mitate rationis, in neutram partetn firmantur : quæ-
dam vero func, quibus fidem quidcm adhibeo,au-
thoritate diccrttium , 6c ea teneo j paratus tarnen
credere oppofitum, fi ab Ecclefia, authoritate Sum-
mi Pontifias aliter declaretur: quædamveroitafir-
miter credenda funt 6c tenenda ab omnibus , quöd
fi oppofitum ab aliquo tenerctur , aüt dubitaretur
propofitum , dubitans eflèt reprehendendus ; 6c
contumaciter tenens, effet tanquàm hæreticus con-
demnandus, ut funt di&a facr« Scripturæ, 6c ea,
quæ ab Ecclefia ftatuuntur. E t de his habetur, prima
diflincHone, in multis locis.
Modo ad propofitum dico , quod Aflèrtiones,
quæ fuperiùs hîc confcriptæ funt, habent rationes
ad utramque partem, 6c ideo topicæ, feu neutrales
appellandæ funt ; quoniam funt in primo généré
eorum Librorum qui in Ecclefia leguntur , feu
permittuntur legi. E t ego ex hoc , proteftatione
fupra di£ta, dico , judiéo , & aflèro , fùpra diftas
novem Aflèrtiones non eflè Fidei Judicio reprobandas.
In cujus rei teftimonium, me fubfcripfi, manu
propria, 6cc.
D é l i b é r a T i o O c t a v a . ß
"p Go per Reverendiflimos in Chrifto Patres, ôc
Dominos, Dominos Cardinales, ceterofque Dorn
inos Judices in caufis Fidei, per facrumGenerale
Conftantienfe Concilium Deputatos adjuratos , fe-
clufis favoribus, 6c inordinatis affèdtionibus quibuf-
cumque; dicam, vel inferiptis tradam, lùper Aflertio-
nibus novem fupra fcriptis,opinionem meam, videlicet
, utrum Judicio Fidei fint reprobandæ.
Proteftor in primis, ôc ante omnia, quod inea-
rumdem Aflèrtionibus, vel alia quacumquc materia,
non intendo , nec volo quidquam pertinaciter af-
ferere ; fed omnia per me dicenda fiibmitto correâio-
ni facro fânéfcæ Romanæ Eeclefiæ, fàcri Generalis
Concilii, 6c Reverendorum Patrum,Dominorum Ju-
dicum prædièfcorum , quorum determinationi fem-
per adhærere propono , 6c per Dei gratiam, adhæ-
rebo.
Proteftor ultcriùs, quod non intendo aflèrere, ali-
quemefle , vel fuifle talem tyrannum, qualis inpri- C
ma Aflèrtione lupponitur, cùm ab exiftentia , vel
non exiftentia talis tyranni non dependeat veritas,
aut falfitas Aflèrtionis, ut notum eft. Confiât enim,
quod etiamfi nullus eflèt maleficus; nihilominùseffet
ifta Propofitio vera. Maleficus eft licite punien-
dus: juxta illud, Exod.xxu. 18. Maleficosnonpa-
tjeris vivere.
His præmiflîs , aliqua fuppono , quibus addam
probabiliter unicam Conclufionem, ex qua patebit
quid fentiam de prædiâis Aflèrtionibus.
Primo fuppono, quod licèt imponens falsoqua-
lecumque crimen alteri fit culpabilis, non tarnen
propter hoc videtur hæreticandus. Prima pars patet:
quia fie imponens puniendus eft , 6c non ni fi
propter culpam. Secunda patetetiam : quia fi oppofitum
illius fecundæ partis eflèt verum ; fequeretur,
quod quilibet imponens ionocentifurtum, homici-
dium, vel aliquod fimile, eflèt hæreticus, quod eft
abfùrdum , nec in authentica Scriptura memini me ^
legifle.
Secundo fuppono, quod Aflèrtiones prædi&æ fo-
lùm debent intelligi de tyranno hoftili, 6c ufurpato-
re j non autem de R ege, vel naturali Domino, licèt
in tyrannidem, vel tyrannum converfo. Patet in-
tuenti termines primæ Aflèrtionis, à qua dependent
aliæ plures 5 ibi enim qualificatur exprefsè tyrannus,
per cupiditatem, fraudem, fortilegium, & c . machinant
contra fàlutem Regis JuiféSuprem i Domini, ut auf er at
ei fui nobilifßmam, & altijjimam Dominationem.
Ex ifta fiippofitione fequitur evidenter, quod A f lèrtiones
favent Principibus, & Dominis naturalibus;
6c fblum contrariantur hoftilibustyrannisinjuftc ni-
tentibus ufurpare aliéna Dominia.
