■ 1 ' " S i .
■ H ' f e s s a & f » u ' "
h '
( #
l i r i l ^ r ; m "
5 3 1 N E D E R L A N D S C H E
1708. En dewyl door deeze opgevoigde overwinning de eerfte hevigheyd der Françoizen, wegens hec
---------- winnen van Gcnt, B'uggé en Plailêndual in den beginne opgevat, nu gehecl gevallcn was, zoo
llaac op den voorgrond:
FU R O R . G A L L O R U M F R A C T U S .
D E WO E D E D E R F R A N C O I Z E N GETEMD .
i
V Bovcn het opfchrift L I B E R T A S P A T R IÆ (D E V R ÏH E T D D E S VA-
D E R L A N D S) zict mcn op de eene zyde van den laatftcn den Lccuw der Vereenigde Geweften
in zynen tuyn, bclend met decze fpreuk:
N E S C IU S F E R R E JU G U M .
G E E N JU K P A S T HEM.
Ecn blixcmfchicht is op dc tegenzyde onder dceze fpreuk gefteld:
V I S E T C E L E R I T A S .
DE K R A CHT E N G E ZWINDHE YD .
Zynde dit zinnebeeld en deeze fpreuk, om eenen hiervoorgemelden (*) Franfchen penning tc
fài 146 ” beantwoorden, van den zclven ontleend, cn voorts , om te verklaaren wanneer die hebben
uyrgemunt, de voorgrond nog met dic opfchrift beftempeld:
S T R A G E S G A L L O R U M P R O P E A L D E N A R D am X I
J U l i i M D C C V in .
D E N E D E R L A A G D E R F R A N C O I Z E N B Y O U D E N
A A R D E D E N II V AN HOOI .
M A A N D 1708.
f t) Europ.
Merkur.
I I. Ituk,
1708. pjT.
3Ö.
( i ) Europ.
Me rk .
I I . I lu k ,
1708. pag.
H8.
Naa deeze nederlaag was het overfchot
van den geilaagen vyand achter de ßruglche
( i ) vaart ouder het gefchut van Gcnc ge-
weeken, en hec leger der Bondgenooten
eerlang door de Duytfche hulpbenden,
welken den Prins Eugeen van de Moezel
naar Nederland gevolgd waaren, merke-
Jyk verfterkc. De Franiche landwallen,tot
dckking van Wallchvlaandre opgeworpen,
hadden de Bondgenooten thans ingeno-
inen , dac land tot by Arras onder brand-
fchatting gefteld eu eerlang alles vaardig
omRviTel, de magrigfte ftad van ganfch
Wallchvlaandre, te belegeren; waartoe,
bchalven hec zwaar geichut, de overige
voorraad mec vyfduyzend wagens, onder
gelcyde van (1) veertigduyzend man,
waar over de Prins Eugeen z e lf het bcvcl
voerde, veylig iu ’c leger was aangekomen.
Den elfden van Oogftmaand vondc
zieh Ryflel berend, het gene van alle hec
noodigetoc hec doen van tegenweer oietal-
leea rykelyk was voorzien, maar eeue bezetting
fterk tien- of, ZOO anderen willen,
zelfs dertienduyzend (3) man onder de
ervaarenfte Bevelhebbers en den Maarfchalk
van Bouflers ter befcherming inhad.
Tuflchen den twee- en drieentwintigften
dicr zelve maand wierden de loopgraaven
ter wederzydc van de Nederdeule (4_}geo-
pend, en federt die begönne aanvechtingen
onophoudelyk voortgezet, terwyl hec
grooc leger toc dekking der belegeraars,
de Franfche krygsmagt, wclkc dagelyks in
fterkte coenam , aan alle oorden gadc-
floeg. Want de Hertog van Bcrwik was
mec vcele benden uyt Duytichland aangekomen
, en hadden dc mecfte bezettingen
der vyandlyke fteden, mids dc Bondgenooten
io ’[ belegeren van Ryflel voJko-
raen bezig waarcn, zieh ter verfterkinge
by haar grooc leger gevoegd; ’c gene dus
honderdzeseutwiutig Bataillons en rwec-
honderdachc Efquadrons fterk, over Or-
chies , Bergen en Pevele naar Pha-
lerapin afzakte, en by zieh nog dertig
zwaarc
( i) Europ.
Merkur.
11. (luk,
1708. pag.
106.
H I S T O R I P E N N I N G E N :
zwaare flukken uyt Douay ontboodt ; zulks
Iiicinand twyfcldeofde Françoizen zouden
den vyfden van Herfftmaand het verbonde
leger hebben aangetaft, niet tegenftaande
het 's daags te voorc ( i ) door zcsenzc-
ventig Efquadrons en zesentwintig Batail.
