723
Item fic : Omnem , qui venit delerc Patriam,
aut vaftarc , cuilibet fubje&o licitum eft occidefe,
etiamfi Pater fuerit, aut filius. De ff. reit.& fumpti.
Fit minime, xxni. quaft. viii. Omni timore. Sed ty-
rannus venit delere Patriam, 6c vaftare, düm venit
interficcre Regem, 6c Regnum fibi ufurpare v i,
quod minime fine vaftatione Patrise , 6 c perturba-
tione poteft contingere: ergo automate Legis, cuilibet
fubjcöto licitum eft tyrannum occidere.
Item fic : Quod tyrannus civitates defolatur, 6 c .
facra depredatur, ut dicitPhilofophusj quarto, ma-
jus Rcipublic« nocumentum eft: ergo 6 c magis licitum
eft, 6 c neceflarium punire, quam quod latro
publicus itinera firequentata infidiis aggreflionis ob-
fidet. Sed latronem publicum, authoritate Legis, cuilibet
fubje&o licitum eft occidere. C . Quando licet
unicuique fine Judi. vindi. fe 1. 1 . 6c 11. xx x. q. in.
Fortitude. E t c. q.v. Cum homo. E t ergo ejufdem
Legis authoritate cuilibet fubje&ö licitum eft tyrannum
occidere, fecundum hanc Maximam: Sed id
quod minus ineffe videtur, inefl, & id quod magis.
Item fic : Quilibet qui eft idoneus, & rationc,
6c poteftate. Prov.xxiv. 1 1 . dicitur imperative}
Erue eos, quiducuntur ad mortem, fubauditur inju-
fte , & qui trahuntur ad interitum liber are ne ceffes.
E t Ambrofius, in primoLibro, DeOffciis, cirGa
medium } Qui enim, ait, non repellit d focio inju-
riam, f i potefi, tarn eft in vitio , quam Ule qui fa- 3
cit. Et tranfumitur, xxm. quafi. in. Non in infe-
rend a. Sed tyrannus fi non occiditur,ducit Regem
injufte ad mortem: ideö indubie,fi poteft,cuilibet
fubje&o, authoritate Legis divin«, licitum eft tyrannum
occidere.
Item: Quilibet fubje&us teneturtyrannum* in-
terfeöione Regis impedire. C . de his qui ut indig.
heredita auff. L . Ultra, XXIII. quaft.v. de forma, &
ex. de Jure C. Ergo Epifcopus. Sed illud nulli
fubje&o eft poffibile, nifi tyrannum occidct. E t ergo
, authoritate L e g is , aio, non tantüm licitum}
fed etiam debitum eft cuilibet fubjeäo , tyraimum
>occidere,dum fine eo non poteft Pr«teptum adim-
plcre.
Item fic : Fidelitas enim fubjeöi ad Dominum}
dum in hoc confiftit, quod vitam Domini deffen-
dat, quilibet fubjeötus habens opportunitatem occidere,
6c non occidit tyrannum, per cujus dumtaxat
mortem poteft Regem ä morte liberare, facit contra
fuam fidelitatem : fed illud generaliter omnis C
L e x damnat naturalis, in ratione immediate pr«ce-
dente allegata divina. Cap. 11.6c fecundum Hierony-
mum, Eccle. v. 3. qui ibidem exponens illud: Quod-
cumque voveris redde } dicit, quod pracipitur Chri-
ftiano, ut Fidem opere compleat, & non fit fimilis po-
pulo Jud&orum, qui fpondentes : omnia quacumque
Dominus pracepit , faciemus , adoraverunt idol a } 1
E t ergo qualibet Leg e datur cuilibet fubje&o li-
centia tyrannum occidere : 6c peccat graviter quilibet
fubjeötus, habens oportunitatem occidere, 6c
non occidit tyrannum.
Item f ic : Secundum Ifidorum} De Summo ho-
no. Lib. in. Cap. LX- Ipfe dicitur facere qui permit-
tit. Dum, inquit, homines, Deopermittente, malum
quod concupifcunt perficiunt, ipfe dtcitur facere
qui permittit. Inde eft quod, feribitur per Prophe-
tam : S i erit malum quod Dominus non+facit. Et
724
Argumentum indè patet : quia ex oppofito Confc-
quentis fequitur oppofitum Antecedentis j 6c quia
cuilibet fubje&o licet omne illud, fine quo non poteft
Præceptum complere. Et ergo dùm occifio-
ne ejus tyrannum nullus fubje&us poteft ab inter-
fe&ione Regis impedire} proculdubio, authoritate
Legis, cuilibet fhbje&o licitum eft tyrannum occidere.
