9 J f
& Antecedens eft facra Scriptura : Igitur Aflertio
prima repugnat facra: Scriptura:.
Quödautcm Antecedens fit facra Scriptura; patet,
Exod.xx. Denter, v. Matth. v. 8cxix. E t pa-
tet ex dibtis Beati Auguftini, in Libro, De Civi-
tate D e l , qua: ponuntur. xxiv. quaft. v. 8c xxiv.
ej»<eß v:
9 j 6
tem, nifi ipfe, vel alius interficcret iftum invaforcm,
aut proditorem.
Sed illa Aflertio prima, & alia:, qua: ex ea dependent
, non loquuntur de illo cafu patentis ne-
ceflitatis , $c inevitabilis : quia prima loquitur de
if to , qui machinatur contra falutem Regis corpo-
ralem. Machinatio autem, dicit longam abtionem,
Dicet aliquis: Quod Aflertio nonexcludit omne &occultam; 8c machinatur p er fortilegia, quorum
r* »-»—j—— eflfedus eft incertiflimus ; 6c machinatur ver fraudem
^ 8c malum Ingenium^ quæ lignant quædam occulta
, 6c non de fe nota. Etiam fubditus poflet, per
alium modum, præfervare Regem ; ut Regi manife-
ftando, aut Principalibus R egni, aut populo malam
tyranni intentionem.
Item. Secundum Auguftinum : ad intelligendum
difficiles pafîus Scripturæ, Expedit infpicerefaHa San-
Horum : 8c dat unum exemplum, de Præceptis patientix
pofitis
Ita in propofito, ad ccrtitudinaliter intelligendum
illud Prxccptum , Non ocades, 6c fimilia ; infpi-
cienda funt excmpla Sanbtorum, 6c potiffimc San-
bti Sanétorum, qui Petrum, propria authoritate f
percutientem, ciim Miniftri Judxorum venerunt ad
captivandum Chriftum Summum Regem ad mortem;
ipfc Dominus prohibuit, dicens: Mitte gla-
dittm tuum in vaginam, quia omnis, qui acceperit gla-
dium, Joan. xvin. n . id eft , fecundùm Auguftinum
, fècundo Libro, contra Manichæos : Qui nulla
fupetiori , aut légitima poteßate , veljubente , vel
concedente, in fanguinem alterius armatur j gladio peri-
bit ; intellige in anima , per pcccatum quod in hoc
committit.
Item. Saiil tyrannus fu it , 8c machinabatur in
mortem David ; 8c tarnen fubditi eum non occide-
runt : imo nec David eum tangere voluit, fed 6c
alios ab ejus morte prohibuit, ut i . Regum.xx.vi.
CùmAbilàieum dormientempcrfodercvellet; David
prohibuit dicens : N e interficias eum. E t ibidem
xxiv. quod David in fpclunca, confregit viros
fitos fermonibus, &non permifit eis ut confiirgerent
in Saiil; 6c infuper eum, qui fibi nunciavit, quo-
modb Saiil occidit, morte punivit.
Item. Filius Saiil poft mortem Patris ulurpavit
Regnum Ifraël fibi tyrannicè : 6c tarnen ciim duo
viri, propria authoritate, ipfum occidiflènt, 6c caput
ejus ad David detuliflent, morte eos punivit.
B
Mandatum ; fed folùm Mandatum explicitum, de
occidendo eum: quo flat veritasprimæAflcrtionis,
fcilicet, quod fie occidere fit licitum, deMandato
Dei implicito , 6c de familiari Spiritus fanéti con-
filio, per quod Samfbn licitum fuit le , 6c alios oc-
ciderc ; quia latcnter juffit hoc D eu s , qui per ipfum
miraculum faciebat, ut ait Auguftinus. i.L ib .
De Civitate Dei.
Sed illa folutio videtur quædam fuga , 6c fiétio.
E x quo enim li Mandato in Aflèrtione ponitur, fine
addito reftringentc: quare non diftribuitur pro Omni
fuo fuppofito ?
