Nona ctiam Aflertio eft vera: quia non eft tenendum
juramentum quod vertitur in præjudicium
jurantis, aut confoederatorum, aut fponfæ, aut li-
berorum} quia,fecundùm ordinem charitatis, proxi-
miores videntur excepti eile. E t hoc poteft confir-
mari per illud quod habetur, E x t r a . D e Ju r e ju r . Cap.
P etitio ÔCC. Ergo.
X I V . D ELIBERAT1Ö.
J ? Go Frater 6cc. Sacras Theologiæ Profeflbr, affero
fiipra feriptas Propofitiones efle probabiles,
nec fecundum Catholicam Fidem damnandæ , fal-
vo judicio melius me in hac materia fentientium.
E t quoniam allegationes, 8c authoritates has Propofitiones
perfuadentes, coram Reverendiflimis Domi-
nis Judicibus, 8c coram multis fàcræ Paginæ Ma-
giftris meis dignilfimis, cum proteftationibus confue-
tis 8c debitis, quibus adhæreo, firmiter in publico
funt produdæ : ideö profundiùs materiam per-
ferutari omitto} etiam quia propter nimium fefti-
numreceflùm, tempusad hoc non habui* etiam
quia potiùs eft materia Juriftarum, quämdediredo
8c propriè Theologorum ôcc.
XV. D e u b e r a t i o
R Everendiflimi Patres 8cc. Pro illucidatione ma-
m teriæ, inquit quidam D o d o r , in Summa fua, fu-
per xxiv. ej. iv. quöd tribus] modis fit homici-
dium , feilicet, cùm infpiratur à Deo ut aliquem
occidat, ficut Abraham filium fuum, öcSamfonfe-
ipfum : alio modo, cum Judex habens poteftatem
gladii, aliquem interficit judicando : tertio modo,
cùm Prascepto Principis, miles interficit hoftem -, cujus
notabilis prima pars facit ad propofitum, in calu,
idcirco ponunturhærationes,in roburprædidarum
Aflèrtionum.
Prima ratio. QuodàLegedivina derivantur&re-
gulantur aliæL e g e s ,tàm naturalis, quàm moralis;
ftatutum eft quod excefliii, qui eft fecundùm nu-
merum malorum operum, correfpondeat exceflus
plagarum punitivarum : juxtà illud Deut. xxv. z.
P ro menfurapeccati eritplagarum modus. Et Ifa. xxvii.
8. inquit Dominus : In menfitra pcen<e contra men-
fu r am , & ju x t a men fu r am culpa, cùm abjefta fuerit^ju-
dicabo earn. Sed exceflus malorum operum talis
tyranni, de quo, in cafu, eft tam enormis, 8c pefti-
ferus, quod eft corruptivus Reipublicæ, videlicet
utendo mala arte, machinando in fuum lupremum
Dominum, confervatorem talis Reipublicæ : ergo
à fideli vaflällo illiusDomini, infpirato à Deo, licite
debet 8c poteft, non derogando Legibus, divinæ,
morali, & naturali, per infidias, 8c alios mo-
dos neceflàrios, per incifionem, tanquàm membrum
corruptum, à corpore Reipublicæ removed} maxime,
quando eft tantæ potentiæ, quod Juftitia non
poteft bono modo de eo haberi, ut dicit prima Af*
îertio.
Secunda rätio. Bonum commune 8c melius, 8c
divinius eft, quàm bonum particulare impeditivum
concordiæ focietatis humanæ, quæ eft bonum commune,
ut clarè patet de fc: ergo à fideli quocum-
que participante illud bonum commune, licite debet,
8c poteft per mortem ab hominum föcietate fub-
trahi, ut bonum commune conferveturj maxime,
quando per alium modum non poteft bono modo Juftitia
fieri.
Tertiaratio. De P e tr o , Joan, xvm, dicitur, quod
abfeidit auriculam illius Malchi, quem ex ftiaprin-
cipali intentione intendebat occidere j led idus
quem dirigebat ad caput, relapfuseft ad aurem, ut
dicit Sandus Thomas. Ubi ait Chryfoftomus,
quod Petrus hoc fecit zelo Domini lui, & non per
fe , 8c paravit fead ulcifeendum, ubiputabat pras-
valere iniquitatem. Ergo licite, exemplo illius, qui-
libet fubditus & vaflallus Domino fuo, ficut Petrus
fuit, debet, & poteft iniquitatem, qua; eft in D o minum
fuum Superiorem, quem putat prtevalere,
per mortem illius qui infert illam, ulcifci, 5c vindicate.
