343 in Concilio Conftantienfi, 344
quam proth dolor J jam cerno differri. Spem
E P I S T O L A
DUCI S B URGUNDI iE,
Patribus Concilii Conßantienßs: Qj'
ylcia fitter ear ein Concilio.
I n n o m i n e D o m i n i . Amen.
P E R hoc pnefens publicum Inftrumentum ,
cun&is pateat evidenter quod Anno ä Nativi-
tate Domini millefimo quadringintelimo quin-
todecimo. Jndi£tione obtava. Die vero vicefima
fexta Menfis Maii. In domo Fratrum Prxdica-
törum Conftantienfi, Provincial Moguntinx , in
Refe&orio dibhe domus. Pontificatüs Sanbtifli-
mi in Chrifto Patris, 8c Domini noftri, Domini
Joannis, divinä providentiä Papse viqefimiter-
tii, Anno fexto 8cc. In congregatione Nationis
Gallicanas , circa horam obtavam , poll mediam
noblem. Reverendus in Chrifto Pater, Dominus.
Martinus, Epifcopus Atrebatenfisj 8c venerabilis,
8c circumfpebtus vir , Magiller Petrus Cauchon,
Licentiatus in Decretis, Vicedominus Ecclefix
Remenfis, Arabaxiatores Illuftriflimi Principis Domini
joannis Ducis Burgundi^j qualdamLitte-
ras clau(äs,ex parte dibtiDomini Ducis dibt* N a-
tioni fic congregate prsefentarunt, quasineadem
Congregatione publice legi petiprunt: 8c incontinent
^indicia Congregatione publice lebte fue-
runt.
Quarum quidem Litterarum, Sigilli dibli D omini
Ducis iiripreffione ab extra figillaturum, 8c
fuo figno manuali ab inträ fignatarum, ut prima
facie apparcbat tenor, ab extra, videlicet in lupra-
fcriptione, talis eft.
‘Reverendtflimis in Chrifto T a tr ibU s , ac venerabili-
bits & doEhjftmis v ir is N a tionis Gallicana ftnfacro Concilio
Conftamia e x iften tib u s , amicis meis pracarijftmis.
Ab inträ verb, de verbo ad verbum, tenor le-
quitur, 8c eft talis.
Reverendijftmt ’T ’atres in Chrifto , venerabiles ac do-
Üijfimi v ir i. ' /
„ Per Reverendum Patrem Epifcopum Sanbti
,, Poncii, 8t demiim per Venerabilem Patrem Ab-
„ batem Sanbti Joannis Reomenfis Confiliarum
,, meum 8cc. Similis fere tenor. „
„ Binas veftrarum circumfpebtionum Litteras
,, nuper recepi 3 qu e primo, ftatum miferabilem Ec-
s> c lefte lacrolanbtx, provenientem ambitione con-
tendentium de Papatu 3 modos quos tenuitDo-
„ nimus nofter Papa modernus ,. quibus minime
,, contentaminij fuum receflum ä veltro facro con-
„ fortio; quibus etiam fub.terfugiis differt imple-
,, re quod debet 8c promifit, pro ipfius unione
,, fanbtx Matris Eccleli-e, feriofius narrant. Et
„ tandem , per ipfas me gratiofifiime rogatis 8c
,, requiritis , quod ipfum Dominum noftrum in
„ meis Dominiis nullatenus receptem vel reci-
„ piam : 8c ft jam, tempore receptionis Litterarum
,, foret ibi , taliter eum cuftodiam , quod de ip-
v lb , pro bono Univerfälis Ecclefix poftitis li-
,, bere difponere, vel quod eum ftatim remittam
„ ad Concilium Generale. Subjungentes quod
,, Fidem indubiam dare velim prxfatis Reveren-
„ dis Patribus, fuper michi per eosdicendis, par-
„ te veftra. ,,
,, Quibus lebtis , 8c eorum audita credentiä,
,, vehementer dolui, cum fperarem unionem op-
„ tatiflimam, exoblatione fanbtiftima eeftionis Do-
,, mini noftri. nuper fabta, celeriter aflequendam ,
tarnen concipio , fi veftra lacratiflima Synodus
*3 à coeptis non defiftat, quæ fi perfeveret , pul-
55 fantibus aperiet Deus oftium mifericordiæ fuæ,
53 ad folatium fingulare lamentabiliter diviforum ,