Item fic : Auguftinus, fiiper illud Pfal. lxxxi.
E r ip ite pauperem & egenum : H a c autem d itta fu t i t ,
ut fe ir e tu r in eo p'opulo , in quo natus efi , & occifits
Ch r iftu s, nec illo s fu iff e a tanto f e e 1ere immunes, qui
cùm tffent tanta mu ltitu d in is, ut eos f ic u t Evangelium
loquitur , timerent J u d a i , dr p roptered in Chriflum
manum mittere non a u d e rent, pofied conniverunt, etim-
que in terim i d malignis & in v id is Judaorum Prin cipi-
bus perfniferunt.
Sed fubje&i, cùm fint tant# multitudinis, ut eos
timerc tyrannus, 6c proptereà in Regem manum
mittere non auderet, connivent, 6c Regem de ma-
nibus tyranni non libérant.
Et ergo indubiè à morte Regis non ftint immunes
} 6c nullus eorum, qui potens eft de manibus tyranni
Regem cripere. Sed quoniam nullus fùbjeétus
poteft de manibus tyranni,fine ejus occifione,Regem
eripere : 6c ergo authoritate Legis, certo ccrtius eft,
quöd cuilibet fubdito licitum eft tyrannum occidere.
Item fic : Chryfoftomus fuper illud Matth, iv.
V id e retro fathanas , Chriftum referens , fic ait :
I lliu s difiamus exem p le , nofir as quidem injurias^ ab im -
p i i s , f i v e in d i t to , f i v e in fa t t o magnanimiter fu f lin e -
r e } D e i autem injurias n e c ufque ad auditum fu f fe r -
r e , quoniam in propriis injuriis effe quemlibet p a -
tiea tem , laudab ile efi : injurias autem D e i dijjimulare ,
nimis efi impium.
Sed Refpublica quod fit quoddam divinum 1.
E th ico rum : & indè ejus Rex, five Reötor divinus
eft} 6cRegni illius, Deique minifter. R om .xm . 6c
Sap. vi. Proculdubio omnis injuria quam tyrannus
Regi irrogat, Dei injuria eft, 6c facrilegium,
quod quidem fupplicio capitis puniendum eft. ff. ad
L . in pecu S a c r i, Et d e poenis L. a. f r a . ff . locus
XIV. qu4.fi, iv . f f , qui autem. Et C. q u a f i.y u t. qui-
cumque.
Et ergo, authoritate Legis diviriæ, 6c exemplo
Chrifti, cuilibet fubje&o licitum eft, imo debitum,
illico tyrannum occidere.
Item fic: Legiflator qui non poteft omnes fingu-
lorum cafus intueri, proponit Legem, fecundu m ea
quæ ut in pluribus accidunt, referens intentionem
fuam ad utilitatem , ad quam Lex ordinatur. Et
ergo confervatio Legis fecundum verba, quæ quan-
do in cafii emergente eftdamnofa quominus faluti,
non eft obfervanda, 6c fi habeat fubitum periculum,
cui oportcat ftatim occurri, 6c non eft tanta mora,
ut ad Superiorem recurri poffit} quia neceflitas, quæ
non fubditur Legi, difpenfationem habet annexam,
6c ad quemlibet pertinet, ut interpretetur quid fit
utile Reipublicæ, 6c intentioni Legiflatoris, fequens
verba Legis agat.
Sed in cafu propofito, obfervatio hujus Legis, fe-
cundùm verba : N o n o c c id e s j eft damnofa faluti
communi, fubitumque periculum, cui oportet ftatim
occurri, dùm tyrannus , fi non occiditur, in-
terficit Regem, 6c non eft tanta mora ut ad Supedeclaratur
ratione dupliciter. Homo facit aliquid, D riorem} imo non eft Superior ad quem recurri pof-
vel direélè, vel indireftè: dire&è, quando per fe fit. E t ergo in eo , autoritate Legis, fubjeóèo cuilibet
aliquid operatur} indireètè autem, quando nop im- fine SuDeriori inrernrpr. lirirnm pfl- ti/ronnnm
pedit operantem. Nam removens, prohibensdicitur,
movens per accidens. vu. Phyficorum. Sed nulli
fine Superiori interpret, licitum eft tyrannum occidere.
fubjeâo licitum eft, autoritate Legis, Regem interfi-
cerc} ideo quilibet fiibjeófcus tenetur impedire tyrannum
, 6c non permittere quöd Regem intcrficiat.
