D e c i m a S e x t a D e l i b e r a t i o ,
S E D
c E D U L A t
Partis Affirmative.
REvcrcndifümi, VenerabilefquePatrcs, Judi-
cqs in caufis 'Fidei, per (Sacrum hoc Generale
Concilium DeputatiiDe novem AÏIercionibus nuper
per Reverendiffimas .Paternitates, »tqtje per Sacra;
Theologie Magiftrospr^fentatis, inter quos ego
minimus, Sc indignusj confidential meie, prout non
folüm ex profeflione mea, fed etiam juramento co-
jam vobis corporaliter prxftito , efßcaciter obligor,
fatisfäcere eupiens ,pauca, quia intelligentibus lo-
quor, pnefentibus infcrere volui , pel' modum in-
feriüs annotatum.
Et quia,refpondendo ad iftas Aflertiones,refpice-
re non habemus ad ta&um aliquod particulare3 led
folum ad ipfas Aflertiones in fe nudè, Sc abfolute «
eonfideratas, fecundüm modificationes, Sc quali- D
ficationes tyranni in ipfis inclufas ; ideö, pro ref-
penfione ad illam materiam , pono illam CJonclufio-
nem.
A(Tertio prima, in ordineillarumnovem Afler-
tionum, nedüm fimpliciter eit falfa , fed etiam in
noltra Fide Catholica, erronea omuimodè, Sc refu-
tanda. Et quia forte aliquibüs non fufficit dicere
quöd ita fit, nifi hoc etiam rationibus, Sc authori-
tatibus oftendatur: declaro primam partem illius
Conclufionis * , attends terminisdi£heAfiertionis;
& generali, ac uni verfall modo loquendi; quiadi-
citur: Licitum efi unicuihuefubdito quemlibet tyrannum
See. Èx quorum priom fequitur, quöd quilibet
fubditustalis Regis, huWmodi tyrannum interfi-
cerelicite polfit. Ergo Sec. Epifcopi,aliique Clerici
inSacris Ordinibuscpnfti\uti; item, 8t fimplici-
ter ignorantes tales, aut talen\ eile tyrannum.
Item fequitur , quod in talieafu filius, Patrem;
Monachus, Abbatem >Sc fervus, Dominum 3 imö Sc
quis, feipfum licke interficere poffit*, cum quilibet C
illorum polfit elfe talis tyraftnus : fimiliter St quis,
fcire potell feipfum talem efle. Sed iltis quid ab-
furdius •, quid denique leditiofius , infelicius, &
confulibilius poterit inveniri ?
Item. Sequitur, quod cuilibet perfonse private,
tali Regi fubditx y nulla publica authoritate fun-
genti, liceat talem tyrannum occidere: quod ell
contra omnem-rationem,: etiam cum hujufmodi
potellas coa&iva non conveniat licitè, nifi publica
poteftate fungentit Unde Beatus Auguftinus, in
primo, De GivHate, & ponicur inxxm. q. vm.Qui-
cumque percutit. Elicit.- Qui fine aliqxa publicaadmi-
niftratione male fi cum , furem, facrilegum, adult er um,
& perjurum, v e l quemcumque criminoftum interfecerit,
aut trucidavertP, ant m embris debiUtavertt 3 velut homi-
cida ju d ica b itu r . Et ibidem,q. v. c. St nan licet. Dicit
idem Auguftinus , quöd A b hoc Pracepto, Nonoc-
cides, quafdam except ion es div ina facit author i t as. Et-
prima j H isig itu r exccp tis, cjuos v e l L e x yufiageneralite
r , v e l ipfc fom ju f iitia D ens Jpeaaliter-, j ubet-occidi '•
cjuifijut* hominem, v e l fe ip fum , velquemlibet, Occident,
homtctdii crimtne in n e ftitu r , Et modicum ante ait j
e2^ec Samfon aliter excufatrfr^ cjnod feipfitm cum hojhbus
ruina domus opreßit \ nifi quia Spiritus S.anB u s latenter
boo ju j je r a t , qui per ipfum miraoula faciebat. Idem
Bernardus, in L ib r o , D e Pracepm e& DijpwJfitione.
E x fecunda; videlicet, quod liceat interficere
quemlibet tyrannum 8cc. Sequitur, quöd quilibef
talis tyrannus, quantumcumque occultus, licitè à
talibus occidatur.
