cM a Concilii Tarißenfis 1 2 3 Z / l C i a H W J- u i e j i c n j t J y
Excufantm iffi qui familiarî confilio Spiritus quod malum divins Lege prohibitum
Sanbti.' *
Excufântür illi qui publica anthoritate.
Primo, movetRex bellum contra tyrannum : in
cafu illo licitum eft cuilibet vaflàllo occidere tyran*
124
liceret ali-
8c allegavit qubd non j poftea arguit
De Juflii D ei, ctiam quis non peccaret.
De familiari confilio Spiritus Sanbti, dicit quod
poteft infpirare caulam confervationis Reifubli^æ : A
& ifto cafu licet vaflàllo occidere tyrannum, 8c al-
legat Vallerium, in tertio capite.
D e quodam puero qui occidit tyrannum.
Item, deCatone, vidente capitainterfebfcorum,
interrogavit Magiftrum fuum : an liceret occidere
tyrannum, quirefpondit, Abflineatquifojfit.
E t licèt non aau -, tamen habitu unus quifque
tenetur diligere Deum.
Sic poflèt prima Propofitio exponi. Siclicet prima
Propofitio cathegorica eft fàlfa j quia tyran-
nus non habetvaflalum.
Et ideo, juxta illud quod petitum eft, expedit
vifitare quaternum fuum, ad fecurè procedendum.
Item additur': Quibnfcumque viis, etiamfer infi-
dins & addationes. Non videtur quod poflèt elici
ex dibtis Magiftri Joannis Parvi, quia ipfemet allegavit
Salberienfem.
Item, de Judith: nonpeccavit, adulando O lo- B
pherni, 8c de Hien* quimentiendo non peccavit}
quia non eft mentitus non peccavit. Habetur au-
thoritas Hieronymi : utilem fimulationem pro tempore
eflè afliimendam.
D e Jehu dat exemplum , 8c dicit qubd licet fi-
mulare, ad fui 8c fûorum falutem : 8c ideo apparet
lîbi qubd Articulus ifte non eflèt condemnandus ,
icilicet ultimus pofitus in cedula tranfmifia.
Quo adMoyfem, qui occidit Ægiptium, fine
Mandato: q u ia Mandatum eft duplex, taciturn 8c
expreflum. Si intelligitur de tacito , non quia ha-
buittaciturn Mandatum, quia conftitutus eratlibe-
raturus populum, 8c dicit qubd loquitur ad colo-
randum dibta.
Ultra de Phinées, dicit qubd Afîèrtio eft falfa 8c
erronea : fed Magifter Joannes Parvi non fecit talem,
fed fine Mandato. E t dicit quod textus non dicit
qubd habuit Mandatum , quia Deus dédit Mancui
facere; -------0— t — . * _
in contrarium de Samfone 8c Abraham : ce prote-
ftatur ut ceteri Magiftri: 8c fecitpoteftationescon-
fuetas. Et quærit primo, an omne peccatum ideo
fit prohibitum.
Secundo, an omne prohibitum Leg e humana 8c
naturali, poflètdifpenfàri.
Quo ad primum , dicit qubd Auguftinus dicit,
qubd duplex L e x eft aliquam capere pro Lege æ-
terna , ficut fuit antequam L e x fuiflèt pofita per
Moyfem. E t adhüc duplex : una quæ fuit impref-
fa mentibus hominum j 8c ifta eft naturalis quæ
fuit impreflà : alia ab extra, ficut fuit ilia quæ fuit
data Moyfi. E t dicit primo qubd omnisdifformi-
tas eft peccatum mortale, 8c ideo peccatum, quia
Lege æterna eft prohibitum.
Probatur : quia omne quod agitur contra Legem
divinam, peccatum eft 8cc.
E t hoc notât Auguftinus contra Fauftum, 8tin
Libro de Baptifmo parvulorum , 8c ideo dicitur
peccatum, quia Deus reprobat : nec alia de caufà
peccata funt,quàm quia per Legem prohibitaj hoc eft
quia à fonte prohibita funt. Ita judicandum de furto,
8cPræcepto, Non occides, & aliis Præceptis.
Prima Conclufo.
Per iè malum, nullâ circumftantiâ additâ, poteft
non eflè malum.
Secunda Conclufio.
