334 Conciliï Tarifen fis |
_jes & fchifmata : quæ virtutes, funt mifericordia 8c
veritas, juftitia 8c pa x, per quas reconciliatus eft, 8c
cottidie reconciliatur homo Deo.
Poftquàm rursùs explicatæ lunt requeftæ Regis,
per folemniflimos viros fadlæ Univerfitati, & fun-
datæ in prædibfcis virtutibus, mifcricordia 8c veritate,
Juftitia 8c pace-, dataque eft affirmativa refponfio ;
fupplicando, viceverfa, quod Univerfitati foa privilégia,
quæ benignitas Regia contulit, ipfaperve-
ritatem 6c jufticiam confervaret in pace, utexperi-
mento probaremus & exultaremus, Ecce Rex.
Tandem, juxta inftrubtiones ab Univerfitate datas,
Sermode ipfa paceRegni nobishabendus eft,
res proculdubio faluberrima, fed ardua 8c alta:
pro cujus explicatione duodecim occurrebant con-
fiderationes alias miflæ Domino Duci Burgundiæ.
Sed abbreviate verbo reducemus àd quaternarium,
conformiter ad prædi&as quatuor virtutes, Ibrorio
nexo jundtas.
Sit igitur, poftinvocationemauxiliidivini, San-
ftorum, San&arumque omnium quorum hodie ce-
lebritas agitur.
Confîderatio Prima.
Pax inter Chriftianos folida 8c vera non fit, fine
veritate, aut contra veritatem Fidei 8c mo-
Hinc eft quod Cabaliftæ feditiosè nolentes alias
de pace fieri Sermonem , fub interminatione mortis
prohibebant confequenter, nec de mifericordia,
nec de veritate, aut juftitia quifque prædicans aut
proponens loqueretur.
Rursùs apparet quod" fi Tra&atus aliqui compo-
fiti fint, aut componëndi, non eft permittendum
quod aliquid erroneumcontraFidemcontineant, in
quocunque Articulorum ; alioquin Trabtatus eflet
invalidus, & tanquam rumpendus : exempli vulne-
A ris male fanati, in quo ferrum vel fpina remanfit ;
ut enim denub recrudefcat &adaperiatur, cum do-
lore grandi, needle eft ; alioquin fua contagione
corrumperet totum corpus.
Hoc valet ad tollendum de Tra&atu Carnoten-
fi primum Articulum, quia favet hærefibus 8c eas
lapit, dùm afleritur quod mors Ducis Aurelianen-
fis fabta eft pro bono Regis & Regni.
Ampliùs, induci pollèt ad propofitum, dejona
nolente jufiam à Domino veritatem prædicare, qui
fuâ præfentiâ perturbabat obindè navem, ulque ad
periculum naufragii.
Item, de filiis Ifraël, de quibus non receflit ira
D e i , quoufque Achor dediflët gloriam Deo , per
confdfionem veritatis.
Denique patet quàm lâpienter Anno præterito,
Concilium FideiParifius, in primaSeflione habita,
die fanbti Andreæ , conclufit concorditer , expe-
dientiffimum cflè 8c fuiflê loqui de veritatibus Fidei
oppofitis ad errores pullulantes 8c dogmatizatos
verbis , operibus 8c feriptis * dicentibus omnibus
quod hoc agere, non erat turbarepacem, fed earn,
quærere firmam in juftitia 8c veritate : nec Icanda-
lum, fioriatur, datum erit, fedacceptym; ôcideo
contemnendum.
Fundavit in hac confideratione alma Univerfitas
Parifienfis Litteras univerfis Chrifti fidelibus dire-
c la s , fiiper approbatione Sentential latae per D o minos
Epifcopum Parifienfcm, 8c Inquifitorem,
de confilio Magiftrorum in Theologia , 8c Licen-
tiatorum , contra Propofitionem defunbti Johannis
P arvi, quam idem Johannes appellavit, Juftifica-
tionem Ducis Burgundiae •, Juftificationem videlice
t, fijper necc vili 8c fubita Ducis Aurelianenfis,
ficut de beftia, '& quoniam h x c Littera latis public
e * omittuntur.