* Viàttui defiderari ab.'
Sententia eft Do&oris fanfti fiiper n. * difl. ultima.
Qmfi. il. Articulo ficundo. E t dicit quöd „ Quan-
„ do aliquis aliquod Dominium fibi per violentiam
„ fubripit, nolentibus fübditis, vel etiam ad confen-
„fum
* Lteus ctrruftut.
35 faro coaótis, 6c non eft rccurfus ad Superiorem, imo multüm major in corpöre myftico , fi partes
„p e r quem de tali invafore Judicium poflit fieri: funtdivifie, 6c . . . . . perfequantur,ficutDomi-
„ tune enim qui ad liberationem Patri« talemtyran- ni fubditos , 6c fubditi Dominos. Ergo quilibet
„num occidit, laudatur, 6c premium accipit. fubditus debet compefeerealiumfubditum, per mor-
S e q u u n t u r 08 0 R a t io n c s f u n d a t a in
d i& i s Q r f c r ip t i s A d a g t f t r i J o a n n i s
G e r fo n i i C a n c e l la r i i ‘U n iv e r f i t a t i s
P a r iß e n f i s .
p Rimö arguitur fic : Secundum quod per documentum
natura:, omnia membra in uno vero corpore
, exponunt fe pro falute corporis } pariformiter
debet efle in corpore myftico, verorum fubditorum
ad fuos Dominos. Ergo quilibet verus fubditus debet
feexponcre ad deffenfionem, 6c falutem fuiDo,-
mini, five Regis.
Confequentia nota } quia quilibet verus fubditus
eft membrum myfticum: Dominus verö, five R e x,
corporis caput, 6c confequenter membrorum.
T enet Confequentia,ex Antecedence fäciente com-
parationem veri corporis, ad vera membra > in corpore
vero, ad corpus myfticum, quod non eft mon-;
ftruofum, carens capite, atque membris. Antecedens
verö eft prima Veritas Joannis Gerfoni, quam
ponit in fecunda parte Tra&atus fu i, qui incipit :
Vivat Rex,tkc. in quo tra&at dc vita Poljtica, 6c
Civili.
E t tunc ultra arguitur f ic : Quilibet fubditus tenetur
feexponere ad confervandum vitam & falutem fui
Domini, five Regis, quam confervarc non poteft,
nifi interficiendo tyrannum, qui machinatur per cu-
piditatem, fraudem, fortilegium, 6c malum inge-
nium contra falutem corporalem fui Regis, 6c Su-
premi Domini, pro auferendo fibi fuam nobiliflimam
6c altiffimam Dominationem , de quo tyranno Ju-
ftitia non poteft bono modo fieri per Supremum: per
cafum ergo licitum} 6cper confequcns Afiertioprima
vera.
Ulterius,ex difto Antecedente fequitur ex prima
parte, quod talis interficiens talera tyrannum, auto-
rifatur ex Lege naturali, 6c ex Lege politica, 8c
morali, ex fecunda parte Antecedentis} 6c per <
confequens, ex divina L e g e , cum L e g e s , moralis,
6cnaturalis, nullamhabeant authoritatem, nifi ex
ilia.
Secundö principaliter: error eft dicere volentium,
quod nullus Dominus in aliquo tenetur, aut eft obli-
gatus fubditis fuis} quia eft contra Jus divinum, 6c
naturale, 6c «quitatem, 6c contra verum finem Do-
minii: quia ficut fubditi debent fidem, fubfidium,
6c.fervitia fuis Dominis} ita Dominus debet fidem,
prote&ionem , Sc deffenfionem fuis fubditis : quia
una bonitas aliam requirit. Ergo ficut Dominus tenetur
deffendere falutem corporalem fui fubditi, contra
quemlibet fiibditum invadentem injufte} ita quilibet
fubditus, a fortiori, debet deffendere, & tueri falutem
fui Regis, contra quemlibet in falutem fui R egis
confpirantem, feu machinantem.
