vit in tcftem alicujus, ad quod eonfirmandum non
crat invocandus, fed potiùs ad oppofitum. Undc
talia fùb juramento cadere non poflùnt, cùm fint
obliqua, aut ad obliquitatem difponentia : propter
quod dicunt Dodores, quod très funt comités ju-
ramentij Judicium, Juftitia, & Veritas.
Sunt infuper , ut dicunt D odores, in omni juramento
plures fùbintelleétæ conditiones : utjFaciam
hoc, fi Deo, fupple, placuerit: fiPropofitio, fi
res in eodem ftatu permanfcrit : fi Fidem mihi fer-
vaveris: Latiùs exprimitur per Doftores Juris Ca- A
nonici. Generalitcr tamen verum mihi vidctur quod
ubi quod juramentum "fed, non eft malum, fed potiùs
bonum , & fine Dei ofFcnfa fieri potefl, nec
ad propofitum * illius per Legem aliquam ligatur, débet
adimpleri, etfinon, perimpletionem,majusbonum
indè venire poflit j nec juratus, fua propria au-
thoritate, potefl illud omittere : per difpenfationcm
fui Superioris, fecùs eft,8cc. SicrefponfioadCon-
clufionem.
Et quia Reverendus in Chrifto Pater, Dominus
Gardinalis Cameracenfis, aflèrit 6c affirmât per fùum
juramentum, fe credere , 6c nullatenùs dubitarc ,
quod quælibet didarum novem Aflèrtionum catho-
licèdamnanda eft, in forma cis fubfcripta. Refpon-
decur ad rationes hujufmodi credulitatem in ipfo eautionis
condemnatæ, clarc, imo clariffimè, ôc evidenter
concludi, 6c inferri potefl, ac intelligi blandi-
tia, feu adulatio aliqua, cùm, per exprefliim, ponan-
tur in ea. Igitur termini, quidefe, ideft, de fua
ratione, àquafunt,malitiam, 6c defedum aliquem
denotare videntur, 6c dénotant, qui fufficerent ad
condcmnationem Evangelii Joannis, fi didoEvan-
gelio adderentur, per modum quo adduntur, fcilicet
determinando veritates in dido Evangelio contentas,
ut notorium eft 6c m an i feit um.
Quare evidenter concluditur , quod didæ Af-
fertiones non continent dodrinam didæ Propofitio-
nis condemnatæ, in adu,aut virtute; 6c aliquædiétarum
Aflertionum ex aliquo termino , vel aliqui-
bus terminis, vel claufulis didæ Propofitionis condemnatæ
, in aétu , aut virtute : 8c fi aliquæ diétarum
novem Aflertionum ex aliquo termino, vel ali-
quibus terminis , vel claufulis diétæ Propofitionis
condemnatæ intelligi, aut concipi, 6c inferri pof-
fèntjbona, evident), 6c neccflaria fèquela, fèuilla-
tione.
Non tamen ex hac fêquitur, nec in bona 6c necef-
fària confèquentia inferri potefl, quod diétæ Af-
fertiones, aut aliquæ earum,falfæ fint, aut veniant
condemnandæ,. ut manifeftum eft: quia feit, 6c
feire potefl diétus Revercndiflimus Pater , 6c Dofàntes,
ut videatur quid veritatis, aut probabilitatis B minus Cardinalis, quod alicujus Propofitionis copudiéta
fua credulitas habeat,
Unde ad primam: cùm arguit diétarum Aflertionum
condemnationem , ex condemnatione illius :
Quilibet tyrannus ^Sic. quia virtualiter continent do-
étrinam illam, 6c in fimileradicefundantur, 6c ad-
dunt circumftantias alias plurimùm aggravantes:
rcfpo'ndetur, negando quod diétæ Aflèrtioncs con-
tineant hujufmodi doétrinam.
Primo. Nam ex terminis earumdem fùmitur, 6c
fumi videtur nomen tyranni pro fubdito , 6c vaf»
fâllo, proditore, 6c fuo naturali 6c Supremo Domino
infideli. Ex terminis autem diétæ Propofitionis
condemnatæ fumi tantum videtur diétum nomen
tyranni, pro Domino naturali lapfb in tyrannidem}
cùm in diéta Propofitione dicatur : Quilibet, &c.
per quemeumque vajfallum fuum , vel fubditum, 6cc.
Et ita in diétis duabus Propofitionibus, feu Af-
fertionibus, notoriè capitur nomen tyranni æquivocè,
lativa falfa, 6c erronea partes aliqua funt, 6cefi-
fepofluntvera, 6cCatholic», exquibusinferri, 6c
intelligi poflimt vera, 8c Catholica.
