ac veterisinfcitiætyrannidem, omnia armorum vi perdnaciflimètuentes, [jt
nobis prxfidio. Quidænimnonmoliunturhaft'esdeyotibonorumftudiorunvà
quas non t,echnas ? quas non Sycophantias Pquas non infidias comminifcuntmo
quibus nohcunicuHsconanturobreperé? quas non admovent machinas ? qUï
non tela in nos torquent lethalivenenotindia ? quæ confpiratio ? quàniarçium
inter iftos foedu£.ad profligandasliteras? quasquiapuerinondidicerunt, putet
fenesdifeere? cum minore penè opéra difeère potuerint, quàm impuonant
Quàm hîc concordes funt, qui nufquamconfentiunt, nifiadlædendum ? quànj
hic habent ingenium, ad mclioràftupidi ? quàm hîc vigilant,ad benè merendum
ofeitabundi?. . .
P r o d ie r ë nuperlucubrationesaïiquotMartiniLutheri,;(îmulqj rumor
allatus éft, hominem fupra modum gravari autoritace Reverendîffimi Cardin,,
lis S. Sixti, qui apudSuevos, Romani Pontifias agit Legatum^. Ut hic protinus
cxilierunt? utgeftièrunt? utgavifi funt? occafionem, utipfisyifum eft, maii.
inèopôrtunam elfe datam,lædendibonasliteras? Nam,juxtaGræcorum Prover.
bium : Improbis præter occafionem nihil deéft , quæ videlicet nocendi faculta.
tem præbeatiis, quibus adeft perpétua nocendi voluntas. Continué facræ aputi
populumconcid'nes,Tcholæ, conciliabula, convivia, nihil aliud erepabant
quàm hærefes & Afitiehriftos. Atque huic tàm odiofo negocio, præfertitriapud
mulierculas & indodtam plebeculam,mifcuerunt homines callidi,trium lingua-
rum,eloquentiæ,politiGris4iliteraturæmentionem,quafi autLutherushisprï-
* fidiis fideret, aut ex hifee fontibus hærefes nafeerentur. Hæc impudentiaplus
quàm fycophantica, cum optimis quibusq; difplieeret, tamen üt belluminven.
tum probabatur quibufdam, qui Te Theologiæ antefignanos, & Chriftianæ reli.
gionis Columnas exilïi'mant. Ëtivide, quàm ftudio eoeci, noftris blandimur vitiis,
atroçem contumeliam,imàjfacinushærefiproximumducimus, fi quisTheolo-
gum Rabùlàm, quales funt non paüei, pro Thcolo'go ftaTMnÀéyni aom inet. Ipfi
m : , * nobis ignofcimus,cumap.udfr,e(juçntempogulum,hïrcticum&Àntichriftum Vocamus, cuicunq; fucceqfemus.
Lutheros mihi tàm ignotusefl, quàm cuiignôtiffîmus,ut fufpedus effenoa
queam,guàifi%eam amico. Hujuslucubrationes nectuerimeumeft, “necim-
probare, ut quasha'âènus non legerim,nifi carptimj. Çertè vitam hofninis ne-
mo, quinovit, nom probat, quæcumlcgrgiflimè abfit àb omni fufpicione avari»
tiæatq;ambitionis, & morurn innocentia, jvel æpud Ethnicqxfavorem invenit.
Quàm non congruit manfuetudini théologie*, protinus ac ne perletfto quidem
libro, tàm immaniter debâcchari innomen ac famam probi viri,Idqj apud irape-
ïitam plebeculam, quæ prorfùs caret judicio ? -Pr*fertim cum ille di'fpütanda
propôfuerit, cüm omnium judicioféfe fubmiferit, quorum oportuit, & quorum
non oportuit. Nemo monuit, nemo docuit, nemo revicit. Tantùm vocife-
rantur hæreticum,feditiofisclamoribus ad lapides provocant. Dicas eos fitire
Tanguinem humanüm, non falutemanimarutru.. Quo invifius éft hærefeosno-
men auribus Chriftiànis,hocminüscommittendum eft,uttemerè inquenquam
impingatur.Nonftatirnquivis error hærefis eft-, Neq‘, protinus hæreticum eft,
quidquid huicautilli difplicet. NeqjTemper fidei negoeium agunt, qui præte-
xunt hujufmodi fplendidos titulos, Imô,pleriq; fuum agunt negaciüm.vel quç-
ftuifuo confidentes, vel tyrannidi. Quin præcipitilædendiftudio fæpè crimi-
nanturinàlio, quodipfi domi probant.
