207 cAttd Cone Un T arifienft s,
E t quoniam argumentum de morte Julii Cxfàris,
quam Tullius laudat, loquens refpondet quôd non
eft multùm infiftendum ad laudes Philofophorum
antiquorum, imô dicit quod modo non funt attenden-
dætalibus materiis : 8c récitât hiftoriam de Socrate,
fcilicet iilius qui erat difpofitus ad lubricitatem, cuius
difcipuli, 8cc. E t etiam GuillelmusParifienfis dicit
, quôd virtutes morales quæ acquiruntur ex fre-
quentatione aôtuum , non perfeéte acquiruntur,
quamvis benè virtutes infufx : 8c fie bene potuit
elle quod fuit quxdam fcintillulavirtutis, putàfor-
tiflimæ, in ifto qui occidit Julium-, tamen non fuit
perfeétè virtuofus : 8c fie excmplum de Julio non
militât, nec illud exernplum Tullii débet trahi ad
confcquentiam. Et ita diceret de multis exemplis
in VeteriTeftamento, quænondebent applicariad
Legem Evangelicam, quæ eft perfe&a. L e x autem
antiqua non cil: totaliter perfeéta, ut tradat fan-
dus Thomas, in materia de L e g e . Et fie non de-
bemus imitari, vel accipere aliquas Leges imper-
feda s, nifi in quantum confonant Legi Evangel ii:
8c fie patet quod npn licet occidere, nifi Commu-
nitati, vel illiquivicem ejus gerit: 8f etiam Com-
munitati :non licet, fi alias poteft fàtisfieri fine morte.
Et fie patet quod ilia prima Aflèrtio cedulæ B fua.
eft erronea, five fit ex didis Magiftri Joannis Parvi, '
five alterius.
Quantum ad fccundum pundum : an per men-
daCia 8c fraudesi dicit quod fandus Thomas, ut
apparet fibi, Secunda Se cu n d o , ponitquodmenda-
cium non benè poteft fieri. E t in materia de pru-
dentia fie : ficut ex falfis benè fequitur verum > ita
etiam ex aliquibus agibilibus illicitis benè elicitur,
8c fit finaliter unum licitum.
Ad aliud pundum, de juramento, videtur fibi
quod ifta Aflèrtio fit periculofà , in quantum dat
occafionem perjuriis. Sed de fe, benè intelligendo,
fibi videtur reda: nam, ut videtur fibi, dicunt Do-
dores quôd juramentum non debet elle detrimen-
tum boni, necimpedimentum majoris boni. Jurare
non loqui vicino meo, tali die, an fit licitum* dicit
quôd non, fi vertatur in præjudicium, feu de-
trimentum animæ ejus, fi fecum non loquar. Ita
in meliori bono, dat exemplum de Pâtre efurienti,
208
fuiflet propofitus totusj putä fididum fuiflet quod
ilia; Propofitiones fuiflent elicitx ex didis Magiftri
Joannis Parvi, quis intellexiflet 8c cepiflet ? Certe
nullus, magni ponderis fuiflet cuilibet, 8c fic op-
portuiflet totam matcriam prx pondere dimittere.
Hoc dicit quia credit hoc fa&um efle bona fide, 8c
credit quod folum quxritur de Majore, 8c non de
aliis , 8c fi fieret ad fincm decipiendi, male fieret,
quod non credit. E t quoniam dicitur: tangitMa-
giftrum JoannemParvi, 8c Dominum Ducem Burgundix,
dicendum eft quod etiam tangitur hie honor
F id ei: provideatur ergo honori Fidei , 8cquod
nullus lxdatur. E t in rei veritate, non videt, dicit,
aliquam lxfionem alicujus , vel diffamationem ex
confilio ; tamen in errore, populi videt lxfionem.
