ticas, ut dicit Conclufio prima : & ipfæ funt erro-
neæ, & hæreticæ, ut dicit Conclufio fecunda. E t
quia omnes hærefes funt Judicio Fidei reprobandæ j
fèquitur, quod hæc Conclufio fit vcra.
E t iterùm : quia hæc fiicra Synodus Conftantienfis
damnavit hanc peftiferam do&rinam, feu Conclu-
fionem : Quilibet tyrannus pot eft, & debet licite, &
meritoric occidi per quemcumque &c. Igitur, à fortiori,
hoc fiicrum Concilium debet has novem Af-
fertiones, quæ non pauciores, imo plures, 6cma-„
jores continent errores, judicialiter condemnarc :
quod fi non fecerit, qüod abfit, àmultispateretur
calumniam, quia Error , cut non refiftitur, approba-
tur. Expofitioneenim quadam fadta in loco Seflio-
nis , multi fimplices horribiliter (unt fcandalifati,
diccntes , quod in Generali Concilio Conftantienfi
determinatum fit, per quemdam Epifcopum, quod
licebat cuilibet homini, etiam Sacerdoti, 6c Reli-
giofo, quemcumque tyrannum interficere : multi
tarnen ex eifdem fimplicibus, dixerunt fe, per nullum
modum poflfe credere di&is ejufdem Epifcopi,
& in hoc etiam parati eflent mori.
Hæc ergo * audivi, lecurus hîc feripfi.
N e igitur fcintilla in magnam flammam, & v o -
raginem > 6c parvus rivulus in flumen crefcat magnum
, obviandum eft Aflertionibus prædiétis per
hoc fiicrum Concilium Generale, pro toto pofi-
fe.
Et ne quis autumet, hune elle Libellum famo-
fiim} ecce conteftor Deum verum, juftum Chri-
ftum, 6c hune Crucifixum, corda lerutantem, 6c
renes -, quia non livore rancoris, aut invidiæ, hæc
fcripfèrim, alicui parti applaudens ; fed meram Dei
veritatem zelans : 6c ne Cedutâ vadat in codicem,
cartula quoque brevis in volumen abeat -, ecce bre-
vitatis arnica compendiofitatis j~ calamum prolixiùf-
ve affeélantem coget conquiefcere.
Scripta per me 6cc. manu propria, fubcorre&io-
ne judicii melioris.
* Fidetur addendum quæ. f Forfan legendum compendiofitas
calamum prolixiùsire.
S e p t i m a D e u b e r a t i o ,
S E U
C E D U L A
pro parte Negativa. *
Go êcc. TheologiæProfeflor,refpondeoperinfra
feriptas Conclufiones.
Primo,præmitto illam fiippofitionem, quod error
in Fide, eft error qui fit contra Fidem > quæ Fides
in lacra Scriptura vel exprefle ponitur, vel ex
ea fèquitur.
Conclufio Prima.
Quamvis Lex divin a modificative impuni licentiat
hominem interficiy tarnen pajfim, & indifferenter ho-
minem interficiensf obnoxiuni effe criminis cum decre-
vit.Prima pars primo patet in generali, per illud
Exod. xxi i . 18. Aialeficos nenpatieris vivere.
.Secundo. Patet in fpeciali: aut quia Mandatum
habet à Deo immediate > ut Moyfes, qui interfecit
Ægyptium. Exod. j i , & A ft. v u . Et Phinées
interfecit Zambri. Numeri, xxv. qui habuit Præ-
ceptura à D e o , & à Moyfè mediate. Aut quia habet
authoritatem interficiendi 5 utjoyadas, qui interfecit
Athaliam. Quarto Regum. x i . Aut quia eft
* Legendum Affirmativa. f Forfan legendum tamen....
iû tc rfic ien tcm ,, . . d c crcy it, delendo cùm.
hoftis publicus, 6c diffidatusj ut Ajoth, quiocci-
ditEglon. Judicum. m . Etjoab Abfalon. z. Regum.
C . x i i i . E t Samuel Agag. 1. Reg. xv.
Aut quia fit occulta Dei inlpiratione : ÔC fie Sam-
Ion excufiitur, fecundùm Auguftinum , qui fe interfecit
cum hoftibus. E t, fecundùm Hieronymum,
Jephte revertens de viétoria, propriam filiam occur-
rentem occidit. Judicum. x i .
