E x p l i c a t io D i c t i E c c l e s i a s t . V IL
D ec im o noNo, Quaeritur, quale fit illud opus, quod homo facit, « g u
facit quod eft in fe ? Si ntillum poteft dari, Cur itadocetur facerej quod nefcit qu'j
lit ? Si autem eft,detur. Et datur a quibiifdam aftus diligendi Deum fuper omnia
Hie (ut digrediarparum) dicoprimum , Tales Magiftros gratise Dei nihji
tribuere, praeter ornatum quendam operibus noftris, Non ut fanet a:gras,fedut
ornetfortes, Operapoflumusfacere,led noncolorata. Et ita gratia eft res vififft
ma, donumq; non neceffarium propter nos, fed propter voluntatem, & intentio'
nemprascipientis,’tit diamt. Et quishancinjuriamferat Chriftianus? Cfiridus
ergo gratis mortuus eft pro nobis, fed pro intentione Dei pafliis eft, Nos non egui.
mussed intentio praeqjpientis, Siquidem nos potuimus implere Legem, fed Dem
non erat contentus, quinultraLegem exadionatoreflet gratisefua:, Etita redit
non Pelagius, fedpejor blafphemator quam Pelagius. Sic Deum fuper omnia di.'
ligi natural! ter invenimus, & nonpudet dicere, fuper omnia... Sed tarnen re'
fpondeo: Si adus diligendi Deum eft facere quod eft in fe, adhuc ftabit,quodho.
mo nefcit quando diligat, ac per hoc, nec quando faciat quod eft in fe, aut quo.,
modo & quid faciat, ut faciat quod eft in fe, Aut ccrtus erit de gratia,quod omnes negant.
Si dixeris: Debet conari ut faciat quodin fe eft. Refpondeo. Iterum quaro:
An feit fe conari, & quomodoconetur? Si fiat, iterumcertus eft, Si nefcit,iterum
vana eft dodrina. Imo illud conari, aut eft idem quod facere in fe,&r redit eadem
quaeftip: Aut aliud, Ergo homo non faciendo quod in fe eft, fed conando ad tale,
facere,facit quod eft in fe, Ergo facierft o quod eft in fe.nondum facit quodin fe eft.
VI c e s i m o , Cedant vana verba, & expefientiamconfulamus. Faciat quif-
quis quod eft in fe, durn irafeitur, irritatur, tentatur, imo praeparet fe ad illumina-
tionem ejus, quod ignorat,&-videamus an inipetret. -Agat, quaefo, &incipiat,&
videafnus quidnamfaciat & fiat.
V i c e s I m o p r T m o , Si homo faciendo, quodeftinfe,gratiamobtinet,ini. <
poffibile videtur ? quod non omhis, vel faltem major pars hominum falvarentur,,
Quaero: Quando homo' fuperbit, peccaty&c. Anfadiatipfehornotale opusaut
alius?Ipfeutiq;. An ex fe&fuis Viribus? An exalio& alienis viribus ? Exfe&fiiis
viribus. Ergo quando homo peccat, facit quod eftinfe, Quare econtra, quando
facit quod eftin fie, peccat.
Sedhic dicitur,lpquor de homine & viribus,tit bonis haturaliter,nonutM
abufuejusfunt. Refpondeo. At vires naturales funtfcmperinabu(li,quiafauck,
Eft enim bona creatura,fed infirmata, Nec agit feparatim ä fuis morbis,fed infefta
morboagit,Ideo nonpoteftagerenifiutinfirma, eüämfi.'fit bofja, Sicut fecuris
corrofa, eft ferrum, fed nonagit nifi ut corrofa,’quantumlibet fit ferruni.
