judicial] : in cafu tamcn multiplici non eft verum,
8c de fure nodurno, de quo præfumitur quod ve-
niat ad occidendum. Idem, de invadente ad mortem
, Sc de prazdone viarum, 8c univerfaliter in ca-
lu neceflitatis, ubi Judicium haberi non poflit.
Et cùm replicatur, quod lie de quolibet fingi pof-
fet} pariformiter arguam in cafibus didis, 8c con-
cediturj dum tamen eadem Judicia procédant, Sc
idem cafus neceflitatis. Ad aliud.
Quod etiam Achilles ciim arguunt,
quod contradidoria iftius: Licitum eft uni-
cut que^ Sec. eftCatholica#,8cper confequenshæreti- ^
c a : negatur Antecedens. E t cum probatur, quia contradidoria
illius e ft : Non eft licitum unicuique fubdito
interftcere hunc tyrannum, demonftrato aliquo fingu-
larij pro quo verificatur, & haze eft vera: conce-
ditur. Sed haze non eft contradidoria Aflertionis ;
led haze: Non eft licitum unicuique fubdito interftcere
hunc tyrannum , qui per cupiditatem, fraudem, Sec.
cum aliis circumftantiis qualificabilibus politis in
Aflertione, quaz falfa, & per confequens Aflertio vera.
Adillud de inevitabilitate, cum dicitj quod non
eft cafus inevitabilis neceflitatis, qui praefupponit,
vel prazfupponebatur ad coloranddm Aflertionem.
Refpondet, quod imo, eft cafus inevitabilis neceflitatis:
cautus enim timeri debet, Sc forfan plus adus
homicidii,8c idus Domini “j* exercitus & continuatus,
prazfertim per lortilegos peritiflimos, Sc maleficos,
ac flgnanter ubi jam aliqui effedus falutem Regis ab-
ftulifle notorie fama publica vulgarentur, licet oc-
cultiflimi, quantum poflent, exercerentur, quam
gladius extentus , cui Rex poflet obviare, deffen-
dendo leipfum} non autem ambus ipfisoccultis, Sc
qui cito ad optatum effedum, nifi celeriter fuccurre-
retur, haberet devenire, ex dilpofitionibus prazviis
introducentibus mortem, & ex cupiditate tyranni,
quarproquolibet momento mortis circulum 8cperi-
culum comminatur.
* Locus corruptus. -j- Locus corruptus.
D e l i e e r a t i o Q . U 1 N T A ,
Conclufionis partis negative.
T N primis, & ante omniaproteftor, quodinma-
— 1 hujufinodi novem Aflertionum, aut alia qua-
E x quo fequitur, quod veritati, vel fallitati dida-
rum Aflertionum impertinens eft exiftentia extre-
morum, leu rerum per eadem extrema defignata-
rum: non enim videtur ad propofitum, pro carum
verificatione, aut falflficatione, aflumere lingulares,
aut determinatas exiftentias rerum per hujufmodi extrema
defignatas, cum impertinens & extrinleca ef-
le videatur : hoc enim non eft vcnficabiliter inqui-
rere per eflentialia , ac priora , nec per fubftantia-
lia pofteriora > led promere extrinleca, St extranea,
qua: nihil conferunt ad cognofcendum verum efle
feu verum quod quid eft iplius} utdeducit Ariftoteles,
Procemio De anima, 8c fui expolitores
famofi & lolemnes Dodores : led ad veritatem po-
tius impediunt. Nam & homines intelledum haben-
tes, 8c affedus converfos ad adus particularcs, St
determinates , feu ad rerumodefignatarum exiftentias
lingulares, atquedeterminatas, minusvidentur
dilpoliti ad fufficienter judicandum de hujufmodi
Aflertionum qualitate , veritate, feu fallitate, aut
earum etiam probabilitate.
. De iftarum enim Propolitionuto: Homo eft animal.
Homo eft rilibilis, Sc limilium qualitate, diver-
fimode nonnulli Dodores conceperunt. Obftante
enim hujufmodi exiftentia rerum per eandem exiften-
tiam delignatarum praeconcepta,tanquam neceflaria
caufa hujufinodi fuac qualitatis, feu veritatis, nulli
dixerunt, prazfotas Propolitiones efle falfas, nullo
g homine in rerum naturaexiftente: cujusoppofitum
tenuerunt omnes antiquiPhilofophi, omnes D o d o res
Catholici, de,hujufinodi Propofitionibus, quae per
fe funt, loquentes.
