A c t a D . M a a t . L u t ' h. A u g u s t Æ
J»h/tnnesReueb~
Nos it a difcepmtfs 'à Cardinale., & iBo die cum DoclofeStauph toaç D.Luther o coenatif„.
mua P a fl bac coder» die Cardmalis ad (cDocîorem staupitz. accerft tu f i t.cut tnt er aim p § ||
Se Luthero iam amicifiimum ejfitfactum, et fi ex animo fa vete &c. fifetdpofi bac futurum
fii,ijnoro. Cardin alts quidem vehement er labor a t, fed tarnen Luther urn tn alum Jcmemit
furducerehacl.enus nun,puai»potuil,nefcetiam per fuadeb.tunquam,at revocarevelii, | i '
therm omnia mu a cum Cardinalefuut aüa , publicu h terts ex a, din da tra det. Voit an Lu.
minus opemferre dtgnnur. ACTAR.EVEREN Dî PATRIS
O . M A R T IN I L U T H E R I A U G U S T IN IA N i, A PU D DO.
minum Legatum Apoftolicum Thomam Cajetanum, Auguftz,
AnnoM. D. X V 111. inOâobri.
P 1 0 L E C T O R I M A R T I L V T H E .
ÎGnofce mihi,charlftme Lector,quod tottes nttgis mets haras tib/perdo facto id mu ’tumn.
vitùé, dartdum roopputes & hoc neccfiitati. Plaçait tn coda,ut & ego Fabula honanm
fierem,quodtamemfie medebere Domino confiteor, ut nondubitem tatun, hisqucgjjooà.
~nibus tnbuendum, quthut tanta cft aurtumpetits, ut fuavtfiiniapiijsirnafi veruate offn.
dautur ufque adwfanam cordis 0 “ oris & eperis imptetatem.
Vexavirtint iam diu Iohattne n l euchl n fccretanufn Ccnf iltorer», Vexant nuncUi
quejhonariumfutficdixerim) pifputatorem, nec confilia,ncc dtffulamaes pajfm y Spirt,
mm fore dent ceps , Ut prêt scia fuo infæliciflrmo fomnta cjùocj. ty cogitaitoms morttnmmvt-
xe»tc£fnù enim ab hts BehemothdenùbusÇecurus tH,quando tos dévorant, qui (ecrctototi.
fulurit ,aut aperte docerit autant pet tint? Novum (^Deum.tmmortalertf) ty rnemorabilem.
rrteh,voluif/e doceri,<jr qua(iviffeveritatem,a'tqueidin'Bcclefiaregnofifveritat'u,in'qtutu\
iam oportet rationem redde omnibus pttfctmtibus-Std bac altos.
N u tî*c ymi Ledtor, quod ago tale èft,Video Libellos edi , & rUmores vanosl
fpargi de actibus meis A uguften libus, Qua n qua m vere nihil ibi egerim,quanip
& tempus & furnptus perdidi,Nifi id fatisabundefuerit opéris,quôd novamàu-
Vetitatem ioem, (jjvilingvarri latinam,fcilicet, quod veritatem docere , idem fit,quod Ecclefiara
\lrOarJMmtir' perturbare,Adularivero& Chriftumnegate,ideft,EcclefiaChriftipaoificareJtl
exaltare.Neqj enim video,qùomocfo,non tu fis barbarus Romanis,& Roinaniti-
bi,fi banc nèfeieris eloquéntiam, etiâmfi alias Cièerônis eloquentiam fuperes. I
Igitur ne in alterutram partem,yel Amici nirnió elevent,vel ininuci niraio
déprimant Caufafn,volo ipfe in publicum dare,ea quz objétfta mihi,& quïàtnc
refponfa fuere, fimul vél hoc teftimonio nothin fa ci u rus, me przftitifle fatisar-
duàm, & abunde fidelem obedientiam RomanoPontifici; - ° ,
Prithum, quodpaupercülùsimbecillisque, pedefter tarnen,tamlongom-:
~ncri,& tantis periculis me dedi, nec juftiflïmas & honeftiffimas ornniii judicio,
abfentiz cailfasapprehendi. Deinde coram eis paffus, qus de faftione partisa-j
yerfàriae jùftiffime poterantà me rejici.
Hasautem iniquas& difficiles condition‘es(quaritum nafus pIFacit)icîeotm-,
hi videnfur amici ifti adorha(Te.& ornriia præftrùxi(Te, ut non veritasinquiht10
nem,:féd perditionerri meamfaahme opérarentur, necàd'rerftum meiHiifpEv
rafie,fed contumaci! meam defiderafie videntur , q u o l a t i s moxcenfuris,C«ji
•fax^'ftecaùdrca nec côghièa.trîurtiphàrent. Ctfjus rei non leve argumentii n»11
fuit,qüôdpoftadventÿm meum primo coeptum eftquïri ,tn quibhsnarnaccu1
fer,Arque ùfq; hodiefuhîitidôm<» CaiphæfCripta mea, urbiqUiTunturadvcl
<rnèlfà'lfa teftimonia,hec adhuc inventa funr.Etiam iftefut Video) novus mos,i'c|'|
- vùmq; jus RoTnanæ Curiæ coepit, lit Chriftutn prius capiaût, deinde quid» l'I
ciânt,qiisrant Dut)tarhenmihi,imoumim,quod fpeciemhaberet, objecri11
! . «ft,coromentufn Eixtravagantis'.ut vid.ebisftatinu^ ' '
- ■ ■ 'I's 1 t u R ne8c IHuftriffimü PrincipemEleclorem FridericüDucenrSu ^
hiæ &’c.frufira pro me lahoraffe pernhtteréfclementifflmeenim tne&
A r l lB C A A D. S. S I X T I R O M, P O N. L E G. 164
j. ,(i0]js commendaticiis providit, atque ut caufa ex Urbe committcretur, gra-
f' filfime jam ahtea laboraverat) veni Auguftam, fufceptusq, fui à Re verendif-
limoD» Cardinale Legato lâtis dementer, aeprope reverentius( vir enimefl
Lninibus nominibus alius,quam hi Fratrum venatores robuftiffimi.)
v Plie ubi fe nolle mecum difputare dixifTet, fed fua viter & paterne rem com-
L nere,triatîiihi demandato fanftifsimiPapæ( ut afferebat)faciendapropofuit.
