ABa in Concilio 9 j i Conftantienß
Tertio. Ad hoc movere debent exempla,täm viro-
rum San&orum fidclium f quam aliorum.
Primo. Illud, i .R e g .x x x . De David, qui jura-
vit puero ABgyptio fèrvo Amalechita:, quöd non
occideret eum, nec traderet eum in manus Domini
fui, fi oftenderet ei adverfärios j 8c id adimplevit.
Item. I llu d ,p p ? : i. 2 3 ,2 4 ,2 f. Dedomo Jofeph
dicitur, quöd Cum obfiderent urbem, qua prins voca-
batur LwLa , viderunt hominem egrelïehtem de civi-
tate, dixeruntque ad eum : Oflende nobis introitum
civitatis, & fdeiemus tecum mifericordiam. Q u i
cum oftendiffet, percujferunt urbem in ore gladii: hominem
autem ilium, & omnem cègnatibnemejusdimi-
ferunt.
Item. Illud, Jofua 11. De Raab meretrice, cui ex-
ploratores miffi ä Jofue juraverunt per Dominum
Deum, fit>i fiieere rnifericordiam, & domuiPatris
fuijj quod&impletumfuit.
Quarto. Ad hoc incitare debent peenas violato-
ribus taliüm infliöa:, 8c infligenda:.
Patet primö d e jo ab , qui occifus fuit per Salomonen!,
eo quöd occidit Abner filium N e r , tempore
pacis. i.R e g .iu .
Item. Patet de Sedechia , qui fregit pa&um factum
cum Rege Baby lonis, quamvisperverfiflimoj
tarnen indé punitus eft.
Item. U t refert Tullius’, in Libro , DeOjficiis,
quöd confuetudo RomanOrum fuit , quöd fi quis ü
non fervaflèt juramentum fuum prazftitum hoftibus ,
quöd mittebatur ligatus, & captivus ad eos.
Quintö. Ad hoc provocare debent violatores prae-
diötorum, qui , ut in pluribus, perverfiflimi fue-
runt. Patet hoc, 1. Adacch.vi. De Rege Antio-
ch o , qui juravit exiftentibus in #Bithinia : E t ju -
ravit Ulis R e x , & Principes ejus. Et ibidem fequi-
tur : E t exierunt de munitione. E t intravit montem
Sion , & vidit munitionem loci : & rupit citius j u ramentum
, quod ju ra vit, 1. Macch. vi. 6 1 , 62.
Item. Patet: 1 .Macch. DeAlcimo Sacerdote,
ubi dicitur fic : E t convenerunt ad Alcimum, &
Bacchidem congregatio Scribarum, requirere quajufta
ßtnt 8cc. E t locutus eft Atcimus Sacerdos eum eis
verba pacifiea, & ju ra vit illis dicens : Non infere-
mus vobis malum, neque amicis veftris. E t credide-
runt ei. E t fequitur ibidem : E t comprehendit
eis fexaginta viros, & occidit eos in una di*
VII, 12, I f , 16-
* Legendum in Jerufalem.
9 J 2
„Quarto. Cum juramentum excludit opus pie-
,, tatis ex charitate faciendi: quando jurat aliquis,
„quod nihil dabit ifti ex charitate : vel quod nbn
„ colet Deum.
„ Quinto. Cbm juramentum excludit opus de ge-
„ nere bonorum 5 8c cum quis ju rat, quod nun-
,, quam erit Epifcopus, Monachus, vel Canonicusj
„ vel quod non jejunabit pro Deo y vel pro pecca-
„ t is fuis, in pane, 6c aqua, ut prascipitur e i5 vel
„quod non dicet Pfalterium, vel feptem Pfalmosj
,,vei quod nori juvabit iftum in lrcitis, & honeftis,
„ ufque ad certum tempus. ,
„S e x to . Cum juramentum excludit opus indif-
„ fe ren s , pia intentione , pro Deo’, aut proximo
„faciendum : ut fi quis juret, quod non loquatur
„ Martino y vel non intrabit domum ejus y vel quod
„ non coquet ad furnum ejus y vel quod non mo-
„ let ad molendinum j vel quod talia non faciet ei;
„ v e l quod non vendetremprominoripretio, quam
„ tali. „
Nunc dicit Raymundus ibidem: „ In tribus pri-
„mis modis credo, quod poflit quilibet hie jurans,
„ authoritate propria, venire contra: fed imponenda
„ eft ei poenitentia, pro temerario juramento.
