Item* In tali cafu malefaâores , 8c hoftes R e p u blic
« occidere, aut occidi facere, non contrariatur
Præcepto Dccalogi, quo homicidium prohibetur,
pro ut videtur fentire Beatus Auguftinus. Libro primo.
De libéra àrbitrio.
Item. Sequitur contra illud Præceptum. Nonoc-
cides, debet intelligi,ficut intelligitur fecundùm do-
dlrinam Sauâorum ,d e occifione innocentis, aut de
ilia, quæ fit livore propriæ vindibtæ, aut authori- I . ....
tate privataj quia fecundùm hoc, includit in fe for- rationes, & infidias'. & eftlicitumdtfjmular
maliter rationcm injufti mali, 6c indcbiti.: non au-A r,™ n,nlur,tat*m Gtam de fie factendo.
tem occifio, qu« fit authoritate Legum pr«diéta-
rum, de qua loquitur Aflertio, ut patet ex difcurlù
prascedenti. ‘
Items. Quod diétus tyrannus occidit fuum fupre-
mum Dominum,quantum in le eft, machinando pro-
ditoriè in ipfius mortem,odio, 6c cupiditate, mente
& confënfu, cum intentione 6c propofito pertinacibus
fuam damnatam intentionem opéré complendi, 8c
tranfgrcflbr*, quodapprobatMagifter Joannes de
Gcrfonno, 6c commendat, non fine fufpitione vehement,
6c videtur dare licentiam vaflàllis interfi-
ciendifuos Dominos innocentes.
Item. Sequitur, quod tyrannus, de quo calùs loquitur
, per di&a de Gerfono, conformiter lo-
qüendoad Legem Chrifti, eft occidendus; fie arguendo
: Omnes qui gladium acceperunt, Glofa
: Zuihoritate propria , Gladio debent perire.
Tertia Aflertio. -
L i c i t am eft unicaique fu b d ito , honorabile, & mc-
ritorium, occidere , v e l occidi fa c e r e fupra nominatum
tyrannum, proditorem, & infidelem fu o R e g i, & fu -
premo D om in o , p e r e x p lo ra tio n s , & in fid ia s, & eft
propria mors, qua debent mori tyranni infideles , oc-
:id e re f e i lic e t eos v illa n e per optimas caute la s, explo-
" " 'm u la r e , & fa cere
voluntatem fuam J ic faciendo.
Probatur prima pars, fuppofita quidditate horum
terminorum, L i c i t urn, dr meritorium: quialicitum
eft omne illud quod auget bonum publicum, vel
privatum, per modum , per quern Deus vult tale
bonum augeri ■> 6c hoc vocatur licitum politive: 6c
eft licitum aliud j omne quod a malo pr«fervat a£tu,
vel aptitudine, tacite, vel exprelfe aliquod bonum
publicum, vel privatum, per ilium modum , per
quern Deus vult tale bonum a tali modo praelerva-
r i; L a u d abile v e r b , v e l honor abile , eft omne opus
virtuofum, eo quod honor, eft exhibitio reverential,
in teftimonium virtutis, fecundum Auguftinum?, in
Libroi D e qualitate anima: dicentem, quod virtus eft
qu«dam qualitas vitas undique confonans Deo. M e -
.......... .......... # .____________ ritorium verb , eft illud quod eft difpofitum, ut a
uendo : Omnes qui gladium acceperunt, Glo- B Deo acceptetur, ficut funt opera virtutum , Pr«-
ceptorum, 6c Confiliorum. Unde Eccli. (xvi. 1 y .
Om n is mifericordia fa c ie t locum unicaique, fecundum
merit urn peregrinationis fu a mortis, id eft, hujus vitas
mortalis.
Tunc arguitur fic : Subditus interficienstalem
tyrannum, bonum publicum & privatum præfervat
à malo graviflîmo.
Ergo licitum eft fibi. Confequentianota, 6c Af-
fumptum patet per cafum, & per prascedentia.
