communes univerfeles, & minus fufficienter reftri-
blæ, & refolutæ, & talcs funtreprobandæ, utpa-
tet de jam condemnata in præfenti Concilie : Qui-
libet tyrannus, &c. Sc quarta Aflertio videtur ei fî-
milis, Scc. V el hujufmodi Propofi tiones funt, aut
formandæ fuflt fingulares, & fingula * , nec refolutæ,
& reftribtæ ad cafum inevitabilis neceflîtatisj fie quod
effe&us , feu eventus rei tyranni fie notoriè , Sc
pertinaciter machinantis, non valet pr.æveniri, aut
npediri, nifi per mortem,Scinterfeblionemipfius
efi, bono modo, fieri Jußitia p er Supremum. Per q uod
apparet claram efle diftantiam inter iftas, Sc illam
alias condemnatam.
Dico ultra, quod materia earum pertinct ad Fi-
dem, quemad'modüm & materia pnedibfa: alias condemnata:
, Quihbet tyrannus, See. Et ridiculofum videtur
mihi dibburn dicentium, talcs Aflertiones morales
, feu de moralibus r noa- pertincre ad Ficjem y
periculofum, atque fcandalofum.
Dico ultra, quod non UlipCUlU j UIU J/Gl illVJl LV.111 , w miwivwiuuvui ---------- 7 ---- --- v-id--e-t-u-r- --m--i-h-i,, -dve praefenti,
Hujufmodi Propofitiones in dibta materia, indibto A expédiais eas condemnare , vel approbare, ne apcafu,
non videntur Judicio Fidei reprobandæ : vo-
rumtamen excufabilibus, 6c proteftationibus Catho-
licis, Scc.
Reverendiffimi in Chrifto Patres, & Domini.
E g o , See. Propter quöd in hac modica Sc inutili.
deliberatione, non intendo licentiam , licitatem, au-
thoritatem, feu authorifationem Legis divinæ y de
qua quidem, cum omni modeftia & humilitate lo-
qui dccet. E t hæc humilitcr fubmitto omnimodis
corredioni, examinationi & determination! veftris,
Reverendiffimi in Chrifto Patres, Sc Domini.
* Torfan fingulx.
X L V I I * D e l i b e r a t i o .
probando eas, via, licentia, Sc audacia detur fim-
plicibus, Sc male intelligentibus, faciendi contra
Mandatum D e i, Non pccides. Non perjurabis.
Similiter- periculum eft in condemnando eas, ne
per hoc Jus faveatur volentibus tyrannifere in prae-
judicium Reipublicie , qiaibus, videre meo , in
cafu poteft obviari, etiam per aliud , quam per
Judicem ordinarium , videlicet............................cxtraordinario
modo. Propofitiones verb quae funt de
licentia, vel dePraeccpto affirmativo,licentiam,vel
obligationem faeiuntj non pro femper, &omni loco
j fed pro tempore, Sc toco, debitis circumftan-
tiis concurrentibus , quarum aliqua diffinitive non
ligat Prseceptum: nec tainen, propter h o c, Aflertio.
quo: d ic it , tale quid licere , vel cadere fub Pras-
T> EverendiffimisPatribus,DominisDeputatis,ex „ cepto, eefftt ffaallfiaay; quia, de fe , talia affirmativa intel-
parte facri Concilii Conftantienfis, in caufis Fidei. lisenc
Pro refponfione fienda ad quxftionem propofi-
fitam alias de novem Aflertionibus, per cedulas, Ma-
giftris & Do&oribus, communicatis; an videlicet
dibfca: novem Aflertiones fint Judicio Fidei repro-
bandae: dico , cum omni correbtione, aliqua Sc pau-
ca qua: fequuntur, fine pertinaci Aflertione* fed prout
de praefenti mihi occurrit, paratus femper in omnibus
fequi, & determinationem facri Concilii teriere.
Primo. Nona Propofitio mihi videtur fella, Sc
erronea,in fua generalitatey & fic , unde* con fide-
rata prout proponitur : eo quod bonum fidelitatis
Fidei promiffie, vel juramenti, feu confcederatio-
nis , eft majus bonum quam fit modicum lucrum
temporale j pro quo tarnen acquirendo , aut ejus
oppofito evitando, per illam Propofitionem conce-
ditur alicui licere iftud bonum fidelitatis poftpo-
nere, aut frangere, contra communem regulam:
D e duobus bonis, melius efi praferendum.
