C o m m e n t , D „M . :L, IN Î m s t o i a m
Dtprsctfiï dili*
S a nu.
• É x corde îe lyitâ)
9 t l m*rs procediti
S ib i l ptmiciojtui
f bs rimi>\U& ty-
TMnnide human**
rum kg*
Sohilifftma Mrttti
dileUio«
Perjonarum d if*
firent t4, .
f e u le g is ,e a n d ém e f f e ,fic u t f e rv itù tëm p ê c c a ti & leg is effc eandetn* c u m l ib e r .
t a t e ju ftic iæ ,feu à ju ftic ia & fp iritii. ï t u r d e ftirv 'itu te in f e rv itu tem , d e lib e rta te
in libfcftaltem, h o c e f t ,'d e pec'éytd àd g ra tiàm j de t im o r é poenàVüm a d am o rem
iu ftic iæ ,d e l e g e a d le g is p le n itu d in cm , d e v e rb o ad r em , d e figura àd v e ritateni,
d e fig n o ad fu b ftan tiam /d e M o fe àd C h r if tu ro , â e c a rn e a d fp ir itu f ti, d e mundo
a d p a tr em ,om n ia hæc fim u rfiu ftti -Q ù a n d o a u tem h o c jS ra c ep tpm ab. Apoftolo,
fum m â fU m m a fu n i v o c a tu f om n iu f tilë g um i 8ci%h<JÇ u n o c a p itu ld ch a rita tis,
om n ia c o n o lü d u n tu r (u t E Ïie ro .tra tts fe rt)iïli p a u lif ^ e r im m o r a h d ilm eft.
Prirtiüm,quâih'rttu,lti defçribunt.quidloquendum quid agendum, quid fe.
'réftdum, qufd e6gftàn2uih,taèmpe, mulja fuqt,qua: erga homihes invicem fieri
poffunt,tot fenfibuï,tot men$ris,tot objeftis, tôt èàfi6us:ita, tit legum &,hbro,
^ u tp fa c ie n d b rum n o n f i rS n is .( ^ a 'n ti|m p r a :c e p ,tis f o la in d ig e th n g u a : q uant«
o c u li? q ilan tisa u re s? q u an jtls m a n 9 ? q u a n tisg u ftiis? q ü a n tis ta<ftus?Deinde quati.
tis res familiaris?quant;is am ic i ? O r e p tilia ,q u o r um n o n e f t n um e ruS .Si n o n cre.
d i s , v id e ju r ium & le g um h o d ie in fo elic iffim um ftu d ium . A t n o t pracceptum,
q u a n to c om p e n d io ,q u am c ito ,q u am e jfic a c ité r om n ia ab fo lv it,à d c ap u t.ad fo n .
tem ,a d ra d ie em h o ru rn om n ium m ittit m a n bm ,a d c o r ( in q u am ) u n d e .ju x ta Sa.
p ie n t. â u t v i t à a u t tn d f s p rô c c d it. S iq u id em ,in te r o p e r a h om in is .a lia m agis,\el
irtte rio ra ,V e l e x te r io ia ,n u llum Vero ih tîm iu s e ft d i l e d i o n e , u ltr a q u am ,m h il in
Ih um a h o c o rd e f e c r e tiu s in v e n itu r . Q ù d a f f e iftu ih r e iftitu d in em p o fito .jam n u l.
lis p ræ c e p tis in d ig e n t alia m em b r a . O m n ia e tiitn ex h o c affediu f tu u n t , qualis
h ie ,ta lia & om n ia ,f in e q u o alia d n iv ê r fà fu n t la b o r ë s f tu lt i , d e q u ib u s E ç d é f. io,
-Labor f tù lto rum affliger cos. C o n t r a , P ro v e r. 14, D o f tH n a p ru d e n tum facilis,
H i n ^ i n P ro p .h è tis jju ftïc ia e h om in üm ja b o r 3c d o lo r a p p e lla h tu h P f a lm .7, Con.
c e p it d o lo r em ,& p e p e r it, in iq n if a tem -, I tem ,'C o n v e r t e r u r d o lo r in caputejus,
■Et a lio ^ fa lm .L a bO r la b io rum ip fo rum o p é r ie t e d s .E t9. S u b liA g ü a e ju r l a b o r&
d p lo r . Sic e n im AVEN h e b r a iè um ,n u o c d o lo r n u n c la b o r t r a n s f e r tu r ,q u o d mi.
c q u ita te n r , feu retftius ju f tid am i i l am im p iam le g um & o p e fum fig n ificac, qua
n u n q u a tn le o r h om in is q u i ttâ t.