Quod prohibitum partiale, putà occidere, ali-
quâ circumftantiâ remota, vel additâ} utputa.cir-
cumftantia, authoritate L eg is , qui non eflèt mini-
fter Legis , vcl authoritatem habens , 8c in cafîi
quo Judex jubet, vel Deus præcipit > in ifto cafii
non eflèt peccatum, imo meritorium, ficut fi Abraham
occidiflèt filium.
TertiaConcluJîo.
Quod prohibitum de fc eft, 8c per fe malum,
Deus non poteft jubere , quia eft fumma bonitas,
datum Moyfi ut occideret êc fufpenderet Principes q & fumma juftitia : 8c ideo Deus non jubet aliquid per
qui delinquerent.
Et Moyfes mandavit Judicibus Ifraël ut interfi-
cerent. E t dicitur intextu, Zelo Deifuccenfus.
E t ideo, vifis omnibus, 8ctraditis heri inferiptis,
non benè poteft fecurè dare modo deliberationem
fuam, ut dicit : fed per modum confilii dicit qubd
bonum eflèt fupercedere de ifta materia, 8c lècurus
eflèt laborare ad corre&ionem Dominorum, 8c ideo
eflèt fupercedendum, de præfenti. Et videtur fibi
expediens qubd detur carta , ut Univerfitas videat
fi fit in forma : 8c ideo fi Articuli traditi tangunt
Joannem Parvi qui deceflît, fi viverct audienduseflèt.
quod homo fieret deterior.
Inde venit ad ccdulam, 8c allegat qubd non mul-
titudini eft credendum, fed fâniori parti.
Et ideo de præfenti nefciret deliberare} nec vi-
dentur fibi de præfenti condemnandæ.
E t forte imponuntur ( ut dicit) Magiftro Joanni
Parvi aliqua , quæ nunquam dixit -, quia mortuus
e ft, 8c non poteft loqui , 8c fe refert faniori
parti.
Venerabilis 8c circumfpeétus v i r , Magifter
Guillelmus Defrael, Decretorum Dobtor, habuit
cedulam, 8c dixit fe ftuduiflè materiæ, 8c prote-
ftatur, ut ceteri j & dicit qubd aliqui, non übi ad-
vertuntad ea quæfita, quæruntur, quia fblùm no-
lunt refpondere ad quæfitum.
Quantum ad primam propofitionem, fi fuerit pul-
lulata , 8c publicata: 8c ideo eflèt recurrere ad
Sedem Apoftolicam. Quia fi inveniatur qubd non
fuerit informa prædibta, non plus fpebtaret ad Do-
minum Epifcopum, quàm ad unum alium : 8c ideo
mittend um eflèt ad Curiam Romanam. E t, ut alibi, j ) ctiam utilitatem >
Secundo, • de illis qui dicunt materiam proponen-
dam 8c difîimulandam , 8c hoc cfle utile i nonvidet
petit tempus deliberandi, 8c quoties vocatus fuerit
comparebit.
Venerabilis 8c circumfpebtus vir, Magifter Petrus
de Dierryo, Magifter in Theologia, dicit hîc
6c délibérât , modo 8c forma quibus fuperiùs in
præfenti proceflu deliberavit -, 8c opinionem fuam
dixit, atque dédit, nihîl ultra adijciendo.
Venerabilis 8c circumfpebtus vir, Magifter Ra-
dulphus Paris , proponit quæftionem, utrùm ali-
Locus corruptus } forte J chu.
E t dicit qubd materia eft divulgata , 8c dicit
qubd reperit multos cafus in Jure,ubi licet occidere
quemquam impunè : üt in capite , Si ferjodiens,
8c , De injidiatoribns fublicis. E t fiint certi cafus
qui funt ténendi in fêrmirtis fuis , 8c non exten-
dendi: fed occidere tyrannum, non eft de illis ca-
fibus ', - maxime quoniam intervenit juramentum,
quia juraraenta licita,; utique fünt fervartda.
Et determinavit illâttt quæftionem 3 quis magis
peccat, occidere juftum Vel injüftum?