Item. Qualitercumque talis, per cupiditatem ,
fraudem & c . tyrannifat: quæ manifeftè falfa font f
8c patent confequentiæ \ cùm illæ modificaHones,
per cupiditatem, fraudem, fortilegium, & malum in*
gem um, non dicant manilèftum procelTum ad actum
exteriorem ; fed magis quid de fe occultum,
vel adum interiorem, non tarnen præcisè, vel
folummodö a&um invadentis, ut pater faciliter ex
terminis. Ifta idcircö Aflertio non limitatur ad
tyrannum a&u R egem invadentem i vel ad caufam
inevitabilis neceflitatis, ut dicunt adverfarii} fi-
cut clave patet ex didis 3 & illud valdè adverten-
dum eft in ifta materia. Cum ergo , fccundum
Ambrofium,fuperEpifto]am primam, Ad QorintbSLx.
ponitur.xxm.q.iv. Si quis potefiatem.fudicis non eft,
fine accufatore damn are : quia ipfequadam jufiitia ani-
mata^quanotieftad feSedad alium. vi. Ethicorum,
Ideô non poteft eflè ju d e x , accufator, & teftis.
A fortiori igitur, talis fubditus non poteft efle Judex
, & teftis, & a d o r , & executor -, cum non
fit majoris authoritatis, quàm Judex Ordinarius,
præfertim in cafu Afiertionis.
Item, fecundùmThomam.Secundafecundæ. q.
LXiii. Art. lv. Oc cidere ma/efaSlorem eft lic itum ,in
quantum ordinatur ad falutem totius Communitatjs. Ideo
ad ilium folitm p e r tin e t, cu i committitur cura Com-
munit at is eonfcrvanda, u t fum ‘P rincipes pubticam a u thor
it at cm habentes. ExquoinferturArgumentolep-
timo, quöd illicitum eft 9 quöd homo intendat occidere
hominem, ut feipfum deffendat nifi qui
habet publicam authoritatem &c. Pro quo clare fa-
citAuguftinus,^4<l/>»^//Vo/^«;:8c ponitur xxm.quæft.
y. 'D e occidendis. Sicut ergo membrum putridum
abfcindendum committitur Medico totius corporis
curam gerenti | & ficut virtus corporis huma-
ni regiciva, exponit partem, pro falute totius j fic in
propofito. Idcircö 8cc. non ad quemlibet pertinet
bonum commune procurare, cumjaduraalterius:
quia, ut dicit Sandus Thomas, ibidem, Argumento
ill. tacere illiq u id , ad utilitatem communem, quod nullt
no cet, hoc Hat um eft cuilibet perfona} fe d f t f i t cum
noQumento alte riu s, non licet j n f i fe cun dum ju d ic ium
e ju s , ad quern pertinet exiftimare quod f i t fubflrahen-
dum part thus, pro falu te f u i corporis, Concordat Petrus
de Coringis, in h i . E x qua radice multæ rationes adv
verlariornm claie folvi pofiunt.
E x illis igitur patet, quöd prima parsAflertio-
niseft falfa} quia minus generalis éft, extendens le
ad omnem hujufmodi tyrannum, five fit notoriè
talis, five non j cum tarnen, fecuudùm fandum
Thomam, in fuo, D e rR jg im in e cPrincipum, ad R egem
Cypri, & quàmplures alios -, N o to r ie tyrannus, &
incorrigib ilis, per Superiorem j & intolerabilis fu b d t-
t i s , magis eft fu d ic io D e i refervandtts, quam per p r i-
.vatam authoritatem, v e l fedition em occidendus. E t
fecundüm Alexandrumde H a lis ,in parte. A d interficiendum
j fe cun dura L e g em , requiruntur tria. D r i -
mum eft: ju f ta ca u fa j u t fim c r u e r it reus interfici. Secundum:
ju ß u s c rd o ’j u t occidens habeat p o tefiktem,
CT con v itlus f i t reus de crimine. Te r tium ; ju f iu s am-
ymus j u t fc ilic e t fia t folo amore ju f ii t ia , non libidine
v in d t& a , v e l appetitu poena.
Male ergo dicitur, quöd hoc licitum fit, fecun-
dùrn Leges, naturalem, moralem, & divinam.