Similiter dico de oblava Aflertione, quod ipfe mihi
videtur felfe, Sc erronea : quoniam ex ilia Pro-
pofitione fequitur totam Scripturam facram efle
fiifpebtam } eo quod omnis illius fenfus facra: Scriptura:
fundatur in fenfu litterali.
Dico tertio, quoad quartam Propofitionem: quia
loquitur generaliter de tyranno , fine aliqua fpeci-
ficatione ; ipfe per fe abloluteficconfiderata,videtur
mihi felfe, & erronea, conformiter ad illam in
ilto fecro Concilio condemnatam, qua: incipit: Qui-
libet tyr annus, See. Videtur enim , quod iftasdua:
Propofitiones mutuo fe includunt, Sc ideo idem judicium
de ipfis.
Sed fi confideretur dibta quarta Propofitio, in haligenda
funt pro tempore, Sc loco, quibuscircum-
ftantias ad talcm ablum requifitae concurrunt.
Periculum enim videtur mihi pofle fequi in Gal-
liis, ex condemnatione di&arum Propofitionum y 8c
rebellio etiam contra authoritatem , Sc fe£ta hujus
Concilii fecri: unde xnagis inconveniens fequeretur,
quam diet bonum proveniens ex dibta condemnatione.
N ec eft multum neceflarium Concilium occu-
pari circa condemnationes felferum Aflertionum ,
qua: per refpeStum ,& rclationem ad aflertores; vel
in particulari, relpebtu alicujus pertinaciter Sc peri-
culose talia aflerentis; aut in communi, ex eo, quia
periculofum eflet, ne in una Patria, Natione, Sc
Provinciapullularenthxrefes, See. In quo cafu, ad
hoc caute agendum eft, Sc talitcr, quod inde ma-
jor fruStus lequatur, quslm poffit efle fcandalum
^ quod verifimiliter dubitatur inde fequi. E t poflet fic
fieri,judicio meo, quod dibtee Aflertiones prohibe-
rentur dogmatiferi, propter periculum incidendi in
errorem,ex fimplicitate, velmalointelleblu audien-
tium, See.
N ec tamen fieret abloluta earum reprobatio,
vel condemnatio , propter periculum fautoria: ty-
rannidis y quodque remitteretur ifta materia ad unum
aliud futurum Concilium, ubi non erunt tot agenda
, ficut pro praefenti funt in prasfenti Concilio.
Propter quod melius tunc poterunt ifta: materia: di-
geri, Sc examinari, quam poffint de prsefenti; Sc fic
earum veritas vel falfitas amplius declarari, quam
hue ulque feStum fuerit: Sc ita, credebam , ante
traditionem refponfionum debet fieri: quod fi fa-
£tum fuiflet, forfen Ipecialius defeenderem ad declabitudine
ad tres præcedentes, & tres fequentes, ficut, D rationem veritatis , vel felfitatis diétarum Propofividerc
meo, debet confiderari: tunc idem videtur mihi
judicium in approbando , vel reprobando earn ,
ficut illas y Sc quo ad hoc fit J" confiderata, nec ipfe,
nec illie alia:, fcilicct tres pra:cedentes, & tres fequentes
, videtur mihi includere illam alias hie in
Concilio condemnatam, Q u i l ib e t ty r a n n u s , See. nec
contra: quia dicta condemnata, loquitur generaliter
de tyranno. Ifta: autem Propofitiones fpecificant,
Sc loquuntur de tyranno, quiP e r c u p id i t a t e m ^ f r a u -
d e n t‘d fo r t i le g ium , 'Vel m a lum in g e n ium m a c h in a tu r
c o n t r a f a lu t em c o rp o ra lem f u i R e g is , & S u p r em t D o m
in i ^ p ro auffie ren d a J i b i f u am n o b i l iJ J im am D om in a t io -
r .em y & ejuando. efi t a l i s p o te n t i<e, q u o d d e eo n o n p o -
*" Forfan nude, f Tor f a n fic.
tionum, feu Aflertionum.
ni reverentia Sc obedientia,
rerunt dicenda.
