Atta Concilü Tarißenfis> 240
239
prima Propofitio illius cedillas , non (lint aliud
De modo procedendi ferefert ad Dominos. Judi-
quam Major illius cödicis in cffe£lu. Oportet ergo,
quod fiatrefolutio illiusPropofitionis Magiftri Joan-
nis Parvi ad cenum fyllogifmum compofitum ex
Majore 8c Minore. ln refolutione fyllogifmus d l
talis: Omnis Tyrannus meritorie & laudabiliter .occidi
poteft a quo li bet Vaffallo, & maximefi ß t tyr annus, ilia
modo fpeciali, 8cc. Sed talis eft hujufmodi. Ergo
8cc. & cùm fecundiim omnem rationem tyrannidis, nucmi,m camera,piæicmc uummu v^m-
probat ipliim fuiflè tyrannum j videtur loqui uni- ^ ciali, 8c abfente Domino Inquifitore, die fequenti,
Et fuit aflignata dies craftina , videlicet dies Jovis,
in Fcfto Sanéti Pauli.
Quaquidem die adveniente,nihil fuit fàétum in De-
putatis, propter Proceflioncs generales Univerfita-
tis Parifienfis, faótasadSanélam Catharinam.
Coram Reverendo Patre Domino Epifcopo Pa-
rifienfi, in ejus Camera , prasfente Domino Offiverfaliter
de tyranno: quiaintentio proponents erat
juftificare illud faÖum cüm certis circumftantiis. Et
inde vocat Propofitionem fuam, Juftificationem.
Unum, quia fa£ium erat reprehenfibile 3 quiafä-
£lum erat perpetratum in perfonam fratris Regis, 8c
filii Rcgis, ratione cujus, faélum aggravabatur : quia
ratione illius debuiflet habere aliquam præeminen-
tiam.
Secundo, fàétum aggravabatur ; quia erat con-
fànguineus occidentis, modo crudele eft, quemfic-
vire in proprium fanguinem.
Tertiö, faétum aggravabatur 5 quia fine autori-
tate Superior is fuit interfeélusj modocapcre autoritärem
ex fc iplo, erat reprehenfibile, & damnabile*
quia modo infidiolo 8c proditoriö perpetratum fuit.
Quinto, etiam reprehenfibile 8c daraiuabile j quia
juramenta 8c confcedcrationes præceflèrant, modo
omnia ifta aggravant fa&um, fecundiim quam-
cumque Legem, 8c apud quofeumque. “
Ulterms, faétum aggravabatur -, ratione hujus,
quod illata efl mors improvifè 8c inopinatè , quod
reputatur maxime damnabile, quoad Chriftianos,
quia talis mors infert mortem animas. Verùm dam-
natur talis mors in Ecclefia, quia in Ecclefia dici-
tur: ui morte fubitanea'y Libera nds Domine.
Etiam fàétum aggravatur * ratione loci ubi perpetratum
fuit homicidium. Et fic ex iftis reputatum
fadum gravabile 8c damnabile , 8c proponens vi-
dens faétum, reputabatur damnabile, propter ifta
voluit excufare, 8c non folùm excufare, imö etiam
contrarium horum approbare , excludendo aggravations
prædidas per fallas exquifitas Propofi-
tiones, Ut fcilicet quod ,Quanto quis eß Regi propin-
quior, magis obligatur 8cc.s
vigefima fexta didi Menfis Januarii, fuerunt con-
gregati Domini Deputati, videlicet Magiftri
Urfinus Taillenande. .
Joannes Dacheri.
Joanrieà Mathiæ.
Joannes de Dulcimenillo.
Jourdanus Morini.
Petrus de Nogento, Regens Bernardiftarum.
Gerardus Macheti.
Joannes Brout.
Joannes Michaelis, Regens Prædicatorum.
Radulphus de Porta* ad ulteriiis deliberandum.
Et deliberavit primö.
Venerabilis 8c circumfpedus vir, Magifter Joannes
Mathiæ, deliberavit in feriptis, modo 8c forma
fèquentibus.
Proteftor primo, cum aliis Dominis 8c Magiftris
meis.
Item , fuppono primo , quod cum compilatorc
hujus quaterni, quia abfensnuncius, 8cc.
Secundo, quod fi vicem folius defenforis aflump-
fiflet 8cc.
Tertio, quod vicem invaforisaflumpfit* imooc-
ciloris, civifi occafione. *
Quarto, quod crudeliter egit cumMagiftrofuo.
