' W
m
i^ i i ' Od de teüeiiïvde liet mcn cenen minsperfoon vcrfclicydenc zwaarc ílruykclfteencn van de
- L L i r i . ^ rO E B R O K E GE ER T XUrDENB E RG S C Í l E IN T J J J R 170S, (A N N (
MDCCIX ABRUPTA) van dc LO ND EN S CHE
LARÜ (ANNI MDCCXl T A L A R d o ) cn van dc VITR EO HTSCHE V R E ED E .
H A N D E L I N G E N IN DE J A A R E N 1711 EN 1715, (ANNI MDCCXII UL-
T R A J E C T i , ANNI MDCCXIII U L T R A | E C T i ) icgcn cencn berg bcrckciicnde
op ccne zinnebcetdige wys D E N VOO RTG A NG DES V R E ED E S (1 A C IS P R O G
R E S S US) opeenftapelen i waarboven in den ranJ ftaat;
Q U A N T I P A X I S T A P E R IC L I E S T .
V A N HOE GROOT GEVA AR IS D E E S VRE EDE.
■ Eyndelyk: keft mcn ondcr dc bcfchreevc verbeelding nog deeze woorden op den voorgrond:
P R A E L IM IN A R IA P A C IS G A L L icæ .
D E V O O RWA A R D E N VAN D E N F R A N S CHE N VREEDE .
( i ) Europ
Merkur.
Il.ftuk,
I7i3.pag'
113.
(i) Europ.
Merkur.
Il .ftuk,
1713- pag-
Hec achtervolgen van deu oorlog tegen
Vrankryk aldus op zoo manmoedigewys
by den Keyzer en het R y k zyude befloo
ten, coogen alle Duytfche krygsbenden
uyc de Roomfche Nederlanden naar den
Bovenryn, alwaar de Prius van Savoije alles,
wac van hem af hing, verzorgde, laa-
. tende ( j ) de van alle kanten in aantogt
zynde benden tc Muhlberge, eeu kleyn
. fteedcje in ’c Markgraaflchap Baden, tusfchen
Philipsburg en Durlach aan den
Rynkaut vergaderen, alwaar de beruchce
Etlinger landwallen hunnen aanvang nee-
men. Invoege zich alhier federt hec laatft
van Bloeimaand, wanneer die ryksbefluyt
genomen was, verfcheydene krygsbenden
lieten vinden, die nog dagelyks door anderen
verfterkt wierden. En dewyl ’er on-
dertuffchen nog verfcheydene ryksftanden
in gebreken bleeven om hun aandeel derwaart
a f tc zenden, fchreef de gemelde
Prins aan de in gebrekblyveode Vorften
cenen zeer ernftigen brief om daarin
ten fpoedigftcn re voorzien, o f dac h y ,b y
naalaatigheyd van dicn, op de allerplech-
ti(»ftc wyze zich ontfchuldig verklaarde
van hcc onheyl, ’t gcnc hcc leger cn her
ryk zelf midden ’er vvyl ftondt over te komen.
De Keyzer ook gaf den achtften van
(2) Hooimaand te Weenen cenen ver-
maanfchrifc in ’c lichc , waarby hy aan-
roonde hoe de Koning van Vrankryk hem
en het R y k tot de aanneeming van de al-
leronvcrdraagelykrte vreedesvoorwaarden,
mec zulk eene verachtinge cn trots-
heyd had meenen te dwingen, dat die
ecr cen gcbod dan aanbiedinge fcheenen,
en dierhalven, mids men hec achtervolgen
vanden oorlog tcgen Vrankryk beflooten
had, aan alle de ftaaten , vafTalcn , en
onderdaanen des r y k s , welken zieh in ’s
vyands dienft bevonden , geboodt dien
aanftonds te verlaaten, gecne Gezanten
o f Gemagtigden van den zelven aan
hunue H ov en, noch ook eenige perfoonen
(3) van dien landaardt in eenige
gecftlyke bedieningcn, abtdyen,kloofters
o f vergaderingen te ontfangen, vcel
min eenige het z y mondelinge, het z y
Ichrifcclykeverftandhoudinge mct den zelven
re onderhouden o f den minftcn koophandel
te dryven. Niet tegenftaande
dit alles fcheen Vrankryk, kennende de
gewoonlyke traagheyd der Duytfchers,
zich dcs weynig ce bekreunen, liec zyne
benden van de Moezel, Lotteringe, Luxemburg
eu de overige Nederlanden tusfchen
Speycrbach (4.) en Nieuflad vergaderen,
en gaf aan den Maarfchalk van Villars
ftaande dees veldtogt het opperbevel,
om door de kragt der wapenen dc Duytfchers
tot het aanneemen der aangeboodene
voorwaarden te noodzaaken, en dus
de ovcrige nog holgaande oorlogsbaa-
ren, volgens de getuygenis van dcezen
legpenning , die op het volgende
nieuwe jaar gemunt is, toc bedaaren te
brengen.