Confequentiatiota, ex comparatione obligations
fubditi ad Dominum , 6c contra. E t Antecedens
eft in priraa Veritate di&i Magiftri Joannis Gerfo- 1
n i, 6c tunc intra: fed talis fubditus non poteft ali-
ter tueri falutem fui Regis , quam per interfe&io-
nem talis tyranni, in mortem fui Regis taliter mach
inantis : ergo licitum unicuique fubdito, 6cc. 6c
per confequens Afiertio prima vera.
Tertiö fic: Sicut refpe&u corporis, nihil eft cru-
delius , 6c horribilius , quam videre unum corpus
humanum, aut naturale, fe ipfum feindere, aut de-
membrare, per morfuram, aut aliter} fimiliter, ref-
pedu fpiritus, 6c rationis, non minor eft crudelitas,
Tomi. V . Pars.I I I .
luram , aut aliter caput a membris dividere machinantem.
Tenet Confequentia, ex [comparatione corporis
veri, ad corpus myfticum} 6c divifionis membro-
' rum ad invicem , & capitis, quam vitare debent
omnia membra, tanquäm quid crudeliffimum, 6c
quod nihil crudelius in corpore verd"y 6c non eft
minor, imö multum major in corpore myftico.
Antecedens eft praefati Magiftri Joannis Gerfoni
, in fecunda Veritate ejufdem partis praelibati
Tra&atus: 6c tunc ultra > fed fubditus non poteft
compefeere talem tyrannum nifi per interfc&io-
nem} ergo licitum eft unicuique fubdito, quod eft
Afiertio.
Quarto fic : Sicut venenum, aut potio toxica
occidit corpus humanum} fimiliter tyrannus eft venenum
& potio toxica, 6cinfirmitas, qua: ponit ad
mortem totamvitampoliticam, 6cRegalem,quam
miniftrat tyrannus, tres habens conditiones fub his
verfibus:
P a u c a f e i a n t , d e f e d i f f id a n t , f i n t & ege'ni,
S i c r e g e fu b je t to s , d i r e ty r a n n e , tu o s .
Unde melius eft efle fine Principe, quam fub tali
tyranno. Ergo quilibet fubditus compefeere pof-
fet talem tyrannum, tyrannidis toxicum miniftran-
tem.
Confequentia notä : nam ficut quodlibet mem-
brum naturale tenetur vitare toxicum fui corporis,
6c membrum compefeere illud miniftrans} ita in
corpore myftico. Antecedens eft Magiftri Joannis
Gerfoni, in tertia Veritate fecundae partis pr«-
nominati Tradatus. Tunc ultra : fed fubditus
non poteft ex cafu aliter compefeere, nec poteft
ajiter compefei talis tyrannus, quam per in-
terfe&ionem, per membrum illud fiendam , &
fubditum. Ergo licitum eft, 8cc. quod eft Afiertio.
*
Quintö fic: Si caput, aut aliquod membrum in
civitate,veniretadtale inconveniens, vel vellet re-
cipere , aut introduccre venenum mortale tyrannidis
} . quodlibet membrum in feipfo confideratum,
de toto pofle fuo deberet obviare per bona media,
6c talia, quod inde pejus non fequatur, inter qua:
media, fola feditio videtur fecludenda , 6c nulla
qu« poflunt adhiberi fine feditione. Ergo quilibet
fubditus, in fe ipfo confideratus, de totopof-
fe fuo debet obviare tali tyranno per bona media,
6c alia , quod inde pejus non fequatur , fola
feditione feclufa , 6c per media qua: fine feditione
poflunt adhiberi. Ergo per interfeötioncm
no&urnam , 6c occultam , 6c non feditiofem talis
tyranni, tyrannidem inRepublica, 6c corpore myftico
introduccre machinantis. Ergo licitum eft,
6cc.
Tunc ultra. Quilibet fubditus poteft interficere
quemlibet tyrannum,introducere volentem venenum
tyrannidis : aut intelligitur de tyranno univerfaliter
captp , 6c per confequens pro illo , qui eft Dominus
naturalis , quod poffit interfici per quemlibet
fubditum fuum} aut de tyranno hoftili. Si pri-
mum , approbatur Propofitio nuper in hoc facro
Concilio condemnata , Quilibet tyrannus ^ 6cc. Si
fecundum, fequitur Afiertio : Licitum efi unicuique
, 6cc. Antecedens primorum, unde confequentia:
funt deduöt«, eft Magiftri Joannis Gerfoni, in
tertia .Veritate fecund« partis Tra&atüs pr«titu-
lati.
Z z z Sexto