Quod noviter dicitur, quia hoc quod hie dicitur
univerfaliter veritatem lufeipere non poteft} quia
quazdam flint Propolitiones, quarum alterum extre-
morum denotat exiftentiam in effedu, aut illam prae-
fupponit: St ita non extrinfeca, St impertinens ef-
fe videtur hujufinodi exiftentia qualitati, feu veritati
hujufinodi Propofitionum 5 fed potius efle videtur,
qtiemadmodum eft de iftis Propofitionibus. Homo
eft. Homo exiftit. Homo erit. Homo loquitur: in his
Propofitionibus alterum extremorum , vel eft exiftentia,
vel exiftentia in efFedu, Scinrerumnatura,
8c non tantum in ratione, vel in intelledu prazlup-
pofita 5 curlus enim, vel locutio prazfupponit alicu-
jus exiftentiam, non in ratione tantum, led in e ffedu ,
Scinrerumnatura, utmanifeftumeft, prout fcilicumque,
non intendo, nee volo quidquam pertina- Q cet alteri intelliguntur ineflè j feu ad aliud non fui geciteraflerere,
autdicere, autlcribere, nifi quod af-
ferendum, dicendum, aut feribendum fed omnia
per me dicenda lubmitto corredioni, atque determination!
facrofandaz Romans Ecclefiae , lacri
Generalis Concilii, 8c Reverendiflimorum Patrum,
8cDominorumJudicum praedidorum, quorum de-
terminationi lemper adhazrere intendo, Sc cum Dei
auxilio lemper adhazrebo.
Proteftor ulterius, quod non intendo dicere, vel
aflèrere aliquem efle, velfuiflètalem tyrannum, de
quo loquuntur AlTertiones prazdidae; cum ab illius
exiftentia, vel non exiftentia, non dependeat veritas,
falfitas, vel probabilitas ^idarum Aflertionum, &
potiflimum primx.
Secundo patet, quod li nullus eflet R e x , vel Do-
minus, fi nullus fiubditus, nullusinfupertalistyranneris
intelliguntur referri, Icilicet ad genus fubftan-
tiaz, velipfamlubftantiam.
E x quo lèquitur, quod rationes ad hanc mate-
riam addudaz, vel etiam adducentes, fumptæ ex adi-
bus particularibus 5 ut puta in hac, 8t iftius occafio-
ne adiv.e, vel etiam paflivèdefignatæ, impertinentes
funt, nec ad propofitum efle videntur, minime
viam dantes attingendi, vel potius prazcludendi Sc
illam impediendi.
Sic igitur intelledus cupiens vefam qualitatem hu-
jusmateriazvidere, feipfum, quantum poflibile eft,
abftrahat ab omni quod in fado eft : nam ea quaz
funt in fado concernentia hanc materiam propriè Sc
diredè, Sc lêcundùm quod hujufmodi potius julti-
ficant, vel bonificant j injuftificant, vel maleficant,
quàm verificent, vel falfificent : poflet enim connus
, nihilominùs eflènt veræ, ac non condemnan- p tingere, quod Sortes, de crimine capitali convidus, Sc
dse. Tyrannus eftlicitecapitaliterpuniendus. Sub-
ditus vaflallus debet fuo R e g i, 8c Domino fidelita-
tem, Sc eum a morte liberate , atque prazlervare,
quemadmodum veritates harum Propofitionum.Ho-
rao eft animal. Homo eft rifibilis. Animal eft fub-
ftantia non dependens ab exiftentia extremorum :
nam fit homo vel non fit i nihilominus dida: Pro-
pofitiones veraz funt, & ut talesabantiquisDodo-
ribus, St famofis conceduntur.
dignus morte, punitione, atque damnatione inde-
bitè Sc inique per fuumjudicempuniretur, Scdam-
naretur : q u ia e x o d io , vel rancore, vel alia in-
dcbitaaftèdione, Sc non ex amore Veritatis, velju-
ftitiæ : ex quo tamen débet in fuis adibus judicialibus
procedere.
Non minus tamen hæceft vera: Hîchomo, Sorte
demonftrato, de crimine capitali convidus , eft
licite puniendus : velhaze: Licitum eft hominem,
* r vel
vel hunc hominem , Sorte demonftrato, decrimi-.,
ne capitali convidum, capitaliter punire} ut eft ma-
nifellum : ex hoc enim quod > in fado -, ex parte pu-
nientis, vel occidentis, veloccidijubentisargui, vel
inferri non poteft falfitas hujufmodi Propofitionum.