(3) Europ.
Merkur.
II fiuk,
1713. pag.’
117*
(4) Europ.
Merkur.
11. fiuk,
1713. pas-
113.
(1) Europ,
Merk.
II. ftuk,
J7 I 3-
pig. 1 14.
II. ftuk,
i ÿ '
Het gfharnafte borÜbecld van ’sKonings naiuurlykcn Zoon ftaat op de voorzyde, omringd
door dic randfchrifc: _
Lou IS
L o u i s A L E X A n d r e D E B O U R B O N , C o m t e D E T O U L O U Z E ,
A D M IR A L D E F r . 4. n C E .
L O D EWY K J L L E X A N D E R V AN BOUR BON, G R A A F VAN
TOU LOUZE , A DMI R A A L V AN VR ANKRYK.
De Zecgod Neptuyn zit op de tegenzyde in zyne kar, houdt in de eene hand eenen drietand (O V irg ;
:n ftcekt de andere, dit befluyt (i) neemende, ter bevelgeevinge uyc: 'fo.
P R Æ S T A T C O M P O N E R E F L U C T U S .
B E S T IS HE T DE B A A R E N TE S T ILLEN.
Opden voorgrond ftaat aangetekend, ten wiens gebruyke enin wat jaar dees penning gcmaakt is:
M A R IN E 1714.
VOOR DE Z E E Z A A K E N 1714.
En zekerlyk , de Françoizen namen
eerlang Spiers, Kcyzerlaurcr, Wolffteyo,
Worms en meer andere daarrondom gelegene
veftingen in bezit, en hebbende de
fchans over Manheym (z) binnen zevcn
dagen iedert ook veroverd, lieten dus genoegzaam
door hun gedrag blyken, dat z y
hec oog op Landou hadden. Zulks die
ftad, waarin de Prins Alexander van Wir-
teroberg ovcr eene bezetting, tuflchen de
ache- en zcvenduyzcndman fterk, het bevel
voerde, zich dan eyndelyk ook in
Zomermaand berend zag. Tuflchen den
zeven- en achtentwintigftcn ’s nachts wierden
de loopgraaven geopcnd en met onge-
gemeene dapperheyd voortgezet, uiet te-
genftaande hen de toegangen voet (3) voor
voet betwift, door hevige uytvallen hun-
ne opgeworpene werken veelmaalen geflecht,
en geen kleyn getal der aanvalieren
door de aangeftokcne mynen o f in de
luchc gefmeeten o f leevendig begraaven
wierden, En hoewel de belegeraars zich
hierdoor genoodzaakt zagcn hunne aauge-
vangc nadcrnifTen re verleggen , zoo drongen
z y echter, naa ’c veroveren der voorgelegene
buytenwerken, tot aan ’c lighaam
der ftad door, en lieten, mids de
Prins Eugeen in geenen ftaat was om mec
hec onder zyn bcvcl ftaande rykslegcr dc
belegeraars te können opflaan, alles toc
den algemeenen ftorm vervaardigen. De
Prins van Wirtemberg dien niet willcnde
afwachten ftak dierhalven om te handelen
cen wit vaandel op, maar könnende over
de begeerdc voorwaarde onderling niec
eens worden , wierden ftraks de vyand-
lykhedcn, doch op den volgenden dag
weer de onderhandelingen, (4) door dco /.Ngyfop
gemelden Prins, wel weder hervat, doch Merk,
die en de bezettelingen genoodzaakt, niec
tegenftaande z y nog vierduyzend man
fterk waarcn , zich alien tor krygs-
gevangenen over ce geeven. Den eenen-
twintigften van Oogftmaand dan namen dc
bclegelaars bezic van de Duytfche poort en
den volgenden dag van de ftad zclve,
wier ODtwapende bezetting , aan welke
mcn met de volgende noodmunten
ftaande her bclcg de vereyfchre betaalinge
gedaan had, naar Hagenau gczonden
wierdt.
Ol'il