Quantum ad illam 3 dc L it te r a occidit 8cc. dicit
quod fènfiis littcralis non occidit 3 fed quia eft dictum
commune , 8c allegatur contra Judteos, 8c
ideo quia eft modus communis loquendi, 8c poteft
accipi ad bonum fenfum , ipfam non condemna-
l ret.U
ltima, loquitur de juramento, 8c promiflioni-
bus} &c. habet contra fe textum Legis. Le x di-
cit quod contra omnes Dominum defendere licet 3 ^
8c credit conclufioncm efle malam. E t recitavit de
multis contradibus, ficut de emptione Sc venditio-
ne, ubi intervenit juramentum. E t credit ipfam eflè
erroneam , & multo pejus fonat, quam alia quse
erat in prima cedula •, 8c eft erronea lie aflumpta.
E t dicit ultra quod finis non eft forte falus anima-
rum, ut iftae Propofitiones reducantur de errore ad
veritatem: dicit quod ex quo finis ifte intenditur 3
8 cideö nullatenus trahatur ad fadum particulare,
quia etiam non quaeritur. Etideo non refpondet.
Item, hoefpedat ad Forum judicialehumanum,
&nonadfpirituale. E t fi dicatur: tangunt Leges
humanas: bené quidem , ncc ifte finis tangitur ad
concludendum contra perfonas, nec eft verifimile
quod fi ita fuiflèt oftenfum Magiftro Joanni Parvi,
quod fuiflet pertinax. E t ideo expedit reftringere
inimicitias toto poflè , quod non eft tendere ad
fadum particulare, quia hoc eflèt retorquere in -
aggravantem : 8c ideo tacendum eft de particu-
lan fado. Si aliquis diu fteterit, non eft qua^ren-
dum amplius 3 quia non eft periculum in Republi-
ca , 8c non expedit antiqua fada recitare : Sc ideo
ut tendamus ad mediationem, quemadmodum Do-
minus nofter JefusChriftus fuit Mediator inter nos 8c
Deum. E t eft verifimile de reconciliatione. Nun-
quid igitur ifta: funt condemnanda: ? Aliqui dixerunt
quod lie 3 aliqui quod non.
Guillelmus Parifienfis ponit unam virtutem qua:
vocatur tradabilitas, 8c finis non eft falus animarum:
& ideo fi tendaturad condemnationem, argumen-
taretur inimicitia: led prxdicentur erronea:, non
onerando aliquam perlonam, 8c dicendo quod Do-
minus B. non eratTheologicus. E t non ftetur in
unorigore, quia factum eft antiquum 3 8cideocon-
fuleretremitteread Concilium Generale. E t ita lie
deliberat.
Venerabilis 8c circumfpedus vir, Magifter Guillelmus
deBi villa, Auguftinenfis, dicit quod crcde- 1
bat materiam eflè terminatam: 8c ideo cum corre-
dione omnium, proteftatur quod non intendit loqui
in favorem humanum 3 fed in honorem D ei, 8c Uni-
verfitatis Parifienfis.
Quantum adprimamPropofitionem3 dicit quod
fcclulb Mandato Dei tacito 8c expreflo, 8c hominis
tacito & expreflo , erroneum eft dicere, cuiquam
Jicere hominem occidcre, Hoc eft Auguftini: 8c in
Epiftola quam feribit ad Rufinum. E t concludit quod
Q u i f in e legitima autoritate hominem o c c id it, homicida
B
E t dicere, licere alicui tranfgredi Prazceptum, eft
erroneum. Et videtur quod Propofitio non fonat len-
fum epikeiticum, ex quo dicit, quod eft meritorium
8c honorabile. Ccrtum eft quod nullum eft tale, ni-
fi a Deo acceptum : nam Phinecs occidit Zambri,
8c non loquitur ex textu, quod habuit Pracceptum, Ï
faltem expreflum.
IdemdeMoyfe, quinonhabuitautoritatem, nifi
privatam. EtidemdeSamfone, 8c pluribus aliis. Et
ideofiipfeintelligitPropofitionem, ficut eft, dicit
erronea.
Quantum ad lecundam 3 dicit quod Leges pofitae
funt ad pun iendum malos, 8c laudandum bonos: fed
dicere quod liceret adualiter cuilibet , eft erroneum.
Sed hoc licet folum Judicibus adualiter:
habitudinaliter licet cuilibet, fecundüm Leges. Nam
Le x Naturae eft, 8cunum ejus pnncipium, Deo eft
obediendum.
