" ' i f
Rondom ’s Konings gekroonde beeldenis, die op de voorzyde gefteld is,leeft men deezen tytel
toc randichrift;
C A R O L u s I I , D e i G r a t i a H I S P a n i a r u m E T
I N D i a r u m r e x .
K A R E L DE / /, DOOR GODS G E N A D E KONXNG F A N
S P A N J E E N D E IND I E N .
De tegenzyde verbeeldc Mars en Pallas, welke te famen een ontwerp van eene vyfhoekige
fterkte vafthouden, zynde in den bovenrand dceze twee Larynfche dichtregels tot randfchrift
gefteld ;
P A L L A D I S E T M A R T I S , S T U D IO S E H Æ C P .RÆ M IA , M I L E S ,
M E D R A N E A T I B I D O C T A P A L E S T R A D IC A T .
D E E S PRT S F A NWE G E P A L L A S E N MA R S WO R D T
U, L E E R G I E R IG E K R T G S JON K E R , DO OR D E
G E L E E R D E O E F F ENS CHO O L F AN
M E D R A N G EGE E F EN.
Aldus alles zoo tot het bequaammaakeu
van ervaare Krygsvcrnuftelingen werdende
aangewend ,als hec noodige toc den veldtogt
te land zyndc vervaardigd, had zieh de Ko •
ning vau Engeland omtrent Loven aan ’c
hoofd van ’c verbonden leger gefteld, dac
te Bevekum en Doern neergeilaagen, en toc
hec eyndc van Oogftmaand alleen toegelegd,
om de Franfche beweegingen waar-
neemende, hunne aanflagen ce verydelen,
niet twyfelcnde o f z y zouden ftaande dees
veldtogt, onder het gebied van den Dolfyn
, iet meerders by de hand vatten, dan
z y in den voorigen onder de oogen van
hunnen Koning z e lf gedaan hadden. Echter
was ’er behalven het doen van verfcheydene
beweegingen tot nogtoe niets verricht,
hcc Franfche leger lag in de naabuorfchap
van Huy en dat der Bondgenooten omtrent
den berg van Sint Andries. De Koning
van Engeland,hebbendeMaaftrichren Luyk
genoegzaam buyten allen aanftoot gefteld,
maakte dan eyndelyk den achttienden van
Oogftmaand mct zyn onderhoorig leger
ccne beweeging om, waar ’t moogelyk,
de brug van Efpieres tc vermeefteren, door
’c welke, zoo ’c gelukte, hy zieh van alle
hec land tuflchen de Schelde en Leye zoude
meefter gemaakt, en den Françoizen de ge-
mecnfchap met veelen huunerfteden indien
oord afgefneeden hebben. Naa ’t ( i ) weg-
zenden van den groven naafleep naar Lo«
ven,kwam hecleger tentienuuren ’savonds
te Ramelies,en floeg zieh den negentien-
den ce Sombref neder, ftrekkende de rechter
vleugel zieh uyt naar Fleury en de flinker
naa ’c bofch van Bertanchamp. Den volgenden
dag brak Koning Willem weder op,
längs den weg van Felny en Arquennes,en
zynde den cenentwiotigften tot Soignies ea
ßraine le Comte gekomen , deed hy den
volgenden dag het geheele leger tot aan
Cambrun voortrukken. ’c Gene ruym
acht uuren van de brug by Eipieres is gelegen,
om welke te bemagtigen hy onder
den Hertog van Wirtembcrg een aanmerk-
lyk getal krygsknechten vooruyt zondt.
De Françoizen hadden niet zoodra uyt den
aanvang van deezen optogt het rechte oogmerk
van KoningWillcm afgemeeten, o f
z y beflooten , onaangezicn z y de helft
längeren weg moeften aflcggen, (x ) cn v y f
rivieren overrrekkcn, hem nogthans te voor-
komen. Des floeg de ruytery der flinker
vleu-
( i ) Europ.
Merkur.
II. Ihik,
1694. pag.
108.
