P r a f a t i o N i C O l A I A m s d o r f i i . \
Summa igitur Conclufiomi hac est, non bene convenire, nee in una fid e mor art Eu-
angtlium é r pacempoliticam. olies enim vox Euangeltifinat,hypocr;ta, quifalfos cultus
defiendunt,queruntur abolert caremomas,ér exercitta Deoplacentia, é r laxarifrenum
d fiip lin t,é r concordiam publicam turbari. . 'ideo ut opprimant Euangelti voccrn , non
deftnunt horribiliftvitiagraffiari ad ver fits pura doffrina profififioresfiontcChriftut Domintst
no/ler, tüuftri adventu (uofinem hts certaminibusimponat, quod ut primo quoque tempore
fia t foto peetere eum oro, ne per petub nobis cum mundo ingrato, ciutfy principe Satana conflic
t atidttmf i t , Amen. Kalen. Januatii Anno Chrifii l s S 6 .
J O H A N N £ S S T IG E LIU S.
Icfeprima aper it fdnBi do Br in a Lutheri,
ßua duBu redid Chnfte renata tuo,
Font is ut exiguißatebris exilibus orttu
AUapßfluvttu largtus imbrefiuit.
Vt procul albeßens reditura lucis imago
Exorto redditßlen dt da Sole diem:
Sic Euangeliiluxeß monftrante Luthero
Exiguisparva viribus orta facts.
Etprogreffa Deo largum aßirante vigoremy
Manßt in buncSatanatutafurente diem. ,'
Hei quibus inßdiis monitor,quibus illepericlis
ßuafuit extra omnemfraude petittu opem?
Dumpugnant odiis, quimi/centficrapropbanis,
Ante hominesfiBa quipietatetument.
Dum toties capiunt crude lit er arma Tyrannic
Dum tolles Italaf,ulmen ab arcevenjt.
llleßdintrepidus vel Regum ante orapotentum,
Jpuoddocuitjcoramfortiter afifermt.
Non alia eß bomini reparande caüß falutisy
£hta terra & ccelimachinatotapatet,
ßuam meraper Cbrißum cceleßisgratia Patris,
, ßua recipit viva cor da renatafide.
Hac fola &. propria eß unius gloria Cbrifti,
Nilvalet bicproprtü viribus omnis homo.
Hac ita cumgraviter mundoflomaebante doceret,
Dogma Deimundores odioßafuit.
At Deus adiuvitpropria certamina cauß,
Aßeruittfißum faut or & Autor opusy
Nunc radiosfpargit totum bac doBrinaper orbem,
Et licet intenebrisyattamenamplanitet.
£>ui lucembanc renuitynon excufibitur illey
Cum tremet aterni ludicis ante tbronum.
0 homo,di fee Deum nonfalß agnoßere cultuy
AEternumpoteritf allere nemo Deum.
MARTI:
MARTINUS LUTHERUS PIO
L E C T O R I S A L U T EM.
V L T ŸM D lV g V E R E S T I T I l L L l S , ß V f MEOS L i bras,
feuverius confufiones mearum Lucubrationum valuerunt e d id as,
tumquodnolui Antiquorum lab'ores mets novit at thus obtui,ér Lettbrem
à legendis Hits impediriy turn quod nunc, Dei gratia, extent metbodici Li-
î bri quàmplurimi, inter quits Loci communes Philippi excellant, q u itu s
Thcolagus érEpifcopuspulchrl ér abundeforman poteff,u t fitpstenstn
fermant do f f rinn pietatis, prafirttm cum ip fafacra Biblia nunc in omni prope Lingua haberi
pc pint, met autem Libri,utferebat ,imo cogebat, rerum gerendarum nullmordo, ita cliam
tpft ßnt quoddam rude é r indigeftum chaos, quod nutnnec mihiipfi fitfacile digerercs.
HÜrationibusadduffus, cupiebamomnes Librostneosperpétuaobiivionefipultus, ut
melioribus effit locus. Verum improbit as é r importuna pertinaàa ali or um, qui mihi quotidie
antes implebant, futurumeffi,f i ego viva s non permit teremedt, tarnen poll mortem meam
ejfent certifiime edituri if, qui prorfits ne fir e n t caufitstérsempora rerumgeftaram, ér ita ex
una confufione fièrentplurima. Vieil { inquam) eorurn improbitas, ut edipermitterem, Accept
fimul voluntas é r imperium l/luftrißimi P r inet pis no fiti loba unis Friderici Elefforic
érc.qu i jußit.imo coègit Typographes, nonfolumcxcudcre,fcd& maturate edittonem.
