'riis'autDucatibusvenumexponivel vendi, centum aureorum m ulda:Cujusdk
midium ejus loci judicibus, ubiTranfgreffordeprehenfusfuerit, pendetur, di-
midium veróipfiTypographo,vdejusProcuratoribus, vel aliis ad hoe munus
adhibitis. Quarc feverèàvobisomnibus&fingulis poftulamus,neincujufquam
veftra, vel etiam noftra, autcivitatum noftrarum jurisdidione quiequam ifto-
rumLibrorum ab aliis vel imprimi, vel venalehaberi.aut vendi patiamwii, fine
Rhodii Procurattorumve ejus confenfu. Quod fi quis contra fecifte convidus
fuerit, in illdm) accufante Rhodio, vel Procuratorum ejus aliquo, fine omni legis
gratia feveriffima utcmini anrmadverfione_>.
HstCvobis exponenda putavitnus : adeoq; de fententia noftra facictis illis
èxequendis, ut in négligentes gravioris peenae feveritate limus ufuri. Cujus no-
ftrsvoluntatisargumentum eft, quod Sigillo noftro ea obfignari curavimus.
Datum ex arce noftra Grimmenftein, Anno Domini 1554. die Lunae poft Eli-
fabefh.
b y t veró, magnopiorum omnium defiderio, placidiflima morte ex hae
vitadifeeflit, optimus Princeps&Pater nobis amantiflimus,debitareverentia &
fubjedione adiit nosRhodius, fupplic ter petens, pt data fibi Privilégia, pro in-
genitanobis d ementia,-rata habere, noftraçjj.autoritate confirmare velimus.
Quod,uccumprimisädnos pertinereputavimus,negociumhoc&Chriftianum
& pulchrum, quantum in nobis eft, promovere, adhæc conftitutum nobis roajo-
rumnoftrorumftudia& voluntatem, quibus illipuram & incorruptam Euan-
gelii dodrinam complexi peromnem ætatem (citra arrogarttiäm loquimur)
cumwiagnaduo&fuorumpericulo confefii funt, dilexerunt charamq; habue-,
runt,& promoverunt, auxiliante Deo,imitari eorumq, veftigiisinfifterc,illi ne-
qiiaquam denegare voluimus : fed petkionis ejus rationem habentes Privilegium
à Domino & Patre noftro perpétua memoria celebrando conceflum ,'fci-
entes & prudentes noftro & haeredum noftrorum communi nomine approbavi».
mus &confirmavimus,approbamus &confirmamus harutn Literarum noftrarum
vi atq; automate, ea ratione atq; lege, ut omnes c©nditipnes,eautiones, le-
ees privatæ & fententiæ non tantum Rhodio, ejusçpProcuratoribus, vel aliis ad
id negocium vocatis,fed&reliquisomnib.ipfi fucceflurisTypographis, quibus
Officina libraria apud Jenenfes tenenda & utenda noftro confenfu ikpermiflu
tradita fuerit, Item Procuratoribus quolibet tempore-conftituendis ( id quod
hac-noftra approbatione & confirmatione præcipuè c.autum & fancitum elfe vo-
lumus) rata fint, & firma & jufta feveritate efficiantur.
■ Earn de caufa, mandamus omnibus ac fingulis noftris Praelatis, Comitîbus,
Baronibus, morum&difciplinæMagiftrisprovincialibus,Ducibusbelli,Præfe-
àisjNobilibus, LocumtcnentibusjQuæftoribusjPortitOribus, Confulibus,De-
curionibus municipalibus, fingulorum locorum populisjreliquisfij noftris fub-
ditis, & quacunq; ratione adjundis, ut fupràdidumTypographum,quiq;illi
fuccedere poterunt, cum omnibus eorum Procuratoribus, aliosq; rem Typo-
graphicamdomiforisqjadminiftraturos, ufq;adnoftramdefenfionem,tuean-
tur & defendant : & ut i pfi quoq; fecu ndum legem præfcriptam agant, fuisque,
ut itidem ab illis fiat, præcipiant, metu poenæ & muldæ fuprà expreffac,requiri-
musjQu* fifideliterexecutifueritis^uodferiàrequirimus.feceritis. De quorum
omnium conftantia & veritate, ne quis dubitet, curavimus eaSigilli noûti
impreflione qbfignari.
Datum Vinarioein Feriisdivæ Magdalenæ, Anno Domini 15 54 .
P w e a t i o N i c o l a i A m s d o r f i i .