Imo veriflimc dici potefl, quod fi omnes Af-
fertiones, aut earumaliqua: ä didanotaPropofitione
condemnata intelligi, concipi, 6c inferri pof-
lent, bona, evidenti, 6c neceflaria illatione: non le-
quitur, nec in bona, 6cneceflaria confequentia inferri
potefl, quod did» Aflertiones, autearumali-
quae fint fall», 8c veniant condemnandae j cum etiam
feiat, 6c feire poflit, quod ex falsö verum, 6c ex
vero non nifi verum.
Exquibus patet, quod ex condemnatione did»
Vroyo&x\oms:Quilibct tyrannus,Sic.inknc non potefl:
prafätus Revercndiflimus Pater, 8c Dominus, fal-
fitatem, aut condemnationem didarum novem Af-
fertionum, qualemcumque fimilitudinem habeat in
terminis cum dida Propofitione condemnata, ut cfl
quoad fuppofita per diétum nomen defignata , non q notorium, 6c manifeftum : nec in fimiliradice funforfàn
quoad rationem nominis , à qua eft diétum
nomen impofitum : cùm una, fècundùm rationem ef-
fe,dicatur in omnibus tyrannis, fint Domini, aut
fubditi, 8c vaflàlli. Et ita diéta Propofitio condemnata,
in hac prima Aflertionecontineri non videtur.
Secundo. DiélaPropofitiodamnata,ex fuis for-
malibus terminis in eaexpreflis, includit negationem
omnis Præcepti, feu Mandati. Prima autem Af-
fèrtio ex fuis per fe, & formalibus terminis inclu-
derc videtur , 6c includit pofitionem 6c habitum,
non unius Præcepti, feu Mandati, fed plurium,
quia naturalis rationis, moralis, 6cdivinæ,6cc.
T ertio. Diéta Propofitio condemnata, ex Ibis terminis,
8cc. includit negationem judiciariæ potefta-
tis, feu authoritatis. Hæc autem prima Aflertio, ex
fuis terminis includit pofitionem, 6c habitum judiciariæ
poteftatis, five authoritatis humanæ, fcilicet,
dantur did» novem Aflertiones > licet forfan fundari
vidcantur, propter fimilitudinem terminorum. Et fi
in fimili fundarentur , non tarnen fimilitcr : quia
did» novem Aflertiones fundari yidentur in ordi-
nato, 8cdifcretoamorefidelitatis, 6cobedientiaad
fuum Regem, 6cPrincipem, 6c ipfamRempubli-
cam.
Hac autem Propofitio condemnata , etfi in tali
amore fundari poflet, 6c ex eo ortum habere > non
tamen fimiliter: quia inordinate, fatue, & indifere-
te , exiftimandoadulationes ad adum ilium, de quo
Propofitio loquitur, efle afliimendas, etiam omni ju-
diciaria authoritate exclufä.
Nec addunt alias circumftantias plurimum, 6cc.
ficut de authorifatione, öcc.refpedu talis homici-
dia: quia did» Aflertiones, 8cpotiffimcillafecun-
da, de qua loquitur, non addit illam circumftantiam,
8c divinæ. Cùra autem negatio fit privatio fecun-D de authorifatione, 6cc. refpeétu homicidii de quo
r liim fi» Ar fiu : _________ _ 1 dum fe, 6c habitum fibi oppofitum non contineat -, ___ ____n /- • i 1 ^ ..
fed potiùs includat : fêquitur manifeftè , quod diéta
Propofitio condemnata, non continetur, in virtu-
tc , in diéta prima Aflertione -, fed potiùs in oppofitum.
Quarto. Ex nullo termino contento’in aliqua diétarum
Aflertionum, concludi, aut inferri potefl ;
imo hec intelligi aliqua adulatio, flateria, autblan-
ditia. Ex terminis autem formalibus diétæ Propofit
lorfan juratura.: 1 Forfan oppofitum;
loquitur Propofitio condemnata. Nam tale fit * cir-
cumllantionatum ex terminis di£tx Propofitionis
circumftantia adulationis 6c privationis judiciaria
poteftatis, feu authorifationis, propter quam fim-
plicitcr redditur indebitum malum, & perverfum.
Sed ilia fecunda Aflertio illam circumftantiam, de
authorifatione, addit, refpeftu mortis, occifionis, feu
homicidii, de quo loquitur prima Aflertio, quod
non eftcircumftantionatum adulationis, 6c privationis
f. Forfan fij.
nis judiciaria: poteftatis , feu authoritatis} fed op-
pofita , ut patet ex terminis dida Aflertionis, una
cum aliis plurimis circumftantiis, ut quod talis oc-
cifus,6cc. fubitus, 6c vaflallus, proditor , 6c infi-
delis,6cc.