N ee.relevât illud, per quod adverfarii didam
partem aflerenrem colorare nituntur, dicences : Eos,
q u i z.elo fanEla ajfeElionis, pro falu te Reipublica, cert a n t ,
Spiritus SartSlus y fecreta infpiratione authorifiit. Quin fi
hoc upiverfaliter intelligunt ; non eft verum : alias,
Sandorum Martyrum occifores , arbitrantes fe in
addendum effe falfdm, hoc
hoc obfequium p raft are D eo , .eodem modo poflent
excufari. Si autem hoc intélligunt fpecialiter, in
cafu noftroj hoc tenentur oftendere, & probare:
ficut illi , qui dicunt, fe à Deo milfos ad prædi-
candum , quibus non creditur , nifi per miracu-
la, vel per Scripturam Sacram hoc probent, ut
patet in Capitulo, Cum e xinjunc lo . D e haretir1-
nantur a d eum , & eis ajßntimus , propter divinam
veritatem. Ecce propofitum hoc idem expreifiiis
tangit ibidem. Argumento v i . ubi objicit , quöd
Credibilia non fu n t per [Articulos deduce»da , quia omnium
qua pin t in Sacra S cn p iu ra , eft F ides. Sed ilia
non pofiunt reduci ad cerium numerum , propter m u l-
titudincm. Refpondet, quöd A U qua fu n t credibi-
Sit Propofitio. Ex illis patet Confequenter, quöd ^ h a , de quibus eft Fidesy fecundum ft : deahquibu
lecunda pars illius Afiertionis, etiam manifefte eft
falfa , quae dicit, quod N ed um hoc eft licitum , fe d
etiam honorabHe , & meritorium : Sc cum nullum
opus illicitum, Sc iniquum fit tale3 fed magisre-
prchenfibile ■, Sc demeritorium.
Nec obftat quod aliqui objiciunt, de obftetri-
cibus. Exod. I. Quia remunerata: non fuerunt
propter mendacium3 fed pro timoreDei, Scbe-
nevolentia , <Kc quibus procelfit mendacium , ut
dicit Sandus Thbmas. a*. 2n.quaft. 110. Hicc autem
Afiertio dick manifefte , quod talis occifio juf-
ta Sc meritoria fit St laudabilis : nec falvat earn,
quod adjicitur, maxime qttando eft talis potentia te ..
Quia'ilia Aflertio propter hoc adverbium, fecundum
ejus communem acceptionem, pradupponere
videtur veritatem prsemifibrum, (pecificando ca-
fum, in quo maxime prsemifla habent veritatem.
Si tamen alitercaperetur , non relevarety quia
non pr^mittitur , quod non pofiit aliter Jufticia
fieri, per Supretnum : fed, bono modo,See.
Item. Nonobftantepotentiatalis tyranni, Rex**
poteft eum ad judicium evocarej Sc exigentefua
contumacia, fecundum Juris ordinem, contra eum
procedere: Sc tandem, fi malitia ejus eft notoria, •
vel fufficienter probata, fubditos ad occidendum
eum authorifare.
Cum igitur Judex, leu Rex talis, teneatur Juris
ordinem , in quantum poteft , fervare 3 quia
non poteft talem non monitum,non citatum,non
convidum, Sc fubito interficere: ergo nec talis
fubditus, majorem utique non habens authorita-
tem. Non ergo licet cuilibet fic occidere , fine
v e r ó , folum in ordine ad alia ; f i c
quadam proponuntur y ut per fe intenta 3
tit is feien it
& qu>'Mn
a d manifefiationem altorum. Q u ia verb Fid espn
palitcr eft d e h i s , qua vtdenda fperamus in patria f ju x -
ta illu d nApofioli, A d Hcbraos. x i , 1. Fides eft fub-
ftantia See. Ideo per fe ad Fidem pertinent ilia , qua
dire fib ordinant ad v itam aternam; f ic u t , funt tres P er-
fona 3 Omnipotentia D ei
n j In cam at 10 Chrifti j & h:
jufmodi: dr fecnndfgn 1
U diftingunmr A r ticu l.i. Oil.
dam verb proponuntur i
Scriptura y u t credenda, non qif.
f i principqliter intenta j fe d ad pr,pradiflorum
m anifeft,
tionem ,aivina M a je fta fis , v e l Incarnationis C h r i f t i : &
fe cun dum talla non opo/tet A r ticu lo s diftingui. Ecce
quomodo exprelie Sandus Thomas dicit, quod
omnia in Sacra Scripuira habita, nobis proponuntur
credenda ; Sc , per cohfequens, aliquo modo
pertinent ad Fidem.
Item. Ilia Afiertio non minus eft contra Fidem,
quam ilia nuper eondemnata in hoc SacroCond-
lio: Q u ilib e t tyrannus poteft, d 1 debet Sec.
Ex illis loquitur, quod oinnes Afiertiones pof-
tefiores, liiam primam fupponentes, velcxeadc-
pendentes , falfa; Itmr, Sc crroiiea; ; licet aliqu:e
ex eis videantur minus univcrfiles , Sc genera-
les.