„ 8c ne vaxillet veftra Congregatio fimctiffima j
fed per veritatis nucleum, mendaciorum cortice
fublata, pafcaturj c u i , malivolorum relatu,
fuggeftum eft , me prædi&um Dominum 110-
55 ftrum velle recipere, foverc, 8c conducere , iii
39 præjudicium unionis Ecclefiæ , 8c contra de-
5» terminationes Synodi veftræ facratiflimæ. Ve-
„ritatemrei geftæ, cui fine repulla mendaciicon-
tradicere fas non er it, præfentibus vobis ex-
pono. „
„ Poll receflum Domini noftri à Conftantia ,
ipfe Dominus nofter ftatim mifit ad me lo-
53 lemnes Oratores fuos, per quos michi manda*
55 vit omnino nefcienti, quomodo , vel propter
j> quid receflerat, quod ad hoc Conftantiam di-
, , miferat, folùm ut præmifla compleret, inpro-
pria perlona volens ire Niciam, ad renuncian-
dum, ficut promiferat in cedula fua. Si humi-
3 liter, fi reverenter ipfos debui recipere, 8c eis
• grate relpondere, quos nuncios lÜebam Papæ
33 Patris noftri Sanbtiflimi, ab Ecclefiapro taliha-
5> b iti, 8c tenti, non reprobati, non condemna-
, , t i , promittentis fb velle cedere, 8c omriiaface-
re quæ forent ad bonum Unionis Ecclefiæ, ju-
dicent veftræ Paternitates. Infanum quippe cre-
d e t , ut æftimo , veftrûmquilibet, etiam pru-
55 dentiflîmus , Papam qui ad omne bonum be-
33 ne difpofitus crcderetur , dicere fe nolle reci-
55 pere, 8c præfertim fub fpe ipfum inducendiad
33 quælibet meliora. Ea propter eis refpondi, quod
93 ipfum Dominum noftrum animo libenti 8c jo-
, cundo reciperem, fie , ut præfertur , dilpofi-»
turn j 8c tandiii trablarem honorificè, quandiu
33 perfifteret in fua bona voluntate. Si quæ præ-
3> paratoria fa6la fuerint, ut fecurius ad Patriam
55 accederet, quorum rumor ad veftras circunfpe-
33 6liones pervenerit, référât, obfecro, ad prima ref-
„ ponfa quæ difpofitioni Fidem nullo modo pofi.
0 , funt adoptari*. N empe,Reverendiffimi Patres,-
' venerabiles ac doftiflimi v i r i ,de veritate gefto-
rum vettris Litteris , 8c præfatorum Reveren-
33 dorum Patrum relatione, pleniùs inftruétus,
3» quibus afleritis receflum præfàti Domini noftri
53 clandeftinum, (candalolum efle^ 8c fi recipiatur à
3, quoquam, per hoc præjudiciari non modicum
,j Êcclefiafticæ unioni, quam totis viribus, 8c to-
3J to pofle perquirere vellem : non infanè confi-
lium mutavi, difponens nunquam contra deli-
35 berationes veftras, quibus omnino cum ceteris
5’ Principibus Catholicis adhærere conclufi, præ-
55 fatum Dominum noftrum reciptere vel recepta-
3, re : quin imo vobifcum cum præfatis unanimi-
„ t e r laborarc, ad extirpationem præfentis pefti-
3) feri fcifmatis,per omnes vias,perveftrum Cee-
tum fanftiflimum advifandas, 8c concludendas.
^ Et fi quid in contrarium per oblocutores difter-
33 ri contingat, curetisrej'icere, precor, utmen-
,3 dacia : nam nunquam mente concepi primi-
»5 tus, v e lpofteà, quod vergere crederem in præ-
33 judicium unionis prædiétæ, vel conclufionum ve-
„ ftrarum. „
,, Prætereà , Reverendiflîmi Patres , 8c eru-
ditiflimi v ir i, relatu fide dignorum compei'i,
per nonnullos homines , paucos magni ftatus,
3i aliquos verb modici, ipforum complices, 8c fau-
0 tores Conftantiæ ftantes , omnes autem ini-
3> micantes michi, quantum in eis eft , honorem
ix meum multipliciter aggravari, 8c præfertim in
„ ma-
* Locus corrupta-s.