Primum,utadcor redirem,erratusq;meosrevocarem.
Deinde, promitterem in futu rum abftinere ab eifdem.
Tertio,& abomnibus,quibusEcclefia perturbari pofiît. :
Ego, qui talia, etiam Witembergæ fine periculis, finelaboretanto.mefa-
tere potuiffe videbatn,nec in Augufta mihi fuifle quaerenda.mox petii doceri,in
Jquibus erraflem,me none fie mihi confeium ullius erroris.Tunc protulit Ëxtra-
[vaeantemClementis VI.qua: incipit : Unigenitus &c. ■Quod tontra eum adfe-'
iraiffeniPropofitione 5g. Nonefle mérita Chrifti Indulgentiarum thefaurum.
lUreebatitaque,ut revocarem, inftabatq-, cumfiducia, certifsimus de vidtoria,
Iconfidebat enim,atq;adeo fecurus przfumebat,me non vidifte Extravagantem,
ttretus fortafie eo,quod non omnes Codices earn haben t.
S ecundo objecit,ljuodpropofitioney. inter declarandum docueram,
rNeceirariameflefidem,acceiruroadSacramentum,autmjudiciumacceflurum.
Hancenim novam& erroneam dodtrinam putari voluit, Sedpotiusincertum
elfe omnem accedentem,gratiam confequeretur, nec ne.Faciebatqi hac fiducia
fua, præfertim arridentibus &pro more fuo cachinnanribus Italis cæterisfa-
Imiliaribus fuis » utvido fimilis viderer.
Ad hæcTefpondi, Mihi nonfolum iftam dementis Extravagantem efle di-
[ligenter vifam,fed &alteram ejusaemulam & analogam SixtilIII. ( vereenim le-
jgeram ùtrafqj una cum verbofifsimo,& qui fidem iilarum meritoderogaret ap-
maratu,tanta eftrpfertusinfdtia ) verum nonhabuifleeam apud mefatisautori-
natis.cum aliis multis,tum ea maxime caufa, quod Scripturiî fan<ftisabutitur,&
verba(fimodofenfusufitatus fubfiftere débet) audaciustorquet in alienum fen-
|fum,quemfuoloco nonhabent,imocontrarium habent. Ideo Soripturas,quas
legoin propofitione mea fequor,efle ei przfeTendasomni.no, ac nihilindepro«
barijfedrecitariduntaxätacnarrari opinionem S.Thomz.
Tunc coepit adverfus me poteftatem Papz commendare, quöniam fupra
[Concilium,fupra Scripturam,fupra omniaEccIefiæ fit. Etutilludperfuaderet,
reprobationem St abrogationem Concilii Safilienfis recitavit, ac Gerfoniftas
jquoqj una cum Gerfcme damnandos cenfuit.
Hzcut erantnovainauribusmeisjNegavi contra,Papam fupra Concilium,
jiupra'Scripturam efle.Deinde & Univerfitatis Parrhifienfis appellationemcom-
jmendavi,multaq;confufainterlocutione,de pcenitentia,degratiaDei,mifceba-
Tmus,Nam alteram illam objeiftionem cum dolore audivi, nihil enimminusti-
jinuiflem, quam hanc remin dubium voçandam aliquando, Ita in nulla prope-
iniodum re conveniebamus, Sed ut altera alteram inveniebat(/ ut£ t) ita Temper
jHovafurgebatcontradi<ftio.
j Cumautemvideremifta'ContentIonemhilagi,ni'fimultajncboari,&'nulla
| confumtnaTi,ac jam vere nosnihilnifimultas Extravagantes comminifci, prz-
jiertim cum ille (ut vice Pontificis fummi)nollet cefsilfe videri, petii, ut tempus
jdaret deliberandi.
L A l t e a a die, przfentibus q uatuor Czfarez Maj eftatls fenatoribus,addu-
|tbs Notario & teftibus, proteftabarproprie&perfonabter, legenscoramReve-
rentifsimo D. Legato, in hunc,quifequitur mod unu.
_ Inprimis egoFrater MartmusLutherus Auguftibianus,poteftormecolere
lequi faiitftam Romanam Ecclefia in omnib9 meisdidis &facfis przfentib’ ,
£(S ^ ^utur' s Quod fi quid contra vel aliterdidum fuit vel fuerit,pro non
R-o haberi & habere volo Ee z Verum
TrU proponuntur
Luthero à C*r- ‘
dinsltsa
Extnfitg/tnt.
dementis Fl.
Fides necdJJÀrU
acceßuro ad S4»
irAmentumj%
ExtraÏAgAnt
S i x t i l I I I .
Pote fl Ad PApA fit-
.pra Scrip turam._»*
■Gerfonifix.
jippellatio Uni-
‘ïerfitAtie i’Arrhi-
Jîenfis,
Vrctefldtio Lh-
theru