R e s p ç w s i o D. M a r t i n i L u t h s r i
At hoc modo, -cum videatiç PrxconesveniàrUm , quxftutnfunditüsperiturmn,
prudentiffimèhanc meliorisperfuafionem, non modo omittunt, fed omniftu-
diocxlantqiioq;. v . '
ftSJectnultum;prodeft,-quoddicitur(caufa verbijvenîasquidemnonvalere
adraeritumfeu falutem , valere tamenadceleretnfatisfadionem&poenarum
-exandiopem,. Sitfanèita,'fed nihilominus redit,idquodpriüsdidum eft,quod
adhuc mclius fit etiam pfenas &fatisfadiones non cxtingui aut remitti, cumin
hoc non nifi optima-opera remittantur, fcilicetoratio, jejunium,eleemofÿna_»
Hx eriim funt partesfatisfadionis,quasremitti,fi audes bonum aflerere, aude-
bis etiam, id,quod nihil eft, optimumdicere-».
Igitur venias quxrant, quiv&lunt.Sedexhortenturplusadmeliora,id eft,
ad ipfa-optimafatisfadionisopera. Sicut virgin? perm it tit Apoftolusnubere, i,c"j
hortaturautemmagis, ut virgo maneat. Tales& timdifcretos veniarum bucci-
natores, qui feparcntprccio£umà-vili, fi dederis,-nihil eft, qüo diflentiemus,
Paucos autem dabis, aut aliquotexipfis,mendicos facies.
-AD‘quàdragefimarq,cumS;Thoma'(timui. enim, necum S. Paulo vel Au- ««I
guftino)confutareconarisJalterummeum(utdixifti) falfum prxeeptum, feili- L,tki
cetquodveracantrkio, poenasquxrit&avnat.Etdiftinguisduplices poenas(fic-
u t& fupräfecilli) Primo, quàm diupoenas- dare pro.fceleribus, eft alicujus boni
allativum, ut in prxfenti vita, quandomeritoriumeft, vera contritio amat
pcqnas, ad meiendum&præcavendum à peccatis, finc.tarnen contemptuye-
niarunu.
Refpondeo : Gratias ago tibi quàm maximas, Nunquid ego aliud voluî,
quamquodtuhîcdicis? Cur ergôfupra hoc præceptum falfum aflerebas? An
idem-apud te diverlis loris,-& verum&falfum.eft?Rogo ,-ihnihinon vis credere,
credealiquandoveritati,iitAuguftit)usait,per.os tuumloqucnti tibi,fortaffis
ignoranti & invito, Admittoqptiinamiftamconfutationejii falfi'præcepti mei,
quaveriffimumefleàftruituE.
:Sequeris, q.uiautrunqj melius eft, quàm alterum &c, .'Magne Deus quanta
rtrinu. eft vis veritatis, utomniumJfc fortiffimè tucatur, per os detrahentium fibi.Tu
quibonisesdifciplinisinftitutusTheologus, doceme, quxfo, quomodo, hæc
duo fimulftare poiïïnt.amarc &quærere poenas&fatisfaâiones,'fimul etiam remitti
& quxrere Indülgentias ? Quiaunumillorumy utais, fine alteto minus eft,
Utmng; autem melius eft,id éft,ut fimul fatisfacias fimulomittasfatisfa&io-
Cum rAtian» infa- aiem>quQd eft aliu'd lilbil, quàm cum ratione, utilleait,infanirej. , *
mrc” SequerisfUbiverQpoenxnullumbonumàiFerunt,Sedretardantàbonoglorix,
poenxjion àffumuntur&c. ïDehis^Condufiomeanihil dixitijfufficit mihi,
quod etianrtuo teftimonio fit veriffitna, pro hac v ita, Nifi quod itèrum doleo
£). Thomævicem:& miferamfuxdifcordix fortem, quia hanc Copcluilonerru
probat iriltalia,&damhat in Germania^-. Secundö,.iftudfigarejmwntuurn éft,
quod poenxin Purgatorio non-afferant bonum, Gontrariumcaimîfuperiùs tenui
&defendi,ufqjaddeterminatïonemGonciliL
Tertio, Ratio tua nihil valet, quod etiam poenxSriopera hujus vitx retardant
à.bonogloriæ,& tarnen aflumuntur, imô, ut quidam étuafecia doétiffimus
J.*««« TbmU. D. Johannes Thaulerusait,Si.coélumcoram teapextumeflet,adhucintrare non
” *• deberes, nifi primùm voluntatem Dei fu pcrintroituconfuleres, ut etiam in-gloria,
non-quxtua funt quxras.-SedhancTententiam veriffimam & theologiciffi-
mam, abfit, ut probetfcholaftica Theologian.
A d 41. Dicis:verumme.do<jere,&gratiaSago.-Addis tarnen, quod non m i- fe j
nùs cautè funtimprobandæ &reftringendxivenix, in prxjudicium Apoftolicx
facultatis. Et tu quoq j verum hicdicis , imô ncocauté, nec incautè funt impro-
bandx, fedpermittendæ,ut quxrat qui volet,-,tantumqe raag-num quis fe confe-
quutum confidat, quin majus potuerit eonfequi.