Quinto, loqui oportet minus mite, eoquodne-
düm liccntiam, fed etiam Præceptum videtur dediflè
ad homicidia facienda.
Ultimo, quödnuncius f videtur agerecumipfo,
qui diéta fua reprobant, quàm qui volunt fuftinere*
ficut de Arianis, quo ad illationem primæ Aflèrtionis
forma -j- bonum antecedens ex diétis illius quaterni,
8c inférant Aflèrtionem nobis tranfmifiàm : 8cficvi-
Etiam quo ad autoritatem, videturinnuere quod C detur, 8tc.
tenebatur ad hoc faciendum, fineautoritate: etiam
quo ad adulationem 8c blanditias, & quo ad fradtio-
nem juramentorum , ex quibus fadlum erat aggra-
vatum.
Videtur ipfum niti in Propofitione fua, ilia gravamina
excludere* 8c fic dare patet quod fadtum ma-
litiis involutum volebat juftificare. Et dicit quod
perpetuo meruit, non folum civiliter remuneratio-
nem, imo etiam apud Deum. Et dicit quod proponens
intendebat tres conclufiones.
Prima, quod ifte adlus eft meritorie perpetratus,
etiam merito vijtaz: seterna:.
Secunda conclufio, quod iftud praedicandum eft
pertotum 8cc. 8c extra.
Tertiaconclufio, quo ad hoc faciendum Rex eft
inducendus.
Quo ad primam conclufionem, dicit quod eft fal-
fa, 8c erronea in Fide 8c moribus.
De fecunda,dicit quod eft pejor, quia plura requi-
Prima Veritas conftituet fubftantiam antecedcn-
tis : Tout fubjet & vaffal , qui far convoitife^ 8cc.
Qjyilibetfitbditus, nfel vajfiillus, qui cupiditate, fraude
, fbrtilegiis, & mala ingenio, machinatur in falurem
corporalem fki Regis , dr Jupremi Domini , ad finem
fubfirahendi Jibi fuum nobilijjimum Dominium , pec-
cat contra Ufam Majeftatem in primo gradu j dr
per confèquens, dignus duplici morte, prima & fecunda
, debet, & pot eft laudabiliter occidi à quolibetfub-
dito, velvaffallo, per quemcumque modum, etiam per
injtdias & adulationes, non obftante juramento &con-
foederatione cum ipfo faEla, fine expetlando Sententiam^
vel Mandatum Judicis cujufcumque. Ergo quilibet ty-
rannus debet 8c poteft laudabiliter &c. Conlequen-
tia tenet •, ego probo quia multiplicitas 8cc. Ergo
confequeutia bona. Antecedens probo, quia omnibus
indiftinélè præceptum eft, Nonoccid.es, Glofii:
Automate propria, feu fpontè. Confiât autem quod
non plus uni hominumquàmalteriprohibetur, nec
rüntur ad hoc quod aliqua Âfîèrtio fit publicanda, Dplùs de minus criminofo, quàm magis 8cc,
quam aflerenda, quod publicandum debet efle cla-
rum 8c lucidum-
. Sed tertia eft multum retorquenda in proponen-
tem, quod Rex qui eft caput Communitatis, indu-
catur ad aliquam conclufionem falfam, in praqudi-
cium Regis 8c Oommuriitatis.
Quantum 'ad fecundum pun£lum principale ad
quod funt vocatiScc. infiftit circa eaquze deliberavit
alias.
Item, quicumque malus 8c criminofùseft aliquis;
tarnen quifquisipfê, eft pars Reipublicæ: 8c ideo facit
injuriam Reipublicæ quicumque iplum occi-
dit abfque ipfius, vcl ejus qui curam gerit autori-
tate. Et ideo ille compilator allegat unam Legem
civilcm, contra fuam tertiam Veritatem : 8c eft bene
ad propofitum j Rcgis proprium eß fu r ta cohibere
8cc. Nunc vero ad illationem, feu elicionem.hujus
• Fortè occifionc. f Forte mitiùs. \ lotus corruptus.
ante-
Super 241 Goede Ducis AurelianenfL
ântecedentis ex ifto quaterno 8c primo, de hoc quod
dicit, debet, ad quod benè fequitur quod poteft.