Pro confideratione facit illud Gregorii: Vtilius
fc an da lum nafei permittitur, quam veritas defer atur.
E t illud Chrifti cum glofla: Non veni pacem mitte*
re in terram, fed gladium , Matth, x . 34.
Confideratio Secunda.
Pax ideo non fuit ha&enùs benè ftabilis 8c fixa
in R e gn o, poft feptennium ; quoniam veritas F idei,
& bonorum morum per oppofitos errores fuc-
rat velut in exilium detrula. Si enim Pax multa di-
ligentibus Legem Domini, & non efi i l l i s feandalum ,
P f cxviu. 16 f. Quid per argumentum à contrario
Exempla quoque Moyfis 8c län&orura Marty- , ^ * v
rum, zelantium pro Fide : Le x data, Deuteron. C lenlu lequatur, non eft ambiguum.
xiii. cum fimilibus multis ad hoctendunt,
Hæc confideratio confirmatur per Leges cano-
nicas 8c civiles, quæ poenas excommunicationis 6c
extremi fupplicii promulgant contra dogmatizato-
reshærelùm. Nonautemhabendaeft pax cum tali-
bus, quando vel lunt pertinaces notoriè, vel etiam
de pertinacia fufpebti vehementer ; quoufque funt
purgati, Fidem quam credere tenentur ad juftitiam,
ore confitendo ad làlutem.
Confiât prætereà qubd Sine Fide impofßbile efi p la-
cere Deo. Heb.xi. 6 . 6c cum eo pacem habere;
quia quis reftitit Deo ,6cc. Job. ix. 4. N ec pax confequenter
habebitur cum proximo, impediente fii-
perbia ifttelle&us, quæ dicente Sapiente jurgia fufei-
tat : nec pax habebitur cum feipfo; qübniam Cor
impii ficut mare fervent quod quiefeere non poteft ?
Ifaïæ Lvn. 20. Qualis autem impietas deterior, quàm
infidelitas invenitur?
Si verb quazfierit aliquis: in quo fuerit veritas Ix-
fa. Docebitur faciliter, ex afpebtione Sentential de
qua loquitur prima Confideratio. Sedimpinguntalii
dicentes: haec, inquiunt, Sententia,nullos in parti-
culari damnat errores.
Refpondetur primö, quod ultra condemnationem
generalem, eft alia, quae novem Aflertiones nominating
reprobat.
Refpondetur infuper, juxta Praedicationem ab
uno de Magiftris noftris in Theologia, fabtam alias
in Civitate Laudunenfi; juxta Confiderationem pras-
tereä notatam ä beato Bernardo , in fuo de Confi-
ratione ; dum de malitia Romanorum loqueretur,
notans quod uno nomine tota lati's exprimitur, cum
dicitur: Romanus efi. Dicimus fimiliter quod fufti-
ciens errorum omnium condemnatio, 6c explicatio
continetur in hoc titulo pramominato; haec: Juftifi-
catio Ducis Burgundia; intelligatur, fuper neceDu-
Quo c irca, Mater Univerfitas, dùm dédit in D
Mandatis, ut proponens loqueretur de pace, con-
junxit, ut de veritate 6c juftitia fermo fimiliter habe-
retur. Sunt enim forores iftæ connexæ, quemad-
modùn. ?£ ■ irtutes Cardinales, prout à Plàlmifta
notatum eit, dùm ait : Mifericordia & veritas ob-
viaverunt fibi, Juftitia & Pax ofeulata funt. Pf.
LXXXIV. I I .
jiurelianenfis, quoad circumftantias mortis ejus.
Locus corruptus.
Oportuit itaque, ad juftificationem hujus necis,. 6c
circumftantiarum, Propofitiones in pra^mifiis 8c Re-
gulis, velMaximis, aflumere, palam erroneis in Fide
6c moribus, ficut etiam indu&as funt.
Attendamus circumftantias quatuor inter cete-
ras.
Prima e f t , quod Ludovicus Dux xAurelianenfis
fi-ater unicus Regis, neque fubditus Johannis Ducis
Burgundiae, neque jufticiabiliserat.
