m
l i j i '
■'^1!
'1
j il
Ï 6 9 3 .
Ili. Het -gelaurierde borftbeeld van den Franfchen Koning, is op dc voorzyde jomringd door
deezen cytel;
L U D O V I C U S M A G N U S R E X .
KO NING L O D EWY K DE GROOTE.
En dewyl de Dichters verfieren dat de zon in de zee ondergaande by Thetis vernacht, en zyne
bcftoove wagen door de Zeenimfcn laat afwaflcn, ziet men eene ondergaande zon in 't verfchiet,
doch Fcbus in ccne waterlpelonk zieh met de Zeegodinncn vermaaken, onder decidebovengeftcldc
fpreuk :
S O L I S L A U T R IC I B U S S E R V A T I S . M D C X C I I I .
D E WAS TERS D E R Z O N N E B EHO U D EN . löpj.
Doch welke fpreuk, als dubbelzinnig zynde, ook aldus kan vertaald worden:
DE WASTE RS A L L E E N B E H O U D E N . löpj.
( i ) Europ.
Merkur.
Il.ftu k ,
1693. pag.
35-
(1) Europ.
Merkur.
Il.ftu k ,
1693- P^g-
35.
Het rechtraaatig gevoelen der Françoizen,
wegens den vergeeflchen iegertogt van
hunnen Vorft, zagen z y eerlang uyt den
weg geruymd,door het voordecl dat hunne
oorlogfcheepen op eene Engelfche en
Hollandiche koopvaardyvloot, in ’t laarft
van Zomermaand, omtrent het naauw van
Gibralrer behaaJden. Deu ncgenden dier
(^i) maand waaren deeze koopvaarders uyt
de haven van Portsmouth gezeyld, onder
het geleyde van drieëntwintig oorlogfcheepen,
waarover de Ridder Rookehetopper-
bevel voerde, bchalven dat hen de groote
vloot dier twee zeemagten, zynde negcn-
tig fcheepen van oorlog fterk , tot dcrtig
mylen buyten het Kanaal verzeld had.
Den zesencwintigften ’s morgens was die
geheele vloot tot op de hoogte van Sine
( z ) Vinçent gekomen , alswanneer de
vooruytzeylende brandwacht bericht gaf
van twee vyandlyke oorlogfcheepen ont-
dckc, en mct de zelve een wyl Ichurgcvaart
gehouden re hebben. Onderwyl was de
Ridder Rooke door een genome fchip nog
verwittigd geworden, dat vyftien Franfchc
oorlogfcheepen onder den Hoofdbevelhebber
van Tourville meer dan veertig koopvaarders
geleyde cn zieh omtrent deeze
hoogte (3) had laaten zien. Des wierdt,
naa geiride krygsraad, bcflooten met gunft
van den wind het naar Kadix te houden,
op den vyand aan te zetten, en dat alle
de oorlogfcheepen op ccn ry aan ’t hoofd
der koopvaardyviootegefchaard,die hadden
te dekken. Dochop den volgenden dag
tegens den middag wierden in de plaats van
de gewaande Franfche — - ^ - • • — — — « W .............. koopvaardyvanaari -
ders over de tachtig Franfche oorlogfchee-
pen, onder de Marfchalken van Tourville
, Chatcaurenaut en Gaberet ontdekr.
welke, zynde den vyfcntwintigftcn uyt dc
haven van Breft in zee geftooken, het met
volle zcylen naar de engte van de Straat
wendden. Op dit gezigt maakte de (4)
Ridder Rooke kleyn ze y l cn week a f om
aan de fcheepen, die zoo wel niec bezeyld
waaren , gelegenheyd te geeven van de
loef te krygCD, met bevel dac z y alle des
nachts te Faro, Sint Lukar, o f Kadix zouden
trachten binnen te loopen. Doch mcc
den avond was de vyandlyke zeemagt
reeds zoo digt genaderd, dar mec twee
Hol-
(4) Europ.
Merkur.
I l.ftu k ,
1693. pag.
41.
(i)Europ.
Mcikur.
I l.llu k ,
J693. pas-
33-
(2) Europ.
Merkur.
Il.ftuk,
1693-
31-
¿ S r
II. ftuk,
1693. pag.-
4Ö-.
Hollaudfche oorlogfcheepen het gevecht
wierdc begouucn , en zoo wel het een ( i)
als het ander veroverd. Dicrgelyk lot viel
dierhalven aan verfcheydene koopvaardy-
fchcepen te beurt, terwyl ruym dertig op
dc kuft van Portugaal geftrand, door de
Françoizen wierden in deu brand (x) geftooken,
om dus tyd re hebben van de overige
te können vervolgen. Van welke z y
voorgaavcn nog vyfeutwiutig. bchaWen
de twee gemelde oorlogfcheepen,te hebben
veroverd: hoewel’crmaar veertien te
Toulon wierden opgezonden, Want de
overigen waaren o fin de ruyme zee o f in
de haven van Kadix dac gevaar ontkomen.
Naamaals verbraudden de Françoizen nog
cen Hollaudfch cn vier Engelfche (3 )
koopvaardyfchcepcn in de haven van Gi
bralter, cn fleepten een Eugclich fchip be-
vragt met oly uyt die van Mallaga, alwaar de
Nederlanders naa een heftig gevecht, om
niet hcc zelfde lot als de Engclsmau te ondergaan
, vier hunner fcheepen iu den
brand (4) ftaaken. De gedachtenis dicr
toegcbragte Ichaade , welke, volgens ge-
woonte, door den overwiunaar op (y)
twee- ja z e lf op zeshoudcrd tonnen fchats
bcgrooc , en door de Bondgenooten ,
daar tegcn merklyk verklcynd wicrdc,
vinde ik op deezen penning, gemaakc
toc lo f des Franfchen Konings , bewaard.
>^9 3 -
(3-' Europ.
Merkur.
11, Itu k .
1Ö93. pag.
4 7-
(4) Europ.
Merk.
I l.ftu k ,
1693. pag.
48.
(5) Europ.
Merk.
I l.f tu k ,
1691. pag.
31. cn 34.
De voorzyde vocrt rondom des Franfohcn Konings kopftuk in den rand dceten zyncn gewoon-
lyken tytel :
L U D O V I C U S M A G N U S , R E X C H R I S T I A N I S S IM U S .
L O D EWY K DE GROOTE , A L L ER CHR I S T E -
l y k s t e k o n i n g .
Tuftchcn de twee pylaaten, welke de ouden willen dat (6) door Herkules aan bet naauw van
Gibraker eertyds zouden geftcld zyn, k gene hier verbceld is; houdr eene r?-’ “ J f" l*-
ning boven een fchip, naar de wys der ouden gemaakt, in de rechterhand cen blixemfchigt, on- Moo^ ^
der dit randfcbrifc:
C O M M E R C IA H O S T IB U S IN T E R C L U S A .
DE K O O P H A N D E L A A N DE V Y A N D E N
GESLOOTEN.
Dc bllxem is het zinnebeeld van vermoogen, en die daarom niet alleen m de hand van Jupirer , (,) o«.
maar ook akemets in die der andere (7) godheden gezien worden. Voorts ftaat tot meerder ophel-
' deiing op den voorgrond : pag. 295.
3° î-
N A V IB U S C A P T is A U T IN C E N S i s AD F R E T U M G A D I -
T A N um M D C X C I I I .
DE S CH E E P E N GENO MEN O F V E R B R A N D B Y DE S T R A A T
VAN GIBRAL T ER. 1695.
n il.T ) e c l. V Ttit
I •! '
' I )
r::|i,
i
r r ;L ,
k i '3
hi