Secunda pars principalis Conclufionis probatur
l tripliciter.
Primo. Per authoritates Bibliæ.
Secundo. Per fanètos Do6tôres.
Tertio. Per cxempla.
Nam Genefeos ix . 6. Dicitur, Quicumquefu-
derit fanguinem humanum , fundetur fanguis illius.
Item. Genef. iv . 10. dicit Dominus ad Cain oc-
cidcntcm Abel : Quid fecifii ? vox fanguinis fratris
tui clamat ad me de terra. E t fèquitur, x i v . i f .
JEcce ejicis me hodie à facie terra, & À fade tuaab-
feondar, & ero vagus , <&profugus in terra, omnisqui
inveniet me, occidetme. Deus dixit ei: Nequaquam
it a fiet j fed omnis qui occident Cain, punietur feptu-
WÈÊ '
Item. Exod. xx 1. 14. Si quis per indufiriam 8cc.
Matth. XXVI. f z . Omnes qui gladturft acceperint,
gladio peribunt j Igitur 6cc. Patet item per'glofàm,
Exod. X I . Cum minifier Judicis occidit cum, quern
Judex occidi pracepit, homicida non eft : fèd Jiidfpon-
B te faciat, homicida eft , etiamft eum occidat , quem
feiat à Judice, occidi debuijfe. E t habeturiri Canone
x x i i l . q. V. Cùm minifter.
Per exempla patet. Primo de Lamcch, qui occidit
Cain, etiam malum ; tamen inde punitus eft.
Genef. iv. 24. 2 f . Ubi dicitur: Dixitque Lamcch
uxoribus fuis A d a , & Sella: Audite vocem me am,
uxor es Lame ch, aufcultate fermonem meum ; quoniam
occidi virum in vulnus meum , & adolefcentulum in
livoremmeumjèptuplum ultio dabitur de Cain $ de La-
mech verb feptuagies fhpties.
Item. Patet de Simone, ôcLevi, qui occiderunt
Sichimitas, 6c inde malediâionem Patrisincurrerunt.
Genef XXXIV.
Conclufio Secunda.
Error eft in Fide, & moribus, & multiplieder er-
ronea, & Jcandalum eft , afferere quod licitum eft
unicuique fubdito, fine quocumque Mandato 6cc. ut
dicit prima AJfertio.
Ilia Conclufio habet très partes. Pro prima parte
patet : quia eft contra Scripturam fàcram j puta
contra illam Exod. xx. Non occides : & hoc lo-
quendo de occifione hominis infontis, 6c quæ fit
authoritate privata, ôevoluntariè. Igitur 6cc. Con-
fequentiam tenet per fuppofitionem. Si autem quis
diceret, quod fùb tali Præcepto, Non occides, non
includatur tyrannus: contra. Aut hoc eflèt propter
icelcrum gravitatem } aut quia licentiatur à Jure.
Non primum} quia idolatria eftpejoraliis, 6c idolâtra
peccat direâè contra melius bonum , quia
p contra Deum. Igitur 6cc. Confèquentiam tenet,ix .
Ethicorum, ubi dicitur : Quifingit fe amicum, eftpejor
qnam quifacit falfam monetam. iJbi Expofitorcs eli-
ciunt, quod de quanta malitia eft circa melius , de
tantoeftpejor. -
Nota fecundum ; quia nullibi Jus licentiat eum,
imo prohibet j eo quod L e x prohibetomne malum,
6c prædpit omne bonum v. Ethicorum. Sed taliter
occidere, eft malum : quia contra Præceptum D e i,
icilicet : Non occides 6cc.
Item. Ad idem arguitur : Saül fuit magnus tyrannus,
6c tamen David fànâus noluit eum interficere
i fed hodie eft licitum. Conlèquentia tenet, co
v quod
quod Meliores femper oportet nos imitari. ix. Ethicorum.