Item. Talis interficiens conformât voluntatem
liiam voluntati divinas in Scripturis lâcris revelatæ,
&c. Antecedens patet. Deut. xm. S i fr a te r turn,
amicus & uxor , qua in fin u tuo d o rm i t , depravare
vo luerit veritatem , f i t manus tua fu p er illos , & e f-
fu n d e fanguinem eorum. Sic 6c de tyranno , 8tC.
Secundum1 probatur, quod tabs occifio eft opus
virtutis, iàétum conformiter ad voluntatem divi-
nam. Ergo eft honorabile , ÔC meritorium. Con-
Sed tyrannus, de quo loquitur Aflertio, gladium
accepit, propria authoritate, contra fuum Regem, 6c
fuperiorem Dominum, contra quern non poteft habere
authoritatem.
Ergo gladio debet perire.
, Sed publica authoritas officiaria, aut alia prater
iftam, non poteft per cafum, talem tyrannum interfi-
cere..
Ergo vaflallus, authoritate publica per Legem
conceflä, hoc eft authoritate Legum, &c. poteft
ipfum interficere laudabiliter, divinum Judicium in
eum exercendo; quod eft propofitum.
* Lqchs COTJhPtHS.
Secunda Aflertio.
L e g e s , n a turalis, moralis, & d iv in a , authorifant q fequentia nota , 6c Antecedens patet per præce-
Unumquemque fisbditum d e occidendo , v e l o ccidi f a - - dentia.
c ten do diftum tyrannum.
Probatur.
Quicumque inftin&u , five diftamine rationis
naturalis 6c divinas aliquid operatur , authorifatur
Legibus fupra diftis.
Sed quilibet fubditus in cafu prasdi&o occidendo
tyrannum lupra dióhim , vel occidi faciendo,
inftindu diftaminis rationis naturalis & divinas operatur.
Ergo 6cc. Major nota, 6c Minor patet per rationes
prascedentes.
Et confirmatur.
Quicumque zelo fan&ae affe&ionis pro falute
Reipublicas certat, Spiritus Sanótus ilium iecreta
infpiratione in diftis Legibus rcvelata authorifat;
& fpecialiter in cafu prasmiflb, & ubi Judex remc-
dium non poflet adhibere j nec talis habeat occiden- £)
di intentionem, fed folüm Reipublicae, 6c fuiRegis
innocentis liberationem.
Sed fic eft in propofito.
E rg o , 6cc.
Major patet ex tenore cafus: quia etiam Ca'ius
non intendit nifi Regem fuum ä morte iniqua eri-
pere, 6c Rempublicam confer vare, ad quod tene-
batur, de neceflitate falutis.
Probatur fecunda pars Aflertionis : Jura , five
Leges in quodam generali dicunt ; malos fore pu-
niendos , 6c bonos præmiandos : ut qui boni funt
benè præmiantur } qui meliores, melius } 6c qui
optimi, maxime. Sic fuo modo, qui mali luntpu-
niantur; 6c quipejores, pejùs \ 6cquipeflimilunt,
viliflîmè, 6c acerbiflimè debent puniri,
Sed talis tyrannus eft peflimus.
E rg o , & c . Major: quia contra Deum, 6c Ju-
ftitiam , 6c contra DeiPræcepta : N o n occides.
N o n eoncupifces rem p ro x im i tui. Si injufte ÔC inde-
bitènititur occidere uium Regem j hereditates aliénas
rapere -, necare parvulos 6c innocentes ; viduas
fpoliare j virgines rapere -, 6c Ecclefiæ Jura lub-
vertere ; 6c indifferenter Chrifticolas opprimere
univerfos.
Quarta Aflertio.
f u s , ra tio , & aquitas e f t , quod omnis tyrannus oc-
cidatur v illa n è , p e r explorationes, in fid ia s, & eft prop
r ia mors qua debent mori tyranni infidèle s j occiderefei-
lic e t eos v illa n è , hoc e f t , ruftico modo f in e d ijfd en tiis
a liis & folemnitatibus.