Et placeat attendere quod , licet ex di6tis novem
Aflertionibus, aut ex earum aliqua, ut puta ex
prima, inferri poflit, 6c clarc, 6c in evidenti, 6c neccf-
faria confequentia inferatur, quod liceat fubdito, vafpaflivè
defignati, quia turpitudini, in Gallico' corref-
pondet, W j vilitati autem, in Gallico, correfpon-
detmconftat quod nullum iftorum verborum.in Gal-
lico,ponitur in diéta tertiaAflèrtionc,fed hoc verbum
vüainement■, quod non denotat de fe aliquam moralem
turpitudinem , aut vilitatem , fed quemlibet
modum fe habendi quorumdam hominum ad homines
, ad oppofitum modum fe habendi aliquorum alio-
rum hominum, ut puta Nobilium ad alios Nobiles.
minum naturalem, qui tyrannuseft, "dequo loqui*
deiienaret. oer aridit-inriM tot««« n.ur_____ o_
tur prima Aflertio, fcilicet, qui per ctipiditatem ?
fraudem , fbrtilegium , & malum ingenium, 6cc.
prout in di£ta Aflertione continetur: non tamen inferri
potefl ex hoc rationabilis condemnatio hujus
prima Aflertionis : Licitum eß unicuique fubdito ,
6cc.Q
uod autem inferatur ex hac prima Aflertibnd;
quod licet unicuique fubdito occidere fuum Pririci-
pem, & Dominum naturalem, quipercupiditatem,
fraudem, &c. patet: quia ex cafupofito in hac materia,
tyrannus alle, de quo loquitur Aflertio hxc prima,
Princeps eft ,8c Dominus, habens fubditos 8c vaf-
lallos, fubditos etiam 8c vaflallos illius in quem ma-
chinatur; 8c ex eadem Aflertione, Licitum eft unicuique
fitbdito Regis illius, in quem machinatür, 8cc.
didhis tyrannus, iplum occidere: igitur licitum eft
defignaret, per additiones tamen fubfequentes, 8c
rem difti nominis déterminantes, ilium modum de-
lignarc vtderetur , 8c defignaret. Determinatur
autem res diffi nominis per explorationes 8c infidias
8c alia omnia quæ fubfequuntur in didla tertia Afi
fertione, quæ;:exprefsè, 8c formaliter videntur dif-
fidentias unius ad alterum excludere, quarum ex-
clufio, rcfpe&u talis tyranni, tanquàm efficax 8c proprium
medium liberaridi Rempublicam videtur qui-
bufdam aflumenda. u
Item. Giim arguit ulterius': Quoadconfirmatio-
nem errons, addunt quod Iitteralis fenfus Scriptu-
ræ occidit animam; in oâava Aflértionefufficienter
per Reverendiflimum Patrem, 8cDominum, Dominum
Epifcopum Attrebatenfem refpônfum eft.
Star relponfio in diftinétione Iitteralis fenfus , qui
Commmiterà Dodforibusrecipitur, cùmloquantur
fubditis 8c vaflàllis hujus Principis 8c Domini,_ ty- B de qualitate fenfus Scripturæfacræ.
rraa nnmni ff iier mm aarclihininoanntitQis , 6Rrcrc*. iîpnffiuimm occiderc, q» .u..o__d1 cil T t_'j ! j n ■ 1
propofitum, 6c confequens illatum. Sed quod ex hoc
rationabiliter inferri non potefl, aut poflit, aut de-
beat condemnatio hujus Propofitionis, Quilibet tyrannus
, Sec. patet ex rationibus adduétis ad diétam
Aflèrtionem primam, etiam ex alio: namexfingu-
lari aut particulari, non fêquitur univerfale univerfali-
ter fùmptum.