Denique, cum tot fintveteres àcneoterici Scripcores,nec horumquifquatn
adhuc repertus fit, in cujus libris non fateantur inefte periculofps errores. Cur
reliquos taciti placatiq; legimus, in ünum aut alterum tàm atrociter fævimusî
Si veritati patrocinamur,cur honex æquo offendit, ubicunq; reperitur, quod
yeritati repugnat? Sanâiflima res eft, fidei religionisq; finceritatem tueri, fed
fceleratiffima res eft, pr*textu defendend* fidei, noftris fervire cupiditatibus, Si
K. ui(jinfeholisreceptumeft, oraculumhaberivolunt, cur inter fefehol*.
! T ir n tiu n t? cu r f e h o la f tic fD o d o r e s in te r fefe p u g n a n t àc d ig la d ia n tu r? ïm o ,
d‘ e.n e a d em 'S o rb o n aT h S jijlp g u s àT h e o lo g o d iir e n tit ? Im ô , p e rp a u c o s re p e -
i CUr o u ic o n f e n tia n t,n ific o tr fp ir a r in t, Ad hæc, n o n r a r ô d e p r e h e n d u n tu r d am -
r 'd n r e c e n t i u m libris,.}. in A u g u ftin o a u t G e r lb n e n o n d am n a n t, q u ali v e rita s
| oir to r em u te tu r . Eos q u ib u s F avent;fic l e g u n t , u t om n ia to r q u e n te s , n ih il
cu” xcufe n t ,;QAibus in fe n fi fu n t,T ic le g u n t, u t n ih il n o n c a lum n ie n tu r .
^ OptimaChriftianifmi pars eft, u i t a Ç h r i f t o d i g n a , q uæ c um f u p p e t i t , non
j-beteflefacilishærefeos fulpiciOi Nunc q u i d am nova c o m m i n i f c u n t u r f u n d a .
1 nta Gcenim vocant.hOceft, novas leges condunt, per quas docent, hæreti.
elle, quidquid non placet. Quifquis akeruin hærefeos accufat.ipfepræftare
debet mores Chriftiano dignos, charitatemin admonendo , lenitatem-in corri-
r ® candorem in judicando, lenitudinem in pronunciando. Cum nemo
^oftrum careaterratis, cur alienoslapfus tàm inclementerinledamur? cur ma-
humus vincere,quàmmederi? europprimere, quàmdocere? At ille, qui folus
mnium omni caruit errore, non comminuitbaculuni confradtum, nec excin-
oüiühiutrifumigans. Auguftinus deÔonatiftis plusquàmhæreticis agens, non
I vulteoscogi,fed tantùm doceri. Et ab horum cervicibus magiftratuumgladios
depellit,quorum fie isîpfequotidiêimpetebatur. Nos quorum proprium mu-,
nuseftdocerc, cogéré malumns, quiafacilius.
Hæc, Illuftriftime Dux, eô feribo liberius, quo minus ad me pertinetcaufa
Lutherana. Cætcrùm, ut tuæCelfnudims eft, Chriftianam rcligionem pietaté
| tua protegeré, ita prudentï* eft, non committere, ut quifquaminnocents', te ju-
ftitiæ præfide,fub prætextu pietatis aliquorum impietati dedatur. Vuit idem Léo
Pontifex, cui nihil magis eft cordi, quàm ut tuta fit innocentia. Pater vocari gau-'
det, nec a’mat eos, qui Tub ipiîus umbratyrannidemexercent, Nequc quifquam
magis paret animo Pontificis,quàm is,qui quod *quiffijnumeft,éxequkur,Qaid j iftiede Luthero fentiant, nefcio. Certèhîc video librosillius aboptimis quibus-
quecupidiflfimélegijQuanquam mihi nondüm vacavitevolvero. Benè valeat
eadem tua Celfitudo, quàm nobis diuinçolurnem, felicem, florentemqj fervet
! Chriftus optimus maximus.
Antuerpiæ X V I I I . Kalend. Majas, Anno àChriftoincarnato
M .D .X 1X .
PRINCIP1S ELECTORIS SAX
Q N ÏÆ DU C I S F R I D E R I C I R E S P O N S 1 O A D
Erafmum Roterodamunu.
D E I GRATIA FRIDERICUS DUX SAXONIÆ,
SAGRI ROMANI IM P E R I I AR~C HIM A RSC A LI> U S? P RIN C E P S, ELEÇ TO R.
& Vicarins, Landgravius Thuringiæ, & Marchio Mifniæ,
S . V.
f Vamvis non dubitemus, Erafme eruditiffime, te ex Kteris noftris, Jodo-
co-Jon* ad tenuper proficifcenti , datis plane cogniturum3 tuam eega
«nos fingularem iftam beneyolcntiam, utalioquiita in dedicatione Sue-
tonii & aliorùm hiftoricorum illuftrem, nobis elfe gratiftimam, Refppnden-
dum tamen tuiî exiftimavimus , Ad nos Antuerpiæ X-V I I l . Kalend. Majas
feriptis, cumob alia nonpauca, turn quod eruditiftimæfimul&elegantiffima;
tuam erganos fynceram & veram Chriftieruditionem & ' Euangelicam veritâ-
tem, ftudium & amorem pientilfiftmm jam pridem nobis exploratum fecerunr
Pcrfpeètiórenu.
- Eft, ut
Mult£ udmodum
funt EpiftoU E r -
afmi, in quib.me-
tionem fa c it caufe
Luthcri, Qui cas
Volet legere, eVol~
Vat opus Ep ijl o lorum
ejus.