A P B I -A I» F « , S X i V E S T , P R I E R . ■ 1 4g
Ä A d 42. & 45. conaris idperfuadere , quod Pontifex per venias prôvocàt ad
■ pium opus, Et melius elfe opuspium cum veniis, quàm alterum folùtiui.
T V Mihi longé alia mens eft, Melius provocaretur fidelis ad ipfam fatisfa&io-
I nem fine veniis, ut fuprà coaétus es concedcre,id eft, ad multa bona opera,quàm
I quod provocatür ad unumillôrum cum veniis, id eft, remiffione multorumL.,
I p e rm i t t o tarnen veniis itaprovocari,Seddico,qUQd fit incomparabiliter minus,
I ideô mca Conclu!» Veriffima_>.
Secundo , Erroneum eft, qùoâ opus cum veniis-, yfcl gratia veniarum me-
I liusfit, quàm fine veniis, quia fi fatisfadio eft multa & optima mérita, quomo- I do opus unumcifm tôt meritorum remiffionibus mclius crit,quàmipfa tot’me- I rita? Loquamur, quxfo, cum judicio àChriftiana libertate ,Neq; enim poteris I dicere, Indülgentias aliud effe, quàm rcmiffiones fatisfadionis, Rurfum, fatis- M fyntie. I f a d i o n em non potes aliud aflerere, quàm muLta bona opera,jejunii,orationum, I eleemofynarum. Sufficiatergô, quxfumus, ut permittamus per unum optrs bo^ I num , multa bona opera remitti, non etiam eoufq; commendcmus, ut melius
I €flcunummultis,credatur.
Tertio, idem eft quod deinceps tlicis ,'Qupd cætéris paribus mclius eft darè I eleemofynam gratia veniarum, quàm gratia meriti præcisè, id eft, melius tibi vf-
■ detur, ut homo, uno bono opéré & merito,faciat fe vacuum multis benisoperi-
I bus, erroneumhoc&impium elle,pace tua, credo. Semper tu id conaris, ut ve^- I niæ,non permiffiones & licentiæquxdam, fedperfediones éfle videantur. Scis I autem, quod licencia omnis nullam habet laudem, nec exhortationes, nifi quod I non peccatum eft, & inftrmorum, potiùs pigrorum, folatium. Imô, ut ille veril-
■ fimèdixit : Licentia omnesdétériorés fumus. Itain veniis, quomodo poteft me-
I lior fieri concomitanter, ut tudicis, qui per eas tot meritis fit minor? &folûm I permittiturefledeterior, Tuaiutem&fuaderc vis, utfitdetcrior. I S E D videamus tarnen probationem tuam, quia ib i, inquis, fcilicet in o- I pere pro veniis, duo bona funt, id eft, meritum & fublatioimpedicntis, hic Ve*
■ rô unicum eft &c.
Refpondeo: Quàmftudioscclàudisoculos, Sc in àpertalnce quxristéne- I bras. Fatcor, duo bona funt ibi, id eft , meritutn & remiffio multorum merito- I rum, quodbonum eftpigritix carnis, Sc damnum optimum/optimorum, bono- I rum,&fublatioquidemimpedièntis, fcilicet ad pè)ora_>.
Sècundô,hîc,id eft,in opéré fine veniis (id c il, permanente fatisfadione) I non unicum efttantùm,-fed tôt, quoi funt in tota fatisfadione, qux eft optima
I <8c meritoria,fublatio omnium impédimentorumglorix. Et quid multa ? fi tua I didaredèintclligeres,videres tibiefle caufam aflumptamvituperandibonao-
I pèrà,&laudandiremiffiones eorundem, quod horretidiffimum eft in Ecclefia
I audiri. Ideô cutntiducia mihi fumfi caufam laudandi bona opera, non tarnen vi- I tuperandi venias. Abftrahé vocabula hxc, Indülgentias, venias & relidâ opinio-
■ ne rem intuerc, & videbis, te non bonum, nec bon* Caùfx patronum. Quid
■ enim poteft etiam ipfa Eccle fia , ex Veniis fàcere, nifi remiffionem fatisfadio-
I num? Quid autem poteft fatisfadiones intelligere, nifi optima opera merito-
[ riasq; poeiias,& ipfa à Deo prxceptà ? Quid ergô magnifacere prxfumimus,quod
J in fe nihil eft, nifi permiffio deterioris,ne pcccetur ab infirmis ?
A d 44.Novus:InterpresScfipturxdîcis,pauperipoflehegarielècm;ofynam 'sjlttftiri'#*»
[ fifte peccato mortali,licet non fine veniali. Ideô Conclufionem meatrt falfam s&fcèmdtpijk .
&c. Gratiastibi agit.utoptimo patrono ,înfignisillabcluaPh.ylargiriai quiadi- '
l fcitjfepoflenegarè petéti eleemofynam fine mortalipeccato.Proh dolor&hör- phyUrgiria, ,mor
?*'?■ ror horrendus,quid audimus in Ecclefia? Cur ergô Johannes dicif, charitatem
' non rnanefe in eo, qui claudit vifeera fua àproximo fuo. An charitas etiam rece-
L dens, non relinquit peccatum mortale? imô Chriftus in judicio, cur damnabit
eos quiefurientènon cibaverunt? &c. Scdforte inperfonalmpropriiftarumifta Imf rftrïM
dixifti,
A d