Quarta ratio. Sicut eidem Petro non fuit impro-
[ perata mors voluntaria intentata, ad homicidium, aut
tranfgreflionem!alicujus Prascepti implicite,vel expli-
citej fedfuiteididum: Joan.xvm.2. M in e g ladium
tu um jn vaginam fervandum. Ira a fimili,fideli Domino
fuo vaflällo per mortem ulcifcenti iniquitatem
mortalem, qua: eft in Dominum Ilium fupremum,
quam tenet prasvalere, non licebit improperari ad homicidium,
aut tranfgreflionem alicujus Prasceptij imo
debet laudari,prasconizari fidelis, pariter 8c praemiari,
ficut Petrus, qui fuit caput Difcipulorum Magi-
ftri fui, 8c caput Ecclcfias eledus. Ideo talis non
debetrepelliaconlbrtiofuiDomini, cuifuit fidelis,
in utroque hominej ficut nec Petrus fuit repulfus,propter
homicidium quod voluitadimplere, per appo-
fitionem manus ad opus, a confbrtio Chrifti, 8c fuo-
rum: 8c ha:c ratio facit mihi fidem.
j Qyintaratio. In Legibus,divina, morali, & naturali
, fblum prohibetur occifio hominis injufta j 8c
ilia etiam qua: procedit ex ira > 8c non ilia quae
procedit ex zelo Juftitia;, 8c confervatione Reipubli-
ca ;: fed mors talis tyranni, in calu,eft mero Zelo Jufti-
t i x , & conlervationis boni Reipublicse. Ergo licite
talis poteft occidi ä fideli vaflällo Domini conlervan-
tis bonum Reipublicae, & hoc,zelo ReipubliccC, quae
aliter de eo haberi non poteft, bono modo,fine majori
periculo Reipublicse, ut ponit calus.
Sexta ratio. Occifio alicujus mali, in Praecepto
N o n occides , non interdicitur fieri ä quocumque
fideli vaflällo Domino fuo gubernatori & confer-
vatori Reipublicae, ubi hoc fit per inlpirationem
divinam ä Domino fa£tam, ut bonum commune con«
lervetur, & gubernator 6c confervator ejuldem:
8f ubi etiam, quando talis malus non dilcernitur ä bonis
, per omnia peccata manifefta: 6c timetur quod
1 multos bonos poll le trahat. Ergo talis malus poteft
6cc.
Septima ratio. Periculum quod de ejus vita im-
minet, majus eft 6c certius, quam bonum quod
de ejus emendatione cxpe&atur. Ratio eft: licet ha-
beat fäcultatem arbitrii, ut convertatur, adeo eft
obftinatus, quöd ejus cor ä malitia non receditj 6c
lie probabiliter aeftimari poteft quod nunquäm ä
malitia refipileat. Ergo talis tyrannus ä quocumque
fideli vaflällo fuo Domino, äquopoflet, 6c deberet
occidi, & non f it , licite poteft occidi, ut majus 6c
certius bonum quod eft de ejus morte habeatur.
Et fic leptem primas Aflertiones non videntur efle er-
ronear, leu hacreticas, nec etiam contra illud Praece-
ptum, N o n occ ides, 6c per confequens, nec Judicio
Fidei reprobandae.
^ 0 £tava Aflertio, qu^Apoftolinonindigeretprobatione,
verumtamen fic poteft roborari. Littera vi-
detur mihi occidere, accepta in liio lenfu litterali,
qua; aflerit, aliquam rem turpem Deum pra;cepif-
fe, 6c cui obedire eflet peccare: fed fic eft de Littera,
velfenlu litterali, in aliquo locoScriptura;la-
cra;. Igitur prsedifla Aflertio o£tava non efterro-
nea, aut ha;retica! Major eft vera. Minor patet per
illud Ozeae i . ubi habetur, quod verbumDomini
loquutum eft ad Ozee Prophetam dicens: V i d e , &
fum e t ib i uxorem fo rn ica r iam , & fa c e x ea filio s fo r -
nicationum : ubi videtur , Deum rem turpem pra;-
cepifle, 6c Prophetam Ozee obedivifle, * peccafle
Ubi Hieronymus,dans fenfum Ipiritualem vificantem
dicit
Videtur legendum nec peccafle.
dicit 5 N tcD tm rem turpem praefit-,. net Prophete
obediendo peccavit : fed potiis fornkeriam adpudici-
tiam rtvetavit, & permanent in fm Imitate, de mala
benam fiâ t . E x his videtur, fenfum litteralem
occiderc, & fpiritualcm vivific-ire.