Et hæc funt cum om-
quæ mihi,See. occur-
X L V I I I . D e l i b e r a t i o .
C Cribendo tantummodo ad qua:fitum, pra:luppo-
^ no quatuor.
Primö. Quod Fides eft fine ha:fitatione, fieque lu-
per certo fe tenet:aliterenim non eft Fides,fed opinio.
Secundo. Prjefuppono , quod Prxcepta negativa
non obligant pro lemper, ficut Pra:cepta affirmativ
». Patet:quia in cafu licet furtum committere,Scc.
T er-
Tertio. Prariuppono quod in cafu poffibili licet
hominem intei-ficefe, Sc non agcre contra Pra:-
ceptum Legis, Non occides, etiam finequocümque
Mandato.
Quarto. Opinor quod prima Aflertio , in cafu
poffibili, poteft verificari, Sc, iri calu poffibili, poteft
falfificarij Sc fic reliriqüitur Aflertio illa prima opi-
nabilis*: Sc fic confequenter correlarie fequitur ifta ^
Conclufio ; quod Aflertio illa prima non eft Judicio
Fideiapprobanda, nec reprobanda. Idem poteft
argui de aliis Aflertionibus ulque ad feptimam inclu-
five;
OStavam verb pöno efle veram.
De ultima nihil feribo.
X L I X . D e l i b e r a t i o .
TR Go,Sec. Sic opinor, felvofempermeliorijudicio
, Sc determinatione Goncilii, cui femper
ftarem.
Präfens huic operi f it gratia Pneumatis almi,
Q u i ccelorum continet & orbes9 & abyjpos -
Intuetur. •
Qui femper verax exiftens, verum diligit y ab im-
piis Sc iniquis fegregans juftos, Lege Juftitiae fan-
£ta, Pater immenfus, Natufque Sc Spiritus almus y
hi tres , Deus unus, in me diflundat lucem fua: ^
Sapientise magntej utvaleam nebulas Sc nodos dtf-
Iblvere duros litis infra feripta:, Sc quaeftionis am-
biguse.
Aggreflurus igitur, Deofevente, arduammate-
riam infra feripta:, Scc. & difficultatem manifeftan-
das veritatis j non amore, odio, timore, vel fenfu
corruptus, nec fpeciali ad Sortem, vel Platonem in-
clinatusj quia, tefte Ariftotele: Amicus Plato ^ fid
maqis arnica veritas. Dicam, atque in feriptis redu-
cam quid, fecundüm confciehtiam, Sc exiguum mess
intelligentia: lumen, fentiam de qualibet mihi prss-
fentata, Sc propofita Aflertione infra feripta, Sein
folio applicata fuit, Sc annotata, juxta ordinem infe-
rius pofitum. Primo. Notificando , Sc deferiben-
do quofdam terminos in Aflertionibus. Secundo..
Declarabo qualiter iftud Praeceptum, Non occides,
fit intelligendum, fecundum Legiflatoris intentio-
nem , Sc fenbtorum Do&orum interpretationem.
Tertio. Diftinguam, Sc aperiam materiam Aflertionum,
Sc caufie circumftantiam. Quarto. Refpon-
debo affirmative, vel negativ^, vel dubie , an Af-
fertiones mihi propofita:,;Sc praefentata:, fint, fecundum
Fidem GatholicamChrifli, condemnanda:,
aut approbando i vel indifferenter veniant aliquo
modo toleranda:, tanquäm multiplices Sc ambi-
gua:.
Quantum adprimam fpedtat: declarandi flint ifti
termini, tyr annus, fubditus, L e x naturalis, moralis,
Sc L e x divinay & quid fit Juftitia, Sc Jus y Schoc
breviflime.
Sciendum eft ergo, quod hoc nomen, tyr annus, in
duplici capitur fignificatione, juxta ufiirn Authorüm,
,;Sc fecra: Scriptura: acceptionem. Namuno modo,
tyr annus, idem eft quod R e x fortis, Sc Dominus po-
tens: Sc in hac fignificatione derivatur Sc defeendit
ab ifto nomine tyro. Nam tyro, idem e ft , quod fortis
: unde hadtenus Reges fortes, tyranni nominan-
tur; dequibus Sapientia loquitur,dicens, SapientU,
capitefexto : Per me Reges regnant, & tyranni per
me tenent terram. E t ifto modo, Veteres nullam inter
Reges, Sc tyrannos feciebant differentiam > nifi in
quodam figno exterioris converfetionis, Sc domefti-
c o femiliaritatis, quod erat tangere manum tyranni.