Patet hoc 3 attento quod hujufmodi Propofi-
tiones , in materia morali, per modum Rcgula-
rum, Sc Maximavum,humanorumaduum direc-
tivarum, Sc rcgulativarum ppnuntur, Sc funtac-
cipiendx, ut dicunt Ctirim furiftse : Propofitio indefinitely
per modum Conftitutionis f i v e l Juris pbfita, u-
niverfaliter efi intelligenda.
quoeumque Mandato, ut dicit Alfertio. Sequitur fec.un.do ., q uod fecunda After_ tie falfa
Secunda pars Conclufionis pofitæ , videlicet *eft ^ Sc erronea, patet ex prima, perfoniaflerenquod
ilia Aflertio in noftra Fide manifeftè fit erro- tis primæ dependet * , Sc ad iplam fequîtur, eamnea,
probatur: quia manifeftè eft contra Sacram que fuppofito'f.. Eft denique didlis Legibus yalde
Scripturam , in multis locis 3 fpecialiter contra irijuriofa , cum utique nulla Lex-julla illicitum
Pfæcepta Decalogi, Nonoccides .* fecundum intel- authorifatf
lcchiui ejus debitum à Spivitu San£lo traditum j Tertio. Quod tertia Aflertio etiam falfa eft,Sc
videlicet: N o n occides, fupple, voluntarie,SffineC ëifqnea, patet e\v prima fpecialiter ; iiifupercon-
legitima authoritate. . • tinet malitiam , i n q u o d dicit: Per exploraiio-
Per primum, excluditur occifio cafualis, Sc quan- nes & infidias, & quod, hac eft propria mors tahum
^ : See. quia eft cahtra illudj„Expd. x x i , 14. S iq a is
per induflriairt o cc id c titp ro xim um fit am , & per infidias
j ab A It art meo e v elles eum u t motiatur.
Éx q,uô patet, quod nul lus per infidias, & fu-
bito debet interficere proximum fuum , quantumcumque
etiam peffccleraturn s nifi in cafu
fpecialis revclationis divinæ, Sc neceflitatis inevitabilis.
Et addunt aliqui cafum diffidationis : quia
dèbuit fibi præcavere. Ratio hujus eft : propter
périculum dàmnaTiortis animæ. Sic enim interfi-
ciens, quantum in eo e ft, mortem procurât animæ
prpximi fui, nifi exuberant; gratia prævenia'-*
tur: ut diciturin Dëcretaïi. Prohumani. D e h om i -
cidio. Lib. Vi.
Sequitur quarto. Qiiodquarta Aflertio fimilitef
éft falfa , 8c erronea , imp eft plufquàm prima,
pro qiianto generaiiùs , Sc unîvêrfaliùs' loquitur,
objeflum F idesfit veritas p rima. Et argukur, quod D pi'ima: quia dicit de omni tyranno,- inc-om^
quia tuncd.de.rn eft F ides , & f id e litas, cum fin t munitate. ; . A ~ . ... .
7 - • ■ ’ • r - . f . Sequitur quinto. Qyoq.qurnta Aflertio'hrtWe,lt?
erronea: infuper tali Regi injuriofa,meoquod
Q q q j di-
* Torfan legendum Patet ex prima ; quiÿ'èx perfona afferen-
talia ordi- te primam dependet;
t Torfan fupponit
do vis yi repellitur, cum moderamine See. quia tales
intentionem, St voluntatem occidendi non habent.
Per hoc ergo Prreceptum, omnis injufta hominis
interfe&io prohibetur. Sed talis eft ifta: ut
patet ex dictis. Igitur eft contra Fidem , dieere
talem e(Te licitam. Iftam Confequentiam fitis late,
Sc, judicio m eo, bené deduxit, Dominus Cancel-
larius: ideo ad illam me remitto,
Non dico, quöd hominem interficere, fit contra
Fidem: fed dicere, quöd licitum fit hominem
talker interficere , eft in Fide noftra erroneum:
hoc fi quidem Praiceptum , ad intentionem Le-
giflatoris, non minus tenendum e ft, quam Articu-
Jiis Fidci.
Ad idetn facit fandus Thomas, 2*. 2.*. Quaßio-
Amumento primo ,* ubi qu^rit: Utr
oppofita. S ed circa omnia q u a ju n t in Scriptura Sacra,
poteft effe infidelitqs y quia qu id q u id horum homo
n eg a v er it, infidelis: reputatur. Et relpondendo ad
hoc, concedit, qho d Omnia in Scriptura Sacra
tent a pertinent ad Fidem \