I n I Æ a Cone iHi Tar men ns, 192
juramenti, Sc per confèquens, non eft obligatorium
quod ibi non fit Judicium , nec uftis redæ ratio -
nis , fed quod fit juramentum initiatum. Patet ;
quia fie confiderans obligator Regi & Dominis ftiis
& fibimet. Igitur confcederatio non poteft fieri,
quocumque caiu contingente, quando fic incauta,
& per confequens, nonobligatoria. Ergo confoederatio
non poteft fieri, nifi iervatafidelitateadfuum
Superiorem, vel ad Superiores fuos, vel ad fe ip-
fum : Sc ideo, ut videtur, talis tyrannus non fer- /
vat fidelitatem, confcederationes, Sc juramenta nulla
funt, nec perjurium, fed perjuriocontrarium.
E t fecundùm iftum fenfum debet capi ilia ultima
Aflèrtio , ut videtur; Sc dè hoc pono cafum
iftum: videlicet; feci confcederationes cum tali
tyranno, quocumquecafu contingente, fibijuran-
do quôd nunquamfàciam fibimalum: accidetquod
volet me interficere, nec eft remedium perfugam,
nec alio modo, quando* me interficiat, nifiinter-
ficiam ipfum : in tali cafu,debeo ergo fervarc con-
foederationes & juramenta ? Dico quod non, quia
juramentum fuit incautum, nec obligatorium. Et
à fortiori, refpedu Regis , non debeo ipfum fer-
vare, qui eft perfbna publica, Sc in quo tanquam in
capite refidet totum bonum Reipublicæ, quia bo-
num commune præferendum bono privato.
E x ifto fatis apparet quod fit dandum jjl ad illud 1
quod aliqui poflènt dicere , quod non licet alicui
perfonæ privatæ aliquem interficere : apparet quod
imb, in aliquibus cafibus. Nam in cafu in quo non
polfemcvadereper fugam, vel alio modo, nifi in-
terficerem ipfum, vel nifi interficeret me , licite
poflèm eum interficere, quamvis fim perlona pri-
vata, quia vim vi repellerelicet, fecundùm Leges:
& à fortiori, in tali cafu licitum eft R e g i, velfub-
ditis talem invaforem interficere.
Quantum ad fccundamPropofitionem quod M i chaël
interfec it Lu c iferum . De ifto Magifter Joannes
Parvi agit in principio fui tertii Articuli, Sc ibi
exponit fe dicens, Sc funt verba formalia Propofitionis
fuæ. A i n j î , idem, fic , vel ad iftum intel-
ledum ; car le d it L ttcife r, & tous les A n g e s de fo n
cojlè fu r en t chajfez, hors de P aradis f a r fo r c e , & trébuchez..
en E n f e r . Et quod iftud fit interficere L u ciferum,
Sc alios fibi adhærentes; patet per fecun-
dam probationem faétam contra didam Aflèrtio-
nem, in qua dicitur : Q u e D ieu l'o c c it p a r la mo rt,
d e pe ine perdurable. Igitur poena perpétua, inferna-
lis vocatur mors, Sc per confèquens, pellere ho-
minem ad talem locum tormentorum, eftipfiim interficere.
Quo ad illud quod dicitur, quod M o tu s amore na-
turali 5 f in e aliquo M a n d a to , M ic h a é l occidit L u c i fe
rum . Sine Afièrtione temeraria, dico quod iftud
haberet appatentiam, ficut fadum ipfius Phinées,
quia, ut dixerunt multi Magiftri noftri reverendi,
qui ante me elegantiffimè deliberaverunt, non apparet
ex textu Annorum viginti quinque, quod Phinées
occidit Zambri ex Mandato aliquo, fèd magis
ex amore Legis, St ex amore ad fuum Superiorem,
Sc gratuito fimul, potuit fine Mandato Luciferum
interficere, ad fenfum priùsdidum de modo.........
Idem amor poteft elle naturalis Sc gratuitus, utdi-
dus Magifter Joannes Parvi videtur tangerein tertio
exemplo pofito ante quartam veritatem immediate.
E t eft fciendùm quod fecundùm Dominum
de Bonaventura, in materia, de Ordine Angelorum:
ordo eft à natura inchoative, Sc à gratia completive.
Angeli non ferebantur in Deumperamorem,
fecundùm ultimunt potentiæ, cum talis amor eflèt
etiam gratuitus, merebantur iliumamorem, quantum
potucrunt mereri. E t fic Michaël accepit
per talem amorem divitias, quantas potuit rccipere,
qui non potuit fufeipere , de communi lege ^ nifi
fecundùm mérita. Modo fic D. D . *de malis An-
gelis, quod cafus eorum fint eis mors ; ita debet
dici de bonis, quod operatio bona eorum, fuit eis
vifa & confirmatio eorum in bonum.
