JUSTIFICATIO
DUCIS BURGUNDIÆ,
Super Cæde
DUCIS AURELIANENSIS.
P E R
MA G I S T R UM JOANNEM PA RV I
Dotforem in Theolona.
Recitata die V I I I . Martii 1408. Coram Rege.
SP u d Illuftriflimam, Przecelfiflimamque
Regiam Majeftatem, ficut verus fub-
ditus & obediens fuo R e gi 8c lüpre-
mo Domino metqendiffimo, Dominus
meus, Dominus Dux Burgundiie,
Comes Flandrite, Artefii, 8c Burgundias, bis Par
Franciae , 8c Decanus Parium, hüc acceflit hu-
millime, & in orcmi humilitate, pro ei faciendo re-
vcrentiam , fervitium , & omnem obedientiam,
ficut tenetur , 8c obligatur quatuor obligationi-
bus , quas ponunt communiter Doftores Sa-
crae Theologiae, Jurium Canonici 8c Civilis:
quarum obligacionum prima e ft , proximi ad pro-
ximum , qua quilibet tenetur proximum non of-
fendere.
Secunda eft , cognatorum ad illos de quorum
genere g en iti, vel procreati fun t, quä tenentur
parentes fuos non folüm non offcnderej fedetiam
deftendere, faltem verbo.
Tertia eft, vaflallorum ad Dominum, quä tenentur
non folüm nonoffendere fuum Dominum,
8c verbo deftendere > fed etiam deftendere facto.
Quarta e f t , fubje&orum ad Principem , quä
tenentur non folüm non offendere Principem, verb
o , 6c fa£to deftendere} fed etiam Principis. inju-
rias vindicäre.
Modo diötus Dominus Burgundite eft bonus
Catholicus , 6c fidelis homo , Dominus bonse
vit?e, 6c honorabilis, 6c in Leg e Chriftiana,Rex eft
• fuus proximus, per quod tenetur eumdiligere ficut
feipfum, 6c cavere ab ejus oftenfa. i
Item , ipfe eft fuus confanguineus, adeö fibi
propinquus, ficut fuus cognatus germanus j 6c per
hoc obiigatur non folüm cavere ab ejufdem often-
(a ; fed etiam eum deftendere, faltem verbo, contra
omnes, qui fibi haberent injuriam, vel offen-
fain. -
T e r tiö , ipfe eft vaflallus fuus, 6c ob h oc , per
tertiam obligationem, ipfe non tantüm tenetur
eum deflFendere verbo j fed etiam fa<5to , 6c ex
omni pofle.
Quarto, ipfe eft fuus fubditus, propter quod,
ratione quartæ obligationis , quæ includit in fe
très primas obligationes ante dictas, ipfe non modo
tenetur eum tueri verbo 6c fa& o , contra fuos
inimicos -, fed etiam tenetur eum vindicare de illis
qui fibi faciunt injurias, vel fecerunt, vel machi-
^nati funt, 8c machinanturfacere,in cafuquo ve-
niret ad fuam notitiam : 6c adhüc ultra, ipfe o-
bligatur Illuftriflimæ,Præcelfi{fimæque Regiæ Ma-
jeftati, pluribus aliis obîigationibus, quàm quatuor
fuprà di&is > quia recepic, 6c recipit , de die in
diem, tot bona 6c donaria à Regia Majeftate 6c
magnificentia, non tantüm ficut fuus propinquus
confanguineus, vaflallus 6c fubje&us, ficut didhim
eft j fed ficut fuus humillimus Miles , Baronus,
Comes, D u x , 6c bis Par Franciæ, 6c non modo
Par Franciæ bis, fed Decanus Parium, quæ eft
* prima prærogativa Nobilitatis , 6c Dignitatis in
hoc Regno, ratione Dominii, poll Coronam, 6c
adhuc plùs Re x eum honoravit , 6c ei oftendit
grande fignum amicitiæ, quôd fecit eum Patrem,
in Leg e Matrimonii Nobililfimi 6c Potentiflimi
Principis, Domini Ducis Aquitaniæ , 6c Delphi-
niViennenfis , fui primogeniti 6c heredis filii, ex
una parte > 6c primogenitæ filiæ di&i Domini, ex
altera j 6c Dominæ Michaëlæ de Francia, 6c uni-
ci filii diéti Domini , 6c ficut San&us Gregor
iu s : Cum crefcunt dona, etiam rationes crefcunt donor
um.