Unde etfi Judex ex levibus conjedurisprocederet
ad punitionem capitalero Sortis capitaliter criminofi,
ignoti tamen, 8c non notorii notorietateJuris, vel
fa d i, non minus vera eflet haze Propofitio: Licitum
eft capitaliter criminofum capitaliter punire, feu \
fibi mortem inferre. Poteft tamen hujufinodi judi- ~
cialis reprobari^ atque damnari.
His praemiflis, fub proteftationibus, 8c corredio-
ncante didis, hanc unicam ponoConclufionemad
quseftionem refponfalem , videlicet, quod ha: novem
Aflertiones non funt Fidei Judicio reproban-
dx. Q u x fic deducitur : Sc primo quoad primam
Aflertionem: deinde quoad alias, lecundiim ordi-
nem.
Deducitur igitUr fic haze Gonclufio, quoad hujuf-
modi primam Aflertionem etiam fecundum fe con-
fideratam j Sc fecundum intelledum quem facere
poteft, 8c facit per fe, 8cexterminis fuis: nam fi
in dida prima Aflertione fit aliquis error in Fide, aut
aliquis efle videatur, propter quem veniat Fidei Judicio
reprobanda 5 ille defignatur per hos terminos,
rationäbiliter concludi poteft iftarum novem Aflertionum
condemnatio, citm iftarum novem Aflertionum
dodrina, dodrinam illius, Quilibet tyrannus 8tc.
non videatur continere , prout ad longum dedu-
dum videtur inferius, in quadam cedula refponfiva
ad ea quaz tada funt, Sc aperta publice per praz-
fatum Revcrendum Patrem Dominum, Dominum
Cardinalem Cameracenfem , quaz fic incipit: Qui
Reverendus in Chrifto Pater.
Forfan color eft, 8c appatentia major efle poteft,
quod ex his duabus claufülis: Licitum eft unicuique
fubdito , quemlibet tyrannum occidere ; cum dida
Propofitio, vel Aflertio, has duaS claufulas tantum
apprehendit, aliis rejedis, quaz aliquid veritatis, fal-
fitatis, aut probabilitatis aflerere poflent.
Sed manifeftum eft, qued ex his duabus claufii-
lis , ut funt dida: prima: Aflertionis partes, 8c clau-
fu]x , inferri non poteft hujufmodi Propofitiö, five
Aflertio j dim in dida prima Aflertione nomcn tyranni,
feu li tyrannum, licet etiam fit verbalitetdi-
ftributum, per fignum univerfale limitatur adftan-
dum, feu fuppbnendum tantum pro omni illo qui
tyrannus eft, Sc Dominum Stiperiorem, five Supremum
habet, fit ille tyrannus Dominus, vel non
Dominus: quaz limitatio ad fic ftandum, vel fuppo-
nendum, ortum habet ex immediata determinatione
feu claufulam : Sine quocumque Mandato, aut Pra- B fubfêquente , hac Icilicet : Qui per cupiditatem,
cepto , prout ad longum alias deducit Reverendus
Pater , Dominus Canccllarius Ecclefiaz Parifien-
fis. Sed conftare videtur, quod per hos terminos
, feu prazfatam claufulam defignari non poteft.
Primo, propter determinationem immediate fubfe-
quentem j hanc fcilicet, fecundum Legem naturalem j
moralem, & divinam: per quam dare innui videtur, 8c
innuitur, hujufmodi licitatem per licitum denotatam,
ortum habere exconformitateadus, fiveoccifionisj
communiter per li occidere denotata, ad Legespraz-
didas: quam quidem conformitatem notorie defig-
nant ex fua impofitionc li fecundum. Per eamdem
infuper determinationem, negatio inclufä in hac di-
dione, fine, 8c univerfalitas defignatain hoc figno
univerfali quocumque, reftringi videntur, Sc reftrin-
guntur, ac reftringi intelliguntur ad naturam, feu
modum ejufdem determinationis immediatè fubfefraudem,
fortilegium, & malum Ingenium machinatur
contra falutem corporalem Regis fu i, C'r Supreme Domini
: 8t notorium eft, Sc manifeftum.
