7 79
nocumentum Reipublicæ relatum damnet, & rc-
probet} ac mandet puniendum.
Et quia forfen quis diccrct, quod etfi hujufmodi
Leges hujus&criminis deteftandi punitionem déterminent
, atque mandent puniendum j rnodum ta-
men executions in particulari non determinant:
huncautem diferetioni, feu providentiæ Præfiden-
tium relinquentes, huic rationi in prioribus fatis
„ fuam, pro tollendo vitam tyranhi, qui non poflit
„ invenire modum , & viam ipfum interficiendi,
„ 8c ab ipfb liberare patriam.
Quibus diligenter attentis non immeritö videtur
dicta Aflertio veritatem continere , quam hon di-
minuit, fed äuget determinatio immediatb ftibfe-
quens li tyranmm 5 h * c fcilicet: Qui per cupidi-
tatem , fraudem , fortilegitim , & malum Ingenium
refponfum eflè videtur. Nam etfi non fub nomine, A machinatur contra falutem c'orporalem Regis fui , &
forma, & ratione tyranni -, fub nomine tarnen, 8c
forma, ac ratione hoftis, inimici capitalis, 8c no-
torii, 8c manifefti ipfius Reipublicæ, ipfam Rem-
publicam hoftiliter invadentis, devaftantis atque
diflipantis déterminant : quarum determinatio non
tantum Judicibus ordinariis, atque Præfidentibus,
ut videtur, concedit facultätem -, fed omnibus, &
fingulis oppreffis , 8c hoftiliter invafis liberam videtur
concedere, 8c concedit facultatem j et fi à
præfktis Legibus , Judicibus ordinariis , vel Præfidentibus
concefla fit authoritas, 8c judiciaria, five
ordinaria poteftas puniendi crimina in hujufmodi
Rempublicam relata j non tarnen videretur hujufmodi
authoritatem j fèu juridicam , vel judicia-
riam poteftatem ab ipfa Monarchia , feu corpore
myftico politiæ excludere, fèd potiùs indudere.
Nam fi, fècundùm do&rinam Apoftoli, -Ad Romanos
x i 11.1. Omnis poteftas à Domino Deo eft. Hoc
tarnen modo, & non aliter, de communi L e g e , 8c
Jupremi Domini, pro aufferendo &c. Hæc autem ultima
prædi&a, nomine tyranhi denotata, adducunt
circumftantias non alleviantes, fed qüamplurimîim
aggravantes, ut notatum eft.
Poftremb ex datis, conceffis 8c apertis pet Re-
verendum Patrem Dominum Cancellarium præfà-
tum, prima Aflèrtio poteft in certo cafu eflè vera :
certis enim circumftantiis occurrèntibüs, Temper
in numéro per eumdemenumeratis poteft eflèvera.
Igitur 8c hæc fecunda Afièrtio. Confequentia afr-
guitur : quia hæc fecunda expreflà eft in di&a prima
AfTertione contenta, 8c ex ea immediate illata.
E t quia de prioribus dedudum eft, has fèptem cir- 1
cumftantias diétæ primæ AfTertionis non abeflèj fed
omnes, 8c fingulas , aut fàltcm earum principales
notoriè adeflè : fequitur hanc fecundam Aflèrtionem
non tantum eflè probabilem ; fed 8c veram , cùm
ex fàlfb verum, 8c ex verb non nifi vetum.
Sic igitur exiftis patet eademConclufio, quoad
curfu, inter homines introduda fuit juridica poteftas, ® fecundam Aflèrtionem. Quo autem ad tertiam : Lifeu
judiciaria authoritas politics, 8c temporalis :
quia, fecundiim redam rationem a Deo omnibus
hominibus imprefiam, 8c inditam, debitum eft, 8c
expediens, * inter homines hujufmodi juridicam poteftatem
, 8c quod ipfi fuper hoc inter fe conve-
niant. Nam etfi homo, a primasvo, a Deohabuerit
poteftatem, ut pr*cflet pifeibus maris, & volatili-
bus coeli, 8c terr* beftiis, ut deducit Scriptura,
Gen. 1. cap. non tamen ut aliis hominibus prseeflet, 8c
corum regimen haberet, aliquod dedit Prasceptum,
aut fpecialem ordinationem fe c it , per expreflum.
Notanter dicitur , de communi curfu ; quia Deus
fpecialiter aliquos ordinavit, & mandavit, ut aliis
pr*eflcnt, ut certum eft.