Iftud enim patet expreflè ex ultima particula tertii
Articuli , ubi non fblùm de tyranno fic limitato -,
fèd etiam de omni tyranno concedit quod debet oc-
Cidi, 8c quanto mors eft turpior , tanto eft magis
propria : unum dicit, c'eft droit, raifon.& équité,
8cc. Et idem dicit in fèntentia, juxta finem quar-
tæ Veritatis, ubi dicit fic: E t eft à noter que c’ eft ta
plus propre mort de quay tyran doit mourir} 8cc. Se- ^
quitur : & poteft laudabiliter occidi à quolibet fubdito,
vel v eft allô. Hoc totum patet clarc ex tertia Verita-
te, quâ dicitur : I l eft. licite À un chacun fubjet fans
Mandement quelconque , ou Commandement, félon les
Loix & Droits , naturel , moral & divin , d'occire,
où faire occire iceluy mauvais, traiftre & defloyal tyr an ^
non pas feulement licite , mais honnorable & méritoire,
Si honorabile, ergo laudabile.
Item, quod fit laudabile, apparet per autoritatem
quam imponit Ariftoteli, in Politicis : Cuilibet
fubjeftorum licitum eft occidere tyrannum impuni j &
non fblùm licitum, im'o laudabile. Sequitur : per
quemcumque modum, ut anteallegatum. Modus per.
fe pofitus flat pro pofitivo, 8c non pro defeétu, feu
peccato j etiam intelligitur prout déterminât li occidi
, ut diftribuatur pro omni genere occifionis.
is. 242
perpétua, & ob hoc habuit divitias fpirituales tant as
quantas potuit recipere.
Ifta Aflertio clarè videtur elici ex ratione ultima,
ad tertiam Vcritatem, additâ unâ particula primi tertii
Articuli ubi ponitur iftud complexum, morte alterna
j 6c tamen dicit in ilia ultima ratione , quod
Michaël, amore naturali occidit Luciferum, quod la-
tis innuit quod morte üterna j quia alia morte non
poterat mori, de Lege communi.,
Tertia Afièrtio erat: Phinées occidit Zambri, fine
Mandate quocunque D e i, nec Z ambri fuit idolâtra.
Ifta Afièrtio reperitur fatis exprefle in tertio exem-
plo fecundi Articuli extrinfeca fecunda particula:
Sed & Z ambri non fuit idolâtra : quæ nihil malitiæ
addit fuper primam -, imô diminuit, pro eo quod,
dato oppofito, fcilicet quod fuit idolâtra, fequitur
quod habuit Mandatum, extextu. Etiam ex colla-
tione quaternorum apparuit fuiflè vitium feripto-
ris. . .
. Quarta Afièrtio. Que Moyfe fans Mandement quelconque
, ou autoritéoccit l'Egiptien ; Ifta Afièrtio con-
tinetur fatis in décima rationp ad tertiam Veritatem,
quam vocat primum excmplum facræ Scripturæ.
Quinta Afièrtio. Judith ne pécha point en flattant
Olopherne, ne jehu en mentant y qu'il vouloit honorer
Baaly licètverba ifta in forma, fcilicet en flattant &
Et hoc fequitur ex di6tis fuis : quia quanto genus ^ mentant non experiantur 4- in quaterno fuo, fpeciamortis
efl utilius, tanto debetur magis tali tyranno,
ut jam allegatum.
Item, in principio fecundæ Veritatis, dicit quod
Quicumque talis tyr annus non poteft nimis punir i. Sequitur:
etiam per infidias & adulationes. De infid iis
8c adulationibus, de bonitate intelledus, fatis patet
exquatta Veritate in forma, ubi dicit: Aucasdeftks
dit y il eft licite y ÔCC. Sequitur : paraguetteSy cautelles
y & efpiemenSy & f i eft licite de diftimuler & tairefa
volontéd'ainfy faire. De adulationibus, magis
plane patet per autoritatem quam attribuit Salbe-
rienft. Amico adulari non licet, 8cc. Sequitur: Non
obftante quocumque juramento & confoederatione, 8cc.
Hæc pars clariflimè fequitur ex quinta Veritate, 8c
ex autoritate Bocacii, qui innuit quod non eft fibi
fèrvanda fîdes.
