8 . T 1
tionem, ex divino præcepto & Lege naturali, & or-
dinecharitatis, priulquàm juramentum fieret, vel
confoederatio f ib i, & fuis tenebatur , ut eft vitæ
propriæ, iixoris, & liberorum confervatio, vel e-
ducatio, cùm cadant fub Præcepto 5 illud Dei Præ-
ceptum, juramentum non diflblvit, vel confoederatio
} quæ etiam dum fie, intenditur, ut confiât, ad
bonum proprium , non ad nocumentum ordinäre.
Item. Sibi, vel alteri præjudicare, habet in fe rapugnat
alicui in fàcra Littera contento : quia fi fie,
hoc præcipuè videretur illi quod dicitur Exod. xx.
Non occides. Nonperjurabis. Vel illi: Exod. xxi.
14. Si quifquisper induftriam occident proximumfuum,
& fe r infidiash ab jilte ri meo evelles eum , ut mo-
riatur. Nulli autem iftorum diétæ Aflèrtiones répugnant.
Primo namque,non répugnant illi Præcepto,
Non occides : quoniam in hoc Præcepto non inter-
dicitur omnis occifio, ficut quidam male intellexetionem
illliciti, nec fieri poteft præjudicium fine A runt, etiam de plantis, &animalibus: imo nec inculpa
mortali, vel veniali: juramentum autem non
eft vinculum iniquitatis. Ergo &c.
Item. Promiflio non elt fervanda , quæ abfque
fcclere impleri non poteft; cujufmodieft, rumpe*
re charitatis ordinem, ad fe, uxorem, & liberos, &
proximum ; eifdem præjudicium inferendo, ut Af-
ïèrtio continet.
E x omnibus diétis pa tet, quod nulla diélarum
novem Affertionumvenit Judicio Fideireprobanda,
cùm quælibet, ut vifum, poffit rationibus proba-
biliter fuftincri.
E t hæc fint diéta lùb omnimoda correétionc làn-
élæ Sedis Apoftolicæ, hujus Generalis Concilii Con-
ftantienfis, præfatorum Dominorum, làlvo femper
jure corrigendi, diminuendi, atque addendi in præ-
diétis. In teftimonium omnium prædiétorum hîc
meum manuale fignum appofui. Dievigefima tepti-
ma Novembris. Anno Domini 141p. ^
X X X I V . D e l i b e r a t i o
T) EvcrendiffimiPatres, &Præftantiffimi Domini.
v Ad quæftionem propofitam, cum omnimoda hu-
militate fubmittendo omnia, & fingula dicenda de-
terminationi facri Concili Generalis, dico pro Con-
clufione relponfali, quod diétæ novem Altertiones
Fidei Judicio non fint reprobandæ. Ad quod dicen-
dum fum motus, & moveor, propter triaprincipa-
liter.
Primo enim ad hoc me movet ratio fæpè faéta, cui
non intellexi finite fatiffaélum. Eft enim ifta ratio
, quod nulla Aflèrtio videtur Judicio Fidei reprobanda
, nifi fit qui earn alterat vel aflèruerit : quia
terdicitur hominis occifio univerlaliter, fic qubd in
nullo cafii fitlicitum occidere hominem: quiaetiam
oppofitum tentientes, hominis occifionem, qua: fit
authoritate juridica, & lolam illam excipiunt: ted
iftud nullo modo fufficit 5 alioquin non licet furem
noöurnum occidere, nequeetiam vimvirepellere;
in quibus cafibus, ficut & in ceteris multis qui pof-
tent dari, licet homo non occidat hominem, autho-
ritatc judiciaria ; occidit tarnen authoritate Legis,
cujus minifter eft, in cafii, non ex officio, ficut lai-
cusinterdum,baptiländo. Non ergo lu.fficit ficglo-
läre Pra:ceptum illud; ted fic, ut videtur; Non occides
innocentem, fcilicet livore vindidta:, & propria
authoritate.
Quantum autem noceant tyranni, de quibus Altertiones
loquuntur, non eft occultum , ted manife-
ftum: quia contra Deum occupant, aut occupare
nituntur injufte, & indebite hereditates alienas,
necant parvulos, innocentes occidunt, fpoliantvi-
duas, virgines rapiunt, &Ecclefias & totius Rei-
publicx Jurafubvertunt, & indifferenter Catholicos
opprimunt, Dominumque naturalem in luaDomi-
natione perturbant. Si igitur Scriptura dicat: Exod.
XXII. 18. Maleficos non patieris vivere , & non fit
magis maleficus quam tyrannus, ut ex didtis patet
& ex tequentibuspatere poteft ampliüs,fequitur qubd
tyrannus occidendus eft.
Dicetur forfan, qubd utique occidendus e ft ; ted
authoritate judiciaria , & ordine judiciario. Item.
Qubd requiritur qubd fit notorium eum eile ta-
lem.
Pro lolutione advertendum eft qubd, fecundum
Ariftotelem. Oclavo Ethicorum, & Quinto Politico,,
Tyrannorum alius eft hoftis: alius eft Dominus na-
fie quilibet poflèt quotidie fingere multas Propofi-
tiones in Fide erroneas , & in ipfis totum làcrum C turalis.
