft men deezen tytel tot randfchifc:
L U D O V I C U S M A G N U S , R E X C H R I S T I A N I S S I M U S .
L O D EWY K DE GROOTE , A L L E R CH R I S T E LYKSTE
KONING.
Op dc tegenzyde ziet men den met rict bekranften Ryn op zyne watcrkruyk ruftende, de in
’t verfchiet verbeeldc Keylerfchans mct verbaafdheyd bcichouwen. Het randfchrift luydt aldus;
I T E R A D B A V A R O S F O E D E R A T O S .
DE WEG N A A R DE B E I J E R S C H E B O N D G E N O O T E N
GE OP END .
Waar door dit nu tewege gebragt is , geefc die opfchrift van den voorgrond tc kennen
;
K E L L A R E C E P T A , X M A R T I I M D C C I I I .
D E K E Y L E R S CHA N S F E R O F E R D , D E N 10 F A N L E N T
EM A A N D 1703.
Xx x X i Sc