Et Omnia quaferipta funt, ad noftram doÜri-
nam feripta funt. Rom. XV. 4. Major patet: primo
Regum. Minor, 1. Reg. xxvi. 23. U bi dicitur in per-
fona David j Fradtdit enim Dominus te hodie in ma-
num me am, fed non extendammanummeamin Domi-
quia Chriftus Domini eft. Et XXIV. II.
funt in malum ab adolefcentia fua. Gen. vm. 2 1 . E t,
fecundüm Philofophum, fecundo Topicorum.
Homines , ut inpluribus, funt mali j & in paucioribus,
boni. Et hinc eft quod dicitur, 11. Reihoricorum,
quod Flur a eorum, qua fiunt, funt mala, quiu multa
veniunt in deterius. Scd hzecfunt multa mala, quia
contraordinationem D ei, co quod Quipoteftati re-
meum,
Itcm. Ibidem dicitur:xxv 1.8 .Dixit Abifdiad D a- ^ fiftitrordinationi DeirefifUt. Ad Rom. xm. z . qux tanum
vid j Conclußt Deus hodie inimicum tuum in manus
tuas , nunc ergo perfodiam earn lanced in terra feme
/, & fecundo opus non erit. Et dixit David ad
Abifai. Noninterficies eum: quis enim extendet ma-.
num fuam in Chriftum Domini, & innocens t-
rit'i
Item. Primo Regum. xx i v. f .d .7 . Surrexit D avid
, & praßidit or am chlamidis Saul filenter. Poft
hoc percujft cor Juum David, eo quod abfeidißet or am
chlamidis Saül. Dixitque ad viros fuos : Propitius
fit mihi Dominus, ne faciam hanc rem Domino meo,
Chrifto Domini ■, ut mit tarn manum'meam in eum, quia
Chriftus Dominus eft. 1. Reg. xxvi. 10. I I . Vi-
vit Dominus, quia n f i Dominus percujfent eum, aut
dies ejus venerit, ut moriatur, aut defeendens inpra-
liumperierit,propitius fit mihi Dominus, ut non mittam
manum me am in Chriftum Domini. 1. Reg., xxiv.
8. Et corfregit David viros fuos fermonibus iftis,
& non permifit eis, ut confurgerent in Saül.
Item. Non funt facienda mala , ut eveniant bona.
ut dicit Euftachius , fuper primo Ethicorum. 1 Sed
occidcre hominem, eft de fe malum, in cafu prsefen-
ti. Igitur non debet fieri ad tuendam falutem cor-
poralem Regis fu i, ad confcrvandam Rempubli-
cam.
Pro fecunda parte,probatur Gonclufio.Conträ bonos
mores eft, cum illo incipere bellum, cum quo
quis femper familiaritcr vixerit, 6c familiaritatem
exercuerit. Sed multi tyranni cum certis fubditis
Dominorum fuperiorum familiariter vixerunt, 6c
vivunt, 6c hoc in licitis, 6c honeftis: fed per in-
terfe&ionem eorumdem tyrannorum maximum bellum
committitur, 6c defpeäus. Igitur, ad minus,
talibus fubditis Regis non eft licitum tales tyrannos
occidere.
Pro prima parte Major patet, per Tullium , in
Lib ro , de Amicitia, dicentem: Nihil eft turpius,
quam cum-illo bellum familiariter
men ordinatio D ei, femper eft bona, ut ait Boctius,
in Libro, De hebdomadibus, inhax verba j Deus bo -
nus -eft , ■ 'omnia qua egrediuntur ab eo funt bona. Et
eft contra Philofophum. 11. Rethoricorum. Non enim
meet peccatum Medici , ficut non pbedire Princil
i
Conclufio Tertia.
Erroneum eft dicere, & contra Fidem, quod fenfits
litter alls non fit verus aliquando, & non femper te-
nendus.
Pro probatiqpe prsefoppono, fecundum D od o -
res communiter loquentes de fenfu litterali, quod
Senjus litteralis uniufcujufcumque locutionis, eft ille fen-
fits quem principaliter , dr de direclo ipfe loquens intends.
