i i i ' " ’ ! ' i
DE ON G E S T JD IG E J R B E T D O N T F O E R T HET.
Op den voorgrond ftaat het jaar 1700, als dit voorviel, onder den nsam van den Heer N.
P A IG N O N hoofd van het genootfchap der koopliedcn tc Parys, want op de andere zyde
ziec mcn hcc oog van ’s Konings welgclukte voorzienighcyd , op dc groote mail van cen wel-
uytgcruil koopvaardyfchip gelleld, binnen die randfchrift:
P R E M IE R C O R P S D E S M A R C H A N D S D E P A R IS .
HE T E E R S T E L I G H A AM D E R K O O P L I E D E N T E PARYS.
(6) Europ.
Mnrkur.
I. ftuk,
1701.
pag. 116.
In geene mindere ontflcltenis was mcn
te Bruilel, en alle de Roomfche Nederlanden,
zoodra men aidaar de treffende tyding
van des Spaanlchcn Konings overlyden bekomen
had, mids ieder iu de uyterfte onzekerheyd,
cn onbewuft was hoedaanig
hcc noodlot dicr geweften ftondc te weezen.
Immiddels nam men alle noodige
voorzorg, hec kanon zag men op de wallen
vocren,de bezcttiagen der grensfteden
alom verfterken, de naamen der vreemdeiingen
in alle fteden opfchryven, de poortcn
van ’savonds ten vier tot ’smorgens ten
acht uuren geflooten gehouden, en alle
Krygsbevelhebberen en foldaaten op
’c ftrengfte vexbieden, onder wat voor-
weudzel het ook waare, zonder verlof
buyten de fteden te gaan. Maar als dc
Keurvorft van Beijere eyndelyk van Parys
de wilTc tyding kreeg,dac dc Franfche Koniug
den uyterften wil des overlceden
Vorfts aanvaard, eu des zynen Kleynzoon
tot Koning vau Spanje verklaard had, liet
hy ftraks den Ambrofiaanfchcn lofzang(i)
in de hofkapel zingen, des avonds veele
vreugdetekenen aanrechten, cn zondt den
Markgraaf van Bcdmar den eenentwintig-
ften van Slagtmaand in alien fpoed naar
Vrankryk, om en den nieuwen Koning wegens
dc aanvaarding der Spaanfche crvcnif-
le uyt des zelfs naam te begroeten, en, op
’c ftuk van hec Nederlandiche landbeftier,
van hem de noodige bevelen te bekomen.
De naar Parys gezonde Markgraaf dien laft
verricht hebbende,kwam den derden van
Wintermaand weer te rug ce Bruflel, deed
verflag zyner bczendinge, en fteldc aan
den Keurvorft van Beijere eenen brief van
den nieuwen Koning ter hand, by welken
her zyne Majefteyt behaagde aan de burgers
van BruiTel, welke omden (*) hier*
voorbekhreeven oploop, o f gevangen of
elders gc vlugt waaren, eene algemeene ver-
giffenis en quytfcheldinge te verleenen.
Zyne Keurvorftlyke Doorluchtigheyd gaf
dan van dit Koninglyk gunftbewys aan den
Magiftraat en die weder aan de vrouwen
der rampzalige burgers kennis, en wierden
uyt kragte van ’ c zelve de gevangen
den zevenden van Wintermaand, cot zoo
groote blydfchap der ganfche ftad, op vrye
voeten gefteld, dac raen, b y ’twederkee-
ren in hunne huyzen, veelvuldige vreug-
devuuren alom langs de ftraaten aanftak,
vuurpylen affchoot, wyn ten befte gaf,
en andere vreugdetekenen door de ftad in
groote meenigre niec alleen aanrechtce,
maar by ’c wcderkeeren der gevlugte burgers,
die mcDmetzeerveeIekarroflen,(2)renze-
tels, en paarden te gemoec trok, juygende l.iiu k ,’
ontfing, en zeegepraalender w y z e , onder
’c uytgalmen van des nieuwen Konings *
goedertierenheyd, ter poorte iuhaalde. Welke
rechtvorftlyke eygenfchap ook de oorzaak
was, d a t, by de uytdeeling der leg-
penningen van het eerft aauvolgeode nieuwe
jaar , op deezen daaraan gedacht
wordt.
Het geharnafte borftbeeld van den nieuwen Landhccr ftaat, binnen dit randfchrift, op de
voorzyde :
P H I L I P P U S V , H I S P a n i a r u m E T I N D I A R U M R E X .
P H I L I P S D E V , KONING F A N S P A N J E EN DE INDI EN.
Dc tegenzyde vcrbeeldt de goedertierenheyd, zittende op den Nederlandfchen Leeuw, voor cenen (OSpreak;
opgcrechten troon. Het randfchrift is dccze (i) gewyde Ipreuk : ka'°xx
^.^18.
R O B O R A T U R C L E M E N T I A T H R O N U S E JUS.
P R O V e r b i o r u m 20. 1701.