PRÆFATIO P. NICOLAI
A M S D C & F I I I N P R I M U M T O M L 1M O M N I U M
Op erum R. v i r i D om in i M a r t i n i L uthert, Doctori s T heo-
logi*, Converlàè Germanico Sermone in Latipum, à quodam
EuangeliiStudiofo.
IL LU STRISSIMIS PRINCIPIBUS
A C DOMINI S , D O M IN O JOHANNI F R IDE R I CO I I . DO.
Mino J ohanni Wi l h e emo, e t D omino J ohanni F ri deri co I l l i
Fratribus, Ducibus Saxoniæ, Landgraviis Thuringiæ, Marchionibus Mifniac,
Dominis Clementiffimis : Omnibus prætereaChriftianis &
Sandis, toto orbe difperfis*
Gratiam D e i , ro b u r& c o n fta n t iam p c rS p in tum fà n £ tum , in
agnitione Domini noftri Jefu Chrifti & Antichrifti, ut ea in vobis quo-
tidiecrefcat&confirmetur, adgloriam nominis divini, &ad veræEc- .
defiaeconfolationenq & falutem.,. BVM S V P E R IO R 1 B V S A N N IS C E L S 1 T V D IN 1 S V E -
ßr£ Pareus, Saxonia Etc f f or, fia dr laudata memoria,Dominas meut Cieu
mentifimuj, pro fua pie täte er ga ver am Eccleßam, dr necejjarix do f f rin*
ßudia,pracipue in hanc cur am incumbent, ut Scripta Reverendi v iri D ,
Martini Luther* colie f f a, in lttccm ederentur, omnes p ij certamßem conci-
piebantfore,ut kocprxcUrum Depo fie um,dr magni precÿ thefaurus univer.
ja Eccleßa communicaretur, Ac v ivo tjuidem D. Lut hero duo Tomi Operum ipfitvt typis ex .
preßt fitere , quorum bomt at em pij judicioacfefiimoniofiuononfelitmapprobarum,fiedet-.
iam -/eli quorum e ditto ne m ardent thus votisac tote peffore expetiverunt. Sedpoll obit urn to.
Lutheri, cum Eccleßapropterpeccata nofir'a, dr Tyrannorum fxvitiam jin tire t, d rdißidijs
dogmat um lacerarettir, infignis rerum converßa fa ff a esi. E tfi igitur aliquot Tomi W it-
temberga editiextabant, tarnen magna dr graves caufia mentent llluflrißtmi Principis E le-
fforis permoverunt, ut de nova editione Operum Lutheri adornanda cogitant.
Prtmmiemmpijdefiderant quadam ScriptasAeyjcruc«, quorumleffiopropter Hißo.
riam Eccleßa necejfarta c r fialutaris eft. ,
Deinde mult a in Tomis, de quibutdixi, aut omnim b , aut magna exparte mut at a,
quadam et iam omijfia aut de le ta fiunt, ne antm't dr auras P ôtent um quorundam offen de~
rent un
Tertio, etßtituli Tomprum nihil nifi Libres Lutheri indicant, tarnen legenti faits ap-
p ant, altorum Do f f or um feripta his Volumintbus admixtaeffe, dr aliud fonare Cher dam , »
aliudpedem,ut de inconcinne fiait antibus dicitun
Quarto, tntertextafunt Tomismultx Verfiones nonfiatit commodx, qua à meme d r
fient entia Lutheri longtßime defiant.
Pod rem o, Seri pta Lutheri fine ßngulari cura er dims colle f f afiunt b cum quidempluri-
mum référâtficin, quo tempore ummquodfr ab Aut ore edit urn fit; Nam mul/i non confide-
rata tempor urn fin e , turpiter hallucinantur, dum prat ex tu Scripterum Lutheri, Chrißum
dr Belial conciliate fiudent. Nejfc verb negart pot esi, virum Dei, fiub innium controverfix,
turn a'dhuc faficinattes effet recept ts opimombus,,drMonachorum cxercitia m agnificent,qua-
dam imprudent er fctipfijje, dr Adverfiarijsconcefiifft^.
Hi dr [miles navi,quibus Scripta to. Martini Lutheri defer mat a er ant, excitarunt
pi am meutern !'Unfit ißm i Principis Elefforis nati, laudata memoria, ut pefi divinam libérât
ionem de v ijs dr rationibus cogitant,quibus fa n ffi V in monument a propter publicpm Ec*
défita utilitatcm pun,incorrupt}, integie, or dine,dr fine udis medic ament isederentur,dr ad
* J poficros