E t f i, Deo volente, ex mutuis confenfo, 8c af-
fenfu multitudinis politic* , hujufmodi juridica
poteftas ortum habeat ex prasfatis Judicibus ordinariis
, vel pr*fentibus inh*reat, 8c concef?
citum eft unicuique 8cc. cadem Conclufio deducitur.
E t quia ex prioribus fatis dedudum efle videtur,
quod Licitum eft unicuique Jubdito 8cc. deducatilt,
,quod honorabile fit, 8c meritorium. Nam honorabile
8c meritorium eft, quod adus alicujus virtutis
eft , aut efle poteft honorabilis: omnis eft enim
adus virtutis * mcritorius; fi non *terni pf*rfiii,
quia infernus f non gratia fbrmatus, tamen temporalis.
Sed tails tyranni occifio poteft efle , non tan-
tum unius virtutis adus , fed 8c plurium: fieri enim
poteft ex honefto, aut poflet ex puro amore Prin-
cipis, 8c Reipublic* quern quilibet fubditus , fe-
cundum omnem Juris difpofitionem tenetur. habe*-
r e : ex amore infuper public* Juftiti* , 8c veras
obedientiae, ac fidelitatis ad Principem : demum,
cx odio iniquitatis., 8c malitise , 8c amore obviart-
di hujufmodi injuftiti*, 8c iniquitati tyrannies;.
Sed quod per explorationes* 8c infidias-, videtur
fa f i t , ut ex prædidis clariflimè videtur appare- C eflè fufficienter in prioribus dedudum : dedu&um
Palàm eft, hujufmodi judiciariam poteftatem,
leu juridicam authoritatem in corpore myftico politiæ
, tanquàm in fuo fonte, 8c principio refidere,
ad quodlibet hujufmodi authoritatem modo quodam
participate , 8c ipfius uftim pro loco , 8c tempore
poflè licite exercere. Quod fèntire , per expreflum,
vifiis eft Magifter Nicolaus de L y r a , prout fupe-
riiis eft allegatUm.
Hanc etiam camdcm fententiam Seneca vifus eft
tenere , qui loquens de tyranno dicit : ,, Non eft
facrificium Deo ita placens, ficut mors tyranni :
,, nam, ut ait, tyranni font expofitiomnibus illis,
„ qui de ipfis volunt patriam liberare. Exprefsc per
hoc innuens , quod in quolibet membro corporis
myftici politiæ, eft hæc judiciaria poteftas, modo j )
prædi&o : nec immérité -, quia hujufmodi crimen,
ut fæpiùs didum eft, quemlibet tangit de politia}
eft enim in totum corpus politia, 8c in quodlibet ejus
membrum. Quapropter 8c quodlibet didorum
membrorum in hoc tangi videtur, 8c intereflè habere
ut fibi provideat, 8c præfatæ iniquitati tyrann
ic* pro poflè repugnet, 8c obviet.
E t hoc confiderans Juvenalis, loquens de tyranno
, dicebat fie : „ Tvrannus rarô moritur morte
„ naturalij ipfe enim oditus eft à D eo , & mundo:
M nec eft fèrè ita modicus, fi velit exponere vitam
. 9 Itrfan defidtratur efle. ƒ Forfeit Prsefidcntibus.
enim eft, quemlibet tyrannum notorie hoftile bel-
lum gcrere contra ipfam Rempublicam. Sed no-
torium eft, ex communi determinatione Dodorum,
licitum efle in bellis juftis uti explorationibus , 8c
infidiis. Igitur propofitum. E t fi hoc bellum ex
parte tyranni iniquum eft , 8c injuftum j ex parte
tamen Monarchi* lie hoftiliter invafie, juftumeft,
8c rationabile.
Sed quod occidere tyrannum villan8, per optimas
Cautelas, 8c explorationcs, fit propria mors tyranni,
patet: nam cx prioribus, fecundiim omnem Legis
difpofitionem , tyrannus venit puniendus, 8c per
omnem Legem mandatum eft ut puniatur , feu
mandata eft ejus punitio.
Etcum ex prioribus clare dedudum eftj hocLe-
gum Mandatum exequi non pofle per ordinarium
Judicemj turn quia Superiore caftigatore caret, feu
reprehen fore j turn fecundb, quia Monarchiam in
fois manibus tenet, 8c earn ut vult du cit: mani-
fefte relinquitur, quod modus punitionis, feu
executions pr*fati Mandati in Aflertione de-
notatus, eft proprius ipfius punitionis modus;
led quod omni 8c loli tyranno proprie dido , de
quo fermo , convenit, non alteri: qui enim fobfont
f Forfeit fic Ugendum: omnis enim a£tu* virtutis ell m*ri-
torius y f Locus corrupt hi.