Item, dicunt aliqui quod quilibet Beatüs habebit
tantùm de beatitudine, quantùm poterit capere; Sc
crit cujuflibet veri tota capacitas repleta , ut nihil
fit vacuitatis in aliquo Beato. Et fecundùm hoc
ponuntur beatitudines diverfàrum rationum : Sc ex
iftis, fine temeraria Affertione, fèquitur Aflèrtionem
fècundam effe probabilem Sc non condemnandam
tanquam in Fide erroneam.
Quantùm ad tertiam Aflërtionem, quâ dicituf
quod Phinées occidit Z a m b r i , f in e quocumque M a n kato.
In ifta Aflertione , feu Propofitione , furrî
cumMagiftris Sc Dominis meis, quôd non poteft
benèhaberiex Textu, quôd hoc fecerit ex Mandato
, fed magis motus zelo D e i, vel accenfus ; ut
ponit Textus de Lyra , in expofitione illius capi-
tuli, de fecunda parte illius Propofitionis, E t Z am -
br i ne fu t p o in t ikolatre. Per expreflùm, in tertio
exemplo fecundi Articuli, opinionem ponit Magifter
Joannes P arvi, in Propofitione quam fecit in duO-
bus locis clarè, ut apparet intuenti fùam Proprofi-
tionem, fcilicet quôd Zambri fuit idolâtra.
> Quantùm ad quartam Aflèrtionem, quâ dicitur
quôd Moyfes f in e M a n d a to in terfecit zÆgipiium. Iftam
Propofitionem non pofuit Magifter Joannes Parvi,
ut apparet volenti dida fua refpicere in ex. 3. tet-
tiæ veritatis, in qua per expreflùm dicit qüôd M o y f
e s f in e M a n d a to hominis quocumque, in terfecit ±Ægtp-
tium. E t hoc eft verum , quia quando interfecit
Ægiptium, Deus nondùm erat homo, à quo ta-
men habuit authoritatem, fecundùm Gloflàm, fu-
per decimo verbo Exod. vi. Cumque profpexîjfet hue
a tq u e illu c Scc,
Quantùm ad quintam Propofitionem, quâ dicitur
quôd J u d ith non p e ccav it, adulando Olophernem, Sc
J eh u mentiendo. Illam Propofitionem non pofuit
Magifter Joannes Parvi , ut clarè apparet in fep-
tima veritate fua , in qua expreflè dicit quôd licitum
eft interficere tyrannum; de quo fèquitur, P a r
aguettes , c dut e lle s & epiemens, & J î eft lic ite d e taire
& dijjimuler f a volonté : Sc ibi nihil dixit de adula-
C tione Sc mendacio.
Quo ad fextâm Propofitionem, quâ dicitur quôd
J o a b in terfeccrit A b n e r , poft mortem A b fa lo n . Dico
quôd ifta Propofitio nonevidenter habetur ex didis
Magiftri Joannis P arvi, ut apparet in fecundo e-
xemplo tertii Articuli fùæ majoris Propofitionis, in
quo loquitur de Abfalon : ubi dicit per expreflùm,
ifta verba formalia , refpondendo objedioni quam
fecit contra fê , de hoc quôd R e x David impofùit
filio fuo Salomoni quôd poft mortem ejus faceret
juftitiam de Joab : E t le f i t mourir. L e d it M a iftr e
J e a n répond que ce ne f u t p a s pour la mort d'' A b f a lon
, ca r ndhobftant q u 'il fu t bon C h e v a lie r & lo y a l,
pour le temps q u 'il occ it le d it A b fa lo n ; néanmoins
v e r s la fin d e f e s jo u r s , i l f i t d e u x trop grandes fa u te s.
L a premiere f u t qu' i l occit un Ch eva lier appelle A brier ■,
l'a u tr e f u t q u 'il occit un autre C h ev a lier appelle A m a -
z.an. Scc. Aliqui notant didum Magiftrum Jo-
annem Parvi in verbis iftis : N ea nm o in s ve rs la f in
d e fè s jo u r s , i l f i t d eu x trop grandes fa u te s . L a p r e miere
f u t qui i l occit un C h ev a lier nommé A b n e r ; l'autre
fu t q u 'il occit un autre C h e v a lier appellé Am a z.a n .
Sic dico quôd in Propofitione fua non habetur per
expreflùm.