Ions van voor Ryflel verfterkt was. Maat
de Hertog van Mariboroug eerlang gewaar
wordcnde dat dit flechts gefchiedde om '
’t ondernome beleg te vertraagen, dccd dc
»fArvritn . . . r . . 1........ _ . . .__ _< 1
V B o e l Î 33
MDCCV11Ï
foL833.
(4) Europ.
Merkur.
I I fluk,
1708. pa?;
160.
-------------------- , UWUU U'
tenten flaan, zyn leger ontoeganglyk vcr-
fchanfen en een gedeelte van 't bekoome
onderftand weder te rug naat dc belegerde
ftad trekken. Alwaar de belegeraars tot
aan de voorfchuynte van den bedekten weg
waaren gekomen, en om dien te beftormen
den zevenden van Herfftmaand alles
vaardig hadden, en 't gene dès ook door
vierduyzend granaatwerpers, bchalven de
arbeyders, ten acht uurcn (2 )’s avonds ge-
ichicdde. Schriklyk was hier her gevecht,
Ichriklykook het vuur uyt alle ’svyands
nog niet omvergefchootcne buytenwcrken
en des cen bloedbad waarvan weynig
weerga gezien was; dc aanvallers cchtcr
handhaafden zichaan verfcheydcneoorden
des bedekten wegs, niet tegenftaande de
Maarfchalk van Bouflers door ruyme vcr-
geldiugen de zynen by alle vootvallcnde
gelegenhcden trachtte op te wekken , doende
tot dat eynde, om aan geen geld gebrek
te hebben, van ecn (3) verlamd kanon, dccze
driederhande metaale geldftukken, van
v y f , tien, cn twintig ftuyvers, munten.
(1) Europ.
Merk.
I.flu k ,
1708. pig,
IQl.
(3 ) Eu ro p ;
M erkur.
I l. f lu k ,
1708. pag.
309-
rchllftokk^Vilhelhtf ro?)“ '!V ^P^fchild aan twee kraysiings leggende Maat-
P R O D E F E N S IO N E U R B IS E T P A T R IÆ .708.
FOO R D E B E S C H E RMIN G F A N D E S T A D E N F A N HE T
F A D E R L A N D 1708.
l.i Ltikr.
Scdcrt bcftondt de Hertog van Vendôme
uyt vccrtig zwaare ftukken cenige Engelfche
CO Staatfche volken, welken in het
m Ä ' ï',“I^EntrietesCy) verlchanftlagcn, tebc.
fchieten, doch Il.anUkK,,' ------> ww.,.a ,w,veal ver vVa«>nu z£,ileUhil Ulni UCLpag.
vecht, gelyk men aodcrmaal meende,
>■ niec het leger onder den Hertogvan Marl-
boroug in re laacen, brak hy den vyftienden
mcc ftille trommcu op en deed van
Doornik coc Gent toe de Schelde, en van
de laatfte ftad cot Brugge toe der zclvcr
vaarc bezerren, waardoor de toevoer uyc
alle de grensfteden, by aldien mec Ooftende
uytzonderc, zoo aan ’c grooc leger als
den belegeraaren wicrdc afgefneeden, On-
dertuflchen waarcn ce Ooftende achcduy-
Engelfchen, vcel buskruyts cn
ü .flu k ! allerhanden andere voorraad ontfcheept ,
>7o8. pig. en daarvan een grooc gcdeelte voor de bc-
Jegerdc ftad gebragc. Om den overigen
toevoer, die dagelyks nog al vergroot was,
II// ‘Deel.
van daar a f re haalen , wierden dcrcfcii
ßacraillons onder den Opperwachrmccfter
Webb en den Graafvan Naflou Wouden-
burg derwaarc geftuurd, terwyl hec leger
onderden Hertog van Mariboroug, om te
dichter by de hand te z y n , toc boven Menen
by Marquette was (7) voorrgerukt.
Deeze.uyrgezondene benden ledert door
nog twaalf regementen tc vocc, en achten-
twintig Efquadrons verfterkc, oiiderfchep-
cen den op weg zynden toevoer te Hoog,
ledcn, en verftonden den achcenrwintig-
ften dac de vyand onder den Graafvan la
Motte, dric- o f vicrcncwintigduyzend man
fterk, in vollen aantogc was, om haar by
Wyncndaal aan te taften. Straks hierop
fchaarden dc geleyders hunne manfchap
in twee lynen aan ’c eyndc van den naau-
wen doorgang der twce boflchen.by ’cfloc
Wynendaal. en fteldcn ter wedcrzydcn
van den doorgang in’t krcupelbofch z c lf (8)
T t t t t t eca
(7) Europ,
Me rk .
I l . f lu k ,
1708. pag.
276,
(8) Europ,'
Merkur.
11 I lu k ,
1708. pag.
278.
;
:L,
■ff.i
I l i