Alia ratio, L itte ra o c c id it. Ubi minifter Novi Te-
ftamenti non conftituitur : fed per fenfum litteralem ninennn rArdliHtîfiM ki , .■ m tn ... . - . -
ticos & Bialos homincs formari, feu proferri puffern:
qiias Minen, donec ab aliquo fuerint dogmati-
fatie , vel alftrtät condemnare non oportet: alias
enim Sedes Apoftolica, 8cctiam Concilia Gcncralia,
quie rarb, vel forte nunquäm aliquas Propofitiones
condemnafl'e *, quas priüs aflertorem non habuißent •
dcfccillent hadlenus, & ad huc quotidie deficerent \
ig>- A omittendo, vel dffimulando tahtim tur Allernn vm. » propo'fitiönüm tur Aflertio vera, in lGemnfSu, qmumem» ftaocit. MMa«jo»r nom. A à nem ne aflèrtarum :___
Minor probatur in glofa illius paflus, ubi Aflertio. /-
doneos fecit nos Deus miniflros Novi Teflamenti
per fpiriritum, non per litter am ^ quia l i t t e r a fine
ipiritu, occidit, dum facit Icienter peccare, 6c addit
præ varicationem, 6c magis incitât ad malum, præ-
lèrtim poll adventum Chrifti, ubi fuit adimpletio Le-
gisAiciv.fpiritus vivifient. 1 Cor. u f l j Quia ficut * in-
telligere fpiritualiter, 6cimplere quod littera præci-
P*c- E t lie videtur Aflertio ftare in veritate, nec Ju-
dicio Fidei reprobanda, cafu pofito in dTe.
Ad nonam Aflèrtionem videtur probabiliter addu-
ci quod fequitur, videlicet, quod juramentum non
debet teneri inter juritores, ubi res non manet in eo-
dem ftatu 5 ut patet de illo qui lànus gladium de-
poluit apud aliquem, 6c ilium furiolus repetere vu 11 :
in quo cafu qui recepit, reddere non tenetur, etiamfi
juravit. U t patet, xxii. q. i z . cap. Nequis. Idem
Raymundus. §. xviir. inSumtua. Et de Juno, inglo-
làjlùper C. Quemadmodum. Sed fic eft, 6c dcillis,
de quibus in Aflèrtione. Igitur Aflertio non eft reprobanda.
Sccunda ratio, Juramentum promiflorium, quod
poteft vergi in deteriorem exitum, quia pofletefle
impeditivum boni Reipublicæ, non eftlfervandum, ut
dicit lànâus Thomas, z . z . q. lxxxvi. Art. vu.
Sed juramentum inter tales,de quibus Aflertio,pro ali-
qua parte ipforum potuit vergi in deteriorem exitum,
perfuppofitum Aflèrtionis. Ergo tiondebuit teneri
ab illo, in quem videbatur vergi deterior exitus.
Alia ratio confirmatoria immediatæ rationis. Juramentum
non tenet, nec obligat aliquem juran-
tem, ubi caderc poteft cafus inopinatus, de quo fi
juranscogitaffet 6c advertiffet, nullomodo juraflet
Sic eft,in cafu,ut dicit fundamentum Afiertionis. Igitur
6cc. Major eft nota. Minor eft manifeftiflima, in
~ nemine aflertarum condemnationem, etiam in propria
forma j 6c non folùm per approbatiönemPro-
pofitionum cis oppofitarum, feu per approbationem
generalem omnium quæ Fidei funt, 6c quæ in Scrip-
tura facra continentur.
Vifb rursùs quod ex omiflione condemnationis
prædiétarum Aflèrtionum,faltcm ad tempus, nullum
fequitur fcandalum in Fide 6c moribus , maxime
cum non fit qui diótas Aflertiones aflèruit, aut eas
deffendat, feu defFendere velit : in hoc enim cafu
Do&ores, 6c alii Fidei Judices pofluntfinéré ziza-
rtiam hærcticorum cum tritico fidelium crefceread
meflem ufquej 6c maxime fi timeatur, quod col-
ligendozizaniam,eradicetur fimul 6c triticum.
Vifis prætereà fcandalis 6c diflèntionibus , quæ
j"ter mu^Ps & magnos homines utriufque flatus, ex
diélarum Aflèrtionuöi judiciaria condemnatione ve-
rifimile eft debere exoriri, præfèrtim per eos qui
proni funt, >aut eflent ad tyrannifandum, 6c alios
a qualitercumque, prætextujufti 6c liciti, cedendum,
vcl manifeftandum j quæ fcandala ab omnibus, 6c
maxime Judicibus in caufa Fidei debent femper,
quantum fieri poteft, evitarij præfeitim quando, ficut
hîc, fervatatripliciveritate, fcilicetvitæ, jufti-
tiæ, 6cdoâ:rinæ, ipfâ fcandala vitari poflunt.
