M i if ■" .....
1700. tot die uyterften , dat de Koning van
---------- Deenemarke, ondcr het beleyd van den
WEuwp- Hertog ( i ) van Wirtcmberg, den twintig-
j.a«kr Lentemaand zyne byeengerukre
r o o . pag. krygsbenden in Hoillcyn deed vallen, dc
* nieuw geflichte fchanfeu flechten , en
niec allecn Gottorp maargehccl Holfteyn,
uytgezonderd Tonninge, inneemen, wclke
Jaatftgemelde ftad den tweeentwintigftcn
van Grasmaand dierhalven door de Deenen
nog wierdt berend, niec regenftaandc de
Hoofdbevelhebber Bannierzich daarin mer
hec overlchoc der Zweediche en Holfteyn-
fche benden geworpen en dus eene bezecting
van omtrent vierduyzend foldaaten
(i)E uro p. (^) ouder zieh had. Dierhalven weynig
voor de onderneeming der Deenen bekom-
1700. pag. toerd zynde, deed hy een-en andermaal op
189. ■’ de zelven cenen uytval, en had het geluk
door ’r middel van eene fluys de Decnl'chc
loopgraaven onderwater te zetten. Des
niettegenftaande kreegen dc belegcraars,naa
’c bemagtigen van den Eyderdyk, eyndelyk
dertig mortiers en tweeendertig zwaare
ftukken in ftaat,waarmede den zesentwinrigften
dicr (3) maand de berendc ftad zeer
vinnig wierdc aangetaft. Invoege zeer vee*
le huyzen, en kerken befchaadigd, doch,
behalven twce burgers, flechts twee o f drie
foldaaten gedood en tien o f twaalf gckwetft
wierden , midsdien de geduurige regen
den grond zoo ilibbrig gemaakc had, dac
naauwlyks ceue wÜTe ichoot kon gedaan
worden. Zulks de Deenen , ziende hec
kleyn voordeel ’t gene het ingeworpen
vuur tot den vierden van Bloeimaand veroorzaakc
had, van hec bomberdeeren af-
zagen, om de ftad op eenen geregelden
voet te belegeren. OndertuiTchen gafdee-
ze vcrgeeffche bomberdeering aanleyding
rot hec in ’c lichrgeeven van deezen pcn-
ning.
H e t gebomberdeerd wordcnde Tonninge is onder eene Regenboog cn heldcrfchynende Zon,
midsgaders dit randfchrift op de voorzyde verbeeld;
P R E S S A N O N O P P R E S S A .
WE L GEDRUKT , D O CH N I E T ON D E R D R Ü K T .
(4) Num. regeÿoog en de daar tegenovcr geftelde zon , is daarom alhier boven die ftad verbeeld,
Hiflor. f e beyden dne dagen (4) voor de aankomft der Deenen ook daar boven eezien waarcn,
M D C C ^ dus den mocd der bezettelingcn, als een goed voortekcö , niet weynig hadden opgcbeurd.
fol39a D e tegenzyde heeft geene verbeelding, maar dit opfchrift; ^
A N N O C H R I S T I M D C C D IE X X V I A P R I L I S ,
a U O R E X D A N IÆ
D U C E W IR T E M B E R G I C O T E M P L O E T D O M I C I L I I S
T O N N IN G E N S IB U S U S Q U E AD D IEM IV M A U
F Ü N E S T O S I N T Ü L I T IG N E S .
I N ’T J A A R V A N CHR I S TUS 1700
D E N z6 D A G V AN G R A SM A A N D ,
S E D E R T W E L K E N D E KO NING VAN D E E N EM A R K E ,
DO OR D E N HERTOG V A N WIR T EMB E RG ,
D E K E R K E N H U Y Z E N V A N TO N N IN G E
TOT D E N 4 D A G V A N B L O E IM A A N D
H E E F T L A A T E N B OMB E R D E E R E N .
Immid*
(i) Refol.
¿er Staat.
Gener.
I i J»ny
1700-
fol. 313-
(i) Etirop.
Merkur.
I. ftuk,
1700. pag.
i6o.
(3) Europ
Merkur.
I.ftuk,
1700. pag.