Tertio fuppono, quod Aflèrtiones loquuntur, ut
intelligcndæ funt, de fubdito Regis contra quem fit
machinatio.
Sub præta&is proteftationibus 6c corre&ionibus,
fit ifta Conclufio.
Prædiétæ novem Aflèrtiones funt abfque Fidei discrimine
probabiliter fuftinibiles. Patet de prima,
quæ quafi ccteras includit, 6c fic probatur : Omnis
a£tus in fe non habens rationem indebiti, cuicumque
licitus eft, etiam fubditoj fed occifio tyranni hofti-
l is , de quo fermo, non expe&ato qualicumque
Mandato, in cafu Aflèrtionis prædi&æ, per quam in-
tenditur confervatiofalutis, 6cvitæRegis, acRci-
publicæ, non videtur habere rationem indebiti: ergo
talis occifio cuilibet fubdito Regis, vel Domini,
contra quem machinatur ipfe tyrannus , eft licita.
Major eft nota,quia nec eit illicitum,nifiratione indebiti.
Minor patet, quia juftc, per confequens, 6c
débité poteft talis tyrannus occidi, præfertim inten-
tione prætaâa. Ubi autem per calum Aflèrtionis, non
poteft per Superiorem, 6c minus per inferiores Judices
haberi remedium; fruftra, imö forte culpabili-
ter videretur expeétare Mandatum.
Quod autem laudabilis 6c meritoria fit occifio talis
tyranni, fequitur ex prædi&is, laudari, quiabo-
num opus meretur, 6c plurimum, plurelque leguntur
in facra Scriptura laudabiliter, 6c meritorie fic
occifi j ficut, fine quocumque expreflo Mandato oc-
ciliis eft Holorphernes per lanétam Judith : propter
quod, adorantesDeumuniverfi Ifraëlitæ, dixe-
runt ad eam : Benedixit te Dominus Deus in virtute
fua , quia per te ad nihilum redegit inimicos nofiros,
Judith, xiii. z z . Sic etiam interfecit Jahel Sifaram,
Jud. iv. de quo multipliciter laudatur infra vi. Unde
dicit exprefsè Magifter N icolaus de L y r a , quod ipfa
Jahel fecit rem lie it am & meritoriam.
Sandtus quoque Möyfes, nondiim conftitutus po-
puli Judex, Ægyptium pereufliflè legitur, 6c inter-
feciflè, fine Mandato expreflo j Exod. 11. nec tarnen
indè culpatur.
^ Si dicatur, quod inlpiratione divina fa6tum eft :
fimiliter dici poteft , quod ubi, juxta cafum Af-
fertionis, non poflèt Juftitiam Superior providerc ,
lubditus inlpiraretur , ut divinæ voluntatis executor
, cautelisconvenientibus, talcm tyrannum occi-
deret, occidive faceret, ut ab ejusnequitiaprælèr-
varctur Refpublica, Re x innocens, 6c Dei popu-
lus.
E x præmiflîs apparet, quod talis occifio non eft
contra Legis Præceptum, Non occides, per quod
folum prohibetur innocentis occifio, quæ débité
fieri non poteft : non enim videtur illud Dei Præceptum
prohibere occifionem malefàétorum , quos
jubet viverc non permitti, 6c de quibus in Plalmo
dicit Propheta : In matutino interficiebam omnes pec-
catores terra, 8cc. P f c . 8. Unde, cùm juxta Salis-
berienfem, Lib. 111. fui Polieratici, inter omnia cri-
mina nullum fitgravius tyrannide,proptereà,ejuldem
Polieratici m ai quafi Conclufione fic dicit: 55Ori-
^ 55 g ° tyranni iniquitas, & de radice toxicata, 6c pefti-
,, fera germinat, 6c pullulât arbor fecuri qualibet
„feindenda.,, E t rursùs in tertio Lib ro, fic ait :
„ Si enim crimen Majeftatis omnes perfecutores ad-
„m ittit, quanto magis illud quod Leges premitj „
fcilicet tyrannidem. Sequitur ibidem : „Quilquis
, , hoftem publicum, hoc e ft, tyrannum, nonper-
„ fequitur, in feipfum , 6c in totum corpus Reipu-
„b licæ mundanæ delinquit.,, Non ergo prohibere
videtur occifionem talis tyranni Præceptum Non
occides.
Nec
N e c valet, fi dicatur, quod fimiliter dici poflèt ' ' ' " “ ‘
de aliis Præccptis : Non Aioechaberis $ Non furtum
facies , 6c fimilibus ; quia taies aètus continent in
fe rationem indebiti : propter quod non poflünt ul-
lo cafu débité fieri.