P ro v id eamr, Glofla, fu tu r is p e ricu lis & animabus no*
flr is . E t quoniam dicitur : V b i eft accufiator nullus
eft t eft is -j dicit, vidit aliquando feriptum quod fa~
nta habetur loco accufiatoris. E t dicit L e x quod ubi
d e F id e bona a g itu r , d e apicibus J u r i s non eft difpu-
tandum ; d e qua enim bona F id e ageretur, inquit,
n if i de F id e Catholica ageretur. E t Guillelmus Pa-
rifienfis ait, u tdicit, quod In F o r o confidents idem
eft accufians, accufiator dr teftis. Ita eft deliberatio
Venerabilis 8c circumfpe&us vir, Magifter Petrus
Flore, Licçntiatus , quo ad modum proceden-
d i, dicit quôd, cum°Dei confilio concordando in
illo in quo major pars concordat, ideô omnis, nul-
lo contradicente, quôd vifitentur quaterni Magiftri
Joannis Parvi per probos 8c folemnes viros, quod
difcretioni Dominorum Judicum relinquit, qui di-
ligentiflimè videant omnia ibi contenta , 8c fidei i-
ter référant Concilio : 8c fuppofito quod ibi repe-
riantur errores , quôd debcatis ornnino defiftere a
perfecutione 8c extirpatione eorum, nunquam di-
cerem : quia curandum' vobis eflet ne incitaretis
poenas contentas in nouvella Conftitutione : JlLulto-
rum querelg. Debetis etiam procedere, fed quo-
modô ? Cèrtè fervato ordine Curiæ fanôtæ Inquifitio-
nis? Qualis autem fit ordo dicam. Oportetprimo
quôd præfeindatis prxeminentiflîmum Ducein Bur-
gundiæ à fado Magiftri Joannis Parvi, propter cau-
fas allcgatas, quod difficilè mihi, 8c multis vide-
8c illuftri, egentibus 4- , cui debet dare panem ? Di- G tur. Confiât 5 quia a principiô veftri proceflus
cit quod Patri, quia feclufo juramento peccaret,8c
fic juramentum obligaret ad peccaret * , 8c fic juramentum
non debet efle impedimentum melioris boni.
Dicit tamen loquens quod indiget limitatione,
quia licet juramentum non fit obligatorium , ve-
rumtamen L e x vult quod juramentum obfervetur,
8c obligat jurantem ad non recedendum a juramento
, propter bonum Communitatis, 8c Reipubli-
c x , ne de facili fimplices moverentur ad recedendum
a juramento. E t fic patet refponfio ad pri-
mum pundtum cedulx : an fcilicet conclufiones
fint erronex.
Quantum ad fecundum pundum cedulx j an
fintcondemnandx. Arguebat hie Elemofynarius
Domini Ducis Burgundix , dicendo quod hie fit
unus lyllogifmus fophifticus, quia una pars propo-
nitur primo,poftea alia*, 8cficdevenerunt adconfuit
intentionis veftrx 8c omnium, non agere contra
qualemcumque perfonam, fed prxeipue contra
errores in fe. Et tamen per ventilationem &aper-
tionem hujufmodi procefl'us, devenimus ad vifita-
tionem quaternorum Magiftri Joannis P a rv i: 8c fi
ibi reperiantur errores, ad eorumcondemnationem
procedendum e ft, qualiterGlof.
Prxfcindemusfa&um tanti Principis, qui, utfa-
ma refert, advocavit Magiftrum Joannem Parvi, tan-
quam inftrumentumftium 8c Advocatum. Dicopro
modulo meo modico, medium pads 8c concordix
volendo, quanquam mihi, ut dixi, difficile videa-
tur, in quantum tangit Magiftrum Joannem Parvi,
quod fuppofito quod quaterni contineant errores,
quod citandus eft, 8c evocandus ad Curiam veftram,
vel in fe, vel in fuo interpretatur j videt quod debetis
vocare bxredes 8c 111 LUI ^UUIU, aim j --- _ ----- _ _ d. etentoi reVs bov no.r u-m Ma^giclufionem,
quam -non intendebat in principio 5 & ^ ftri Joannis Parvi : 8c nihilommus tarn ipfos, quam
' ~ " " "■ omnes alios ipfum defendere 8c aecufare volentes;
8c ipfis comparentibus dare audientiam, ut Juris eft:
8c fi non poflmt eum tunc excufare 5 antequampro-
cedatis ad Sententiam, debent iteriim prxdidi ci-
tari per Edida publica, fcilicet per très dies Dominicales
, Clero 8c populo ad audiendum di&a congre-
gato j ut veniant, fifua putaverint interefle : ita quod
de prxdida citatione 8c evocatione folemni habeatis
publicum Inftrumentum , vel publica Inftrumenta.
