I . it
f l : r i
'ili - r i f f
' H'lj
(^wí'i3í|¡;.|r) \
: '1' ' iut.„ i
i n - " “ " ‘
_; .'9r '
l ì t i ■ ■
Í V 4 . '
a n n a , D e i G r a t i a M A G n / e B R i t a n n i j e , F R a n c i / e E T
H I B e r n i ì E R E G I N A .
A N N A , DOOR GODS G E N A D E K O N I N G I N V AN
G R O O T B R I T T A N J E , V R A N K R Y K
E N I E R L A N D .
( i ) Eu ro p .
Merkur.
I l . l l u k ,
1709. pag.
301.
( i ) Europ.
M e rk u r.
I l . l l u k ,
1709. p ig .
i86.
3Ì E u to p .
á e rk u r.
.( lu k ,
1709. pag.
3i6eu3i7
Het Franfche ryk zou geenszins ftaande
dit jaar in ftaat geweeft hebben om op
eene zoo ontzaglyke wys in Nederland den
Bondgenooten her hootd te bieden ; by aldien
de gewoonlyke naalaatigheyd der
Dnytfchers bet daartoe geene gelegenheyd
verfchaft had. Want hoewel de Koning
van Vrankryk, door zyne meefte magt
naar Nederland te trekken, naauwlyks ( i )
twintigduyzend man aan den Bovenryn kon
in’t veld brengen, zoo zagen zieh de Duytfchers
onder den (z) Graaf van Mcrçy,
door hem niet tydig genoeg te onderfteunen,
door deu vyand geflaagen, en mids
hunne zwakheyd voor het overige vanden
veldtogt genoodzaakt achter hunne landwallen
Ichuyl te houden. In Savoije ook
waaren de krygsbedryven met geenen rech-
ten crnft voortgezet,zoo om darde Hertog
van Savoije wegens het afftaan van eenige
landen , by 'r fluyten v an ’t verbond voorheen
aan hem beloofd , onaangczien (})
dc ernftige aaiihouding der twee zccmoo-
genheden tot nogtoc van den Keyzer de
begeerde voldoening niet had können erlangen
, als om dat vcele Keyzerlyke hulpbenden,
mids dc heevige twift, die tus-
fchen het Keyzerlyke cu het Pauflyke Hof
omtrent dcezen tvd blaakte, ciders gebruykt
wierden. "Want hoewel dc Paus
aan de Kcyzerlyke benden eertyds cenen
vryen doortogt over den bodem van den
Kctklykcn ftaat naar Napels gegceven had,
en z y gevolglyk zich dus mccfter van dat
ryk gcmaakt hadden , zoo waarcn de
zwaarigheden daardoor eerder toe- dan af-
genoracn, mids de Paus tot nogtoe geweygerd
hebbende den Aartshcrtog Karel
voor wettigen Koning van Spanje te erkennen
, daarenbovcn nu nog door de Duytfchers
zoo fterk gepraamd wierdt om aan
hem in dic hoedaanigheyd dc leenverhef-
fingeii van Napels en Sicilie tc geeven.
De Franfchc eu Spaanfche Afgezanten,onderfteund
door de Kardinaalcn hunue aanhangeren
poogdcn den Paus van bet toc-
ftcmmcn in dat verzoek nu door aller-
haude aanmoedigingen, dan wecr door be-
dreygingen en dus op verfcheydene wyzen
afte"raaden, ondcr verzekeringe, zoo de
Keyzerlyke benden iet tot naadeel van den
Kerklyken ftaac ondcrwondcn, hy van de
hulp hunner Mecfteren zich gehecl kondc
verzekerd houden: ja z y fpanden alle vlyt
en krachten, (hoewel te (4) vergeeffch )
in, om tuflchcn den Paus, de overige Vrye-
ftaaten en Vorften van Italic cen onderling
verbond ter befcherminge op tc rechten.
En zekerlyk nooit was het Pauslyke
hof in grooter verlegcnheyd, want
Ichorvoetiede her langer om ’c verzoek
des Keyzers tc bewilligen, zoo had hec
zekerlyk des zelfs krygsvolken, zoo van
den kant van Napels als Milaau eerlang in
den Kcrklyken ftaat te wachrcn, en was
hec integendeel den zelven te wille, zoo
ftondt eene wifle vyandlchap met den Koning
van Vrankryk cn dicn van Spanje
voor de deur, en des te duchten dat die
twee kroonen, gelyk de Duycfchers (f)
te Milaan en Napels reeds gedaan haddfcn,
ookde kerklyke tienden, amprsvergeevin-
gen cn andere inkomften zonden aanflaan.
Het verwylcn der hoofdzaake fcheen dan
’t veyligft", op hoope dat twee zoo recht
tegen den anderen ■ ftrydig zynde gevaaren,
door hcc treffen van eencn algc-
(4) Europ.
Merkur.
I I lin k ,
1708. pag.
224.
meencn vrcede , waarom men hem hier
op deezen penning wederom zoo vuu-
riglyk hoorc (S) verzugtcn , ter zyncr
reddingc, mogt nyt den weg geruymd
worden.
(5) Europ.
Merkur.
I . lin k ,
1708. pag.
108.
J I ñ u k ,
pag. 48-
(6) Num.
Hillor.
anni
fol. 890.
f.XXI.
V- 7.
Binnen ecn zeer fierlyk fchiid Iccft mcn op de eene zyde dceze (7) gewyde fpreuk:
F IA T
F I A T P A X I N V I R T U T E T U A .