Concilium occupare, nediim fine frudtu, ted cum
magno damno; cum per hoc retardaretur a pro-
tecutione unionis, & reformationis Ecclefia:, nec-
non extirpatione , & eradicatione hserefium , qua:
eradicatio prxfupponit radicationem in fubjebto.
Sed dicit unus, qubd fic fablum eft deilloerro-
re ; de Communicatione Sanguinis popularibus &
lai’cis , quia nullus acculatus eft Ipecialis aflertor.
Dicitur, qubd non ell fimile : quia de hoc notorium
erat fcandalum in certis partibus , plurefquc
aflerebant., nediim licitum, imo debitum fic facere,
vel fieri; ficque praticabatur continue, ut hie afle-
rebatur. De dibtis autem novem Aflertionibus, de-
fun&o taliter qualiter impofitis, nullum eft ortum
fcandalum, nifi per denunciatorem, & luos fauto-
res. Antequam enim iftam materiam denunciaret,
nullum oriebatur fcandalum de ilia, ut probaretur, fi
opus effet. Ergo propter folam phantafiam denun-
ciata:, etiam fi falfe effent, non eflent Fidei Judicio
Item. Quod fecundum Ariftotelem , in Poli-
ticis: Tyrannis proprie, eft Monarchia defpotica,
Regniquetranfgreffio, & Principatus incorrigibilis,
propter bonum principantis, non propter bonum
fubditorum.
Item notandum, qubd proprie tyrannus quicum-
que, eft Reipublicx oppreflor potentatu Rega li; &
Monarchica potentia abutitur | ablque Superiori re-
preflore; fivehabeat ,vel ufurpet titulum, feu D omi-
nationem Monarchici Principatus, five non. Dibtee
autem Affertiones, de quibus quasritur, intelligun-
tur dehofte tyranno, cum dicitur: Licitum eft occidere
tyrannum, qui per cupiditatem} fraudem &c.
machinatur contra falutem corporalem Regis fui , &
fupremi Domini,pro auferendoJibi Juam Dominationem
&c. Alias autem omnes refumuntexprelTefiiprano-
minatum tyrannnum; nifi quis velit objicere, de quo?
tamen hoc omnino non tacet, cum expreffe dicat,
tyranni infidelis, in quo notatur infidelitas, non quoreprobandæ:
quia fic quotidie quilibet pollet veftris ad Fidem Catholicam, fed quoad fidelitatem promite
Paternitatibus mille Propofitiones offerre erroneas,
fine frublu, & cum damno, ut diblumeft.
Secundum motivum eft : quia diblæ Aflèrtiones
non repugnant alicui in facra Scriptura contento,
nec favent aliquibus per Ecclefiam damnatis, neque
etiam fcandalofæ funt; aut Regiæ Dominationi in-
juriofæ, ficut quidam temerariè qualificaverunt.
Non igitur videntur Fidei Judicio reprobandæ.
DeclaraturAntecedcns. E t primo * qubd non rclam
, & tervandam Domino naturali, quam quia
non tervant hujulmodi tyranni, dicuntur infidèles..
Item. E x ordine, & fitu quem habet, poteft
fufficienter inteiligi qubd loquitur de tyranno ho-
ftili ficut aliæ : eft enim media inter teptem, qua-
rum très præcedentes, & très tequentes, de tyranno
hoftili expreflàm làciunt mentionem. Credendum
eft ergo etiam ex ejusfitu, qubd loquitur de tyranno
hoftili: fi enim loquitur de Icolaribus ejus
civitatis, & inter multa verba dicat, omnes fcolares
& c . diebus vadunt ultra Rhenum : ilia diftributio
non intelligitur de Icolaribus Parifienfibus, velPra-
genfibus, ted de illis hujus civitatis.
Si quis tamen intelligat generaliter de tyranno,
quamvis rationabilitcr hoc non poflit fie r i, ut di-
&um eft ; dici poflèt, qubd adhuc Aflertio non dicit,
qubd cuilibet liceat occidere tyrannum ; ted im perlo-
naliter loquitur, dicendo: Jus eft, ratio, & oquitas, "
quod omnis tyrannus occidatur v il lane. Et ita vide-
tur eite de diblamine cu juflibet Legis, in quodam generali
tenore, ut mali puniantur ; boni verb præ-
mientur : ut qui boni funt,benè; qui meliores, meliùs ;
& qui maxime, maxime: fic lûo modo, qui mali funt,
malè j qui pejores ; pejus ; & qui peflimi, viliffimè &
acccrbiflïmé : tyranni autem peflimi lûnt. Ideo &c.