Ulteriùs dico quôd ex didis ejus non poteft clarè
concludi, quôd Joab interfecit Abner, poft mortem
Abfalon , ut jam tetigi : quia non eft cia-»
rum in qua ætate interfeccrit Abner , Sc etiam
Amazan. %
Forte quin J Forte quid fit diccndum. • îorfon B, E x
193 Super Cæde Tfucis Aurelianenfis. 194
~riX îflis benè ad invieém combinatis, falvâ re- R e x eft nomen virtutis, feu virtuofi* Sc tyranverefttiâ
meliùs dicentiûm , non apparet mihi, in
bona conféientia, fèClufo favorevel odiocujufcum-
que perfonæ manente fuper ifitegritate Fidei,quôd
Propofitioùes mihi tranfmiflæ non funt condemnan-
dæ pro nunc, propter alignascaufas.
Prima eft 5 quia ut dicunt Jurifperiti, Propo-
fitiones Articulum Fidei tangentes , per nullum
aflèrtas, nofter Epifcopus côridemnare poteft, de-
precato Sümmo Pôntifice, cui hoc fblùm de Jure, Sc
ex Officio incumbit.
Alia caufa : quia fi iftæ Propofitiones pro nunc
condemnentur, quamvis à pluribus videantur erro-
neæ Sc falfe ; à plüribus diferetis Viris ad pacem
Regis Sc Regni affeétatiffimis, videretur hoc magis
vergi'in detrimentum pacis Dominorum, R égis
, Sc R e gn i, quàm ad bonæ tranquillitatis Sc
ünionis confervationem & cönfirmationem : quam
tarnen trahquillitatem Sc pacem nos omnes , Deo
duce, appetimus, Sc toto cord^affeétamus.
Alia caufâ : quia antequam Propofitiones mihi
tranfmiflæ débité valeant condemnari : primo, Sc
principaliter, diligentiffimè Propofitio Magiftri Joannis
Parvi debet examinari, nonfolùmperTheo-
logos , verum etiam per Doétores Decretorum,
Sc Jurifperitos > quia materia nunc currens, non
fblum eft Theologica , fed etiam Juridica. Quarc
iftæ -f* Aflertiones quæ debentur fundari, ut aflèrunt
aliqui,- in Propofitione Magiftri Joannis Parvi, Ju-
rifperitis & Decretorum Doâioribus tranfmittant,
Sc füpplico quôd ità fiat.
Supplice ulteriùs quôd zelo eharitatis quilibet in
fe ipfo diligenter advertat, ne Fides in aliquo læda-
tu r , aut proximus nofter quicumque , Sc maximè
bonæ memoriæ Magifter Joannes P a rv i, cujus anima
requiefeat in pace, qui fuit fiater nofter in Chri-
fto : ne contra nos, vel aliquem noftrumpoflitdicere
verba Pfàlmi, in forma quæ fèquitur: D e u s la u -
d em me am ne tacueris, quia ospeccatoris & d o lo ß f u p
e r me apertum eft : lôcùti fu n t adverfum nie lingua
d o lo fd , & fermonibus odiicircumdederunt m e , & e x -
pugnaverunt me gratis. Pf. cvin.
Ifta, Reverendïffimé in Chrifto Pater Sc Domine
metuendiffime, Sc vos Reverende Magifter nofter
, Domine Inquifitor hæreticæ pravitatis, funt
pauca Sc modica quæ juxta Propofitiones mihi tranf-
miflàs, cum omni corre&ione, & fine Afièrtione temeraria,
fàlvo Fidei honore , pro nunc mihi incur-
runt dicenda, paratus reparare, fi quæ reparanda
fù n t , ad monitionem cujufcumque me fuper hoc
charitativè monentis.
T ra d ita & le c la , A n n o D om in i millefimo quadrin-
gentefimo decimo te rtio , d ie M e r c u r i i tertia * . S i c f ig -
natum. E R a R d u s E m e n g a r t , f i e r a Theologia
P ro feffb r, lic è t indignus Scc.
Dominus Cancellarius exhibuit deliberationem
venerabilis Sc circumfpeéti v ir i, Magiftri Jacobi
Pathomin, Magiftri in Theologiaj Sc Decretorum
Doétoris, quæ fuit leéta Sc publicata per Vicarium
Inquifitoris, cujus tenor fèquitur in hune modum.
Mihi autem inter alios , falvo meliori judicio,
videtuf, quôdaflèrcrequemlibet tyrannum debere,
Sc poflè occidi licitè Sc meritoriè , à quocumque
fùo vaflàllo, vel fubdlto, modo quolibet, etiam per
infidias Sc adulationes, non obftante quocumque
juramento,autconfoederatione, Sc abfque expeéta-
tione Sententiæ, vel Mandati Judicisj eft errare in
morlbus, Sc in Lege divina , Sc canonica , in
quolibet Articulo di&æ Aflèrtionis i cum ilia clau-
fula ultima , abfque cxpèélâtione Sententiæ , vel
Mandatijudicis : tarnen quia multi dicunturtyranni,
qui taies non funt * nam vitium dicitur aliquando vir-
tüs, ut putà in fubjeéta materia.