Ergo fi mandet Sorti hominemoccidere, 8c oc-
cidat, obedit : 8c fi liceret Sorti, ita 8c uni àlteri.
E t ita, dicere quod Leges morales adualiter auto-
rifènt, 8cc. eft erroneum, fed habitudinaliter fie.
Quantum ad tertiam *
Quo adprimam3 item, dicit quod non licet fine
autoritate.
Quo ad fecundate veritas eft. Quod fi Judith
oftcndiflètvoluntatem fuam, Olophernes non fuiflet
occifus i 8ctamenprætacuitluamvoluntatem : 8c
ideo Scriptura non negat quin heitis cautelis liceat
uti.
Quo ad quartan^ dicit quod Leges dicunt quod
criminofi debent puniri : nam mors communis e f t ,
nec violenta mors eft femper turpis : putà de Chri-
fto & Stephano, 8c aliis. Nam Leges quæ primæ
Le g i funt contraria:, non funt Leges. E t ideo dicit
quod juftum eft & rationabile, quod tyrannus turpiter
occidatur.
De quinta Aflertionej dicit ut déprima.
E t idem de odava Alfertione 3 ficut præcedens qui
deliberavit : nam per litteram, intelligitur Vetus T e-
ftamentum 3 8c per Ipiritum, Novum Teftamentum,
modo certinemalis \ Antiqui Teftamenti diet oc-
cidere Ipiritum. E t ideo non diet multiim curandum
de condemnatione ipfius.
D e nona Aflertionc , dicit quod non vidit ipfam,
8c laudat præcedentem qui deliberavit. E t ideo f i,
falvâ confcientiâ, poflèt fuperlèdi à materia, eflèt
fuperlèdendum. E t ideo confuleret remittere materiam
ad Concilium Generale.
Venerabilis 8c circumfpedus vir, Magifter Jacobus
de Liphodio magno, Auguftinenfis, proteftatur
ficut ceteri Magiftri proteftatifunt, alias, ut dicit,
deliberavit, & flat in his quæ alias deliberavit. Ve-
rum , quia Propofitiones iftæ videntur differre ab
aliis 3 ideo dicet aliqua , ad ohediendum Mandatis
Domini Epilcopi Parifienfis, 8c Inquifitoris : nam
in fado Fidei non debet eflè favor aliquis.
Quantum ad primam Aflèrtionem 3 dicit ipfam
multipliciter fallàm. Nam dicit : mimique. Igitur
Sacerdotibus 8c aliis. Dicit ultra : Tyr annum machi-
nantem. Nam differentia eft 8c inter machinantem,
^ 8c ilium qui de fado operatur. E t ideo nimis large
-'locutus eft. E t quando dicit: meritorium, & honorabile
, 8cc. Nam contrarium eft verum 3 nam
meritorium 8c laudabile eft tyrannos non occidere3
nam nullum eft meritorium, nifi fit rationi conlb-
num. Modo ratio, eftquædamLex: ideo fi eft honorabile
8c meritorium 3 igitur à Lege divina. Et
fie concludit Propofitionem eflè fecundiim Legem
divinam, quod eftfalfum.
Dicit ultra, quod implicat in lè contradidionem :
namnonocciderealium, eft confiliumChrifti.
Dicit ultra , quod ilia Propofitio, eft geftis 8c
didis Sanètorum contraria. Nam Ptolomæus, dum
ducebatur ad fupplicium , prohibuit occidere ty-
rannum : igitur prohibuit meritorium. E t etiam
dc Petro, qui dixit : Chriftus docuit nos non occidere,
lèd vivificare.
Quod fit contraria, notum eft de pluribus hifto-
D riis, 8c répugnât dodrinæ Sandorum : 8c reputat
earn eflè erroneam in Fide & moribus, 8c merito
judicialitercondemnanda.
De lècunda3 dicit quod dodrina Chriftieft L c x
divina. Modo Legi divinæ répugnât, 8c etiam dodrinæ
Chriftri : nam Le x moralis eft confona Legi
divinæ. Et ideo, ex quo L e x divina non autorilât,
nec moralis, nec naturalis : 8c ideo Propofitio eft
tripliciter fallà. Nam temporibus retroadis,multi
fuerunt tyranni 3 8c tamen non legitur quod aliqui
Hic aliquicl defideratur. -f Lee us corrupts".