Item. Si fecundùm iftam fi£tionem,liMandate^
diftribuetur folïim pro Mandato explicito : tune ficut
Aflèrtio dicit, licitum effet unicuique fubdito, in toto
Rcgno, fie occidere tyrannum : oporteret, quod Spiritus
fânbtus unicuique fubdito, de toto R egno, dc-
diflet de hoc fpeciale occultum Mandatum, 6c fa-
miliarc confilium ; quod eft: frivolum dicere , 6c
eft revelationes divinas derifui exponerc, & privilégia
paucorum, in quameumque Legem trahere , 6c
unufquifque homicida, pro fui cxcufàtione, fingeret
Præceptum implicitum.
Item. Non eft licitum privatæ perfbnæ vellc occidere
hominem , feu intendere occifionem homi-
nis,propter deftendere fe, 6c fuam propriam vitam.
Igitur ncc propter deftendere alium, aut alterius cu-
jufeumque vitam. Confequentia nota, ex majori obli-
gatione hominis ad fe. Patet per Magiftrum, in tertio,
ubi dicit, quod per hoc Mandatum : Non oc-
cides, fecundùm fpiritum, prohibetur voluntas oc-
cidendi. Et patet per Auguftinum, in primo, De
libero arbitrio ; dicentem, quod Apud divinam provident
iam à peecato liberi non funt, qui pro bis rebus,
quas conte,mni Qportet , human a cede polluti fùnt. Et
fecundùm fanbtum Thomam ; eas reddit contemnen-
das, quas inviti amittere pojjint, quarum una eft vita
temporalis. E t in Epiftola, ad Publicolam, dicit :
De occidendis hominibus, ne quifquam ab ipjis occida- G
tur, non mihi placet confilium, nifi forte publica fun-
Hione teneatur. Et fecundùm fanbtum Thomam.
Secunda Secundo., quitft. lx v i i i . intelligitur Ineoca-
/«, quo quis intendit occidere hominem , ut feipfùm à
morte liberet. Benè déterminât fânbtus Thomas, ubi
fùpra, quod licitum eft homini deftendere, fèd non eft
ei licitum vellc occidere adverfarium. Nam fi pri-
vata perfona, deffendendo fe, cum moderamine incul-
patæ tutelæ,occidat eum, fola intentione deffenfionis;
non eft reus homicidii : fed fi privata perfona, def-
fendehdo f c , aut alium, intenderet occidere, effet
reus homicidii.
Ex quo patet iterùm , quod Aflertio prima eft
erronea, eo quod innuit, quod licitum fit fubdito
intendere mortem talis tyranni : quia dicit, occiderer
vel occidi facere. N on poteft autem quis occidi face-
Contra ficundam yijfertionem.
De fecunda Aflertione : dico quod eft erronea
in Fide 6c moribus; 6c Legibus, naturali, mora-
lit 6c divina: rnjuriofa. Patet ex di&is : cum fic
occiderc, 6c occidi facere, inquam, plurium fit*
malum , 6c contrarium Scripturas facra: , 6c contra
Pra:cepta Dei moralia ; 6c, per confequens,
nulla jufta L e x univerfaliter quemlibet de iftoau-
thorifat, 6c approbat, 6c ex quo patet, quomodo
Aflertio injuriatur didtis Legibus, cum dicit, eas authoritate
mala, 6c iniqua.
Item. L e x divina talcm occifionem, 6c occiden-
di voluntatem, ut patuit, reprobat, utpluriinum,
6c prohibet. Igitur non authorifat; ncc L e g e s ,
re alium , nifi ejus mortem intendat. Etiam pa-natural is, 6c moralis: quia omne.verum omnivero
tet hoc ex tertia Aflertione, ubi dicitur , quod licitum
eft filere voluntatem fuam de fic facicn-
do.
Item. Si eontendas quod fit utique dandus ca-
fus , in quo privatæ perfona: licitum diet velle
occidere alium ; ifte tamen effet folùm patentis ,
6c inevitabilis neçcffitatis : ut cùm quis effet patenter
in tali periculo mortis, per aliquem invaforem
aut proditorem, quod non poffet aliter evadere raorconfonat;
quod non eflet, fi una Lcgum juftarum
unum authorifiiret, 6c alia reprobarct.