Se-
Super Coede T)ucis Aurelianenfis.
Secundo, non fuit idem Dux Aurelianenfis mo'
nitus, vel diffidatus à Duce Burgundiæ, fuper cri-
minibus poftmodùm impofitis , nec à fuo Judice
condemnatus; imb nec aliquo monitus, nec Judex
etiam, fcilicetRex, fuper hoc fuit requifitus, nec
funt ilia crimina taliter notoria , quod nulla potue-
runt tergiverfàtione negari.
Tertio , foederationès plurimas fub terribilibus
juramentisfabtas, &reïteratas habebant adinvicem ^
dibfi duo Domini , quod neque fibi ipfis inferrent
damna, neque inferri permitterent ; fed faccre vo-
lentes revelarent.
Cùm etiam per Ducem Burgundiæ pararentur in-
fidiæ, longo trablatu temporis, per ficcarios, vel
afiàfinospretio çondubtos, plurima 6c varia familia-
ritatis, 6c amicitiæ figna, publicè 6c privatim Duci
Aurelianenfi fæpiùs oftendebat.
Quarto , dùm Dominus Aurelianenfis nihil ad-
verfi fufpicans, aut fibi præcavens , regrediretur à
vifitatione Reginæ noviter puerperæ ; juxta fiui-
blum Paulum, ip fe, fubita 6c atrociflima morte,
tanquam eflèt canis, viliter opprefiùs eft, unàcum
armigèro fuo.
Ecce quatuor circumftantias multùm contrarias
m per tnfidias, fubito & improvife ; quoniam hac eft ma-
gis propria mors qua debet interfici. U t expreffé po-
nit idem juftificans.
Quodftdes non eft fervanda hujufmodi tyranno, ficut
aliis hoftibus.
Petit ipfe fibi ipfi diverfitatis rationem ; fed ad
Doéfcores remittit quia notiflïma eft, ut dicit.
Quod quilibet tyr annus pot eft & debet licite & merit
orie occidi, À quocunque vaffallo fuo, vel fubdito,
etiam per blanditas & adulationes , & infidias, non
'obftante quocunque juramento, aut confoederatione faSlis
cum eo , non expeBato Mandato Judicis cujufcun-
que.
Hæc Aflertio inventa eft lùfficienter contineri
in Juftificatione prædibta; quod omnes caufamau-
dientes confeftim horrebant 6c improbabant.
Quod omnis L e x , naturalisa divin a & humana,
dat auBoritatem açendi talia & taliter , ut diétum
eft.
Hæc expreflo pofitaeft6cdamnata.
Quod inc afu focialitatis, juramenti, promiffionis.,
feu confederations faBarum ab uno Milite ad alterum,
quocunque. modo iftud fiat, aut fieri poffit ; f i contingat
quod iftud vertaturin proejudicium unius promittentium^
pradi&is quatuor virtutibus mifericordia, veritati, B aut confcederatorum, fponfa fua, aut liberorum, ipfe
Rr™™. „.At,**..***^. r\ denullotenetur eas obfervare. Hocprobatur, inquit,
ex or dine caritatis, quia quilibet tenetur plus diligere
feipfum, uxorem & liberos , quam alterum.
Ha:c in forma pofita, eftdamnata; led haze pro-
batio ordinem caritatis, quo plus diligenda eft Fides
quam anima; 6canima, quam corpus, evertit.
Quod Michael occidit Luciferum, at era a morte,
fine Mandato Dei quocunque, vel alterius 1 & inde
conftitutus eft Princeps militia cbeleftis.
Similiter Phinees occidit Zambri , fine Mandato
quocunque D e i, vel alterius.
Et fimiliter Moyfes tZEgyptium: & inde laudati funt,
& meritorie egerunt.
H jec pro arguments indubta funt, qufe tamen
liinterronea.
Quod licitum eftfacere, confcederationes, & juramento
firmare, dum faciens feit quod non vult, aut debet
eas fervare , & hac ut ejficaciusfallat.
Hoc exipfo fabto quod juftificariquasritur, fatis
efponlum C daturintelligi.