■f For [an iftas. * Dcfideràri videtur Jatiuarii.
Tomi. V . Pars. II.
nus nomenvitii, feuvitiofi : quot autem Regis no-
men habuerunt, Sc Regia poteftate uû funt, qui
tamen in rei veritate tyranni erant, facræ Sc profa-
næ Hiftoriæ manifeftant.
Sacerdos nomen eft virtuofi , quia dicitur facra
dans > Sc tamen confiât multos Sacerdotum nomen
Sc officium habuiflè , qui in rei veritate facrilegi
crant, quibus didis * nihilominùs, cu ju sad io ,
inftrudio noftra, honorem impendendum eflè pa-
lam monflravit, cùm leprofis mundatis per eum
ait: Ite,oftenditevosSacerdotibus.L u c .x vii. 14- Quos
tamen Sacerdotes, fecundùm D odores Sc Canones,
feiebat eflè fâcrilegos.
Hinc Petrus, in Canonica fua: Obedite Dominis ve-
ftris,etiamdyfcolis. Regi&c. 1 .Pet.11.18. Lftadyfcolitas
de qua loquitur Apoftolus, eadem poteft eflè in tyran-
nide : non quôd in adu tyrannifandi fit fibi obe-
diendum , fed in licitis Sc honeftis j Sc per confèquens
, non eft occidendus, quàm realiter in mul-
tis luis adibus fit tyrannus.
Ad hoc fervitifta famofahiftoria fandi Mauricii,
fbeiorumque ejus , cum multis aliis fimilibus, qui
parati fuerunt obedirelmperatori, quanquam tyranno,
in iis quæjtyrannidem nonincidebantj Sctamen
fibi recufàverunt in adu tyrannidis fuæ , putà in
perfecutione Chriftianorum. Tamen quia aliqui
fùnt realiter tyranni, fèd occulti, ficque de tyran-
nide convinci non poflènt, Sc de talibus occultis
] folusDeus debet judicarej Jura fùnt ad hæcquam-
plura, & divina Sc canonica : non quoto ut 4- præ-
fens y tùm quia fi tyrannus fit notorius, tamen de
notorietate priùs judieialiter difeutiendum eft, quôd
•f Sententia aliqua fuper hoc feraturj eo quôdmul-
ta dicuntur notoria, quæ minimènotoriafunt.
Si in hoccafù notorietatis tyranni, Sententia non
eft perferenda, abfque difeutione judiciaria, ubi
minus eftpericulum : multô minùs eft occifio tyranni
abfque difeutione judiciaria facienda, ubi majus
periculum committitur , cùm ibi cautiùs fît agendum.
Jura fùnt ad hoc communia, tùm ex parte modi
faciendi vulgariumN. proverbium, quôd M o d u s eft
pulcherrima v ir tu s . H îc dicitur: Omnibus addemodum
, Sc modo agendi, dicendi, vel faciendi nitetur.
E x quo fèquitur quod licèt de geriere, aéfus e f fet
bonus; tamen modus faciendi ipfum vitiat, nifi
, fuerit conveniens Sc congruus. Multô magis ubi
' aétus, dégénéré,eft vitiolùs, ficut efthomicidium;
nifi juftificetur per proceflùm ordinarium ; ficut
confiât quôd infidiæ Sc adulationes funt modi in-
congrui agendi, feuloquendi, Sc difeonvenientes:
quare Scc. tùm ex parte fubditorum Sc vaflallorum;
quia tenentur Superioribus obedire , in rebus Jici-
tis; Sc etiam in dubiis. Nunc autem fie eft, quôd
dida Aflèrtio generatim loquitur: quare ita intelleéla,
errorem habet.
T ra d ita & leB a , pro p a r te d if t i D om in i J a c o b i,
M a g if tr i in T heo logia, & Decretorum D oBoris. A n no
D om in i m ille fm o quadringentefimo decimo tertio. D i e
M e r c u r i i , tertia Jà n uarii.
Venerabilis Sc circumfpe&us vir, Magifter Do-
) minicus Chaillon , Licentiatus in Theologia, re-
gratiatur Sc proteftatur ut ceteri ; Sc dicit quôd poft
di&a, modicumfeiret dicere, Sc apparet fibi quôd
Aflèrtiones contentæ in cedula falfæ funt Sc dif-
fonæ, potiffimè prima Sc ultima, Sc ifta de mendacio.
Item, videtur fibi, quôd funt per Dodores re-
probatæ Sc damnatæ, nec appatet fibi quôd aliquis
Theologus de hoc debeat dubitare : verumtamen
duo funt dubia, feu duæ difficultates.
Prima, quia dubium eft, an contineantur in Propofitione
Magiftri Joannis Parvi.
N Secun-
* Fortè Chriftus \-Forfamd f Fortè quàm.