„ bantur fententialiter, licet non eadem forma}
„ imo credo quod fi bene vifitetur dida Propofitio,
„ multapejora reperientur, quam fint ille Propofi-
„ tiones & Affertiones. Unde in uno loco dicitur j
„ Que c" eft la plus propre mort de quoy tyran doit mou-
, , r/r» *lHe l'occire vilainement, par caut elles, aguet-
,, tes&efpiement j quod mihi apparet valdè impium
,, 6t crudele : melius namque eflèt quod occide-
„ retur perjuftitiam, & per illos qui haberent au-'
5, thoritatem.
„ Utrùm autem illæ Aflertiones ibidem reperian-
5, tur fententialiter * remitto ad Dominos Judices,
99 qui benè fciunt difcutere.
,, Secundo dico quöd dato quod nunquam iftas ,3 Aflertiones protulerit, quod Magiftri noftri ho- 3, neftè , videre meo , Judicio non poflùnt fe ex- 33 eu fare, quin habeant refponderc de veritate, vel 33 fallitate hujufmodi Aflèrtionum, & earum repro-
3, batione, cum tempus fufficiens habuit quilibet 3, ad deliberandum fuper hoc j cujus ratio eft, quia
„ Magiftri in Theologia, 6cDodores , fpecialiter 3, liint obligati, ex Officio, ad reddendum omnipof- 3, cendi rationem de ea quæ in eis eft Fide, prout no- ,3 tatur p rim a P e tr i, cap. tertio. E t a d Collojf. iv. y.
, , ubi inquit Paulus , In fapientia ambulate , & fè- 3, quitur , ZJt fe ia tis quomodo oportet unicuiqùe r e- 3, /pondéré , feilicet de ipfa Fide 3 prout eft ma- 3, teria præfèns , quia tangit Præceptum Deçà-
1 l°g>- 3, J, Verum, inquit Ambrofius, in L ibro, De Offi- 33 dis 3 in caufa Del qui tacet 5 peccatum efl non 3, leve.
„ Et ideo Pater Reverende, volens eflè verus
33 obedientiæ filius , dùm mihi loquendi adeft li-
3, bertas, dico quod prima Aflertio polita incedu-
33 la mihi data, eftpernitiola, erronea, totius po-
,3 litiæ fubverfiva , feditionis 6c rebellionis caufati-
„ v a , 6c earn fuftinere, aut dogmatifâre, effet hære-
3, lim fàpcre; 6c motiva meaadhoc, fùntilla quæ
3, continentur in reprobatione didæ Aflèrtionis}
3,, quæ reprobatio videtUr mihi multùm rationabilis :
„ 6c veraciter veritas Fidei, per quam reprobatur
„ hæc Aflertio prima, eft adèo nota cuilibet habenti
„ ufum rationis, quöd nuilus, etiam paganus, de
3, ea débet dubitare , cùm fit unum de principiis
„ Juris naturalis, 6c Præceptum Decalogi, quo
,3 dicitur : Non occides, feilicet, propria author date.
3, Undc Alexander de Halis in fùo 3. inquit, quod
,3 .Ad hoc quod aliquis interficiat aliquem juftè & fe-
3, cundum Legem, req dritur jufta caufa, juflus ordo ^ 3, & juftus animus, prout fuit allegatum per Domi-
3, nos& Magiftros moxpræcedentes. 3, Et Auguftinus, in primo De Civitate, inquit,
quöd His except is quo s jufta Lex generaliter, vel
,, ipfi fans juftitia Deus Jpecialiter occidijubet,, quifi-
„ quis hominem , vel fe ipfum, vel quemlibet ahum 3, occident, homicidii crimen incurrit. E t breviter
,, ad hoc funt omnes Dodores quosvidi: Augufti-
„ nus, Gregorius, Alexander, fandus Thomas, 3, Auguftinus de Anchona, Richardus de Media
,, Villa , Salberienfis, fi bene capiantur dida fua-,
„ 6C' non minus Petrus de Tharentefia , Magifter ;
„ Nicolaus Orefme, quorum dida fufficienier alle-
„ gavitDominus AbbasfandiDionyfii. E t allega-
„ tiones paratusero dare cuilibet petenti 3 6clumde 3, præfenti.