3 0 9
qui fandi occidiflent aliquos tyrannos, quod eft mi-
rum, ex quo, ut dicit Propofitio, hoc fuiflet meritorium
8c licitum ac honorabile.
Quantum ad tertiam 3 dicit idem quod de prima:
nam Valerius Maximus tradat iftam materiam, de
fenibus qui petebant venenum : non eis licebat3 fed
oportebat quod peterent a Judicibus. E t ideo ip-
fa aperit viam ad id quod omni Lege eft reproba-
Quantùm ad quartam 3 jam folum eft, 8ceidem
cum prima..
Quantum ad quintam$:> dicit quod eft falfa, &
erronea in Fide 8c moribus , 8c mortifera dodrina,
8c damnabilis : quia culparum defenfiva, juxta illud
Ilaïæ.v. 20. V a v a , qui dicunt malum bonum, & bonum
malum.
De fexta 3 dicit ficut de quinta.
D e lèptima5 ficut déprima.
De odava 3 dicit quod eft periculofii: nam Magifter
Hue. deGandavoquærit, utrùm omnis fenfus
litteralis Scripturæ fit verus3 qui déterminât quod
fie : nam dicere contrarium , tune tota Scriptura
lâcra eflèt dubia : 8c proponens exponit, 8c ideo
deftruit totam Scripturam fiicram, Sc eam reddit fuf-
pedam: 8c quiaratione liceret epikeiare in unovca-
fu , ita in omnibus, quod in Scriptura làcra non licet.
E t dicere contrarium, eflèt deftruere Scripturam
facram. Et ideo dicit que d odava Propofitio
eft falfiflima, erronea in Fide 8c moribus, contra ®
Dodores facros , dodrina peftifera, 8c ideojudi-
cialiter condemnanda.
Quantum ad nonam Aflèrtionem 3 dicit quod alias
locutusfuit de ifta : 8c dicit quod eft peflîma Aflèrtio,
8c peflïmè digefta, peftifera dodrina , ad omnia
perjuria viam habens, Sccontraomnem modum, 8c
perturbativa totius humanitatis : 8c ideo concludit
quod tota Propofitio Magiftri Joannis Parvi eft condemnanda,
tamquam multipliciter fcandalofà in F ide
8c moribus, erronea 8c periculofîflîma 3 ita quod
aprincipio Studii non fuit ita peftifera dodrina 3 8c
ex ifta Propofitione poflènt infinita mala proveni-
3'e. E t recitavit'deOrigene: nam poft ipfum reper-
ta funt ejus Opera 3 & dicit quod Clerici devoti,
8c Heremitæ,8c Monachi fuftinebant dodrinam Ori-
genisj Epilcopi 8c Prælati reprobarunt aliqua dida
ipfius , 8c finaliter extrada fuerunt malè fonantia,
8c finaliter obtinuerunt Prælati 8c Epifcopi, 8c re-
3 1 0
quod intelligendum eft de tyranno , qui f o i D om inium
p e r violentiam fu b r ip u it, nolentibus fitbditis &
cum non eft recur fu s a d Superiorem, p e r quern Ju d ic ium
d e invafore pojjit fie r i : tunc enim qui a d liberationem
p a tr iata lem tyrannum o c c id it, laudatur 5 & pr&nium
accipit. Ex quo videtur quod cuicumque licitum eft
talem occidere.
Item, caput à membrisfinguliseft protegendum
8c defèndendum, anaturalijure3 nec per hoc præ*
ftataudaciam infurgendi contra Dominos 3 fed fo-
A lùm contra taies ufurpatores &fubreptores&tyrart-
nos, ut terreantur vitam tenere abominabilem. E-
tiammalefici, fortilegi non lunt permittendi vivere,
fecundum fàcram Scripturam.
jj^ em , fi Magifter Joannes Parvi locutusfuit cum
proteftatione, non debet condemnari 5 fedilli cul-
pandi funt, qui tempore quo vivebat, debuerunt
eum convenire, 8c non convenerunt 3 fedexpeda-
verunt tempora tanta , in Jæfionem caufie, quam
caufam Fidei vocant : 8c in hoc non fe monftrave-
runt fortes in Fide, neque magnos zelatores, pro-
ut fè profitentur 3 quia jam veritas non poteft e xtorquer!.
E x quo videtur quod conformiter ad facram Scripturam
locutus eft , in deteftationem 8c extirpatio-
nem tyrannorum , atque fortilegorum. E t fiefex
Propofitiones inde fequentes cenfentur eflèveræ.