Unum ipfè imponit alibi Do&oribus, fcilicet in
fine feptimæ Veritatis, quod dicant quod inimico
liter in exempiis iftis j tamen intentio fatis patet cuilibet
advertenti , nam totum quicumque eft in alia
veritate. Jam præmiferat modico exemplo quod
ponit in fine, fcilicet :• Et eft licite de diffimuler & taire
fa volonté d'ainfifaire. Nifi ergo allegaret ifta
exempla ad probandum quod iftud fit licitum , ad
nihil fibi defèrvirent. Diffimulatio autem utriufque
iftorum, ficut patet intueriti textum, fuit in men-
tiendoi fed fpecialiter diffimulatio ipfius Judith, fuit
in adulando ipfi Olopherni. Diffimulatio autem ipfius
Jehu, fuit in mentiendo fimpliciter. Et fic,
quantum ad intentionem loquentis, optimé viden-
tur extrahi ex probatione ipfiusfèptimæ Veritatis.
Item} quantum ad opinionem audientium, quia
per ifta exempla volebat non folùm exeufarej imô
juftificare Magiftrum fuum, 8c quemcumque facien-
tem, ficut ilri fecerant j confiât autem ex textu quod
8c Judith adulata fuit Olopherni, 8c Jehu mentita
capitali eft fèrvanda fides, fèd non tyranno. Pofteà C eft SacerdotibusBaal, 8cita ifta exempla, adintenponitur
: fine expeiïando S entent iam , vel Mandatum
Judicis cujufcumque. Hæc patet ex tertia Veritate in
forma: fans Mandement quelconque y ou Commandement.
Et ad probandum hanc partem principaliter, qua-
fi omnes Aflèrtiones nobis tranfmifîàs, fpecialiter de
Michaële, de Moyfè,.de Phinées, 8c etiamJoabj
quantum ad hoc , quod autoritate propria occide-
runt, introduxit, ut patet confideranti.
Item, patet ex verbis illiûs tertiæ Veritatis quia
autoritate Judith, tunefubditus, vel vaflàllus, non
deberet interficere -y fèd ille cujus Mandat© hoc fie-
ret, cujus omnem * dicit ifta tertia Veritas.
Item, ad hoc eft autoritas quam imponit Ariftoteli,
in Politicis: Cuilibet fubjeElorum licitum eft ---■
dere tyrannum impunè j & non folùm y 8cc.
Item, hoc dat intelligi ex rcfponfione quam fè-
cit Legibus quas adduxit contra fej Qui hominem occidit
y capite punitur, 8cc.
Dico ulterius quod illud quod ipfè addit in tertia
Veritate, poterat benè addi huic Afîèrtioni, 8c mul-
tùm benè adhuc cùm aggravavifîèt, maximè quo ad
vulgus, quia addit : fecundùm Legem naturalem,
moralem dr divin am.
Secunda Afièrtio eft hæc: S an élus Michael, fine
MandatOy vel Pracepto quocumque Deiy vel alterius : fed
fblùm motus amore naturally occidit Luciferum morte
Tom. V. Pars II,
® Locus corruptus.
tionem ad quam ea adduxit, flint multô détériora
quàm ilia Afièrtio, fi per fè, 8c abfblurè fûmere-
tur.
Sexta Afièrtio. Joab occit Abner y depuis la mort
d'Abfalon. Quia ilia Afièrtio clarè elicitur ex refpon-
fione quam facit ad unam tacitam quæftionem, quod
Joab peccavit, occidendo Abfalon : quia propter
hoc David præcepit Salomoni in fine dierum ilio-
rum regnatur* pro ipfb, quod ipfûm Joab fàceret
occidi i refpondet quod Joab y pro tempore quo occidit
Abfalon y erat bonus & fidelis. Sed ifte error non
eft magnæ malitiæ , nifi pro quantô vellet dicere,
inro dicit hoc, quod licuit Joab occidere Abfalon,
nedùm autoritate propria , imô etiam contra Præceptum
8cMandatum Regis: quod non credo} imô
D juxta feriem textûs, fuitverushomicida 8c peccavit.
Verum quod in hac narratione ponit unum forte ftan-
fum f in hoc quod Joab fine adulatione locutus eft
veritatem Regi, 8c confèquenter quod dicit Regi David
, paucis interpofitis j Si tu ne viens te foyer en la
porte pour les mercier a joyeufè chere, comme ils entreront
dans la ville y ils feront un autre Roy y & te ofte-
ront ton Royaume. Textus non habethoc, 8c cftin-
duélivum ad rebellionem.
Ultima Afièrtio. Toutefois que aucun fait aucune
chofè qui eft meilleure y jaçoit qu'il ait ju ré la non faire,
ce n'eft mie parjure ment 5 mais eft a parjurement
CL
4- F or fan exprimantur. # Forte regnaturo. 4 Locus corruptus.