139.
Immiddels had dc Holftcynfche Afgezant
m cen overgclcverd ( i ) verroogfchrift de
kragtdaadige hulp dcrVcrcenigde Staaten als
borgen cn inftaancrs van hcc Ak'coaiche
verbond tegens Deenemarke verzogt,
’c gene van die uycwerking was, dac z y
eeuemagtige oorlogsvloot, rrevcosdievan
den Koning van Engeland, ondcr hec be-
Icydvan den Oudcradmiraal Almonde.naa
die eenigen tyd tuflchen dc Maas cn Tcr-
hey op anker gelegen cn hec verordend onderftand
uyt Zeeland onder den Heer
Evertszen ontfangen had , den tienden
(2) van Zomermaand niec alleen naar
de Ooftzee zonden, maar aan de regementen
ruyters van Albemarie, Dompré,
Ooftvriefland, cn Agrin, midsgaders die
te voec van Holfteyn, Bek, Welderen, c d
Keppel, nevens ccn Bataillon v an ’tregi-
ment Zwiczers van Kapol en de ligtgewapende
ruyters van T o b , naar de grenzen
van (3)0veryiTeI lieten trekken, vanwaar
z y , naa dc wapenfchouw door den Graaf
van Athlone gedaan was, in Zomermaand
opbraken, om zieh by de in aantogc z yn de
Zweedfche en Lunenburgfche hulpbenden,
te zaamen vyftienduyzend manfterk,
te voegen. En dcwyl de belegeraars van
dceze tocrufting volkomcn verwittigd waaren
, hadden zy dc loopgraaven, welke op
den veertienden van Bloeimaand in den (4)
Ichcmeravond waarcn geopend, mct den
uyterften naadruk, onder’t oog huns Konings,
voortgezet; die den dertigften en
eenendertigften dc ftad ongemeen deed bc-
fchieten en alles rot ccnen algemcenen
ftorm vcrvaardigen. Maar federt tyding
krygende, hoe de in aantogc zyndc Zweedfche
en Lunenburgfche krygsvolken by
Brakke, nietalleen over de Elve geraakt
waaren, maar d i t z y de Deeniche benden
haare ftandplaats b y Rynbck docn ver-
laaten en zieh dierhalven den dcrtigften
ceWansbek neergcflaagen hadden, alwaar
binnen eencn dag o f twee dc Keurvorft van
Hanover (5) en dc Hertog van Zell zclf
verwacht wierden, zoo befloot de Koning
van Deenemarke het beleg op tc breeken:
’t gene dan ook den tweeden van Zomermaand
gefchiedde, en begaf zieh dierhalven
met den Hertogvan Wirtembergnaar
Rendensburgjom aidaar (g elyk hy voorg
a f) zyne benden by een te trekken en dc
Bondgenooten flag te leveren *, tot wiec
' lo f wegens het ontzetten van Tonninge,
ik deeze twee pcnpingen gcmaakc vinde.
(4) Euro p.
Merk.
I .ftu k ,
1700. pag.
iCl.
(5) Europ.
Merkur.
I .ftu k .
1700, pag;
163.
Het gebombcrdcord wordendc Tonninge is andermaal ondcr eenen regenboog, miÿ die weder
drie dagen voor ’t ontzec bovcn de ftad gezien wierdt, op de eene zyde, onder dit randfchrjft, ver*
beeid; ,
A N G O R N O N T A N G O R .
I K WO RD Q E P R A N G D , E N N I E T GETROFF EN.
Zinfpeclendc op de Ictterltecr van ’t woord T o n k in g a , ’ t gene m« ungi, (dat is, hit niordt mt
getroffen) uyilevert. Op dc tegenzyde leeft mcn dit Latynfch opfchrift :
E O D EM A N N O D IE X I V M A I I
T O N N IN G A A R E G E D A N IÆ O B S E S S A ,
D IE 27 C U M X X X B A L L I S T I S E T X X X I I T O R M E N T I S
Æ N E I S G R A V I T E R IN F E S T A T A ,
D IE I I J U N I I F R U S T R A D E R E L I C T A .
i m 'Dtel. Q.qq IN
lit
'Sil
f .
/