,, Aliæ autem Aflertiones videntur eflè rationabi-
,j liter reprobatæ, 6c fto in earum reprobatione.
,, Tunc venio ad fecundum , feilicet , an hujuf-
„ modi Aflertiones fint taliter condemnandæ. Hîc
,, refpondeo primö, quöd fi reperiatur quöd fèn-
„ tentialiter eas dixerit in fuapropofitione, ficut cre-
„ do, reperietur adhuc pejus: fed dehocrefero me
„ ad Judices, qui*attenta arduitate materiæ, circa
* Forte qui eft fuferftuum.
„ quam fex ultima: Aflertiones lunt introduda: ad
3, reprobationem Pra^cepti Decalogi, St ad ejus ca-
,, lumniationem.
„ Ideö dico quöd ilia: Aflertiones funt condem-
,, nandze cum prima judicialiter, ne aliquod vefti-
,, gium remaneat, per quod appareat fimplicibus
,, Pra’ ceptum illud Decalogi fore calumniandum,
,, aut ratione cujus circa illud habeant dubitare, eo
,3 quod Modicum fermen turn maffam tot am ' cor-
,, rumpit i .ad Corinthios v. 6. E t in hoc,pro prtefenti
,, ftarem.
,, Secundö, dico quöd dato quöd Magifter Jo-
3, annes Parvi didas Propofitiones non dixiflet, quöd
,, adhuc funt condemnandte: cujus didi afligno ali-
,5 quas rationes.
„ Quia evidens nobis eft & notorium, quöd de
3, fado hie Parifiis, 6c alibi in Regno Francia:, pri-
„ ma Aflertio eft pradicata, qua: eft in prasjudicium
3, Decalogi, & de diredo contra Prteceptum ipfum}
,, 6c adhuc illam Aflertionem quidam libenter praöfc-
5, icarent aliqui.
3, Secundum quod ad hoc me movet, eft quo-
,, niam mala quas contigerunt in hoc praefenti Reg-
,, n o , a fex x^nnis citra & ultra, ut videtur mihi,
,, 6c alias vifum fuit, acciderunt oh crudelitatem *
,, talium Aflertionum , 6c fuggeftionem earum in
,3 auribus fimplicium : imö quod plus eft, credo
„ ipfa mala ufque nos continuata fuifle , ob defe-
3, Öftim reprobationis talium Aflertionum, feu potius
,, errorum.
,3 Tertium quod me movet e ft, quandiu hujuf-
3, modi Aflertionibusjdequibus nunc eft quaefitum,
3, adhibebitur fides, nunquam ftabit firma pax in
,, ifto Regno: imö femper erit de facili difpofitio
,, ad feditionem 6c rebellionem contra Superiores
„ quofcumque, 6cviaaperta ad quaecumque facino-
„ ra perpetranda, de direÖlo, Fidei noftra: repug-
3, nantia, & ad furta , homicidia, adulteria, 8c
„ revelationem fecreti Confeffionum, 6c infinita alia.
3, E t his rationibus motus, confiderando ardui-
3, tatem materias, 6c pr^tiofitatem Prxccpti in ca-
„ lumniationem cujus ifta prafticata funt, & non fo-
„ lumverbo} dico quöd funt omnes condemnandas,
,, ad obfervationem pacis, 6c vinculum juftitiie 6c
,3 veritatis.. . .