Odava Propofitio, L it t e r a o cc idit, Jpiritus autem
v iv ifien t. Hoc dicit Apoftolus z . A d Corinthos. ni. 6 .
Videtur quod fenfus artificialis , aut litteratorius,
non adjuvante fpiritu, occidit: quia qui aliter divinam
Scripturam intelligit, quàm Spiritus Sandus
fuggerat, errât. Sic i.a ad Corinthios. Odavo. 1.
S cien tia autem in fla t, Charitas verb adificat. Quia
feientiafineCharitatefacitfuperbire,8c fielitteraex-
potulet * 8c fine fpiritu, facit errare : & fie videtur eflè
vera.
Nona Aflèrtio. E n cas d 'a llia n c e , ou confederation
fa it e s d ’un C h e v a lier d c s 'i l tombe t u p r e -
ju d i c e d c lu y , d e f i n epoufi , on d e f e s enfan i l n'eft
d e rien tenu d e lesgaraer.
Item, dicitur quod fi quis juraverit f e e d e r in
illo juramento tacito intelligitur, & prafupponitur
quod hoc fecit ad conlervationem corporis proprii,
«bonorum: & ita, fi quis infurgat contra corpus,
8c bona, aut fuorum intimorum, ficut eft uxor, 8c
liberi, qui cenlentur efle pars corporis 3 mariti, five
^ erUtï i i0S adver? atem: E t ideö*dicitquódno- C Patrisj apparetquod talis* tenetm fibi providererel
minare Autorem, velnonnominare, non eft magnum
periculum; nam materia(atis divulgata eft,8c
cum nimiadeliberationeprocedendumeft in ifta materia
, falvâ tarnen juftitiâ. E t ita deliberat.
Venerabilis8c circumfpedus vir, Magifter Ma-
thæus Mercerii, proteftatur ut ceteri.
Quantum ad Aflèrtionem 3 dicit quod nefeiret un-
dequaque loqui : fèd apparet fibi quèd inimici civitatis
licite expellcndi funt à fingulis : 8c habet in
feriptis, & tradidit, quam ipfèmet legit.
Sequitur ejus Deliberatio.
I l efi lic ite n un chacun &c. Inimici Patriæ & Comfiftendo
: nec videtur denegare } & lie Propofitio
videtur habere, veritatem : fi Propofitiones etiam
fint erroneæ, & proteftatus fit fe corrigere ; non
eft condemnandus.
Proteftor quod non intendo aliquid dicere adde-
terminandum 3 fed ad avilandum , cum proteftatione
fanioris confilii habendi, 8c meæ informatio-
nis ulterioris.
Venerabilis 8c circumfpedus vir, MagifterHen-
ricus deBra^ella, proteftatur ficut ceteri 3 8c dicit
quod libentius fileret, quàm loqueretur ; 8c loquitur
de prima, 8c de ilia, L it te ra occidit.
Quantum ad illam 3 apparet fibi quod quidam
D od o r dicit, L it te ra occiditanimam. Id eft fènt!.
Si ! “ !^ adlï Cur’ occiduntur, 8c contra D fus litteralis corporalem occidit 8cc. Legit inferipcos
Della moventur. Ergo videtur quod inimicus,
aut inimici capitis, feu Principis (unt invadendi, 8c
licite extirpandi, qui machinantur, ut didum eft.
E t hoc dixit làndus Thomas in ilia quæftione fè-
cundi Sententiarum : Utrùm Chriftiani poteftatibus
fecularibus, 8c præcipuè tyrannis obedire teneantur.
E t cum arguitur , de morte Julii Cæfâris, qui
quafi tyrannus Jura Imperii ufurpaverat, cujus mors
audatur. E t Tullius, Libro De Ojficiis, laudat eos
qm eum interfecerunt. Beatus Thomas in fblutio-
nc illius argumenti exponir didum J u lii, dicens,
Jomi V . Pars. II.
tis quandam authoritatem ad h o c3 8c ideo, prima
ffeie, Propofitio vadit juxta fenfum per ipfum ledum.
De ultima 3 videtur fibi, prima facie, quod eft am-
bigua3 8c prima facie, non videtur condemnanda:
fe tamen refertfaniori parti.
Quantum ad primam Propofitionem 3 Videtuf
quod non poflet luftineri: nam videtur quod homo
fe defendendo, poteft alium occidere: 8c fic videtur
invadenti Remplublicam, de tyranno. E t ab
V a legat
* Locus corruptus.