( i) Hift;
Gedenkp;
van L o dewyk
den X IV .
I l.d e e l,
vlcugel ftraks op weg ,cn tro k , dooral hec \
voecvolk gevolgd, boven Feumal ovcr de'.
Mehaine. Hec overige van’c leger in min-1
dcre lighaamen verdeeld, maakte des nog
grootercu fpoed, zulks hec Huys des Konings,
den ncgentienden en den volgenden
morgen hec overige leger längs vier bruggen
ovcr de Sambre was getrokken, en
zieh dric uurcn vandaar ging nccrflaan,
wordendc de Maarfchalk van Villeioy met
de beftc manlchap vooraf gezonden, om
zieh naar Maubciige en voorts naar Kondé
te vervoegen, daar hy den eencntwintig-
ften aankwam. Immiddels was de Dolfyn
mede opgebroken, cn zynde den tweeentwintigftcn
weder ovcr de Sambre by Bns-
fierc getoogen, kwam hy nog dien zclven
(1) Europ. avond ( i ) tc Bergen in Henegouwc. Van
H.'ftu'k, waar hy den volgenden dagoverKondeden
1694. pag. optogt toc Doornik voortzcttedc: daardc
Maarfchalk van Villeroy den zclven dag
was aangeland, om mec zyne onderhoorige
benden den Markgraaf van La Valette te
verfterken, die met vyftien flagorden te
voet en elf regementen tc paardc de brug
by Efpieres bezet hieldt. Den zelfden dric-
entwintigftcn ’s morgens vertrok dc Heer
(x) van Atreloire mec twintig ftukken kanon
naar den Maarfchalk van Villcroy, die mec
die onderftand nog zeventien uuren wegs
mec zoo weegaioozcn fpocd aflcydc, dat
hy zieh by de brug tc Efpieres bcvondt, eer
de gemelde Hertogvau Wirtembcrg aidaar
aankwam. Zulks die, vindende den Françoizen
buyten verwagcing zoo merklyk verfterkr,
cn dus den aanflag verydeld, van ver
flechts mct dc zelven fchutgevaarc hieldt.
Voorwaar men moct bekennen dat de vyandcn
by decze gelegenheyd eenen ongcloof-
lyken togc gedaan hadden, doch ftaande
welke door de vermoeidheyd eco overgrooc
geral zoo van menJchcn als paarden ondcr-
wege was omgekomen , mids z y in v y f
dagen,behalven hcc overtrekken der ftroo-
mcn, wel veertig uuren wegs hadden afgelegd,
en dus hunnen vyand onder hcc beleyd
van den Dolfyn vcrkloekc, rot wiens
eer dan ook dees penning gcmaakt is.
( i 1 Europ.
Mtrkur.
I l. f iu k ,
1694. pag.
In den rand der voorzyde , die beftempeld is mec het kopftuk des Franfchen Konings, leeft
men deezen tytel :
L U D O V I C U S M A G N U S , R E X C H R I S T I A N I S S IM U S .
L O D EW T K DE GROOTE, A L L E R CH R I S T E L T K S T E
KONING.
De tegenzyde verbeeldc Perzeus, zittende op het gevleugelde paard Pegazus, en houdende in
dc rechter hand het afgehouwen flangenhoofd van Meduza j onder die randichritc:
m i l i t u m a l a c r i t a s .
DE G E ZWIN D H E T D D E R K R ÏG S B E N D E N .
Waarvan het gevleugelde paard, even als de kop van Meduza van de opgevatte veibaasdheyd van
den Hertog van Wirtembcrg wegens zieh voorgekomcn ic zien, het zinnebeeld is, ’tgene,
volgens het verdichtfel der ouden de kracht had om zyne aanfchouwers door de vrces in flccn te
doen veränderen. Voorts leeft men nog opden voorgrond:
D E L P H IN I a d S C A L D IM I T E R . M D C X C IV .
D E OP TOGT DES D O L F TN S N A A R DE S CHE LD E , ißp-j.'
E c X Die