„ I n reliquis tribus, quamvis hujufmodi juramen-
,,ta non fint obligatoria, nec imponenda fit pceni-
„ tentia,pro tranfgreffione eorum, tanquam pro mor-
,, talibus: jio n expedit tamen, authoritate propria,
„ contra venire y nifi * propter ingentem neceflitatem
„facramenti, quam propter fcandalum fimplicium,
„ qui reputant fic incurri perjurium; 8c ideb incurrunt
„ in facilitatem labendi in perjurium , & detradtio-
„ nem: unde petenda eft abfolutio a Superiori, qui
„ hujufmodi juramentum debet facile relaxare , vel
„potius oftendere fic jurantes non fuifle obligat
o s j 8c imponere pcenitentiam de temerario ju-
„ramento.,, Ex illis iterum patet quid fit diccn-
dum ad inftantiam, feu potius, ad excufationem in
peccatis.
Correlaric fequitur primo, quod nona Aflertio
eft Judicio Fidei reprobanda. Patet: quia eft contra
Scripturam facram , ut patet ex probationibui
Conclufionis.
Correlarie fequitur fecundb , ex tota pofitione ,
quod prasdidtas novcm Aflcrtionesfunt Judicio Fidei
. Macch. C reprobanda:.
Ha:c fint didta, falva femper aliorum fupporta-
tione, & diredtione, 6t corredtione.
• Tor [an legendum ta rn .
ObjeBio.
E t fi diceretur : Juramentum quod vergit in de-
ftriorem exitum , hoc non eft obligatorium , fed
fervandum : fed fic eft in cafii nonæ Aflcrtionis.
Refponfio.
Refporideo : Negando, ficut verba fonant j &
fimpliciter intclligendo, fine reftridtione : quia Om-
ne juramentum honeftum &c. Ut fiipra : f i poteft tene-
ri ,fine inter it u fulutis aterna, eft fervandum, ut tota
in C . S i vero, né Dejurejur.
Ulteriiis eft notandum, fecundum Raymundum,
in Summa fua. T it. D e ju r e , & p r o ............
quod f u r amentum vergit in deteriorem exitum , f e x
modis.
„Primo. Cum juratur aliquid, quod eft morta-
,,le in fe.
„Secundo. Cùmjuraturaliquid, quod eft venia-
„ l e in fe.
„ Tertio. Cum juratur indifferens aliquid, quod
„ eft ex circumftantia, & efficitur veniale, vel mor-
„tale.
O C T A V A D E L I B E R . A T I O ,
S E U
C E D U L A
Partis Affirmativ a.
P Roteftationibus duabus pratmiflis, &c. quarum
prima eft ifta : Quöd ea qua fequuntur, non
intendo poncre, dicere, vel afiercre in pra:judicium
honoris, aut famas cujufcumque perforce mortuae ,
five viventis.
Secunda : Quöd ca qua: fequuntur fiibmitto
determinationi Univerlälis Ecclefia: 5 feu Concilii
Generalis.
His prasmiflis, dico quöd fecundum Deum, &
confcientiam, mihi videtur quöd prardidtse novem
Aflertiones, in fenfu quem fäciunt, & quo fiunt,
funt Judicio Fidei reprobanda:, & dignas Judicio
Fidei reprobari, & condemnari tanquam falfie , 8c
erroneae in Fide, & moribus j acmujtiplicitcrfcan-
dalofie.
Item,
9y3 CircaDamnationemTropoßt. J. VarvL 9x4
Item. Conclufionem probant rationes, & autho-
ritates Sandtorum, & aliorum Dodtorum per Eccle-
fiam approbatorum ; quarum plurimas allcgavit Re-
Verendiflimus Pater,& Dodtor, CardinalisCamera-
cenfis, in fua Deliberationc, & confiliis,quæ mihi
faciunt fidem in hac parte.