Patet Aflertio per præcedentia , excepto quod
oportet probare, quod per. explorationes, 6c infidias
licitum fit occidi ipfum. HP
ro
o quo notandum eft, quod cxplorationes, 6c
infidias, funt quidam modi converfändi cum aliis, fub
velamine fuas intentionis j 6c ifte modus habet duos
principales fines: unum ad majus bonum attingen-
dum j alterum ad majus fugiendum : 6c quodlibet
iftorum habet duos alpeétus } fcilicet licitum , 6c
illicitum.
Excmplum primi. U t fi quis anhelct ad Dominium
fibi debitum attingendum, per modos debitos,
licet celet intentionem fuam cum debita fiótione,
6c filentio veritatis, vel diminutione cujufdam, 6c
non intentione nocendi alicui, fed recuperandirem
fuam, vel confervandi: tales infidias 6cexplorationes
funt licitas cuicumque. Siautem quisanhelave-
rit ad fibi non debitum Dominium, 8c immifcue-
rit feienter mendacia j tales infidias funt illicitas. E x
quo arguitur fic.
Infidias contra tyrannum, ad finem ut Refpubii-
ca , 6c R e x innocens a fervitute , 6c occifione
injufta liberentur, funt mcritorias, 6c laudabi-
les. Ergo funt licit«.
Sic eft in propofito.
E rg o , 8cc. Major patet ex jam diétis j 6c Minor
patet de Ajoth, 6c Jafèl. D e Judith, 6c de Hieu, 6c
Joada 6cc. Ultima verb pars Aflertionis patet per
immediate prascedentia.
Quinta Aflertio.
Ille qui occidit, vel occidi facit fupra nominatum
tyrannum, modispr&di&is, non debet de aliquo reprehen-
d i, & non debet fiolum Rex contentus ejfe, fed debet
habere fafllum acceptable & authorifare, quantum opus,
vel necejfitas effet.
Probatur : quia qui zelo Dei aliquid a g i t , 6c
amore Reipublicas , 6c conformiter divinas voluntati,
ac privato cqnfilio Spiritus Sanéti, non debet
de aliquo reprehendi: fed R e x , qui eftcuftos
ju f t i , debet contentari, 6c habere opus acceptable.
Sed fifc eft in propofito.
E rg o , 6tc. Minor nota eft , 6c Major patet
per prascedentia. •
Sext a ^Aflertio.
Rex debet prämiere & remunerarè ilium qui occid
it, modo qui difllus,. vel 'occidi facit tyrannum fupra
nominatum, in tribus rebus , fcilicet in amore, hono-
ribus, & divitiis j exemplo remunerationumfattarum
fanElo Jldichaeli jirchangelo, pro expulfione Luciferi
a Regno Paradifi$ & nobili homini Rhine es, pro occifione
Duels Zambri.
Probatur: quia quicumque laborat fincera affe-
étione, non intendens aliud quam falutem Regis,
6c Reipublicas, juftitias ordo requirit, utprasmie-
tur.
Sed fic eft de Ca'io, in cafu prasdi&o.
Ergo 8cc. Major nota: quia omnis L e x mandat
beneficia debere recognofci, 6c compenfari > juxta
illud: Laborantem agricolam, 8cc. E t bene certans
coronam recipit. E t bene currens in ftadio bravium
promeretur. E t Minor patet per prascedentia.
Septima *Aflertio.
Rex debet plus amare quamprius, ilium qui occidit,
vel occidi facit tyrannum fupra nominatum, modis fupra
diEHs , dr debet facere pradicari fuam fidem, &
bonam fidelitatem per Regnum fuum , & extra Reg-
numfacere publican, per Litter as, in modum Epiftola,
vel aliter.
Probatur: Quicumque fecit aliquid amore Regis
fui, 6c Reipublicas, conforme divinas voluntati, debet
efle gratum, 6c accept urn R e g i, 6c debet face-
re publicari per Regnum fuum, 6c alibi, ut virtus
in fuo fideli vaflällo laudata crefcat, & fic ceteri
ad confervationem fuas fidelitatis ad fuum Regem,
6c Rempublicam animentur, 6c provocentur.
