!, i ' 'i
lr.94.
Het hoofd ven ff Koninglyke borftbeeld, wnarmcde dc voorzyde bcftemreld is, is vcrficrd mct
eencn Lauwerkrans en de rand omzoomd mct deezen tytel;
IN V IC T I S S IM U S G U I L L E L M U S M A G nus.
DR O N V E RWIN N E L Y K S T E W I L L EM DE GROOTE .
Op bet roggeftuk zyn in ff verfchiet de hem vetzeld hebbende oorlogfcheepen,
den hoek van Holland de oniftooke vuurbaak, cn in eenen roeiooot dc Koning van Engcland
vcrbeeld, onder dit randfchrift:
Q U E M M O R T I S T IM E T G R A D U M ?
WAT VOOR D O O D S G E F A A R E N F R E E S T HI I
Want voothcen had hy zieh in’t doortrcklten van de Boyne aan * n drift van’ t water, mat
Holland oveilleekcnde aan de nevelen en den ysgang, in den flag van Lande aan I vuur, en nu aan
de woedendc tegenwindcn ten beftc gegeevcn en bloot gefteld. Op den voorgrond vindt men zync
aankomft in Holland aldus aangetekend ;
N A V I R E L I C T A P E R F L U C T U S AD P O R T U M X V I I
MAJI. M D C X C IV .
HET SCHI P V E R L A A T E N D E K OMT H Y DO O R D E Z E E B A A R E N
ME T E E N E N B O O T A A N D E HAV EN. D E N 17 VAN
b l o e i m a a n d iSp4.
( i ) E u ro p .
M e rk .
I .f t u k ,
Ï694. pag.
Z70.
I l . f tu k ,
1693. pag.
313. 3M
cn3is-
(3) Europ,
M e rk .
I . ftu k .
1694.
p ag. 164.
(4> Eu ro p .
M e rk u r.
I .f tu k .
1694. pag.
165.
(5I E uro p .
Me tk .
J .flu k ,
1694-pag.
185.
De weynige dagen die Koning Willem
in ’s Graavenhaage verblecf, eer hy over
het Loo (r) naar’t leger in Brabant vertrok
, wierden met raadhouden over de
hoogwigtigfte zaaken zoo van ftaat alsden
k r y g . ’t z y te laud, ’t z y te water, gcflce-
ten. En wac die der zee aanbelangt, eene
Engelfche vloot had op ’ c eynde van ’t
voorleeden jaar Sint Malo (x) gebombar-
deerd , en edne andere in ’c midden van
Bloeimaand van eene onderfchepte Franfche
Koopvaardyvloot by de vyfendertig
fchcepen genomcn (5) o f verbrand, en wey -
nige dagen daarnaa van nog eene tweede, by
dcKaap la Hogue ontmoct, zes genomen
Cn de overigen tegens (4) de klippen gejaagd
o f verftrooid. Den dertienden van
Zomermaand bevondc zieh wederom eene
vloot der Zeemoogendheden op de
hoogte van Heyzanc, onder den Admiraal
R u ftc lin z e e , welke met dertig afgezon-
derde oorlogfcheepen hec naar de Scraat van
Gibraltar (5) wcaddc, laatcnde de overi-
(5) Europ.
Merkur.
I. ftuk,
1Ó94. pag.
(1) Europ.
Merkur.
I. ftuk,
1694. pig-
19c.
onder Kamerct, ora'aldus de ligce vaartuygen
te dckken , welke mct hcc krygsvolk
bevragc, dc landing raocften ondcr-
neemen. Deeze gefchiedde onder een gc-
duurig vuur en ’c beleyd van den Hoofdbevelhebber
Talmahs, invoegen zes- o f
zevcnhonderd i i ) manncn aan land ge-
raakten , doch cer die door de overigen
konden worden onderfteund, viel dc ge-
recdftaande vyand mec 200 veele dapper-
heyd op de zelven, dac z y eerlang alien
overhoop gefmeeten en des genoodzaakt
wierden zieh mec verwarring te rug naar
hunne vaartuygen te begeevcn. En dew
y l deesaauvalby hoogwater was ondernomcn,
biceven (x) zcven der digtft gegen,
onder het beleyd van denLord Berkley,
om op de Franfche kuften eene landing te
onderneemen. Koning Lodewyk was
voorlang van die voorneemcn verwittigd
en had des alle de ftranden en havens, daar
men dacht dat het op gemunt was, naar’t
voorfchrift vau den vcrmaarden Krygsver-
nuffeling Vauban, in zekerheyd (6) doen
ftellen, zoo mec de zelvc door gcordendc i.ftuk,
krygsbenden te bezetten, als door ’r op- pag.'