In hac aUtem Propofitidne : Licitum eft unicuique
fubdito quemlibet tyrannum occidere, manifeftiim eft,
Sc notorium , li tyrannum univerfaliter, 8c fine li-
mitatione diftributum<,pro omni tyrannoflare, atque
fupponere, fit Dominus j vel non Dominus j fit
Stipremus, vel inferior, Scfubditus.
Et quia manifeftè conftat Confequentiam non
valere, arguendo à minus communiter tento,ad majus
communiter tentum diftributum, fequitur manifeftè
ex his duabus Propofitionibus, utclaufulazfunt, Sc
partes hujufmodi primaz Aflcrtionis, hujufinodi
Propofitionem, feu Aflertionem : Licitum eft unicuique
fubdito quemlibet tyrannum occidere, inferri,
aut concludi non poflej cùm nön fequitur : omnis
homo albus curirit i ergo omnis homo currit. Qua:
quentis, ut non quodeumque Mandatum, five Praz -C etfi non fequatur , ut apparet, forfan tamen non
ceptum excludatur, fed tantum fuperveniens, 8c novum.
Non autem excludereturj nec poflet excludi
Mandatum antiquum, feu Prazceptum Legum cort-
fequens Leges ipfas, 8c earum promulgationem ,
ficut paflio fuum confequitur fubjedum, prout etiam,
per expreflum, innuere vifus eft Pater Reverendus,
Dominus Cancellarius: nam ut ait, 8c bene, Lex
Mandatum eft.
Sic igitur, ex propriis fills terminis, videtur dida
Aflertio excluderc errorem ilium, quem prazfatus
Dominus Cancellarius dicit in d ida Aflertione inclu-
fum efle j nec, ut videtur, ex aliis terminis , vel
claufulis d id « Aflertionis poteft aliquis alius error
corrigi: nam fi ex aliquibus , maxime eflet ex his
duabus claufulis: Licet unicuique fubdito, Sc quenilitarn
probabilis , fed 8c quamplurimis vera efle videtur.
Haze enim vera efle videtur, fingulis lingula
reddendo : Quemlibet unicuique fubdito occidere
licitum eft tyrannum ; quam fufeipiunt pro eadem,
fingulis fingula reddendo, pro hac fcilicet : Licitum
eft unicuique fubdito quemlibet tyrannum occidere.
E t quia, fecundhm dodrinam Ariftotelis, Scalio-
rum Philofophorum, ceterorumque Catholicorum,'
cum quibus concordat Dominus Cancellarius Ecclefiaz
Parifienfis, tyrannorum duplex eft modus. Eft
enim, five efle poteft aliquis tyrannus , qui verum
titulum habet principandi, aut inMonarchiadomi-
nandi} tyrannice tamen principatür, non ad commu-
fed ad privatum conferens bonum. Alius tabet
tyrannum , prout praztendit Reverendiflimus in D men eft, qui verum titulum non habet, fed illo ca-
Q-w Tn -- 1; i:_ rens adualiter, & cum eftedu principatur , atque
dominatur, ad proprium fuum conferens, non ad id
quod eft fubditorum. Ideo primo deducitur dida
Propofitio, quoad fecundum modum, five fpeciem
tyrannorum: deinde quoad priinum modum, five
fpcciem.
Quoad fecundum ergo modum, deducitur dida
Propofitio j primöjperländümThomam, u. Sen-
tent. Diftinft. ulti. fic dicentem : Quando aliquis,
inquit, aliquod Dominium fibi per violentiam furripit,
nolentibus fubditis, vel etiam ad confenfum coal}is, &
non eft recurfus ad Superior em j per quem de tali
C c c inva-
Chrifto Pater , 8c Dominus, Dominus Cardinalis
Cameracenfis, in fiia publicatione publice led a , &
vifiis eft praztendere didus Dominus Cancellarius, in
fua publica Audientia, publicèaflèrentes, hanc Aflertionem:
Quilibet tyrannus, &c. efle, 8cfuiflèratio-
biliter cöndemnatam, tanquam in Fide, 8c moribus
erroneam j quia virtualitcr, 8c in didis novem Af-
fertionibus contenta, 8c maxime in dida prima A f lertione;
quaz, etfi rationabilis fit dida Aflertio,
Quilibet tyrannus, 8cc'. condemnata, ut aflerunt, eft
benè.
Non tamen ex ipfius condcmnationc inferri,aut
Tomi V . Pars. I l l ,