Ipfe obligatur, inter ceteros mortales, ad euro
cuftodiendum , deffendendum , 6c vindicandum
de omnibus injuriis, juxta pofle fuum : 6c ipfe bene
recognovit, recognofeit, 6c recognofcet lemper,
Deo clante, 6c habébitin corde fuo, ÔCmemoria,
obligationes fuprà di&as, quæ funt duodecim numéro,
mero: feilicet, proximus, confanguineus, vaflallus,
fubditus, Baro, Comes, D u x ,P a r , Comes
P a r , 8c Decanus Parium > 6c duo Matrimonia, funt
obligationes per quas obligatur ipfum diligere 6c
fervire, obfequi, 6c portare obedientiam , honorem
8c reverentiam, eum deftendere adversiis omnes
fuos inimicos , nec tantummodö deftendere , fed
etiam vindicäre, & vindidtam fumere.
Et infuser Princeps nobiliflimæ memoriæ, de-
fundtus Dominus Burgundiæ Pater fuus, laborans
in extremis , fibi præcepit , quöd fuper omnia,
poft falutem animæ fuæ, ipfe poneret cor fuum,
voluntatem animi , corpus 6c potentiam , 6c ex-
poneret, quamdiü v iv eret, ad fideliter cuftodiendum
perfonam R e g is , fuos liberos, 6c Coronam,
quia ipfe timebat maxime quöd fui adverfarii, qui
moliebantur fibi tollere Coronam 6c Dominium,
non eflent, poftobitum fuum,fortioresquam ipfe
viventc: ideö voluitobligare inledto mortis, per
Præceptum Paternum, fuos filios, ad refiftendum
in oppofitum.
N ec debet in obliviortem venire maxima fide-
litas metuendiflimorum Dominorum Bituriæ 6c
Burgundiæ, ultimo defundti, qui adeö dulciter, fe-
curè, fapienter, 6c fideliter cuftodierunt Regem,
nutrierunt, 6c gubernaverunt, tempore fuæ infan-
tiæ, quodnunquämunum verbum,vel imaginatio
fufpediionis prævæ fuerit penfata, vel didfa contra
perfonas fuas. Quapropter, his rebus confide-
ratis, didtus Dominus Burgundiæ non poftet habere
in hoc mundo majorem dolorem fuo, vel majo-
Irem difplicentiam , quam facere aliquid quod
Régi débeat difplicere, Vel propter quod contra
eum capiat indignationem.
E t quia forte aliqui poflent dicerc quöd per fug-
geftiönem , vel introdudlionem aliquorum fuo-
rum malevolentium, R e x cepiflet in corde fuo
aliquam difplicentiam, occafione fadti quod ac-
cidit in perfena defundli Ducis Aurelianenfis ultimo
defundfci , quod tuit fedtum propter bonurn
maximum pérlbnæ R egis, fuorum liberorum , nd
totius R e gn i, ficut hic inferiüsoftendetur, 6c de^
Clarabitur, tantüm 6c adeö quöd debebit benè fuf-
ficere : ipfe fupplicat humillimè R e g i , quöd velit
deponere omnem difplicentiam de corde fuo no- ^
biliflimö , fi aliquid conceperit contra perfonamL
fuam, per intrödudtionem ante didtam , vel alias}
6c quöd R e x velit ei monftrare dulcedinem 6c be-
nignitatem , 6c eum tenere in amore, ficut fuum
fidelem fubditum , vaflallum , 6c cognatum adeö
propinquum , ficut didtum eft , attends pluribus
caufis6c rationibus 6c veris 6cjuftis, quas ego cli-
cam hic inferiüs, pro juftificatione didti Domini
Burgundiæ, de q.ua me honoravit, per Præceptum
adeo expreflüm, quöd ego non aufus fum abnue-
t e , propter duas caufas.
Prima , quia obligor ei fervire , per juramen-
tum ei præftitum, abhinC triennium.
Secunda, quia ipfe relpiciensquöd egoerammo-
dicèbeneficatus, mihi dédit quolibet Annogran-
dem , 6c bonam penfionem, in auxilium , ad ef-
fendum in fcholis i de qua penfione ego reperi
mihi unam magnam partem neceflitatum mearum,
6cexpenfarum jreperio adhuc, 8c reperiam, quan-
do volet, de fua gratia.