Deinde arguitur fic : Quoniam Afiertipnes fiint
éxprefsè contra duo Præcepta Decalogi: Nonocci-
d e i: Et,. N o n p e r ju f a b i s . ut notum eft. SedPræcepta
Decalogi imrifèdiatc pertinent ad Fidem y.quod
denunciata: funt, fine refpedlu adaliquem particu-
larem cafum alium quam ex terminis Afiertionum
habeatUr: & habito refpedlu ad univerfam caufam
Afiertionum , qua: eft non folum intentio cxcufa-
tionis cujufiibct voluntarii homicidii talis tyranni,
etiam fubito, infidiose , & fine ordine Juris fadtij
fed etiam eft recommendatio hujufmodi homicidii,
ita ut talis occifio laudabilis dici debeat, &pra:mio
digna j & confiderato, quod ex canfa jam didta, iftce
Aflertiones funt pofitae tanquam Maximae qu^dam,
fic probatur •: quöd ilia pertinent ad Fidem ; qua: A & quafi Leges ,& Regulæ diredlivæ adtuum huma-
funt à Deo tradîtâ^'tanquàm regularia, & ordinati- ‘ -1*-—
va ratiönalis creaturæ hùmanæ, in fuum finem ultimum
fupernaturalem pure crcditum , 6c non cog-
nolcibilem in lumine naturali. Patet hoc cuilibet
Theologo j ex principiis Fidei. Sed Præcepta Dc-
calogi, ad intentionem præcipietttis, in Veteri, &
N ovo Teftamento tradita funt hujufmodi ,teftimo-
nio Salvatoris : S i vis ad vit am ingredi, feilicet x -
ternam, ferva Mandata^ Matth, xix. 17.
Secundo. Arguitur: quia quodlibet Præccptum
Decalogi habet unam Propofitionem fibicorrefport-
dentem, ad Fidem pertinentem : ut quöd non eft
occidendum, vel furandum ; 6c ita de aliis : ergo
data font, & revelata, non folùm ad operandum;
fed etiam ad credendum, tanquam Judicia Domini
Vera^juftificata in feme tipf a , Pf.xvin. 10.
norum : 6c ideö, licèt diredlivæ aliquæearum, fêcun-
dùm aliquid, fint indefinite pofitæ j tamen ex præ-
didb’s caufis, funt cenfèndæ univerfalibus æquivale-
re. E t ita, quamvis plures Propofitiones Begardo-
rum, In Clementina. A d noftrum. An ipfius W i-
clcff, 6c Hufs, fucrint indefinite pofitæ 6c potue-
rint, fècundiim rigorem, licite, in aliquo fenfu verifi-
cari ; funt tamen damnatæ, tanquàm in ifta materia
æquivalentes univerfalibus , & propter intelledturrt
malum quem communiter caufant in animisaudien-
tium.
Confiderato infhper , quöd in prima Aflèrtione
hoc complexum abfijue omni dubio , debet haberi
pro uno figno plenèdiftributivo, fècundùm vulgarem
locutionem, 8c quemeumque modum loquen-
B di} dicam primö de qualitate Afiertionum, 8ccon-
fèquenter ad quæftionem principîflem, feilicet} An
novem Aflertiones præfcriptæ, fint Judicio Fidei rc-
probandæ.
Contra primam Stffertionem.
Quantum ad primam Aflèrtionem : de qualitate
ipfiusj dico primö, quöd eft falfà; quia ex ca fè-
quitur, quöd tali tyranno fit licitum fêipfum oc-
cidere. Patet : fubfumendo primo, fûb li fubdiio.
Talis enim tyrannus eft fubditus Regis. Igitur licitum
eft fibi quemlibet tyrannum hujufmodi occi-
dere, aut occidi fiicere, 6c ipfemet eft talis tyran-
nus. Igitur licitum erit fibi feipfüm occidere , aut
occidi fàcere.