materia Fidei C a tholicx, occafione cujufdam
3J Propofitionis nuper fa£tx coram Domino meo
Aquitanix D uc e, primogenito Dominimei Re-
5 ,g is , 8c multis Principibus Francix, omnifque
3y ftatus Regni multitudine numerofa, in qua di-
35cunt multos errores in Fide fore contentos, per
53 me, ut mendaciter aflerunt, cumfuiserroribus
jj approbate:quibus, precor,nullam adhibeatis cre-
, dentiam 3 attends qux prxdibta funt modis per
eos tentis, non invereeundistanttim, led etiam 3> 8c ea, fupplico, pro non dieb's, velapprobatis
„ nec volentem quidquam fuftinere quod fit erro-
neum , vel contrarium fanæ doétrinæ, feu F i-
3 dei orthodoxæ. E t fi per approbationem præ-
33 mifläm, fie generaliter fadam, veniat, vel in-
33 telligatur aliquid approbatum , quod per làn*
3> âam Matrem Ecclefiam decérneretur contra-
,,1-ium veritati Fidei Catholicæ, vel fanæ 3 ve-
3> “ ro Ccetui Sanbdflimo notifico, me nunquam in-
^ tellexifle, voluifle, yel velle talia approbare,
•abidis ,^de quibus per Ambaxiatores mebs vo -A 5) per vos haberi, qux corrigenda diffinidonibus,
bifeum ftantes poteftis, fi placet, pleniùs in-
3 > for mari.
53 Confiderent, rogo, circunfpeériones veftræ,
>, quod licet immeritus , de Domo gloriofiflîma
,3 l'Vanciæ originem duxi, quæ, gratiâ D e i, mon-
^ ftris hæreticæ pravitatis contaminata nufquam
fuiflè legitur, Pâtre non folùm Catholico, ve-
’ rùm ferventilfimo zelatore Fidei progenitus ,
3y 8c ardentiflîmo profecutore unionis Ecclefiæ fi-
33 lio Regis Franciæ, non Theologus , non eru-
5, ditus1 fubtilitatibus F id ei, fed firmiter credens
3, 8c confitens fimpliciterquæ nobis per Chriftum,
, per Apoftolos, 8c per fanétam Matrem Eccle-
fiam tradita funt, utpote Chriftianus Princeps,
* miles 8c laïeus , paratus non folùm credere
33 quæ fan&a Mater decrevit Ecclefia j fed etiam
35 tueri 8c deffendere , manu militari , ufque ad
5> effulîonem proprii fanguinis , 8c meos fubditosp
3, ad ea credenda 8c deftendenda compellere ,• fi
„ lit opus. Videant qui funt delatores, quid mo-
^ vet eos dicere quod approbando Propofitionem
prædi&am , errores approbavi quos nunquam
33 cognovi, nec Icivi , vel intellexi : cum, fi qui
33fuerint, meum exceflerint intellebtum. Sicun-
5> 6ta penfetis, odio dicuntur 8c infania , non Fi-
3, dei zelo 3 quod fatis pro hdolor ! oftenderunt iri
„ Francia, dùm eorum quidam vefaniâduéti,nifi
3j funt fub umbra veritatis Fidei dogmatizare nullam
pacem meciim polie componi, ratione ap-
33 probationis prædiâræ.
33 Attendant vlteriùs, quælo, veftræ Reveren-
*5diflimæ Paternitates, quid in Propofitione præ-
3> miflà demeruerim , fi etiam plurimos contineret
3, errores, quod negant plurimi3 fi proferaturilla
J} quæ veraciter perMagiftrum Joannem Parvi prolata
eft 3 non ilia quæ fub lùo nomine confibta
5dicitür Parifius per emulos meos , & inimicos, ^
3> me non vocato, vel didlo Parvi 3 loco non tu-
” to , taliter quali ter condemnata: nam fola fa-
33 6ta quibus concluftonem volebam inferri ,
oquam querelam di£lo Parvi tradideram , qui
„ litteratorum more, Majorem fabtis propofuit
É prælibatis, ex quibus Conclufionem intulit , in
modumfillogici Argumenti. Si quiddë fu o,michi
non cognitum quidem, nec quilibet erudi-
33 tus benè percepiflet, propofuit per approbatio-
55 nem generalem , quid mihi reftat impingen-
33 dum ? quod fi mihi conftitiflet erroneum, nun-
3, quam approbaflem3 quinimoapprobantibusqui-
„ bufeumque reftitilïem. Ergo repellantur, fup-
pofito , qui tara inverecundè 8c mendaciter ni-
tuntur afîerere in Fide me quidpiam deliquille.