D A T HE T V R E E D E WE R D E DOOR UWE K R A CHT
En hoewel alhier door de kracht, die van den Heyligen Geeft moct verftaan worden, 200
ftaaken de Françoizen hiermede den fpoc(2),betuygendc dat men met maar eenige hondcrdduy- fOE«rop.
zend diergelyke ftukken aan den Keyzer te geeven het dan zekerlyk door hunne kracht vreede zou
worden. Up de tegenzyde ziet mcn onder de Pauslyke muts en twee kruyslingleggendc lleucelcn lé^.p’ag,
des zelts wapenfchild» omringd door dit randfchiift; 3-5.
C L E M E N S X I , P o n t i f i c a t ü s M a x i m i Ä N N o IX .
K L EM E N S D E XI, I N 'T 9 J A A R Z YNS PAUSSCH APS .
( i) E urop.
Metkur.
I ftu k .
(3} Europ.
Merkur.
II I lu k ,
(a lE u ro p .
Merkur.
■ ll.f tu k ,
1708. pag.
213.
(;■) Eiirop.
Merkur,
l l f lu k .
1708. pag.
216.
(.6) Europ.
Merkur.
II. (Ulk,
1708. pag.
293.
De Keyzcrfchen niec voldaan mec dceze
Pauflyke verzugtingcn, maar ziende dac
alle de gehoude raadvergaderiugen maar ge-
zogce uycvlugten waaren om tyd te winnen
, licten ccnige hunner bendeu in’t Hertogdom
Ferrara (2) trekken, waartegen
men te Rome een befluyt nam om geweld
mec geweld te keeren, het overlaaten van
drieduyzend man by de Roomfche Zwit-
icrs zeer ernftig(3)vcrzogt, enden Markgraaf
van Marfigli tot Opperlegerhoofd
verkoor over de benden, wclke meo toc
twecëntwintigduyzend man deed vcrraeer-
deren. Waarvan zevcnduyzend binnen
Rome, tweeduyzend op de grenzen,duyzend
te Feanza,ticnmaal zoo vcel in’t Hertogdom
Ferrara, en tweeduyzend in de
fchans Urbino ftonden gelegd te (4) worden.
Wordende om de koften van deeze
buycengewoone krygsrufting rc vinden
een gedeelre van den weggelegden fchat
van Paus Sixtus den V , met toeftemminge
der Kardinaalen, uyc het flot van Sint Angelo
gciigr. Ondertuflchen zagen zieh de
weynigc Duytfche benden, welken reeds
in den Kcrklyken ftaac gevallen waaren,
door nieuwen uyt Piemont toc twinrigduy-
zend verfterkt, zulks z y Bondeno aan-
taftten en hec zelve met (y ) gevangenneeming
der bezecting eerlang dwongcn zync
poorren re openen. Sedere maakten zy
zich niet allcen by verdrag van Bologne,
maar ook van alle des zclfs onderhoorig
gcbicd ( 6 ) meefter, cn dcedcD voorrs Ferrara
eu de fterkte Urbino door cenige op
j de toegangen gefleide benden zeer uaauw
influyten. De Paus aldus ziende zyne
j krygsmagt tcgen de Keyzerfchcn niet bc-
I ftandig , dc beloofde hulp des Franfchen
Konings ook nog verre afweezig,benoemde
eyndelyk den Kardinaal Paolucci om mec
den Markgraaf van Prié (7) Keyzerlykcn
Afgezant wegens de ingelchil zyude pun-
ten in onderhandeling te treedcn. Ondcr-
tuiTchen op dat alles zich ten befte mogte
fchikken,nam hy zyne tocvlugt toc ge-
beden, cn liet de afbeelding desZaligraaa-
kcrs, welke eenigen geloovcn van SiuC
Lukas tc zyn gefchilderd ,cn des aidaar in
groote waarde gehouden wordr, uyr de
kaSjWaarinzyfedercGregoor den Grooten
tor nu toc was opgcflooten geweeft, naa
; gedaane bekendmaaking voor den dag haalen
en o p ’s nieuwen jaars nacht in zekere
daartoe vervaardigde plaats brengen, van
waar z y den volgenden dag,verzeld van
den f8) Paus, dc Kardinaalen en alle de
kcrkordrcn in boetklcedereu te v o e r , tusfchen
duyzenden van Fakkels, eu eenen
ftaaclyken ommcgang ondcr eenen troon,
doordeGceftlykheyd op haarc fchoudercn
getorft, naar de kerk van Sint Peter gebragt
en voor het hooge altaar teu toon gefteld
wierdr, zoo om aidaar van elkgezieu,
alsdc Hemcl door dcgcbedcn der aflaatver-
dienendc bezoekers toc het bchoedefl van
den Kcrklyken ftaat voor een zeer drey-
gcnd onheyl, bcwoogen te worden. Deezen
ftaatlyken oramegang vinde ik op den
volgenden (9) penning afgebeeld.
(7) E u ro p .
Mcrk.
I . f t u k ,
1709- m-
151.
.'S') E u ro p .
Merk.
I .flu k ,
1709. pag.
29.
K u ra .
Hiftor.
M D C C IX
fol. 879.
Het Pauflyke borftbeeld, met eene Vcfperkap cn cene driehoog gekroonde muts gefierd, ftaat
op de voorzydc» binnen dit randfchrift;
G g g g g g g 1 GLE