, 3, Veremtamen, f i mitiüs agere placet , forte
pro nunc fufficeret quöd tres de illis Propofitio-
3, nibus 6c Aflertionibus condemnarentur, feilicet
3, prima, fecunda 6c ultima > 6c quöd alia: non re-
3, pugnant veritatibus quas, de neceflitate falutis,
„ oportet feire quemlibet adultum, habentem ctiam
,, optimum judicium rationis , prout faciliter de-
3, clarari poflet,6cfuit tradita per ipfum, die Jo-
3, vis, vigefima prima Menfis Decembris.
Venerabilis & circumfpeöus vir Magifter Joannes
Nathite, regratiatur, & proteftatur, ut fu-
praaliij 6cjdicit quöd noviter venit,' 6c' niiratur de
multis qui adducunt ad iftam materia^ Fidei exem-
pla extranea: 6c dedit deliberationem fuarn in feripr
tis, qu^ fuit le&a 6c piiblicata per Vicarium. E t
dicit quöd ilia qute fuerarit allegata de ihre noöiur-
>no,6c aliis homicidiisqua: ifti committurit, magis fc
habent defenfive quam aftive ; Sc allegavit Jus: Vim
vi repellere licet.
3, Reverende in Chrifto Pater, 6cv^os Dominc
3, Inquifitor.
„ Prasfuppono primö, proteftatiories ■ lauda-
„ biles alias per Magiftröfc meos prte’öfederites fadlas;
„ Supponofecundo, quöd AfleriBnes in cedulis
3, tranfmiflis pofitä: j'püblice, formalm-j vel vi.rtimli-
3, ter in ifta.Diocefi j jta quod ex ipfisötfiiftreft feäri-
33' dalum 3 ex quo Domin&tiönes vMr&:HÖHäflcrunt.
■ „ Tertiö , fupporiö quöd mihi^Ön' Öft cufan1
„ dum cujus fint Propofitiones j, -v^l'qaisprotulerit
* Forti ersdulitatem. .11 .'v.'l .V ,w T eas,
eas an Magifter Joannes P a ir i, vel aliusChri- ’
” ftianuss quia videretur tendere ad acceptionem
” perfonarum, vel ad favorem vel odium , quod
I materia Fidei non eft licitum: propter quod Pei
tro refpondmti Salvatori: 7 » es Chrijhu filimDa
” viyi-, refponfum eft : Beams es Simon Barjona,
, quia taro & fangais See. ■ ■■
„ Quart6 , fuppono quod de Propofitiombus
„ male fonantibus, prolatis five in Seholis, five in
tabile fit, ut dicit, quin fic vix, vel nunquam feperitur
aliquis qui fit omninö R e k , quin inaliquo tyrannifet.
Ifta Aflertio miferrima, quanitcbatur tuerihoml-
ddium perpetratum in uno Domino, quem propter
aliquas conditiones vocabat tyrarinum , nifi 6c
obvietur, non folum in ifto Regno, fed per totüm Or-
bem, ifta Aflertio dat viam occidendi Dominos, fi in
aliquö tyrannifent,' ficut dicit iEgidus de Roma j 6c
dicit quöd dominantes aliquid participant de cautelis
Sermonibus publicis, hæreticis , authoritatem A Regiis, aliquid de verfutiis tyrannorum ,6c tantö eft
I determinandi*, abfque hoc quod recurratur ad
Curiam Romanami cum h ie, Deo laus, fitma-
5 jor copia Theologorum, 6cDecrctorum, quam
” in Curia Romanaj fitamen pro majon folemm-
| tate, 6c authoritate dererminationis veftrae, poft-
9 quamfoerit feda,mitteretis earn ad-Curiam Ro-
H manam,fortemultumexpediret, quia, ut dicitur,
iffce Propofitiones fuerunt publicata: perOrbcm.
” His prsemiffis, recito primam Aflertionem, quae
eft quafi fundamentum aliarum, 6c fuppono quod
1 intelligitur de occifione voluntaria, non cafuali,
* vel neceflaria: jQuilibet tyrannus debet & potefioc-
5, cidi laudabiliter d quocumque v(iffalio & fubdito^quo-
!, cumque modo, etiam per infidias , & adulationes , non
„ obflante quocumque juramento , vel confosderationefa-
Ela ad ipfum^e expetlando Sententiamjvel Mandamelius
Dominium, quanto plus accedit ad Regnum.