Sed fic eft de tali occifbre, in cafu prasdi&o.
E rg o , 8cc. Major eft conformis facrae Scriptu-
ras. Nam de Ofya z. Paralip. xxvi. E t idem de
David, i . R e g. xvm.. Quod celebre fedtum nomen
ejus in univerfä terra, propter crebras vibtorias.
De Judith, dcjahel. Similiter verb in geftis Roma-
norum, famantur illi qui pro Rcpublica legitime cer-
taverint.
OBava Aflertio.
# Litt er a occidit , Spiritus autemvivificat. 2. C or.
ill.(5 . Hoc eft dicere, quod femper tenere fenfum litter
alem in Jdcra Scriptura , eft occidere animant
fuam.
Quantum ad iftam Aflcrtionem, 6c cjufdem ex-
pofitionem, arguitur fic: Primb. 1 lie Clericus male
intclligeret, 6c perverfe textum Bibliae, qui pro
iftis erroribus, quibus dicitur , quod Dominus in
nullo tenetur fubditis j 6c quod omnia fubditorum
bona funt Principis j 6c quod poflimt de omnibus
feccrc ad fuam difpofitionem, & voluntatem, in capiendo
totum ad fc hoc quod fubditi habent, fine
alio tituloj vellet vertere Scripturas verba, i . R e g .
VIII. I I . Hoc erit Jus Regis, &c. Ifte fenfus eft
litteralis h ie , 6c alibi: in fpeciali, Deut. xvn. i<5.
Cumque Rex conftitutus fuerit, &c. Totum eft ad
contrarium : 6c ita eft etiam contra omne bonum
judicium rationis naturalis, cui nunquam contrariatur
Jus divinum.
Ergo femper tenere fenfum litteralcm in Scriptura
facra, eft occidere animam fuam.
Probatur confequentia: quia ifte eft fenfus litteralis:
Hoc erit Jus, 6cc. Pofle fecere de omnibus
bonis fubditorum ad fuam difpofitionem, 6c voluntatem,
8cc. E t quod hoc eft Jus Principis.
Hoc antecedens eft Magiftrijoannis Gerfoni, in
fccunda Veritate, 6c prima fui Traftatus, qui inci-
pitj Vivat Rex, & c. In fecunda parte, ubi trabfat
devita civili.
Secundo fic. Ad removendum fundamentum,
in quo prasdibfus error figitur, non fufficit ad in-
telligendum facram Scripturam , quod feiatur fb-
lummodo fignificatio Grammaticalis , 6c vulgaris
verborumj imo requiritur magnum 6c longum ftu«
dium inftrublionum , tarn dibfcas facras Scripturae,
quam aliarum fententiarum Lo g ic« , vel Philofb-
phi« , 6c etiam fanbtorum Doblorum, qui expo-
fuerunt fecram Scripturam per infpirationem divi-
nam , 6c per comparationem unius pafliis ad alterum
> ut exemplificatur de ifta Propofitione: Pu»
teusaltus eft, Joan. iv. 1 1 . Ubi accipitproaltitudi-
ne profunditatem : aliter enim fequerctur, quod
quilibet Grammaticus, qui intclligeret Latinum,
vel qui haberet Bibliam inGallico, ftatimeflet bonus
Theologus, quod non eft verum; imo eftoc-
cafio maxima labendi in h«refim : ficut Julianus
Apoftata, Elvidius, Jovinianus , 6c Turlapin fe-
cerunt. *
Ergo femper tenere fenfum littcralem in Scriptura
läcra, eft occidere animam fuam.
Probatur confequentia: quia fequi femper fignifi-
cationem Grammaticalem, 6c vulgarem verborum,
eft maxima 6c communis labendi in h«refim occa-
fio, ficut lapfi per hoc fuerunt h«retici nominati,
prout dicit Gerfon.
Ergo femper fequendo fenfum litteralcm, 6cc.
Tenet confequentia,per locum a nominis interpret
tatione, ad interpretatum: Grammaticale enim , div
eitut