DO OR G E N A D E WO R D T Z Y N TR O ON F ERS TERKT .
D E R S P R E U K E N to. 1701.
Mcc gecnc mindere vreugde vcrftondc
mcn tc Madric by ’c ontfangen van den
laacftgefchreeven brief des Koniugs van
Vrankryk, hoe zyne Majefteyt zich aan
dcii uyterften wil van hunnen overleeden
meefter gedroeg, en haaren Kleynzoon op
hun vcrzoek aau ’c Spaanfche ryk tot Ko-
ning gegeeven had. Zulks men roc trooft
der' welmeencnden ftraks, volgens ’ c be-
fluycvandcn Raad, deezen brief zoo indc
Franfche als Spaanfche (z ) taalen gemeen
maakte, veele affchrifcen naar alle de borden
des ryks zondc, en tc Kadix eenige
fcheepen deed vcrvaardigen, om zoo ge-
(i) Mem.
& Negot.
Secr. dc
diverfes
Cours
toml?' wenfchte tyding ia die landen, welkcbuy-
pag.'r87. tcii Eutopa gelegen waatcu, mec de uyterfte
fpoed te brengen. Don Fran^ifco Roa-
(*)Orre- quillo, ftcdehoudcr ( * ) van Madric, liec de
gidor.
beeldenis des nieuwen Konings, opdat die
van ieder zoude können gezien worden,
nog dien zelven dag ineencgalery ten toon
hangen, en den volgenden, zynde de
vierentwinrigfte van Slagtmaand , den
Magiftraat eu dc andere vereyfchte beamp-
renaaren en getytelde Heeren, omdeuyt-
roepingvan den nieuwen Koning te doen,
ten huyze van den Markgraaf (3) van
Tranqueville te paard vergaderen, mids die
deu Koninglyken ftandaard moeft draagen.
Dces hem door den Scedehouder van Madrit
voor hec ftadhuys zynde terhaudge-
fteld, zoo gelchiedde de uytroeping op dc
Grootcmarkt, voor ’t Vorftlyk hof, voor
’ t Kloofter der ongefchocnde karmclytcn,
euopde plaatsvan Sint Salvador (4) met de
ScS^d?’ gewoonlyke plegtighedcn en toejuygingc
diverfes Âes volks, wclke mcn als hec rekcn hunner
hulde cn onderwerping aanmerkte, cn
waarvan des de vereyfchte gecuygfchrif-
tcn wierden opgcftcld, Twee dagen laa-
rer, gaven de aangeftelde Ryksbeftierders,
naa z y den Frauichen Vorft wegens dc
(3) Mem.
& Negot.
Secr.dc
diverfcs
Cours
d’Europe
tom. II.
pag. 188,
Cours
d'Europe
torn.II.
pas.igi.
aannceming v an ’sKonings uyterften wille
op de aller naadrukkelykfte wyze bedankt
hadden, van de voltrokken uytroeping in
eencn wydlugtigcu brief kennis; met be-.
cuyginge van dagelyks meer en meer ruf-
fchen de onderdaanen van beyde de krooncn
eene naauwere vriendfchap, eenigheyd
cn verftandhouding te zullen aanquecken.
Voorts wenfchte z y zieh zélve geluk vau
eyndelyk die gelukkige eeuw te hebben
aangecroffen, in welke het dc Godly ke voorfchikking
behaagd hecfc de onverbreekely-
ke knoop te ftrikken, welke het ongeluk
der voorige tydeo en de opgevatte wan-
guuft, gcvoed door dc krygelheyd cn
’c vermoogen der twee volken, altyd verwyderd
eu ongcflooten had gehouden. De
Franfche Koning federt aan den nieuwen
Spaanichen Algezanc gehoor geevende,
betuygde ook de beyde volken nu zoodaanig
onderling tc zyn verknogt, dac die
voor altoos maar een(5-) ftonden te weezen. Europ.
En wat hemzelf aangong.nude befte Span-
jaard der werrcld te zyn. Invoege, by pag;
aldien zyn Zoonszoon hem raad vrocg, i66.
hy hem geenen anderen, als die de glori en
’t belang van Spanje bevorderdc , zoude
geeven, zulks men voortaan zynen Kleynzoon
aan’t hoofd der Spanjaarden zoude
zien om de Franfchen, cn hem weder aaa
dat der Franfchen om de Spanjaarden te
verdeedigcn. Deezc fchielyke eendragt
tuffchen twee volken, welke federt zoo
vecle ecuwen op de allerftrengfte wy ze in
verfcheydene ryden elkander hadden be-
oorlogd. en geftadig tocgelegd om de ccn
den anderen waar’t moogelyk ten onder te
brengen, heefc niec zonder reden aanley-
ding gegeeven, dat door de Hooge fchool
der opl'chrifren de gedachtenis daar van,
door ’c uyrgeeven van dcezen gedenkpenning,
den naakomclingen is achter gelaaten.
ili