• Locus corruptus : for [a n Itg tn d um • ut plurimùm • fi»
Contra
Contra tertiam, & quartam Ajjer-
tiones.
De tertia 6c quarta : dico quod qutelibet earum
eft erronea, crudelis, 6c fcandalofa. Patet ex di-
6tis, fiipra primam quam addunt de malo, ctim di-
cunt, quod eft propria mors, qua debent mori tyranni
infideles, fcilicet occidere eos fine dijftdatione, per
explorationes & infidias. In quibus quidem infidiis, ut
plurimura, concurrunt deceptiones, 6c mcndacia.
Propter quod dicitur , E x od .x xi. 14. Si quis per
induftriam & infidias occiderit proximum fitum, ab
jiltari meo evelles eum , ut moriatur. Etiam loquuntur
generaliter de omni infideli tyranno: qua-
re dant injtali genere, quod omnes tyranni quoquo-
modo fideles, funt occidendi; imo dicunt occidi
•liibitb, infidiofe , 6c fine ordine Juris: quod , extra
cafum neceflltatis , eft äperte erroneum , 6c
contra fraternam charitatem , cum talis im-
provifämors fitcummaximo anim» periculo.
Contra quint am, ftxtam, & /optimal
» tsfffertiones.
D e quinta, fexta, 6c feptima: dico, quod qua:-1
libet earum eft: erronea in Fide, 6c,moribus, fcandalofa
, 6c dominativa: poteftati injuriofa. Patet :
quia fic , occidere, aut occidi facere , authoritate
privata, 6c extra cafum extrema: neceflltatis , ad
quern non reftringunt feAflertiones, ut patuit, eft
femper contra Prascepta divina , 6c grave pecca-
tum, 6c habetur ex di&is: 6c talc approbare, ac-
ceptare , 6c rcmunerarc , eflet ei confentire, 6c,
per confequens, mortale peccatum, fecundum A-
poftolum, A d Romanos, primo: ubi inter multa alia
peccata , enuntörat etiam homicidium , 6c addit;
Qtfi taha agunt, dignifiimi funt morte : non filum
facientes ; fed etiam qui confentiunt fMienti^
bus.
Item. Talem occifionem laudare , approbare,
aut prsemiare, eft contra Pr^ceptum de fraterna
corre&ione , quo quilibet tenetur p.roximum de-,
linquentem corrigere, 6ca peCcato * pofle revoca-
re.
Item. Eft diredie contra Prieceptum de fraterna
charitate, qua tenemur non folum bona velle,
8c facere proximis; fed etiam tenemur ab eis mala
pro pofle removerc: fed per talem laudationem, ap-
probationem, 6c prtemiationem, peccatör firmatur
in peccato fuo, öeprseftaturfibi, 6c aliis audaciaad
pejora.
Item. Sunt contra Apoftolum , A d Romanos.
xiii. 4. De Principe , dicentem: Non fine caufa
gladiumportat; Dei. enim minifter eft, vindex in iram
ei qui malum agit. Et ita ad officium Principis per-
tinet malos punire, 6c non pr^miare.
. Item. Patet exemplis. Unde David non laudavit,
nee prxmiavit; fed occiforcm Saiil inimici fui punivit,
qui eum diu ad mortem profecutus fuit. 1 1 .
Regum. 1. Similiter duos viros, qui filium Saiil propria
authoritate occiderunt, non remuneravit; fed
mörte punivit..
i t •* Legendumpro pofle.
Contra oBavam Aflertionem.
■ De Odtava Aflertione: dico, quod fecunda ejus
pars eft diftorta quidem, quia eft contra, vel praeter
intentionem Apoftoli, glofee Auguftini , & a-
liorum Expofitorum, 6c etiam contra Magiftrum,
in fine tertii Scntentiarum. Sed per fpiritum vivificantem,
intelligitur Spiritusfan£fcus,menti fignifica-
tivx illapfus, 6c domum ejus principalem , fed
charitate infufa. Et ideo, ficut alibi dicit Apofto-
lus: i . Cor. v i n . 1. Scientia^ fupple, fine Charitate,
inflat; Charitas autem adificat. Ita in Propofito
: litter a, fine Spiritu fandlo inhabitante, 6c gratia
adjuvante, adtionalitcr occidit: quia facit feiender
peccare, 6c addit privationcm, 6c non auffert peccatum.