Dico infuper quöd hx c Aflertio eft indudliva ad
violationem juramentorum, ad proditiofies ,6c perju-
ria,6c deceptiones,inobedientiam, imö rebellionem
fiibditorum, 6c fubverfioncm totius Reipublicce.
Ex quo apparet quia necefle fit cito extirpare iftam
falfam doftrinam, quae eft hie indifpofitiva Reipu-
blicas , 6c incitativa lubditorum contra Dominos j
abfque hoc quöd etiam ipfa eft contra Fidem, quam
etiam debemus deffendefe , ufque ad mortem aliquis
Antechrifto refiftet.
Dico confequenter quöd aflerens Aflertionem
pra:didam, fi pertinaciter defendät, eft hxreticus,
6c poll mortem poflet declarari cxcommunicatus,
juxta Dccretum z. c.Quaflione fecunda^ capite9 Sane.
6c modicum ante.
turn cJuftumque judicii. Dico quod ifta Affertio eft g D e alia Aflértione, feilicet de Michaële, fto in repro-
” hæretica, iuxtareprobationescedulæibiinducftasi batione cedulæ mihi tranfiniflæ. Verum etiam cùm
juxta etiam authoritatem beatiAuguftinicommu-
l , niter adduäam, quæallegaturinDccreto, tertia
„ Càufa, Quæftione fexta, in fine. Qui fine aliqua[u-
, blica adminiftratione &c. E t etiam eadem Caufa, &
„ quafi in prindpio Quarftionis, Omnis qui prater il-
,, lumvel authoritatem'ejus qui légitimapoteßate utitur,
„ quia utait Apoftolus.iViw/»« caufagladiumportat...
„ cuiomnis anima fubdîta eflè debet, ad Romanos,
„ decimotertio. 0)»««inquam,quipræterhujufmo-
„ di authoritatem, gladium acceperit, gladio peribit.
„ Alexander de Halis, relpondendo ad unum ar-
„ gumehtum ubi',,fic arguit : Unus omnis fiiciens
„ fecundum Legem, fecit contra hoc Præceptum,
,, Non occides. Sed demonftrato aliquo malefico dig-
„ no .morte,verum eft quod ifte eft fecundum Legem
„ interficiendus, &quiinterficitillumfecitfecun'-
’ dùmLegem: ipfenegat Hales,&caufamponit, IT H H R | H
quia ad hoc quod quis fit interficiendus, fecundum C lum proper H u g o * , quia videbatur fibi tunc ip-
J- r-rt-.-r.!1_____ *______ a :— ..o dim Mnvfpm nnnHnm ,3 Legem, fufficit folus reams quo dignus fic interfici. nrrpniflèaiirhfirifarem : fient
, Ad hoc autem quöd aliquis interficiat, fecun-
dùm Legem, requiruntur tria: Jufta caufa. Ju-
3, ftus ordo. Juftus animus.
„ Jufta caufa , ut reus meruerit interfici, quia
„ dicitur Exodi,vigefimo tertio, In n o c en tem & ju-
,3 Jlnm non occides.
„ Juftus ordo , ut occidens habeat poteftatem,
& reus conviélus fit de crimine. Et allegat Am-
brofium, fuper illud primæad Corinthios, v. 6
M o d icum fermentum totam maffam corrumpit.
„ Si quis poteftatem non habet qui feitreum e f le f
„ abjicere vel probare non valet, ininiicus eft,
„ 6c Judicis non eft fine excufatione damnare, fi-
„ cut nec Chriftus Judam abjecit.