Conftat autem, quód licèt nomen tyranni, in prima
Aflêrtione communiter & univerfaliter capiatur*
tamen per comparationem ipfius ad fèipfum pofitum
in Propofitione hac , Quilibet tyrannus, Sic. com-4
muniter in eadem fumptum 6c univerfaliter} rationem
fingularis 6c particularis habere videtur : hujufmodi
tamen comparatione fundata in fùppofitis
hujus nominis, tyranni, rationem, 6c formam veri
Principatus, 8c Dominii participantibus. Nam fie,
comparando nomen tyranni, licèt communiter figni-
ficet tàm Dominos, quàm non Dominos, aut pro
Ünde ad quæftionem , quâ quærittlr: Utrùm
Scriptura facra in omni fuo fenfù vera fit : refpon-
dentes diftinguunt de duplici fënfu litterali Scriptu-
ræ facræ. Primus eft , qui prima facië elicitur ex
primaria fignificatione grammaticali terminorbm il-
lius litteræ, vel Scripturæ, non principaliter à Spiri-
tu fanéto intentus. Alius eft fenfus Iitteralis à Spi-
ritu fanéto principaliter intentus, qui non tantùm
fùmitur ex terminorum primaria fignificatione
grammaticali, fêd ex Iittera priori ejus fênfù , férié,
atque ordine , 6c hic fênfùs lêmper verus eft,
6c neceflè eft eflè verum. Primus autem non fem-
per verus eft , nec ipfum neceflc eft eflè vérum ,
fed frequenter falfus eft, ut eft manifeftum : 6c ita
folemnes Doétores, 6c famofi diftinguunt, per ex-
preflùm concedentes, quod fenfus litteræ, feu lit-
teralis fàlfus eft. Sic dicit Alexander de Halis, 8c
DominusBo.naventura, 6c alii plures.
Cùm igitur hujufmodi locutio à tantis Doétorieis
fupponcrc poflit} non tamen hîc nifi pro Domi- C bus recipitur , atque permittitur ; non videtur Finis
, 8c Principibus tyrannis fupponit ’, 6c non pro
omnibus , 6c fingulis Principibus 6c Dominis , fêd
pro talibus Dominum, 8c Superiorem habentibusj
quod clarè elicitur ex terminis diétæ Aflertionis
.I
n hac autem Propofitione, Quilibettyrahms^ cCC.
licèt nomen tyranni communiter fignificet tàm Dominos
quàm non Dominos, 6c pro eis poflet fùppo-
nere j non tamen pro eis fupponit, feu accipitur : fed
tantùm pro Dominis communiter, feu etiam univerfaliter,
6c pro eis diftribuitur fine limitatione , aut
reftriétione ad aliquem modum Dominii, vel Principatus
} ut quód Superiorem aliquem habeant, vel
non, 8c ita videtur, communiùsaccipi in diéta Propofitione
, Quilibet tyrannus ,8cc. quàm in ifta,
Licitum efi unicuique ,6cc. cujuscommunitatisocca-
fione,falfitatempoteflfufeipere condemnatio, non
dei Judicio reprobanda, fed potiùs cüm præfàtis
Doétoribus toleranda , licèt fenfus Iitteralis principaliter
dicatur illc qui ultimo diétus eft , non qui
primo.
Item. Cùm arguit denique , qüod addilnt diétæ
Aflertiones., quod in nullo ligat juramentum , vel
confoederatiofaéla inter aliquos 6cc. fivergatinpræ-
judicium 8cc. Refpondetur, quod verum eft, 6c
conforme fanétis Doétoribus, 6c eorum doétrinæ,
fi hujufmodi præjudicium fit ipfius anima jurantis
præjudicium. De hocpræjudiciointellexitMagiftef
Joannes Parvi, loquens in hac materia, ficut patet
ex deduétione, feu probabilitate fua, quæ fumitur
ex ordine charitatis Sic.
Quod autem hæc Aflèrtio, ex propriis terminis
ejus hoc præjudicium includat 8c denotet, oftendi-
nam 6c jfàmofa régula j ôc approbata à Phiautem
hæc prima Aflèrtio, Licitum efi, Sic. ut ma- D lofbphis , 8c Doétoribul fanais f Àngelorum per
nifeftum eft intuenti j feu bene confideranti. IJ» nnfirum m-n r r
Item. Cüm addit di£tus Dominus Reverendifli-
mus Pater, Dominus Cardinalis , qüod di£t» AP-
fertiones addunt circumftantias, 6cc. ficut de turpi-
tudine 8c vilitate mortis, in tertia Affertione j refpondetur
qubd ex terminis di£t» tertia Aflertionis
non concluditur, aut concludi poteft aliqua moralis
turpitudo , aut vilitas adus alicujus adive , aut
Torrn V. Pars I I I .
fe pofitum flat pro flio fignificato famofiori.
Cum autem multa fint 6c diverfa prajudiciabilia,
feu prajudicia ad invicem ordinem habentia, prioris,
6c pofterioris , ut notorium eft, 8c manifeftum:
nam eft anima prajudicium , quod primum eft in
ordinc, 6c maximum j eft vita corpotalis, feuhu-
mana vita prajudicium j honoris, fama, ac cete-
. D.dd : roruifl
* Videtur defiderari nil. -(- Locus corrupt us.