Quod occifio Ducis Aurelianenfis, cum circumftan-
tiis pradiBis faBa, fuit licit a, laudabilis & merito-
ria ) imb debita, fub pcena peccati mortalisad Deum,
& infidelitatis, feu proditionis ad Regem j & quod
omiffio fuit, autfuiffet damnabilis: & quod omnes &
finguli fideles, vel amici Regis , tenentur bene con-
tent ari de pradiBa occifione , nec reprehendere earn
verbis , fignis , aut faBis : alioquin fint habendi &
perfequendi tanquam inimici Regis, & proditores ejus,
etiamper tumultumpopularem, dum habetur fufpicio contra
aliquos quod tales fint.
Hasc apud bene confiderantem ex ipfo juftifica-
tionis modo conlequitur.
Quod fitment es arma, occafione pradiBa, volendo
fcilicet vindicare mortem illam, funt excommunicandi
virtute Bulla ZJrbani quarti, & debet eis negari Confeffio
& fepultura.
Denique, multa alia horrenda dogmatizatalunt,
U & prablicata lunt, occafione ifta, tanquam licita, quas
occupant adhuc animos omnium fere popularium :
& inde ad rebelliones 6c feditiones quafi irremedia-
biliter inclinantur , 6c erroribus pleni lunt contra
Fidem 6c falutem ; ficut in quibufdam Opulculis
noratum eft. Deftru&io quoque civitatum infig-
nium, ut Sueflionenfis, per Regnum. Similiter incar-
ceratio fo&a dehominibus, Ducibus, 6c de nobili-
bus, ex utroque lexu, contra Regis au&oritatem:
dicentibus iplis qui ha^c imperabant fieri , quod
h x c erat a&io popularis, 6c debita unicuique, liio
juftitia 6c paci:videatur applicatio. Oportuit igi
tur ad juftificationem hujus necis, luarumque .circumftantiarum
, multos , ficut prasdicimus , errores
inducere.
Exempli gratia ; quod licet hominem occidere,
propria au&oritate, nullo ordine judiciario confer-
vato.
Quod licet hominem occidere viliter , ficut be-
ftiam.
Quod licet hominem occidi facere per infidias ,
non monitum, non diffidatum, non damnatum.
Quod licet hominem occidi facere, fubitb, per
aflafinos pretiocondublos, contra rationem Decre-
talis, Pro humani. Eft autem nomen hoc, aflafi-
mus, vulgatum in Italia : quod undecunquelump-
turn f i t , non approbatur uni genti, vel patrias;
led tale hominum genus fignificat, qui pretiocon-
dubli, occidunt homines , ex improvifo; 6c ita ,
quantum in eis eft damnant eos , lie enim mihi
quazrenti a Domino Cardinali Pilano
eft.
Quod licet blandiri, vel adulari homini, qui
proponitur interfici, ut non prascaveat; led confi-
dato. Et ad hoc inducitur exemplum Judith,6c Hieu,
quafi bene fecerint, mentiendo.
Quod licet in prxdi&is cafibus 6c circumftantiis,
juramentum , vel confcederationes lolemniter facias,
6c quae ablque peccato fervari non poflunt,
infringere: unde circa hoc ponit talem Aflertio-
nem.
Quotiefcunque aliquis facial aliquam rem qua eft
melior, licetyuraverit illam non facere ; hoc non eft
perjurium, fed perjurio contrarium.
Hoc ideo pon it, ut oftendat quod melius fuit
Ducem Aurelianenfcm occidere, quam confcederationes
oblervare.
Quod pradiBa omnia fieri, & quo dlibet eorum, non
fblum licitum eft, fed fitpe debitum & meritorium vita
aterna, & a Rege temporaliter remunerandum.
E t in cafibus praemiflis exprefle concludit juftificationem
, 6c in hac forma judicialiter reproba-
tur.
Quod ab hoc Pracepto , Non occides, ex dpi tur
tyr annus, qui in Republica non reBe principatur, aut
principari conatur.
Sicut delcribitur juftificans. E t hoc exprefle
ponit.
Quod tyr annus hujufmodi debet occidi •Oil iter, dr