I n d e e f tu fita tum h o c v o c a b u 1 u rn ; B e t fi a v e n , i d e ft.d om u s id o li. Sic en im il-
lam P ro p h e ta a p p e lla t, in q u a H ie ro b o am v itu lo s a u rfe o s fta tu it, 8c p è c c a r e fecit
I f r a e l.Q u ia in h is jo (H ç iis ,f in e ç h d n ta te ,m u ltü tn eft o p e n s & la b o fis,fe d hullus
fru tftu s.U n d eB H i e r o .h o c ld c o d é p lo r â t e o s ,d ic è n s:A t nuncyciim omniàdiffici.
l io r a fu n t,v e l m o d ic a ,e x p a rte fa c im u s; - H o c f la lum n o n fa c itn u s, q u o d 3c fadu
fa c iliu s eft,& a b fq jq u b c a ffa fu n tfln iv e r fâ jq u é ïà È im u s . J e ju h ii c o rp u s fen tit iti-
iu r i a m , v ig i l i ïc a r n em m a c é r a n t, e le em o fy n tè la b o re q u a e rü n c u r, Si(atigiiisin
im r ty r io ,q u âm v iS a rd e a t fides tam e n fin e d o lo r e & tim o r é , n o n f u n d itu r . Hat
« om n ia fu h t,q u if a c ia n tjfo la c h a r itâ s fine la b o r e e f t,& c . | - "
Ô u |d p u t a à d i x i f l e t ,l in o f l r o (e cu lo vid iffef, m u ititu c ïitie ièg u iti 3c füper-
f titîo n ûm ,n e d um f in i la b o r e efie c h a r ita tem .fe d p e n itu s e x ti.b ftam tN e q j enim
m e o iu d i c io , c h a r ita ti a liu d p e rn ic iô fitis p o te f t p r i r i , q u am lë g um 3c trâdnionu
c o p ilm U ib u s homines feducuntur in opera 8c j'u ftic iis h om in nm o c c ü p à tit£ ir(ut
c h a rita tis e tiam c o g a n tu r obiiv ifc î.Jam igitui- Etiiphà'Gm & E jiità fin v ç rb o fu «•
d e am u s .P rim o ,n o b iliflïm am d e f c r ib itv ir tU tem .p u ta d i l e a io n em . N o n W
( in q u if ) a f f a b ilis eftô p ro x im o tu d .d a ci m a n u tn ,b e n e f a c ,f a lu ta ,â u t U llüm aliud
o p u ü e x te rn um ,fe d d iliges. S iq u id em fu n t,q u i lo q u iin tu r pa c ém Cum proxiniJ
iu o ,m a l a a u t em jn ç o r d ib ü s e o rüm . D e in d en ô b iliflrim U n v d e p in g ito b je au n tr
d ü i a d e t r a â i lo m n ib u s p e r fo n is ,d ib it p roXitnüm tUù.m. N o n d ic itj^ ilig ë s dmt
e m ,p p t e n t e m ,d ô a u m , f a p ie n tem p ro b um jju ftu th jfo tm q fum ^ jU cuA d um , ’ •
fedabf6lutc,proximumtuum.Perhocipfumdeclarans,nosl5tnnesefleqmdera
d iv e rfo s p e r fo n is a c c o n d itio n ib u s c o ràm h om in lb u s j V è rùm u n iu s m a f lï)
«qualis o p in io n is a p u dD eU m . P e r fo n a rum en ifti d iffe re n tia o bferv a ta ,p em tu
e x tin g u it hoc p rk c c p tü in jU t q u iin d o d to ^ , p â u p c r e s )'Hifirmos> h um ile s
P a u l i a d G a l a T a 9» 1
beccatores, difficiles f a f tid iu n t.H ie n im n o n h om in e s ,f e d lam sA c facies e o r u m
c o n f ifle r a n t,a tq jita f a llu n tu r . % . , . . ' r r,:
Tcrtio,nobili(ïîfnumexhibetcx€mplum,utriurqjhujus,iicuttejplumi(miuit
) Cseterarum legum exempla extra nos perenda funt, hoc intra nos, nobis
jn o n ftra tu r.D e in d e e x te rn a e x em p la ,q u ia n o n f e n t iu n tu r n e q j vi v u n t,n o n fatis
fliovent : H o c a u tem e x em p lum in tu s f e n t i tu r , v i r i l ac efficaciffime d o c e t ,n o q oütm, frtxim).
5ite ris,n o n v o c ib u s .n om c o g ita tio n ib u s , f e d ip fo e x p e rie n tiæ fen fu . Q u is e n im
inon f e n tit v ita lite r,q u am fe ip fum d ilig a t,q u àm omnia quEerat, cogite t , t e n te r ,
qu* fibi falutariashonefta,neceflaria funt ? At-pnïverfus hic fenfus, vivus eft juldex,
ifltimum m o n ito rium ,p r a tfe n tif s im um d o c um e n tum ,q u id p ro x im o deb e -
las,nempe cademepdemqueaffeâu.