Vifb poftremo fruduofo Tra&atu pacis 6c eoh-
cordiæ, qui inter partes,fuper prædiâis Afîèrtionibus
pro nunc conteiidentes, poterit reperiri, fi adhuc
earum condemnatio differatür.
Vifa denique declaratione, 6c elucidatione verita-
tis, feu falfitatis prædi&ârum Aflèrtionum , quæ
cvidentiùs quàm nunc poterit apparere, fi diélæ
Aflèrtiones perdifputationes, ôc collocutionesDo-
âorum in Theologia, 6c aliis fcientiis, adhue pér ali-
qua tempora examinentur : prædiâisj inquam, vi-
fis omnibus, 6c confideratis, non videtur quod præ-
dièlæ novem Aflertiones Fidei Judicio fint pro nunc
cafu confirmante prædi&as Aflertiones.
Quibus omnibus confideratis, fine læfione con- Q reprobandæ
lcientiiE, mihi videntur novem Affertiones propofi-
t x nullo Judicio, Fidei potiflime , reproband«,
pnefertim, licèt rationes hicaddu&xpro parte nega-
tiva, videlicet, quod non funt Fidei Judicio reproband*
, meo modulo, videantur hóe afferere. Ve-
rumfamen refero me ad dida fandi Dodoris. In
cujus rei teftimonium 6fc.
* For/dn legendum facit.
X V I . D e l i b e r a t i o .
P R o refponfione ad qua;ftionem per Reverend if-
fimos Patres, Dominos Judices, in caufa Fidei fu-
perius propofitam, cum corredione pr«fatorum
DominorumJudiCum, ac etiam proteftatione nihil
aflèrendi , nifi quod aflèrendum ef t : dicendum videtu
r , quod vifis 6c auditisrationibus, 6cmotivis,ad
. colorationem utriufque partis, in publico propofitis:
vifb etiam quod non conftat, nec adhuc in medium ^
pofitum eft,, quod aliquis prardidas Aflertiones dixe-
r it , feudicifccerit, aut easdeffenderit , feudeffen-
dere velit, 6c per confequens, non. conftat quod ex
ipfis fic nudè, abfque affèrtore 6c deflTenfbre confideratis,
fequatur aliquod fcandalum in Fide , vel
moribus , plufquam ex aliis Propofitionibus oppofi tis
& contradiccntibus veritatibus Fidei Sc Scriptura:
facr«, qua; nunquam formata; fuerunt, nec forte
formabuntur in a;tcrnum, licet de fado per h*re-
Tomi V . Pars III.
f Defideratur reperiuntur.
X V I I . D e l i b e r a t i o
A D quæftionem qua quærebatur, utrùm præ-
didæ Affertiones Fidei Judicio fint reprobandæ,
videtur mihi Jo. &c. quod non : ficut alias in qua-
dam cedula, de communi confenfu omnium D odo-
rum in TheologiaFacultateconfcdafcripfi, 6cno-
tavi : 8c nunc iterùm dico, quod videtur, quod
prædidæ novem Aflertiones Fidei Judicio non funt
reprobandæ. Ratio eft: quia nullæ Propofitiones ve-
ræ,cujufcumque feientiæ,vel Facultatis exiftant,funt
Fidei Judicio reprobandæ} fed prædidæ novem A f fertiones
funt hujufmodi. Ergoôcc. Major 6c Con-
fequentia patent, per illam famofàm Philofophi regu-
. lam j Omne verum omni vero confinât. Sed prdbatur
^ Minor quoad fenfum principalis adoris, qui videtur
efle 8c fuiflè quod hoftilem tyrannum licitum-eft occidere.
Probatur primo Lege divina : quia quilibet tenetur
proximum fuum diligere ficut fe ipfûm, Deut.
vi. f . Luc. x. 27. Matth. x i. 6c xxii. 3:9. Rom.
xiii. p. Etxx iii. ■ ?. iv. C . penul. De Poe. dtftinSl. 11.
G.Charitas. circà medium. IteminPfàlmo: lx xxi.
4, Eripite inopem^ & egenum de manu peccatoris l i berate
, Prov. Xxry. 2. Erne eos qui duemtur ad
F f f wor