veftris fubmitto. Supplico tarnen affebluofiùs,
ut valeo, quod fi quid in hac materia per præ-
33 miflbs, vel alios, coram veftris circunlpeblioni-
^ bus producatur examinandum , cum expreflio-
3j ne nominis mei, vel diétiMagiftri Joannis Parvi
, feu aliter quorumeumque \ taliter ventile*-
M cur 8c difcutiatur,vocatis Ambaxiatoribusmeis,
33 quod evidenter vobis conftet de Propofitioni-
33 bus per diélum Parvi veraciter probatisjita quod
33 alias, di<5tis nominibus , non damnenturpereos
5 iconficatæ, vel mendaciter aflertæ, quibiisfuf-
3J ficeret id habere , quod in dedecus meum re-
dundare pollet, 8c dilcordias in hoc Regno fe-
33 minare3 confiderans quod vulgus, alta non la-
33pienSj per malos 8c aftutos faciliter inducitur,
55maxime fub fpe boni, prefentim Fidei,' adere-
33 dendum quæ per hypocritas 8c futicios prædi-
,) Cantur. Qiiorum non'nulli de prædictis con-
33 vincuntur fore fimiles , qui veftrum gloriofiflï*
mumCoetum mendaciis volueruntdecipere, plu-
ries aflerentesRegnumFranciæ, perditionisex-
35 pofitum periculo , fi Propofitio præmifla non
55 damnetur, cuius errores fingulares lætaliter in-
33 fecerunt3 cùm reverà nulla de diôta Propofitio-
,3 ne fieret in Regno vel quafi memoria, nifipræ-
ùibbi, fuâ malitiâ, in odium mei, 8c Regni fubver-
j3 fionem, modis tyrannicis, materiam d idæ Propo-
tionis, nomine meo, 8c dibti Parvi mendaciter
confibfæ, ficut fertur, excitaflent. Amba-
3,xiatores meos , 8c fervitores vobifcum execu-
33 tores 8c procuratores in meis 8c fuis agendis,veliti$
33 habere Ipecialiter recommiflos, 8c mecum refcri-
33 bere quæque grata. Reverendiffimi Patres, ve-
„ nerabiles ac dobliflimi viri,Chriftusvos confer-
3, vet in vinculo pacis, 8c caritatis, 8c taliterla-
,, borare concédât, quod pacem habeamus opta*-
,, tam in diebus noftris4
„ Scriptum Divioni, die décima quinta Menfis r
„ Maii. L
Ténor fubfcriptionis talis eft. ,, J o a n n e s Ma
„ D U X B U R G U N D I Æ , CoMES F l ANDRIÆ ,
„ A r t h é s i i et B u r g ü n d i æ , 8cc. fiefi-
,, gnati, Jehan G. U Bois.
Quibus quidem præfentatione, lechira 8c pu-
blicatione duarum Litterarum, ut fupra deferibi-
tur, faôfcis : venerabilis 8c circumfpe&üs vir, Ma-
gifter Joannes de Gerlonno , facræ Theologiæ
Profeflbr, Cancellaiius EcclefiæParifienfis, Am-
bafliator, ut dicebat, Serenilfimi Chriftianiflimi-
que Principis, Domini Caroli, Dei gratiâ Fl'àn-
corum Regis, 8c almæ Univerfitatis Parifienfis
proteftatus fuit, 8c dixit qubd nomine fuo pn
8c non folùm repellantur, verùm punianturper^ prio, ut privata perfona, per tunc , fuper con-
33 Juftitiam San£filfimi Concilii : qui , 8c quam-
53 vis fimulent fe nichil direbbè agere velle contra
3, me 5 hanc tamen habent damnatiflîmam volun-
, 3- tatem , quia quærunt dibfa Propofitione dam-
3jnata, guerram novam in Regno Franciæ, quod
avertat Altiflimus , perniciofiflimè fulcitare 3
quam timent fore fopitam. Et me veftra Syno-
3i dus facratiflima Catholicum teneat, veftris dif-
53 finitionibus fa<5tis , 8c fiendis , ceterorumque
33 Sacrorum Conciliorum humiliter adhæ-rentem ,
tentis in prædiâis Litteris, petebat 8c fupplica-
bat fieri 8c habere Juftitiam hujus lac ri Generalis
Conftantienfis Concilii: cui etiam fe fubmittebar-
poteftate libi refervata, qubd habita fuper hac de-
liberatione, nomine dieforum Regis, 8cUniverfitatis,
fi fibi videatur, iliud idem facere polfit 8c
valeat. Et incontinenti, venerabilis 8c Religion
fus virj, Magifter Petrus de Verfailles, facræ Théo*
logiæ P rofelfor, Ordinis SanéH Benedibti, in di*
a a Legatione R egia di&i Domini Cancellarii Col-
Y 3 legas