Quantum ad fecundam Afîèrtionem : E x quo talis
tyranni occifio licite fieri poteft,in calu,per lùbditum,
non videtur Legibus obviare -, imo potiùs per eas ap-
probari, cùm per easaétuslaudabilesâpprobentur,
6câuthorifentur.
mologicus, Allegoricus, & Anagogicus. Conftat
quod fi quis accipietet hiftoriam, quje videtur efle
iftud quod littefa narrat, non innitendo fenfibui
congruis 6c debitis , utiqtie male intelligeret Scri-
turam , 6c interficeret animam fuam : apparet ex
multis in utroque Teftamento Contends j ut eft il-
lud Judic. ix. 8. I v e r u n t l ig n a f f l v a r u m , ut u n g e -
r e n t f i b i R e g em 6cc. Manifcftum eft, qUod qui ac-
ciperet fenfum quern littera offert, erraret. Similiter
6cdeillisGhriftiparabolis, Tu a u tem c u m f a c i s e le e -
Tcrtia Aflèrtio fequitur ex prima: quiaömnell- A m o j j n am , n e f e ia t f r n iß r a tu a & c .M a t t h , v. z . x . TL t'S in t
ifl im n n n s . Imirtahilp Rr m ^ r irn r iiim pfl-citum opus,laudab.ile 6c meritorium eft , laltem prx- r j______ t? . < , >&•
mii temporalis. Unde Iaudantur per Tullium occi-
lbres Julii, quia prater Jus Imperiale ufurpabat:
E t quod infidiis, explorationibusi 6c honeftis cau-
tclis uti liccat j patet de Judith, qua: miilta fimulan-
d o , ficut habetur in textu przeallegato, laudabiliter
interfecit Holophernem, ut dibfcum eft, non in-
tendens ejus mortem, fed liberationem populi fidelis.
Patet hoc idem de Jehu, qui infidiofe finxit fe velle a-
dorare Idolum Baal, ut cultores ejus dilperderet, 6c
reftitueret, augmentaretque Dei culturn: propter
quod fuit ä Deo reniuneratus, ut habetur, iv.
R e g .x .
• Probabilitäs quart« Aflertionisex eopatet; quia
Jus eft quod mali punianturj qui pejores pejus, 6c
lumbiveftripracintli 6tc. Luc.X11.3f.Etde multis aliis
poflent exeropla dari. Unde Vcnerabilis Hugo de
Sandto Vi£lore,Libro ix. de Difcalitio,fic inquit; O-
portet traElare facram Scripturam , ut nec ubique hiftoriam
, nec ubique allegoriam , ne'e ubiqu’6 quaramut
tropologiam j Jape tameft in eadem littera omnia fi-
mk reperiri pojfunt. Et fupef Ezechielem, Beatus
Gregorius ; Ecce inquit ^ cum facram Scripturam
legimus , f i omnia ad litteram fenuamus , virtutem
diferetionis amittimus. E x quibus apparet verd
Thedlogo , quod per expofitionem datam verbis
Apoftoli, in Aflertione odtava, fequi non videtur a-
liquis error in Fide 4 6c moribus, nec per confequens
, diftbrta debet, aut erronea judicari.
Quantum ad noham 6c itltimam Aflertionem:
qui peflimi funt, ut tyranni, ficut patet ex prsedi&is, B poteft fic argui: Nulla promiflio lig a t , vel ligat
W H | ad fuam bbfervantiam, qua: fine peCcato non poteft
impleri. Sed datbqiiod contra Regem , juxtai
cafum prim« Aflcrtionis, fiat machinatio , 6c non
poflit remedium per Superiorem apponi j fubdi-
tus illius Regis poteft obviare: non poteft ergo ,
non occidendo tyrannum, fidelitatis juramentum fer-
vare, quin peccet in fuum Regem, Cui per priuS
ju re naturali vinculo fidelitatis, aftringitur. Ergo
non tenetur ipfi tyranno fidelitatem fervarej imo
fi teneretur ad obfervantiam promiflorii tyranno
pr«ftiti, fequeretur quod poflet efle inter duo
mortalia peccata perplexus, qUod eft erroneum.
E t patet CohfcqUentia: quia cum quilibfct fubdi-
tUs, Haturali Jure, fub poena peccati, fit obligatus ad
fidelitatem fuo Regi fervandam, cbm non poflit,
dato calu pr«miflo, fervare fidelitatem tyranno,
quin non ferVando, Regi peccet, fequitur inten-
tUm.