Item. Sequitur ex ea, quöd in cafu, quöd licitum
fit Sorti occidere hominetn, de quo nihil mali
Item. Ilia Propofitio : Qmlibèt tyrannus 6cc.
poteft 8c debet licite 6c meritoriè occidi per
quemeumque vaflàllum fuum , vcl fubditum 6cc.
fuit per hoc fâcrum Concilium Judicio Fidei,
tanquànj erronea in F id e ,6cmoribus,6cuthæretica
condemriata. Sed ilia virtualiter, 6c in effeâu con-
tinec Aflertiones prædiélas I quæ tangunt Fidem j
fîcut ilia* cum fint de eadem materia, 6c circaea-
dem Ptæcepta, ut notum eft : 6c aliàs non fuiflet
tanquàm hi-eretica condemnanda. Ergo doélrina
diftarum Aflèrtionum eft falfà, pernitiofà, 6c erronea
in Fide, 6c moribus, ac multipliciter fcandalofa.
E t hæc funt quæ mihi videntur dici, fîib pro-
teftationibus ante diétis.
Vcrum tamen, adhuc contra primam Aflèrtionem,
in qua dicitur: Licitum eft unicuiquefkbdito 6cc. ex
qua dependent aliæ , arguitur fie : Quoniam fit
Gayüs talis tyrannus , ficut ponitur in Aflèrtione,
quem tamen Gayum, Titius fubditus credit bonum q feit, aut fufpicatur, utpono, quodPalatinusRhevirum,
non habenscertitudinemdecontrario j tunc
arguitur fic : Licitum eft cuilibet Jubdito quemlibet
tyrannum^qui 8cc. Sed Titius eft fubditus, 6c Gayus
eft tyrannus, de quo fermo, per cafum. Ergo illo
cafu ftante, licitum eft Titio occidere Gayum jimo
laudabile, 6c meritorium : quod eft manifefte fal-
fumi 8c tamen Confequentia eft evidens, 6c nec8f-
faria de fe. Confequens enim eft manifefte contra
omnem Legem, 6c prariertim fubito occidere homi-
nem non prsemonitum, non denunciatum, nec re-
quifitum, prxjudicatum, perdolos, infidias, extra
cafum inevitabilis neceffitatis , 6c abfque divina
revelatione, 6c fine publica adminiftratione ■, fedfb-
la fpontanea, 6c propria authoritate, abfque Man-
dato quocumque: qua: omnia inconvenientia ex di-
61is Aflcrtionibus exprefse deducuntur. Quaremihi
videtur ut prius.
N o n a D e l i b e r a t i o ,
S E U
C E D U L A
Partis Affitmativa.
JCGo 8cc. SacrmTheologiae Profeflor 6cc. Habi-
' c o r e f p e & u folum ad Aflertiones abfolute , ut
ni fit riotoriè tyrannus in fuo Dominio , 6c quod
' occulte machinatur in mortem Regis Romano-
rum : tunc fubfiitnendo primo, fub li fubdito, 6c
pofteà fub li tyrannum y fequitur quod cuilibet Ungaro
licitum fit occidere Palatinum Rhcni. Confequens
falfum, cum nihil feiat mali de eo, nec eum
nofeat.
Item. Ponamus, quod Rex poflèt per alium
modum præfèrvari à periculo , ficut modi multi
cogitari poflunt, fineinterfeélione talis tyranni : tunc
ex Aflèrtione adhuc fequitur, quod licitum eft unicuique
fubdito talem tyrannum occidere.
Secundo. D ico , quod eft erronea in Fide, 6c moribus
} quia répugnât fâcræ Scripturæ, 6cPræccp-
tis Divinis moralibus. Quod probatur : Deus præ-
cipit,non occidere hominem voluntariè, fineMan-
dato Dei, aut hominis habentis authoritatem legi-
D timæ poteftatis. Igitur non eft licitum fic occidere
hominem y quia non eft licitum agere contra Dei
Pra:ceptum : 8c ex confcquenti igitur non eft licitum
^occidere talem tyrannum , à fuperiori ne-
gato ad iftferius : Igitur de primo, ad ultimum
Deus præcipit &c. Igitur non eft licitum fic occidere
talem tyrannum 6cc. Tunc fic Confequentia
eft bona : Igitur quifquis répugnât Antece-
denti.
Sed prima Aflèrtio répugnât Confcquenti y quia
ci contradicit. Igitur etiam répugnât Antccedenti,
O o o z 8c