Nunc de Domino Duce Burgundix , ficut
aliqui Domini valdè fblemniter, 8c refblute
dixefic
homines decipiuntur , quia fi totus fyllogifmus
propofitus eflet, non ita dicit deliberans quôd opti-
mè dicit : quôd fi lyllogifmus fit ad decidendum,
male fit, faltem in agibilibus ; tamen ipfe^jecipit
fyllogifmum alio modo fieri quàm manu dücit : fic
pofito quôd aliquis fit novus in Logica, fi propo-
natur fibi fÿllogifmus quem non intelligeret, 8c primo
proponitur fibi Major , poft Minor, 8c poft
Confequens, 8c fic patet pollaliam, 8c bene,ut meliiis
intelligat. Sic in propofito, quia fi totus fÿllogifmus
4 Locus corruptus. * fWpeccatum.
209 Super Coede T)ucis Æretianenfiis.
dixerunt: Eftoquôdin iftis quaternis reperiatur error,
ipfe habendus eft, 8c reputandus fine culpa *
quia ilia materia non eft formaliter 8c exprefle de
Articulis quos quis credere explicité tenetur, quia
laïeuseft : quia, ut dicit Alexander de Halis: ille
qui dicit falfum de ignorantiade Articulis,autContra
Articulos quos non tenetur feire explicite } fi
2 1 0
mit: nam Princeps amandus 8c diligeiidus eft} ty-4
rahnus plerumque interficiendus. E t habet in ferip-
tis verba Joannis in Policraticon. Et non vidit quid
fit corpus Reipublicx, nifi illud quod tenet R.em-
publicam in debito ordine, fecundum Leg es: 8c fic
ille qui talem tyrannum occideret, habcrct autori-
tatem ä Legibus j nam ficut in entibus eft ordo, fic
in corpore humano 8c in Republica.
contra illos quos non tenetur feire, non peccat tunc.
Facio Argumentum. Iftos Articulos nobis traditos
Dominus Burgundix non tenetur feire explicité,
G lo f ipfbsopinando non peccat, 8c per confequens,
ipfum in cafu illo infamare de hxrefi, vel fufpeôtio- A non permitterent, qui condemnarentur : 8c quia fibi
Quantum ad modum procedendi, ibi eft major
difficultas, omnibusconfideratisrquia fi eflent tali-
ter lxfiv x Fidei noftrx, videt plures antiquos,qui
ne, eft incurrere pcenas in novella Conftitutione,
M u lto rum q u erela, contentas, 8c poterit profequi
jus fuum contra Epifcopum 8c Inquifitorem j 8c ilta
eft major difficultas. Nonne poterit dicere, Do-
öiffimi v ir i, quod iftx conclufiones emanaverunt
äMagiftris&litteratis virisj 8c nobis feribere : Si
indidtisillis error, per vos deceptus fumj vobis qui
habetis clavem feientix 8c autoritatem Do£toratus,
minirtie credendum era t, ciim per vos Principes
terreni debeant illuminari, confiliari, 8c edoceri in
his qux Fidei funt 8c morum, qu x Fides erat ultra
, ciim unus unum doceat, alius oppofitionem
affirmet, difeutiatis f approbo, 8c non folum appro-
b o , quin imo inquirere volo: 8c ficut Ecclefia ere-ß
dit credo, 8c credere intendo} 8c quando, 8c ubi,
8c determinatio Ecclefix intervenerit circa ifta, vbl
alia, faciam in omnibus in meo Dominio obfervari
inviolabiliter : nec fum de numero nec efle volo
zizaniorum} imo de puriffimo tritico Jefu Chrifti,
utpote de Aula, Genere, Profapia Chriftianiflimo-
rum Regum Francix.
Dico igitur, conclufionej fi pendente vifitatio-
lie quaternorum Magiftri Joannis Parvi, ifta cum
tanto Principe charitate traftarentur, vel per litte-
ras, vel per amicum idoneum j indubie credo quod
ipfe mittet vobis quaternum originalem : per hoc
lervabitur charitas ffaterna , maturitas proceflus,
tolletur omnis fufpitio fiiiiftra , confirmabitur 8c
confolidabitur p a x , Fides exaltabitur, errores de-
ftruentur, 8c tandem concludetur Chriftianiflimi R e gis
noftri, 8c altiflimi, atque prudentiflimi ejus
Confilii Mandatum, atque defiderium, 8c quod nos
non videntur tales} ideô proponit quôd propter in-
convenientia 8c guerras non effet procedendum ad
condemnationem ipfârum. Etideô videtur fibi quôd
fi materia fuiflet dilata ufque ad aliud tempus, 8c
quôd ifta notificarentur Domino Duci Burgundix.
E t dedit deliberationem fuam in feriptis , in forma
qux fequitur.
Reverende Patjfer 8c Domine, & vos Domine In-
quifitor quo ad inth.ta cedulx miflx, dico, prx-
miflis proteftationibus in talibus fieri confiions, qux
etiam prxmiflxfuerunt pluriesper Dominos 8c Ma-
giftros, quibus adhxrere intendo, quandiii vixero
in humanis.
Dico ergo quôd licèt prima Aflcrtio fit falfa 8c
hxretica , ut in cedula continetur : cum hoc flat,
fêcundùm opinionem Doétorum, tyrannum interi-
mere, & hoc maximè quando non eft recurfus ad
Superiorem per quem de ipfo Judicium poffit fieri.
Prima pars patet in reprobatione iftius Aflertio-
nis. Secunda probatur : nihil tamen aflerendo, fed
opiniones probabiles Doftorum folum recitando.