Patet igitur, eX prsemiflis, probabilitas Conclufio-
n is, videlicet quod praidibta? novem Aflertiones
ablque Fidei prsejudicio fint probabiliter fuftinibiles.
Ex qua Conclufione fequitur evidenter, quod
non fint Fidei Judicio reprobanda:, cum nihil
ablolute debeat in Fide condemnati, cui poflit,
6c valeat fenfus fidelis 6c debitus applicarl.
Pr£eta&is igitur, 6c multis aliis multiplicibui
Do&orum folemriium rationibus aittentis , 6c hinc
inde ponderatis,mihi videtur, fubco'rre&ionepr«-
fuppofita, quod Aflertiones pr«di<fra: non funt Fidei
Judicio reproband«: 6c h o c, fub debito jura-
roenti, 6c fecundutn judicium confcienti« me«
teneo, feclufis affe&ionibus inordinatis cujufeum-*
que. In cujus rei teftimonium 6cc.
Ego ante omnia rogo Deum, ut reducat ad
ftatum veritatis illos qui feienter veritatem im-
pUgnant, veritates 6c Aflertiones hie luperius
vililfimè, 6c acerbiflimè. E t ideo non reprobat, ;fed
magis approbare videtur Do6torlan£tus, in fecundo
Sententiarum, DiftinElione ultima, Tullium laudan-
tem occilores Julii C«laris, 6c quemlibet occilo-
remtyranni, in cafu prxmiflo , videlicet quando
non eft recurlus ad Superiorem , ut pohit Aflèrtio
prima: Tunc enim, ut ait ipfe Doctor, qui talem tyrannum
occidit $ laudem meretur, & pramium.
Quantum ad qüintam Aflèrtionem: Conftat quod
de bonooperenori debet quis reprehendi; imo de--
bet opus tale nedum approbari; fed etiam per R egem
, fi fit opus, approbari.
Quantum ad fextam Aflèrtionem: Juftum vide-
tür, 6c rationabile , quod qui Regem , 6c popu-
lum a tyranni verfutia liberat, in calü prxtaóbo, videlicet
ubi per ipfum Rcgem remedium haberi
non poteft , honorificè prxmietur : undè bene
certans coronam accipit, ut bravium bene cur-
tens. Q
Quantum ad lèptimam Aflèrtionem. Quicumque
facit opus lidtum amore Regis, 6c Reipublic«,
videtur approbandus, 6c magis poll opus, quam
antè diligendus a Rege. Sic facit tyrannum, dequo
fermo eft in cafu prim« Aflèrtionis, occidens, ut
patet ex prxdiétis. Ergo quod divulganda fit per
Regem laus, 6c fama talis occilbris, patet perpriüs
allegata de Judith, de Jahel. In geftis etiam Antiquorum,
famantur qui pro Republica legitimè cer-
taverunt. Apoftolorum quoque nomina propter
corum opera laudabilia, per Orbemuniverfum divul-
gata ferunt; juxta illud Pfalmiftx; In omnem terram
exivit fbnus eórum 6cc. Pf. xvm. f .
Prima pars oöiav« Aflèrtionis eft Appftoli j ergo
vera. Quantum ad fecundam , videtur quod error
in Fide non fit ibi declarandus, ubi non eft authoritate
Roman«, vel Univerlalis Ec c le fix, facræ
Scripturæ , feu Doélorum approbatorum de- D deferiptas, ac per hoc frateTnam charitatem perclaratus.
E t quantiim eft de materia, luper iftopaf
fu , dicirMagifter Nicolaus de L y ra , quod ptvlitteram
intelligitur Vetus Teftamentum , 6c per
fpiritum Novum. Qui ergo nunc reciperet litteram,
hoc eft, Legalia, quae poll promulgatio-
nem Evangelii mortifera funt, occiderct animam
fuam.
Item. Quod fecundum Beatum Äuguftinuin, L ibro
D e utilitatecredendi, quatuor funt'.lentils expo-
nendi facram Scripturam, videlicet Hiftoricus, Ethi-
‘ Tomi V . Pars. 111.
ttirbant. Unde ut circa ipfas Aflertiones , juxta
juramentum a ine emiflum, pateat mea inten-
tio, 6c quid de ipfis fentio ; aliqua hie bre-
viter notavi, tam pro intentione Aflertionum ,
quam pro refponfione Argumentorum ad oppofitum
fe&orum.
Nota igitur primo, quod ab initio fnundi huc-
ufque , eft inauditum , quod cujufeumque homi-
cidii excufatio, deffenfio, aut juftificatio fuerint ad
Judicium Fidei dedu&x, feu de h«refi notat«.
E e e z ‘ Securt