S o f t ouL° f “ aUtem- M amo' amicitia:
nes Sailsburienfis, loquens proprie de tyranno /quod riores , ^ n um d a n ^ - ’ E rZ 7 IkT*" A " “ W
„ Licmt tyrannum decipere, id eft, eidem infidiari, tet principalis Conclufio h ,8ltur P^-
„ & honeltum fuit occi.iere... E t fubdit ad Pro- f e m K T C ° ndufi°> <*UOid hanc ACpofitum
: „N o n enim, inquit, de privatisagitur
„ tyrannis , fed de his , qui totam Rempublicam
„ pr.emunt,cum fuis hoftilibusadibusuniverfis.Nain, .
„ in qu it, privatiLegibuspublicis, quemadmodùm^
„funt fures, latrones, 8c raptores, acmalifobde-
„legati Judices, qui proprie tyranni non font, fed /
„dicidebent, facile coërcentur:,, Sedquodlicitum
fit taéere , diffin.ulare , 8c fuam voluntatem non
declarare, fêd occultare , prædidis attentis , eft
manifeftum. Sic igitur cx iftis patet eadem Conclufio,
quoad tertiam Aflèrtionem.
Quoad quartam Aflèrtionem : videtur quod ex
fuis terminis non tantiim fit probabilis , fed forfan
vera, prout fuperius eft dedudum : nam fècundùm
omnem Juris dilpofitionem, quilibet tyrannus eft pu-
nitione dignus , atque venit etiam criminaliter puniendus.
Jus igitur eft, ratio, 8c æquitas , quod
hanc punitionem etiam criminaliter, qua dignus eft
fecundiim omnem Juftitiam, rationem, 8c æquita-
tem, lufeipiat. Jus eft, ratio, 8c æquitas, utquis ^
fibi hanc punitionem infligi decernat, infligat, earn
infligi mandet, vel præcipiat. Igitur Jus eft , ratio,
8c æquitas, quod omnis tyrannus tam adivè,
quam paflîve occidatur : fèd quod villanè, per explo-
rationes, 8c quod hie modus fit proprius modus punitionis
tyrannorum j videtur fuperius evidenter ef-
fe dedudum. Sic ergo ex his patet Conclufio, quoad
quartam Aflèrtionem.
Quoad quintam Aflèrtionem : quia prima, 8c fè-
cunda Aflèrtioncs, ex dedudis priùs circa eas, non vi-
denturFideiJudicio reprobandæ, 8c hæc quinta Af-
fertio eft notoriaj cx earum fequelafequitur, quod
nec JudicioFidei eft hæc quinta reprobanda: quod
enim licitum eft, honorabile, & meritorium, non
eft aliqua reprehenfione dignum, fed apud quemlibet
acceptum , & gratum eflè debet, 8c Principis
authoritate fulciri : nam quod Legum authoritate
fulcitum eft, non eft immerito Principis authoritate
fulciendum. Sed talis punitio tyranni eft hujufmodi
, cum adus occifionis talis eflè p o flit, non u- *
nius virtutis tantum, fèdplürium. Quapropter pa-
tet Conclufio principalis, quoad hanc quintam Af-
fèrtioncm. ^
Quoad fèxtam Aflèrtionem : quia etiam prion's
eft fequela, apparet quod nonjudicio Fidei eft reprobanda.
De amore: Conclufio, vel Afièrtio eft mani-
fefta, primæ Aflèrtionis veritate præfuppofitâ1,
& à nonnullis præfupponitur, prout fuperius dedudum
eflè videtur : nulli enim dubium eflè debet,
quin omnis virtus, 8c omnis ejus adus, fècundùm fè,
8cpropterfè, a quolibet diligibilis fit, ex communi
fèntentia, 8c determinatione Dodorum.
Cum igitur talis occifio , aut voluntas ejüs qui
occifionem jubet, efle poflit multiplicis virtutis adus,
ut puta Juftiti*, Obedienti*, 8c Amoris, five cha-
ritatis ad proximum foum, 8c Dominum, 8c totam
Rempublicam, ut priùs oftenfum e ft} fequitur quod
pro débita remunerationc tenetur fie agentem dili-3
gere, 8c amare.
De honore, videtur manifeftum : nam honor, eft
fècundùm D odores, præmium, 8c debitum virtutis
ipfius,omni fque adus virtuofi,8c honorabilisjcùm honor
fit exhibitio reverend*, in teftimonium virtutis.