werpen van verfchanfingen en beukerycn, *
die over de toegangen heerfchten. Hec
welke voornaamelyk re Brcft gefchiedde,
dewy! ’c Franfche H o f bericht ontfangen
had,dac de gemaakte rocrufting zekerlyk tegens
die ftad gericht was. En voorwaar:
den zcftieuden van Zomermaand kwam dc
Lord Berkley i n ’t gezigt dier ftad,en liet
omtrent cen zeven uuren des avonds in de
haven van Bcrtauwe hcc anker vallen.
Den volgenden dag tegens den middag ver-
voegden zieh acht oorlogfcheepen didr
vloo te, zoo digc als ’ c moogelyk was,
ounaderdc
booten , mids nu ’ t wstcr im- 1(194.
middclsgevallen was, op den grond zic- — ——*
ten, cn by dir toeval die, endcr zclvcr
manfchap o f verftaagen o f in haoden van
den vyand gevangen, wien ’c daarenbovcn
gelukce op dc zelfde wys van een Hol-
landfch vaftgeraakt Frcgat meeftcr cc worden.
Want, naa vecrtig dooden bckoomen
te hebben, gaf hec zieh den Françoizen
ovcr, die daar in vierenzeftig man en vier-
cndertig Îlukken gefchuts (3) bekwamcn.
Dees quaade uytflag veipligte den Engel- i.ftuk,
fchen Admiraal de Franiche kuften te vcr- »<^94. pagv
laaten cn gaf aan Vrankryk gelegenheyd
om,door’cmunten van deezen gcdenkpen-
ningjhec bekoorae voordcel te vereeuwigen.
Rondom hec kopftuk des Franfchen Konings leeft men in den rand van’t voorftuk deezen tytel:
L U D O V I C U S M A G N U S , R E X C H R I S T IA N I S S IM U S .
L O D EWY K D E GROOTE, A L L ER CHR I S T E -
L YKS T E KONING .
In ’t verfchiet van ’c rugftuk ziet men eenige fcheepen op de Franfchc kuften vaftgeraakt, en
nevens eencn fcheepsftandaard de godinne Pallas, houdende in de eene hand eene fpeer, en met de
andere een fchild,Waarop het flangenhoofd van Meduza gefteld is:
G U S T O S O R A E A R E M O R IC A E .
B EWA A K S T E R D E R N E D E R B R I T T A N N I S CH E
Z E E KUS T EN.
Zynde hier Pallas hec zinnebeeld vao ’s Konings wysbeyd, wclke deBrittaanifche zeekuften tcgen
het gedreygd gevaar behoed had. Voorts ftaat, om te wccccn legen wien die gefchied was,
op den voorgrond :
B A T A V is E T A N G L i s A D L I T T U S A R E M O R IC U M
CÆ S IS . M D C X C IV .
D E H O L L A N D E R S E N E N G E L S C H E N OP DE KÜST
F A N N Ë D E R B R I T T A N J E G E S L A A G
E N . 1694.
Die toeval was wel bequaam om de Franfche
zeekuften van de opgcvacce vrees wegens
eene vyandlyke landing, doch geenszins
dac ryk van den hongersnood tc ver-
loflen , waardoor her zieh zoo geweldig
in die jaar voelde aangctaft, dat verfcheydenc
duyzenden zyner inwooners ftierven,
o f raazende van honger zieh tcveld
bcgaaven, cn alles, om hec gebrekhebben-
dc voedfel tc bekomen, onbefchroomd
wyd cn zyd wegnamcn. Veele bevelen ^j4)Jurop.
waaren (4 )dierhalven door den Koning, n.ftuic,
tot ftuytingvan die drukkcndquaad,achter 1694. p*g;
deu anderen in ’c licht gekomen, men ha d
C c X geld
I
I:,
I il