Sed quando corifidero arduiflimam materiam,
de qua locuturus fum, magnitudinem perfönarum,
quas me oportet tangere in tarn nobili 6c folemni
focietate, ficut eft hic j 6 c ,e x alia parte, ego me
profpicio , 6c confidero nudum fenlü , carentem
memoriâ, debilem ingenio, 6c peflimë inttitutum
in fermone -, unus nimius timor me ferit ad cor,
verüm adeö magnus , quöd ingenium meurn ftu-
pet, memoria fugit, 8c modicus fenfus quemere-
Tom. F. Pars /.
debam habére , jam me ex toto reliquit j 6c ira
non video aliud remedium , quàm commendare
me Deo G reatori, 6c Rcdemptori, fuæ gloriofifli-
mæ Matri ,6c Beato Joanni Evangeliftæ Magiftro
6c Principi Theologorum , quatenùs me velintin-
ftruere , 6c conducere , 6c præfervare à male faciendo
6c dicendo, infequendo confilium Beati Au-
guftini, qui dicit f ie , Lib. 4. de D oÜ . Chrifl. circa
finem : S iv e apud R egem, f iv e ad populum, f iv e
apud aliejuos alicjutd dieturus » aut leSturus, oret u t D eus
Afermonem bonum det in os ejus : f i e enim Regina Sflher
oravit pro fu a (fientis temporali fa lu te , apud Regem lo-
c u tu ra , ut Deus in os ejus congruum daret fermonem.
Quantè magis orare débet , ut taie munus acci-
piat, qui pro tanti Principis, 8c Domini falute, in
verbo 6c doéfcrina laborat.
E t quia ifta materia nimis ardua eft , 6c peri-
culofiflima , 6c non intereft hominis adeö parvi
ftatus, ficut ego fum, de ea loqui -, verùm etiam,
nec audere movere labia ad loquendum , fpecia-
liter in tam illuftri, 6c tam felemni coetu , ficut
eft hic. Ego vobis humillimè fupplico, Domini
mei metuendiflimi , quöd fi ego dicam aliquid ,
quod non fit benè diftum , quöd parcatur mihi,
6c attribuatur meæ fimplicitati, ignorantiæ , 6c
non malitiæ, quia Apoftolus dicit: i.T im . 1. 13.
Ignorans f e c i , idetl m ifericordiam confecjuutus fum ? quia
non auderem loqui de ifta materia, nec dicere ea
“ quæ injunèta funt mihi , nifi eflet ex Præcepto
Domini mei Burgundiæ.
Pofteàego proteftor, quöd ego non inten-
do injuriari cuiquam, aut cuicumque perionæ, vi-
væ, vel defun&æ. Et fi contingatquod ego dicam
aliquâ verba fonantia injurias , ego non dicam ex
me, necmeo nomine, nec animo injuriandi j lèd
pro, 6c in nomine diöti Domini Burgundiæ , 6c
ex Præcepto fuo, quantüm funt ad juftificationem
fuam , 6c non alias.
Sed poflet mihi objici, quöd non intereft unius
Theologi facere diclam juftificationem j fed po-
tiùs unius Jurirtæ. Ego refpondeo, quöd nullate-
nüsmeâ intereft, qui non fum Theologusj fed fi
ego efl'em Theologus, benè poflet mea intereflè,
attenta una confidcrationequam habeo in hac mate
r ia , feilicet, quöd omnis Do6torTheologus te-
'netur exeufare, 6c juftificare Magiftrum 6c Dominum
fuum, eum deftendere, 6c tueri fuum hono.-
rem , 6c bonam famam, quantüm ratio 6c veritas
fe extendunt, præcipuè quando diétus Dominus
fuus eft bonus 6c fidelis, 6c ille oberravit.
Ego probo iftam confiderationem cfle veram}
quia hoc eft officium Magiftrorum, 6c Doétorum
in Theologia, prædicare, 6c dicere veritatem, tempore
6c loco, 6c ob hoc vocantur Legis Divinæ
Profeflores , quia inter alios Doöbores ipfi magis
tenentur profiteri veritatem, 6t fi contingat quöd
moriantur pro dicendo veritatem , ipfi funt veri
Martyres. Non eft igitur mirum, fi obediendo Præ-
cépto di£ti Domini Burgundiæ, qui me nutrivit in
ftudio, 8c adhuc nutriet, Deo dante , ego fibi
accommodavi pauperem linguam ad pronuncian-
dum , 8c dicendum illam Juftificationem j quia
KE unquam fuit tempus, 6c locus prædicandi, 6c
dicendi juftitiam, 6c fidelitatem di£ti Domini Burgundiæ}
jam eft tempus, 6c locus j 6c illi qui mihi
Lient malas grates, habebunt magnum pecca-
tum, in videre meo : fed deberet quilibet rationa-
bilis homo habere exculatum. Et infpequod nul-
lus feiat mihi malas grates, pro pronunciando, 8c
dicendodiftam Juftificationem, accipioiftud verbum
Beati Pauli Apoftoli, 1. ad Timotli. ultimo:
R a d ix omnium malor um eft cupiditas : tjuam quidam
appetentes, erraverunt a F ide , & mferuerunt fe do-
loribus multis. Exponuntur fie Gallicè :
Dame