E t
Super Cade Due is Aurelianenfis. 12 6
...................................... ,, in Theologia. A fexdecim Annis,veftra ex parte,rc-
,, quifitus, ad perhibendum fidele confilium in fa-
,, <fto Fidei, fuper Propofitionibus 8c Aflertionibus
,, in quadam cedula contentis, mihi tranfmiflä, dico
„ . proteftationibus prasfuppofitis , & falvo melius
„ dicentium confilio, 8c judicio, qubd prima Aflcr-
„ tio, qu« videtur tanquam Maxima & fundamen-
,, turn aliarum , videre meo, eft hseretica, falfa
l2f E t Sanftus Thomas quacrit. An alicui private licet
occidere aliquem ? qui tenet quod non: quia
attribueret fibi potellatem non conceflam. Et
ideo credit qubd primus Articulus in forma
qua ponitur, eft falius, & in Fide erroneus, & pof-
ftt ejus aflertor argui poll mortem. E t licet , de
Jureantiquo, hatreticus non erat excommanicatus,
hodie tamen fic. E t ideo dicit, qubd fi conftet de
iilis per telles, utaliàss poffiint Judices&cerepro-A » erronea in Fide, provocativa iræ coeleftis & di-
ceflüm,8cprocedereadcondemnationemiplbrum.Et » vinæ , & videtur ravere iræ & odio dæmonum
- ’ * . 1 1 t B ftatcum cedula de reprobatioHnib_u_s_ ip_f_a_r_u_m Aaf/lïè«r-*t.i:«o.-
num, 8c paratus dare cedulam,quam poftea non dedit.
Venerabilis 8c circumfpedus vir , Magifter Joannes
de Auftria, regratiatur, 8c proteftatur, ut
ceteri j 8c videtur fibi qubd Propofitiones, 8c maxime
prima, eft erronea 8c fàlfa : etiam * quæratur
an fint condemnandæ, videtur fibi qubd nonopor-
tet condemnare omnes Propofitiones fàlfas -, fed quæ-
rere an fint dogmatifàtæ. Vocetur file qui dixerit ,
8c audiatyr, 8c forfan revocabit. Si mortuus , vi-
deantur quaterni fui, 8c tunc, aut ibi reperietur Propofitio}
informa tunc eft condemnanda, quia falfa
8c erronea : fi non fit informa, non eft condemnanda
, fed ilia unde ilia fequitur. Et ita, videtur fibi qubd
nullus poteft dare confilium cathegoricum, donee
videatur quaternus ipfius Magiftri Joannis Parvi.
E t in illo proceflu cavendum eft, ne fiat divifio
inter nos, quiafimilis caufa deftruxit Univerfitatcm
Pragenfem. E t ideo cavendum de proceflu qubd
fiat bono modo, 8c ifta eft deliberatio fua.
Venerabilis 8c circumfpe&us vir, Magifter Joannes
Geraldi, exhibuit cedulam Magiftri Ægidii de Af-
peromente, quæ fuit lefta perVicarium Inquifito-
ris, cujus tenor fequitur.
„ E go Ægidius de Afperomonte, Magifter in
„ Theologia : A fexdecim Anniscitra,condemna-
,, tioni prædi&arum Aflèrtionum in hac cedula con-
5, tentarum , quæ flint feptem numéro adhærco,
„ 8c confentio} &proteftordeadhærendo, quam-
„ diù vitam duxero in humanis , condemnationi
„ earum, modo 8c forma quibus condemnatæ flint,
„ ut fupra : præfertim condemnationi primæ Pro-
„ pofitionis,quæ Maxima, 8c fundamentum alia-
„ rum ponitur : addendo qubd prædibta Propofi-
„ tio eft hæretica,falfa 8c erronea in Fide} pro-
„ vocativa iræ coeleftis, 8c divinæ} offenfiva cun-
„ blorum mortalium, turbativaque Dominorum} in-
,, dubtiva feditionum, favens odio dæmonum quod
„ habent contra genus humanum} deftru&iva om-
„ niumPolitiarum, 8c dedire&o contra illud Præ-
„ ceptumDecalogi. Non occides } E t fi quis earn,
„ aut in forma, aut æquivalenterpoflierit,autpro-
„ tulerit, & earn pertinaci animo fiiftinuerit, hæ-
„ reticus cenfendus eft, 8c fautor ejus. Etadcon-
,, firmationem prædi&orum , 8c teftimonium co-
,, rum quæ feripta funt in præfenti cedulæ parte,
,, ex altera, præfenti cedulæ fignum meum manua-
„ le , figillum non habens, hîc duxi apponendum.
„ Die vigefima feptima Mentis Decembris. Anno
„ Domini, millefimo quadringentefimo decimo
„ tertio. Sic fignatutn, ita 8c c. de Afferomonte.