Sed ante omnia oro pium Lefforem , ér oro propter ipfum Dominum no fir um lefrm
ehrt f i um, ut ifia légat cum judicio, imb cum mult a mi f rationed. Et f i a t , me fu i/fi ali*
quando Mtnachum, é r Paptßam infanißtmum, cum ifiam caufam aggrcjfiis fum , ita ebri-
um, imb fubmerfumindogmatibus Papa, utparatifitmus fuerim, smnes, fipotuiffem, occi-
dere, aut occidentibus cooperari ér confienttre, qui Papa v e l una fydaba oboedientiam dette»
ffarent. Tant us cram Saulus,ut fu n t aàhuc multi, Non et am it a glattes (fifiigus ipfum in
defendsndo Papa tu, fitcutfuit Eccius é rfu i finales, qui mihi veriits propterf t um vent rem
Papam de fin dere videbantur, quàm quod fierio rem a gèrent, Imo ri der e mihi Papam adhuc
hodie videntut, velut Epicurai. Ego ferib rem agebam,ut qui Diem extremum horribUtter tt-
mui}é r tarnen fa lvu s fieri ex intimes medutlis cupiebam,
Isa inventes in tfhs mets Scriptispriortbus, quàm m ultaér magna humilimc concefli-
rim Papa, qua pofierier thus é r ifiù temp or ibus profumma blafihemta é r àbominat ione ha»
beo&execror. Dabis ergo hune error em, pie. Leffor, v e l ( ut ipficalumniantur ) antiloqiam,
fempori é r imperitia me a . Solus primo er am, é r certb ad tant as res traffandas inept ißimus
é r indoffißimus, cafit enim, non voluntate nec fiudio in has turbos incidi, Deum ipfum
fefior. '
IG I T V R cum Anno cj\t, D. X V I I . Indulgentia in h cs Regio mbits venderentur
( promulgarentur nolui dicer e ) turpifiimo quafiu, ego tum er am Concionator, juvenis ( ut
dicitur ) Doff or Theologia, dr ccepi dtjfuadere populis, & e-os dehor tari, ne Indulgentiario-
rum clamonlus auremprobèrent, habere eos meliora quafacer ent, é r in if s cert us mihi v ide
bar, me habit urum Patronum Papam, cuius fiducia turn former nitebar, qui in fists Defret
is clarifiimi damnat qua forum fit a Vocat mdulgentiarios Pradica tores) immo défit am.
- Max (cripfiEpiftolas duos, Alteram ad a Meguntincnfim Archiepifcopum Albert urn,
qui dimtdtum pecunia ex Indulgentijs habebat, alterum dimidium Papa, id quod tunc ne-
feiebam: Alteram ad Ordinär turn ( ut vacant ) loci, Epificopum b Brandenburgenfem Hie-
ronymum, rogans, ut compefierent qua ft or urn impudent tam eft blajfbemiam, Sed pauper-
culus Frater contemnebatur. Ego contemptus, edtdi Difputationis c fichedulam fimul &
germanic am Concionem de Indulgences,paulb poll etiam Re f plut iones, in quibuspro honore
Papa hoc age bant, ut Indulgentia non damnarentur qui dem, fed bona opera charitatis iliis
praferrentur.
Hoc er at coelum dctUrbaffc, é r Mundum incendia confiumpfiffe. Accufor apud Papam,
* * z mittitut
Scids pie Le£for,$i-
rumDeiLutherum
hcc& fimilibtu lo~
cii, non de f uccejjo-
rumfuorum ,futu~ \
ris 9el Scriptis 9el
aftionibnt (ne cfuid
dic&m de corrupte-
lis 1$ inconftantist
qu o run dam ) Jed
tantum de pretteri-
tis prajtntibtte
tejlatumejfuu
Anno Salutu no*
fi'* •S‘7•
Folio /. b. '
Infra fo l. p i, t*
é ,
Folio 2. b*
Refolutiones.
Infra folio 7«, a.
■
l i a