Sed Spiritus fanHus inhabitana , 6c gratia
coadjuvans yvtvificat^ 8c tollit peccatum ; 6c illud
l quod littera docet facit implere, ad intentionem
mandantis. E t ideo glofa fuper Apoftolum: Sicut
feientia cum Charitate bona eft , fine ea occidit ; fic
Lex fine gratia occidit, • quia virtus peccati Lex. 1.
Cor. xv. f6 .
Item. Quod fit erronea patet: quia innuit aliquem
fenfum litteralem facra: Scriptura: efle fal-
fum, 6c non tenendum: quare enim, aut alias te-
nens fenfum litteralem occidit animam , ut Afler-
tio dicit, 6c hoc eft erroneum; quia licet invenia-
tur aliqua Scriptura, quae fecundum fenfum quera
habet ex grammaticali fignificatione terminorum
fit falfa ; ifte tamen fenfus non eft dicendus fenfus
Jitteralis iftius Scriptura: facra:: quia ille eft fenfus
folus litteraiis alicujus locutionis, quem loquens
principaliter, 6c diredlc intendit. Cum igitur Spiritus
fandtus loquatur in facra Scriptura; dicere fenfum
litteralem facra: Scriptura: falfum efle, eft di-
cerc, Spiritual fanblum intendere, 6c aflerere falfum.
Item. Hicrpnymus dicit: Quicumque aliterScri-
pturam Jacram intelligit, quam fenfus Spiritus fanUi
flagitat, d quo feripta eft, licet ab Ecclefia non recejfe-
r i t , tamen hareticus appellari poteft. Sed attribue-
rc ei fenfum falfum, aut non tenendum, eft earn in-
telligere aliter, quam fenfus principalis Spiritus fan-
6ti flagitat 6cc.
Item. Dicere, quod aliquis fenfus littera: facra:
fit falfus; eftinfirmareauthoritatem facra: Scriptura:
, 6c totam fufpebtam reddere de falfitate, ut in
fimili arguit Auguftinus', in Epiftola ad Hierony-
mum. E t fanbtus Thomas, Secunda fecunda^ q. c.
Artie. XI. dicit: Non eft fas epiftolari, in aliqua Scriptura
Ganonica aliquid afferi falfum, quia alias perile
d certitude Fidei, qua authoritate facra Scriptura in-
1 nititur.
Item. Specialiter dicere; fenfum litteralem facra:
Scriptura: efle falfum, eflet earn invalidam reddere
ad aliquid probandum; folus enim fenfus litteraiis
eft fundamentum aliorum, 6c ex ipfo folo , 6c
. non ex his quae fecundum allegoriam dicuntur, poteft
fumi Argumentum. E t dicit Auguftinus,in Epiftola,
Contra Vincentium, Donatiftis: Si ergo litteraiis
Scriptura fenfus effet in aliquo falßts, nullum Argumentum
in ea efjet filidum & ejjicax. Hoc idem ex
intentione determinat fanblus Thomas, in prima parte
Summa. Q^_ prima. Argumenta ultimo, ubi dicit:
Quia fenfus litteraiis eft^ quem author Scriptura intendit
: author autem facra Sriptura eft Deus. E t conclude
D . E x hoc patet , quodfenfui litterali facra
Scriptura non poteft fubeffe falfum.
Contra Aj/ertionem nonam.
De Nona dico, quod eft falfa, 6c erronea: quia
fi liceret firangere juramentum, ad cavendum quod-
cumque damnum jurati, aut uxoris, liberorum
8cc. pari ratione, imo fortiori, liceret ex fimili caufa
mentiri: quod eft erroneum.
Item. Prxdi&a Aflertio, vel eft quxdam Maxima,
8c quafi L e x , 8c Reguladirebtiva hominum,
circa confcedcrationes, 6cjuramenta; & tunc licet
fic indefinite prolata, ut a principioprxmiffi, aequi