VxcESiMosECuNpp,Cur ergo.concedimus concupifcentiam invincibi-
lem ? Fac quod eftin re, & non concupifce.At nonpoteft.Quare nec Legem natu-
raliterirnples. Quodfi hancrionimpIes,multo'minusillamdiIe(ftionis. Item,fie-!
quod eftin te,&nonirafcere offendenti.Fac quod eftin te,& non time periculum. |
V i C e s i m o t e r t i o , Fac quod eft in t e ,& nonhörreas mortein. Qusftn
Quis hominum non horret, non diffidit in morte ? Quis hand non fugit? Atta-
men ex quoDeusearn vult nosfubire,manifeftumeft, quodnaturaliterplusno-
ltramquam Dei voluntatem diligimus, Si enim plus Dei voluntatem diligere-
musjcumgaudio mortem fufeiperemus, imo lucrum putaremus , ficut putainus,
quando noftra-fit voluntas. Ergo figmenta funtqux loquimur. Deum longe infra
le dihgit, imo odit, qui mortem ( id eft, voluntatem Dei j odit feu non diligib
At omnes fumus tales. UbinunceftamorDeifuperomniaL.? Eccerton fupervf-
tamnoftram & voluntatem noftram Deum diligimus. Quid etiam de ififerno dicam?
Quis hunc non odit?
’ - Vice- ■
jf/ r * '1^ 3’ a **»
— c e s i m o q u a r t o , Ip fa oratio Dominica fola teftis abunde eft, quod mali
ooerariiin omniyita, Fingc enim eum,qui facit quod eft in fe,An orandum
. can(ftificetur nomen tuum. Fiat voluntas tua. An potius fandlificatum eft,
’’iV eft? Sifanftificetur, ergopollutum confitetur. Si fiat, ergo inobedien-
' a c o n f i t e t u r . ' Q u o d f i i d c o n t i n g i t i n f i l i i s & f a n ( f t i s , q u a n t o m a g i s i n i m p i i s ?
□ M. D. X V I I I .
nftru&io pro confefsionepeccatorum
abbrevianda, fecundum Decalogum.
D. Ma r t i n . L u t h . A n n o M. D. XVIII.
Præceptum I.
ju«» habebis Dios tlicnos.
D E u M habere,eft talem aliquem habere,à quo confidas te adjuvari in omni- Dnm
tismalis,& profperari in omnibus bonis, Quod cum non nifi uhusyerus Deus fa-
■Cre poffit, à nullo alio eft expetendum, Ipfe enim eft & vult efle talis, id eft Deus.
I I .
7\(oa affumis »omen Domini Dit tui invanttm.
Nomen Dei, eft bonitas, jufticia, fansftitas, veritas, virtus,fapientia,& omne
luodnominari pöteft,Quiafolus eft omnia, & folus vocatur omnia...
t^/temento ut dtem Sabb*ti[jnûifîces.
Sabbatum,réquies vel vacantia dicitur,quæ optima eft ea, qua homofeipfo sMtmm.
(acuus velut mendicus & pauper expectat eum, qui efurientes implet bonis, oc di-
Jites dimittitinanes.
I I I I .
Honora Putrem tuum dr Matrem tusm.
( Honor ultra amorem, etiam honorem & reverentiam includit, Infuper Déforme« l„ i
Apus & vc ritatem honoris hie intelligi vult Dominus, utpatetinEvangelio. Pa-
rentes enim & majores Dominus fuo loco conftituit, & vicariosfuos haberiman-
Havit. 1 S$Kk Vo-cctvaes,
Non enim tantum ille occidit qui infert, fed etiam qui non aufert mortem.
-nde B. Auguftinus :Pafce efurientem, fi non pavifti, occidifti.
V I .
4(on machaberis.
Peffimumvitiitm adulterii nominavit, ut totam libidinem in omni differentia
fuafoedam & malam oftendat, ex qua tarn magnum malum venifi..
V I I .
2Von furtam facies.
Hoc folum mandatum præcætcris non pledtebatur morte, fed poena refti-
tionis duplae, vel quadruplas, vel quintuple, ut Exod.zz.
V I I I .
2Von loauerisfalfum tejlimonium adverfumproximum tuum,
IX .
Non concupifces uxoremproximttui.
X.
concupifces domumproximi tui,Non fêrvum,necomnia qua Mitts funt.ó'c.
Hæc duo Praxepta exponunt præcedentia, non pertinent ad confeffionenu..
[Cum de peccato fomitis invincibilis in hac vita praecipiant, ut ApoftoIusRom.7.-
D d Quod