Item, fequitur una alia cedula miffa
fro-parte diBi Ægidii de siffero-
monte,Alagiftri in'Theologia. Anno
fradiBo, & die Mercurii vigefima
Decembris, tradit a per eum, cujus
tenor fequitur in hunc modum.
3, J^Everende Pater 8c Domine mi fingulariflime,
„ vofquevenerande Magifter, Domine mi In-
3, quifitor. Ego Ægidius de Afperomonte, Magifter
* Forte etfi.
„ quibus inardefcunt continue adverlus genus hu-
,, manum, facientes effufionem humani fanguinis,
,, appetentes diflentiones 8c bella inter homines} 8c
,, etiam offenfiva omnium mortalium , turbativa
,, Politiarum,8c deftrubfciva Dominiorum, 8c direble
„ contra illud Decalogi Prarceptum, Non occides,Sc
„ confeftim talitcr eft candemnanda.
,, De aliis verb Aflertionibus qua: inducuntur ad
,, probationem dibhe Propofitionis fa l f e } dico
,, etiam qubd funt falfie & condemnand* , modo
,, 8c forma in cedula contentis.
,, Dico ulterius, Reverende Pater, quodquan-
„ tiimParifiis,velinveftra Diocefi accidit, qubd eft
B aliquis Libellus, undecumque venit, aut a quo*
„ cumque feriptus fuerit, qui communis eft 8c pu-
, , blicatus, in quo funt manifefti errores contra
„ Fidem} ftatimvos debetis convocare Concilium
„ Fidei, 8c errores, 8c Libellos illos condemnare. Ad
„ hoc vos debet excitare 8c potiflime movere Do-
„ minus Cancellarius Ecclefije Parifienfis, quemad-
„ modum laudabiliter facit 8c fecit Dominus Can-
„ cellarius prxfens} ipfe enim eft vaflallus vefter,
„ 8c oculus vefter dexter, quo ad hoc, qui debet ha-
,, berc alpe&um, non folum ad.eaquse in Studio dir
„ cuntur} fed etiam ad ea quas in Sermonibus pu-
„ blicis, 8c in Propofitionibus quas fiunt coram Re-
„ ge 8c Dominis, ad adducendum excufationes in
„ peccatis : fic hujufmodi, quia continet errores
„ manifeftos contra Fidem, videre meo, fcritcon-
„ demnandus.
„ Dico ulterius qubd expedientiffimum foret,poft
,, Sentcntiamveftram,8cDominiInquifitoris latam
in ifta Quadragefima futura, convocare, nedum
Concilium Provinciale} fed etiam cum hoc ProILd,
Idlld v* hi *. j A « vincial! .d e tribus ■ Provinciis a d .... videlicet Reccelcftis,
8c divinae} offenfiva cun- L 35 menfi» Senonenfi, 8c Lugdunenfi, 8c Rothoma-
* * ~ „ genfi 8c fere etiam Turonenfi, Bituricenfi, 8c
„ Lugdunenfi} 8c in illo de negotiis Ecclefi« trac-
,, tare, 8c errores prasdi&os lblemniflime , 8c au-
,, thentice condemnare, 8c penitus extirpare.
„ Hsec dico fub correbtione. Sicfignatum.
„ De Afferomonte.
Sequitur deliberatio ATagiftri Nicolai
Cavaiche, tradita die Luna, de-
cima oBava Decembris.
"^Enerabilis 8c circumfpeblus v if , Magifter N icolaus
Cavaiche , facras Theologias Profeflbr,
comparuit coram Dominis Officiali Parifienfi , 8c
Vicario Inquifitoris} 8c eis expofuit qubd in crafti-
na die recefliirus erat de Parifiis, 8c qubd non po-
terat interefle in Concilio F id e i, ad deliberandum
maturius, attenta materia fuper contenta in cedula
fibi tradita 8cc. fupplicans fibi terminum ternum
aflignari, ad deliberandum maturius, attenta materia,
8c attento etiam qubd in viagio fuo oportebit
ipfum cfle per quindecim dies.
Ettunc praedibti Domini Official is,8c Vicarius Inquifitoris,
refponderunt qubd non erant nifi Vicarii, 8c
fuper hoc oporteret loqui cum Dominis Epifcopo 8c
Inquifitore, 8c qubd fuper hoc cum eis loqueretur 8c
fe excufaret. In cafu tamen qubd non reciperetuf