De divitiis : fequitur ex duobus prædidis. Nam fi
amor amicitiæ , lèu benevolentiæ, debitus fit tali
adui virtutis ; fèquitur quod 8c honor debitus eft j
fequitur quod 8c divitiæ temporales debit* font:
oam fi quod majus eft debeatur, 8c quod minus eft
Quoad feptimam : quia fequitur ex prioribus,
dedudJujTi efle videtur fatis , quod nec ipfa eft Ju-
dicio Fidei reprobanda. Pnefuppofitis enim priori-
bus , manifeftum eft quod plus tenetur ilium, &c.
diiigcre poft, quam ante : talem enim poft adum,
r c lt>.J?11® ryranni occifionem, crefcit, & pJurifi-
catur diligibilitatis ratio. Nam fi Rex prius diliee-
oat, ex aliqua una certa ratione } tunc merito diln
gere debet ex duabus : & li ex pluribus, ut puta
duabus; tunc poll aflum hujufmodi, ex tribus vide-
tur talis efle diligendus.
Sed quod Hdclitas talis liibditi, Gc talem tyrannum
occidentis, ubique publicanda fit, & pratdicanda,
iequitur ex prrediftis, cum ejus afii'us fit laudabilis,
Kltudiofus, cum fibi honor & amor debeantur
Hrec autem omnia talis vaflall'usafiequipoteftper
ipfius.fam*, & fum fidei, feu bonas fidelitatis pu-
blicationem. Igitur Rex.hoc facere tenetur, &de-
bet.vinfuper, quia per talem publicationcm pof-
lent ammi multorum tyrannorum , vel ad tyranni-
dem difpofitorum comprimi, 8c tyrannidi locum
dare; quod non modicum videtur Reipublicm ex-
pedire, 8c veris Monarchis favorem, atque fecuri-
tatetp afferre. Ex his igitur patet Conclufio principalis
, quoad feptimam Aflertipnem.
Quoad odtavam Aflertionem: fimiliter non videtur
Judicio Fidei reprobanda, cum fecundiim Do-'
tfores, multipliciter dicitur fenfus litteralis Scriptu-
r * s quorum alter a Doftoribus ftmofis fiilfusefleaf-
lentur , ut eft qui prima facie fumitur, &occurrit
cx primaria Grammaticali fignificatione termino-.
rum: & hie non eft fenfus Scriptura: a Spiritu fan-
cto pnncipaliter intentus, quern femper necefle fit
efle verum, fed quem frequenter contingit eflefal-
fum} ut exprefse dicit Bonaventura. ui.S.ent. Dijl.,
«A. Et Gregorius,in Moralibus. Lib.i. Cap lu in
Proto&o. ut inferius latius eft deduflum.
Alius vero eft fenfus litteralis Scripture:, a Spiritu
^ fancto principaliter intentus femper , quem necef-
-* fe eft efle verum, & impoflibilecfteflcfalfum; qui
non fumitur , nec femper occurrit ex primaria
Grammaticalifignificatione terminorum, led etiam
ex fenfo, ferie, 8c ordine prioris litter*, Scfubfe-
quentis.
Et quia in di<5ta Aflertione fenfus litteralis confuse
defignatur per li. Sehftts litteralis, 8cDpaores
xamofi talem recipiunt locutionem j fequi videtur.
quod rationabiliter talis locutio potefttolerari, nec
venit Judicio Fidei reprobanda. Sic ergo patet Conclufio
principaliter intenta, quoad hanc o&avamAf-
lertionem.
Quoad nonam 8c ultimam Aflertionem : ex fois
terminis videtur non Fidei Judicio reprobanda, prout
inferius latius eft dedu6tum. Nam etfi omne perju-
rium fimpliciter, 8c fecundiim fe, malum fit, 8c illi-
citum} nec quoquomodo liceat peccare : non tamen
omne quod juratur debet adimpleri. Si enim
^ quis juraret infra tres dies fornicari j certum eft ad
hoc ipfum non teneri, 8c non adimplendo, non in^
currit perjurium} fed jurando perjurat, propter de-
fe&um juft* 8c rationabilis cauf*.
Si quis infuper juraret non intrare Religionem,
& non dare eleemofynam, vel nulli malum poenas
inferre, vel aliquo.d aliud tale, ad quod faciendum,
in certo cafo, teneri poflet} certum eft, quod in tali
cafu non tenetur facere quod juravit, nec perjurium
incurrit, in hoc quod nonfacit quod fic indifere-
te juravit: fed jurando defecit, 8c perjurium, ut
dicunt Dodores, incurrit, quia Dominum invoca