Unde L y ra, in primo Prologo fua Poftilla,
fitper Bibliam, dicit quod Sen fits litter alis fa era
Scriptura, eft fenfits, qui concluditur ex circumftantia
litter a effe primarius , & principalis intelleclus e-
| P
Tunc probatur fic Conclufio: Senfus litteralis u-
niufcujufcumque locutionis, eft file fenfits, quem
principaliter , 6c de dire&o ipfe loquens intendit:
fed dicere, quod non fenfus litteralis eft verus, 6c
tenendus$ eft idem, quod dicere, quod non femper
eft capienda intentio loquentis. Sed cum Spiri-
tusfan&us eft ille, qui in facra Scriptura loquitur,
juxta illud, 2. Petri 1. 21. Non enim voluntatehu-
mana allot a eft aliquando Prophetia , fed Spiritu fan-
6I0 infpirati locuti funt fantti Dei omnes , aut homines.
Et per confequens, eft idem dicere, quod non
femper eft capienda intentio Spiritus fan&i, cum
ipfe fit via, & veritas, Joan. xiv. 6. E t ob hoc
dicit Scriptura: Non contradicas verbo vent at is ullo
modo. Eccli. iv. 30.
Confirmatur Conclufio per •uto oeuum gerere , cum quo jamutartter R-uuni iuaiui v-.uut.iuuu yci Bnecaatiuunmi .Amuigguufutinniuumni,,
Scd pro fccunda par.te probatur per Phi- ^ dicentem: quod Senfus litteralis femper eft uterus} fie
lofophum. iv. Ethicorum, dicentem j Servile eft,familiarem
defbicere. Sed quis poffet eflè major de-
fpeétus, quam non curare de falute corporali alicu-
jus? eo quod injuria eft fbecies vilipenfionis. u. Ethicorum.
Sed Minor patet ad fenfum.
Item. Contra bonos mores eft , non velle bonum
benefàétori fuo, gratia ipfius. Sed multi ty ranni
funt benefadtores ceterorum fubditorum fuo-
rum Dominorum. Igitur mi’s non eft licitum <a-
lem tyrannum bcnefacicntem eis occidere. Major
patet : CO quod Secundum bonos mores, refamiliari '*,
ei oportet qui benè fecit, v. Ethicorum. Juftum eft D
eigratiam facere. Primo Rethoricorum. E t Qui-
libet paffus beneficium , tenetur diligere fuum benefa-
ftorem. ix. Ethicorum. Sed diligere. eft velle alicui
bonum, gratia ipfius. 11. Rethoricorum. Sed Non
eft bonum alicui velle, fibi mortem properando, qua
eft omnium terribiliffimum. in. Ethicorum. In tantum
, quod Omne animal falutem tueri labor at -,
Cy mortem, & pernitiem prorsùs évitât. In de Con-
filatione Philofophia, agitur.
Pro tertia parte probatur. Quia per hoedaretur
facilis occafio vaffallis 6c fubditis,ad invadendum Dominos
eorum, 6c ad machinandum in eorum falutem
corporalem , 6c ad rebellandum eifdem. Patet
: eo quod Senfus, & cogitatio humant cordis ± grona
Tomi V . Pars III.
• Lit us corrupt us, forfan rcfamulari.
quod non eft efficax argumentum, nifi in fenfu litterali
fundatum.
Correlariè fèquitur, quod o&ava AfTertio eft Judicio
Fidei reprobanda 5 quia error in Fide, ut dicit
Conclufio. Igitur confequentia tenet de fe. Patet:
etiam ex quid nominis præfupponitur, 6c non
probatur in omni feientia, ut dicit Philofophus. prim
mo Pofteriorum.
Conclufio Gfuarta.
Quodlibet juramentum , promiffum, pafilum hone-
ftum, vel honefta, fpontc emiffum, velfaftum, ftu e-
miffa , eft fervandum, feufervanda. Patet multiplicités
Primo per illud Exod. xx. 7. Non äffumes Nomen
Dei tui in vanum', Item, per illud Matthæi, v.
33. Audiftis quia dittum eft antiquis : Nonperjura-
bis j reddes autem Dominojur amenta tua-, Item. Per
illudPfalrni, Lxxxviii. 3 f. Qu^procédant de labiis
meis non faciam irrita.
Secundo. Hoc fiiadet L e x naturalis ilia, de qua
loquitur Matth. vii: 12. Omnia quacumquevultis,
ut faciant vobis homines, &vos facite illis. Scd qui-
libet compos rationis exiftens, vellct fibi promifîà fèr-
vari, Igitur 6cc.
O o o 1 Ter