Et primo adduco rationem fanéti T h om x , in
fecundo Libro in feripto , D iftin ttion e vigefima,
quam nullus fblvit, licèt multi credidcrunt folvcre,
8c etiam penitùs evacuare. Dicit enim in fblutione
illius quintx rationis, quôd T u lliu s loquitur in cafiu
quo quis D ominium p e rv io lentiam fiubripit, nolentibus
jfubditis, & etiam ad confientiendum coatlis, & quando
non eft r e cur Jus ad Superiorem, p e r quem d e ipfo ju d i cium
p o jfitfie r i. T u n c , inquit, qui ad deliberation
nempatria tyrannum occidit, laudatur & pr&mium ac~
cipit. E t concordat hoc cum fecunda diftinètione^
proficere valeamus, adjuvante illo qui eft Fidei no- C in corpore ejufdem conclufionis, ubi dicit, quôd,
f trx a&or 8c confummator Jefus Chriftus. Amen.
Venerabilis 8c circumfpeétus vir , Magifter Petrus
Richardi, OrdinisCluniacenfis, regratiatur 8c
proteftatur ut ceteri, 8c venit ad cedulam qux con-
tinet tria. Duo extrinfeca , 8c unum intrinfecum.
Primum extrinfecum : an ortum fit fcandalum ex iftis
Aflèrtionibus > hoc eft fibi ignotum, fed h x c cedula
prxfiipponit etiam quôd fint dogmatifàtæ 8c diftx.
Supponit tertio quôd Domini Judices fint fiiffi-
cienter informati ubi funt dogmatifàtæ , eft eidem
ignotum, 8c ideô videtur fibi quôd informationes
debuiflent efle fa£tx per nos # fufpeôfcos, 8c quôd tales
funt quaterni qui dicuntur Magiftri Joannis Parvi
: qux omnia debuiflent efle leéfca, fecundum quod
Littera Regia jubet : 8c fi fic, credit quôd Magiftri
non fuiflent fiedifeordes.
Q u i s poteft habere dup lic it e r Dominium , f i v e P ra ia -
tionem : aut propter defeSlum p e r fin d , quia indignuii
aut propter d e fed um in modo acquirendi, quia p e r v iolent
iam. 8cc.
Ex primo non impeditur -, quia Prxlatio, five D o minium,
à Deo eft: fed fecundus modus per violeri-
tiam, impedit Dominium, quia fubribit, 8c noit
efficitur verè Dominus : 8c tails propriè tyrannus
eft, 8c de tali intelligit San&us Thomas : Q u i talem
in te r im it, pramium a c c ip it, & laudatur.
Item, ad idem Joan. Polu. 1. L ib r o . Capite fie*
cundo 8c tertio', poftquam pofuit : Q u i tyrannus e ft , qui
v io len tia , dominatione populum premit : ficu t qui L e gibus
r eg it, Prin ceps eft : 8c nulla alia in Theolo-
gia funt, necnon differentiam inter tyrannum 8c
Principem fubdit : Princeps amandus , vencrandui
Venit ad primam, nihil aflerendo, fed recitando D eft: & tollendus tyrannus ,p ra v ita tis imago, plerumque
opinionem Dodtorum, 8c dicit quôd licèt prima fit occidendus.
falfa 8c erronca, cum hoc flat quod licet tyrannum
occidere, maxime quando non eft recurfus ad Superiorem
de tali invafore. Nam dicit Sandtus T h o mas
: Q u a n d o non eft recurfus a d Superiorem , dr
quando quis ufurpat, v e l v u lt ufurpare D ominium a lterius
, qui ipfum occidit, laudatur j & pramium accipit.
E t loquitur de illo qui violenter fubripit Dominium,
8c non eft recurfus ad Superiorem} nam tyrannus
eft, quiviolenta dominatione populum prxt
Locus corruptus * Forfan non.
T om . V . P a r s IJ.
Item , in fine tertii fubdit caufam interfeètionis*
ficdicens: Q u i d D eop o tefta tem accipit, Legibusfier*
v i t ,& ju f t i t id & j u r i s fam u lu s e f t : qui verb earn ufurp
a t , ju r a p r em it & voluntati fiua L eg e s fiubmittit. In
eum ergo armantur qui L eg e s exarmat, & publica po -
teftas f i v i t in eum qui evacuare nititur p u b lic am ma-
num. E t paucis interpofitis, in fine capituli, conclude
: E t quifiquis eum non profiequitur j & fie ipfum,
& totius R eipublica mundane corpus derelinquit.
E x quo videtur fequi, nihil aflerendo, vel prx-*
mittendo, quod ubi non eflet recurfus ad Superior
O rem,