Quid eft ergo,quo.d multis libris occupamur? Quod multos magiftrosquæ- jld dileSicnis
rimus ? Quido p e r ib u s& ju f tic iis la b o r am u s ?A d h u ju s in tim if e n fu s& a f f e d u s
am u fsim .om n e sle g e s ,om n e s l ib r i,om n ia o p e r a ex ig en d a fu n t. In h o c e x e rc ita -
[dus C h riftia n u s h om o ,p e r om n ia o p e r a ,p e r t o tâ v itam , N o n -p o tu it ig itu r effica-
c iu s tr a d ie x em p lu h u ju s d o tftrin à ed iy in « , q u ia h o c n o n v id em u s & a u d im u s ,filent
cæ te ra rum le g um e x em p la ,fed e x p e rim u r & v iv itn u sin é e u n q u a n o s a b ip fo ,
; & ipfum ànobis abeffe poteft. Nec dignius tradi objedium.quam proximustuus,
! id eft, fimillimus 8c cognatifsimüs tuus.Nec.perfeifius tradi yirtutis genus, quam
[diledliOvquæ eft fons omnium bonotum, ficut.radix omnium malorum cupidi- ;■
[ tas.Et f u n t p la n e om nia fum m a in ifto b re y iftim o p ra rc e p to .u t v e rifsim e fit fum - •*«»■*»<«Uÿùa.
ma,C ap u t,perfe sftio ,fin is,Om n ium le g u m , fine q u o om n e s m e r ifo n ih il fu n t.
N ih il eft er<*o, q u o d q u e ra ris te n c f c ire ,q u id ,a u t q u a n tum d eb e a s p ro x im o
tu o .P e re a n ta c u tæ illæ m a g iftro rum d if tin d iq n e s .P ro p è e f t v e rb um in c o r d e tu o
Itsmçrafsis fe rip tum U te ris,u t p a lp a rc q u e a s ,; u t q u i yivas & fen tia s h à n c r é g u la :
i f ic u tte ip fum (in q u it)d ilig a s n o n m in u s q u im te d ï^ g a s ,q u a n tum a u tem te d ili.
.sas, nemotibi melius dixerit ,quàm tuipfe.'quihoc ipfum fentias, quodabalio
non nifi divinâri.tibi poteft, Ideô nec ullus melius drxerit tibi, quàm tu ipfequid
faciendum,dicendum,optandum fit proximo tuo. Hic enim locum non habet
proverbium, Pefsimum effe Magiftrum fuiipûus, imooptimus,&minimeo-
mnium faliaxmagiftertuiipfiushiqfuerisjcæteris omnibus fallacibus,adco facilis
8c prope poGta eftlexDei, ut nullus pofsit excufari.fi non bene vixerit.
Et, proh dolor.quod hacc res hodie ita negligitur,tam prædicantibus,quam “*■
audientibusjcum intérim totfcateanterucæ & locuftæ, imo fanguifug*,qui In-
dulgentiaSjvigiliaSjOblationesffabricasEcclefiarumjinftitutionesalrarium.me-
raoriarum, ariniverfariorum, & reliqua id gènus, plus quaeftui, quàm charitati
fepvientiaeotnmendent,inclament,ingeminent,&inculcentfemper,eapra:ter-
miffa,quæfblaoperitmultitudiné peccatprum charitatefraterna.Confequens CW*»,»
eft.Theologosiftosredle quidem dicere, qui nullum opus fine charitatebonum ,t”trA,Kr'
effe afferunt :Verum omnium peflîme docent,quando dicunt,nos nefcire,quaq-
do fumus in charitate. Cogunt fane nos imaginari charitatem effe velut quie-
tam.latentemquequalitatem inanima,quo fomnio, qbid molidntur, nifi quûjj
negant nos fentire præfentiftimum, 3c vivaciflimum illud , quod in nobis eft,
ipfum videlicet piilfum vitæ,hqceft,affeftumcordis?AnquendamSofiam Plau-
tinumexnobisfacitifteMercuriusjUtnosipfos, neq; fentiamus,neque agnofea-
«uuslNonpoffum.obfecro,fentire,an mihi placeat vel difpliceat alter? Curergo
criminor aut laudo,vel faftiditum, vel amatum ? An etiam non fentio me male-
diccre,malefacere,benedicere,benefacere.?
, A t ( in q u iu n t) n a tu r a lis ifte p o teftaffe(ftu seffe,n at,u ra a u tem g ratia: Fallacif-
fim aæm u la e ft. R e fp o .n d e o ;fa te o r, n a tu r a v e h em e n t e r sm u l a tu r g r a t iam , fed
non nifi u fq; ad c rtic em jà c ru c c v e ro in to.tü d iv e rfa .im o c o n tr a ria f e n tit, & g ra -
t i s h o ftiliffim e re p u g n a t:C ru c em a u tem ,yoço a d v e r f ita tem . T a rn d iu n .d ilig it,
la u d a t,b en e fa c it,b c n ed ic it n a tu r a , q u a d iu n o n fu e r it o ffenfa. A t u b ilæ fe ris ,a u t
Volun.