,, Juftus animus, ut iftud fiatamore juftitiæ, noil
,, libidine vindi&æ, vel appetitu poenæ. 3, Verùm Auguftinus, in Quæftionibus fuper 3, E x o d . 6c allegatur in Decreto : C um m in if t e r ju -
3, d ic is occ idit quem fu d e x ju f f it o c c id i, p rofelfo f i 3, iftud/ponté fa c i t , , homicida e ft , 'f iilium occidit etiam 3, quem f e i t a fu d i c e debuiffè occidi.
Dico ultimo quöd Aflertio ifta eft, vel eflè potefl
occafio multorum homicidiorum, 6c maximè Prin-
cipum 6c nobiliumi quia ut dicebat pridie Nanne-
tenfisj ficut nullus 6c Jure 6c fimpliciter tyrannus,quia
malum fèipfùm deftruit, 6c fi integrum fit, impor-
* Locus corrupt us f Locus corrupt us.
Tomi V . Pars II.
Lucifer fuerit fuperior in naturalibus evincere j fi autem
ex gratia, non potuit nifi tanquam inftrumentunl
Dei. '
De tertia Aflértione de Phinées, cum-reverentia
oppofiutn dicentium , dico quöd fâtis benè à
pofteriori fèquitur ex textu, quod habuit authoritatem
occidenai ipfum zambri, ob rationie quas tangit
Alexander de Halis> vel à divina voluntate quæ eft in
Lege : quia feilicet obediv’t Superiori fùo Moyfi à
divina voluntate, feilicet divina intelligenda per internam
infpirationem: quia in textu approbatur ifta occi-
fio, quia dicitur quöd ex ifto faéto avertit iram Dei à
filiis Ifrael, & Phineesplacavit 6f c . 6c fèquitur: Et re*
putatumeft ei adjuftitiam. Quomodo fuiflèt ad jufti-
tiara reputatum ? N ifi babuiflèt authoritatem j cùm in
fimili, Auguftinus allegatus fæpè, in Libro contra
Fauftum, nolverit exeufare Moyfem àpeccato fofum
Moyfèmnondum accepiflè authoritatem : ficut
nec Petrus ad abfcindendum auriculam: Q u i , ut
dicit ibidem,^oft iftudpeccatum fa llu s eft Paftor E c clefia ,
ficu t M oy fe spoftpereuffionem zÆ g ip t ii, fa llu s eft r eüo r
omnis Synagoga, Si Hugo \ , in ifto Phinées defuiflèt
authoritas, ficut in illis, quare non potuiflèt ifte ficut
ille? E t ideö fto in reprobatione cedulæ.
De quarta Aflértione feilicet de M oyfè, quamvis,
ut tune tangebatur,fuerit una opinio quöd peccavit:ta-
men magis fto in opinione taéla in reprobatione, quöd
habuit authoritatem, fub correétione Dominorum
meorum tadorum, ficut dicit textus, A ftuum fiep-
timo, à Magiftris fæpiùs allegatus : 6c ita fto cum
reprobatione cedulæ, quöd Moyfes feiebat feconfti-
tutum Principem à Deo, ad liberetionem populi
Ifra ël, 6c quöd fibi incumbebat vindicare injurias
Deisfedas ;6c ita ifta Aflèrtio nunquam 4- inducitur ad
confirmationem primæ Aflèrtionis hæreticæ 6c erro-
neæ, eft multùm pernitiofa, ficutpriùstadum eft.
Dejalia Aflértione de Judith : Petrus de Palude
dicit, ficut hîc alias allegatum fu it , quöd Judith
in ifta occifione fuit inftrumentum Dei.
Secundo , communiter poflèt dici contra Aflèr-
tionem, quöd ipfa non eft mentita j féd funt dida
fua capienda ad mifticum fénfum, ficut legitur de
Jacob, qui dicit Ifaac Patri fuoquöd ipfè eratEfau.
Sed fàndus Thomas dicit quöd in quantum mentita
* Fo rti propter hoc ■ƒ• Forti ergo. 4- deeft aliquid, eft