Unde Virgilius:
Tomi V . Pars. I I I ,
Pars mihi pacts er i t , dëxtràm tetigiffe tyranni.,
. E t fecundum iftum modum , poteft fic deferibi
tyr annus-. Tyrannus, eft Dominus fortis, Scpotens,.
regens fibi fubditos L e g e , Sc Juftitia , Sc publica»
authoritate.
Alio modo fumitur tyrannus, pro peffimo, Scim-
probo R e g e , Sc Principe, five Domino : Sc tune
dxäxxtr tyrannus, Sityro, quod eft anguftia ; quia an-
guftat, Sc vexât minores, Sc fubditos , fine caufe
Sc ratione , ut fuit Pharao , Nabuchodonofor, Sc
Herodes, de quibus in fecra Scriptura legitur. In
authoritatibus verb Sc Chronicis Paganorum y ut
Catilina, N e ro , Theodoricus , Sc alii plures: Sc
fecundum iftum modum, fic poteft deferibi tyrannus.
Tyrannus, eft R e x impius, Sc immitis, feu im-
probus, Sc peffimus Dominus, fine Lege vivens ,
fine voto Senatus , Sc multitudinis confenfu, D o minorum
fibi ufurpans Dominium. V el fi eft elc-
6lus, luxuriofæ Dominationis cupiditatem, Sc cru-
dclem Dominationem in populo exercens : qualis fuit
D.ecius, Dionyfius, Trajanus, Dacianus, Sc multi
alii, Sc etiam lüpra dibti.
Videndum eft modo deLegetriplici, fcilicetna-
turali, morali, Sc divina , de qua in Aflertionibus
fit expreffa mentio : unde in generali fic deferibitur.
L e x , eft quædam rationis ordinatio ad bonum
commune, ab eo qui curam Communitatis habet ,
vel in perföna Communitatis promulgata.
Lex Naturalis.
,,-p St quædam ratio naturaliser homini indita,in ap-
,, petendis, Sc agendis dire'btiva, per quam judicare
,, poteft bonum eligendum, Sc malum fugiendum. „
E t quia non eft injuftè agendum, Sc debitum uni-
çuique non eft fubtrahendum , Sc de hoc loqueba-
tur Propheta, dicens in Pfelmo iv. 7, Signatum efi
fuper ms lumen vultus tui, D om in e dedifii Ltitiam
in corde meo : hoc tamen lumen eft naturalis ratio,
Sc L e x natufalis à natura homini indita.
Sequitur de Lege Morali.
J ,, J ^ E x moralis, eft naturalis inclinatio, Sc ordinata
„ confiietudo , regulans aélus appetitivæ virtu-
tis ad finem bonum, Sc removens à malo.,,
Nam mos, fignificat quemdam motum, Sc naturalem
indinationem, feu bonam confuetudinem : undè
etiam dicitur virtus moralis , qualis eft Juftitia ,
Temperantia, Fortitudo, Sc Prudentia, quæ ha-
bent reguläre abtus appetitivæ virtutis hominis : Sc
fub ifta continetur L e x Civilis, five Imperialis, Sc
deferibitur fic.
„ L e x Civilis, eft quædam rationis inftitutio, five
„ ordinatio feripta ab bonum commune, ab eo qui
j,curam Communitatis habet, five in ipfius perfbna
„promulgata.',, E t haneponit,prima fecunda, fendus
Thomas. Qufß. LXXXXI.
Lex Divina Serif ta.
„ T ? St quædam jufta, fenbta, Sc bona ordinatio ra-
,, tionis divinæ,hominum cordibus indita, in Præ-
„ ceptis Decalogi expreflà y Sc à Deo per AngeloS,
„ Sc jProphetas promulgata, ad hominis juftificatio-
„ nem, Sc receptionem vitæ æternæ, per Fidem, Sc
„meritum Jefu Chrifti.,,
Et hæc deferiptio colligitur exprima fecund<t fenbfi
Thomæ. Quyft. l x x x x . Sc contis* per totum.
K k k 2,
* Locus corruptus t forfan contenti*