Quod autem dicit Aflertio, qubd debent mori vil-
lanè, exponiturin eadem Aflèrtione çontequenter :
quia dicit qubd per cautelas, explorationes, & in-
fidias, non illicitas tamen, aut aliquo modo reprehen-
fibiles, ted bonas, ut ibidem, & optimas, ut dicitur
intertia, ita quod li occidatur, vult dicere, fecundùm
expofitionem quam tecum portât, qubd in occifio-
nc hujufmodi tyranni non oportet tervare lolemni-
tates, quæ tervari lolent in morte aliorum homi-
num, fcilicet quod fiat proceflùs Ordinarius , aut
diffidatio fpecialis, & fic de aliis :' ted licet uticaude
qua minus videretur : quia Ajoth, de interfèâio-
ne Regis Eglon ; & Judith, deoccifioneHolofer-
nis; ac etiam Jahel, de morte Sifaræ laudantur, &
commendantur in lacra Scripturâ, quamvis non 1c-
gantur defuper habuilte Præceptum. Et ita videtur,
interficere hujulmodi tyrannum , fit ne-
dum licitum, fed honorabile, & meritorium, faltem
præmii temporalis, de quo etiam ipfæ Aflèrtiones loquuntur.
Quia texta dicit, qubd Rcx debet eum remune-
rare ,in amore, honoribus, dr divitis-, ad modum &C.
Non quod Re x debet ei dare oeternam gloriam quam
non habet: fed ficut Deus magis amavit Michaëlem &
Phinécs, & honöravit, & ditavit plulquàm ante ; fic
R e x debet ilium qui occidit hujufmodi tyrannum,
modisfupràdiéiis, plùsamare quam ante, eumque
plus amare, publicando famamfuam, ut dicit teptima:
nec debet inde reprehendi ; imo Re x debet habere fa-
6tum acceptabile, Ôt authorilare; non tamen fine ordine,
& menlùra , fed quantum opus & necejjitas
effet, ut dicit quinta. Joab enim nedùm fine Mandat
e , fed contra expreflàm prohibitionem Regis David
, de interfeblione Ablàlonis non reprehenditur ;
imo exculàri videtur : quia cùm de morte ipfius Joab
David mandâret Salomoni ; nefortè crederetur quod
propter mortem Abfalonis fieret ; hoc expreflIt,quod
propter occifionem Abner, Amafæ quos occidit,
telis, explorationibus, ôtinfidiis, bonis tamen, & ® de Ablàlonis morte non teciens mentionem, ut patet
optimis, ut clarè exprimitur ; quiafervandoïblem-
nitates in ceteris conlùetas , & ipfe tyrannus eva-
deret, & magis opprimèret Rempulicam poft,quàm
ante ; cùm enim fit incorrigibilis, ut dibtum eft, &
Superiore carens, qui poffit eum corrigere,notorium
eft conquerentem non polte habere recurlùm ad
Superiorem, eft enim ut Monarcha Superiore carens,
qui ilium valeat caftigarc ; vim quippe infert, utpo-
tentior exiftens, fecundùm Ariftotelem, in Politicise
Ad propofitum igitur redeundo, intelliguntur diélæ
Aflèrtiones de tyranno hoftili, cùm dicitur ob-
jiciendo, qubd occidendus eft; fed autboritàte judiciaria,
& ordine judiciario. Patet ex diélis qubd
hoc fieri non poteft, quia incorrigibilis eft, Superiore
carens , qui poflit ilium caftigare, cùm vim inférât
toti Reipublicæ, potentior exiftens : & ideo licet u-
nicuique membro Reipublicæ pro deffenfione capi-
Reg. 11. Et fic videtur, qubd hujulmodi Af-
fertioncs non repugnant illi Prxcepto Scriptura::
Non occides. .
Nec etiam illi, Nonperjurabis, repugnant. Patet:
quia ultima Aflertio, qua: facit mentionem de jura-
mento, non dicit perjuriumefle licitum; imoquod-
cumque mendacium: cum enim fuerint hujufmodi
juramenta , & promifla confcederationis militis ad
militem luum, ad ilium finem, ut fe mutuo confer-
vent,confoederatores, uxores, & liberos,etiam contra
noccre volentes fe mutuo adjuvent: quanto magis ut
non noceant fibi invicem confoederantibus, uxori-
bus, &liberis? Si ergo alter iftorum militum,con fi-
dens in vinculo mutui juramenti promiflorii pra:ftiti
veniat, & invadat, volens interficere alterius uxorem,
aut liberos, dicens; Pater non infert mihi malum, li-
gatus eft enim vinculo juramenti per confcederatiotis,
& , ex confequenti, fui ipfius, contra hujufmodi ç nem : numquid ifte Pater, cujus filius occiditur, vel
tyranum per fe , vel per alios uti cautelis &c. ut
diblum eft: & ifta vocatur villana mors, ratione pra:-
dibla ; quia feilicet non tervantur lolemnitates ina-
liis confueta:.
Quod autem dicebatur, qubd requiritur, qubd
hoc fit notorium , dicitur quod omnis tyrannus
proprie diblus, eftnotorius, qubddenominatio ty-
rannica confurgit ex frequentatis, & perteveratis
aflibus delpotici Principatus, populum opprimen-
tis: non enim ex indebita ablione femel fabla, lorti-
tur quis denominationem tyrannicam' * fed ex fre-
quentibus angariatione, & oppreflione fubjeblorum
procedentibus ä tyranno, pcrlona incognita quidem',
ted fuperioris flatus & eminentia:.
Item. Incorrigibilitas ejus monitiones (apientum,
& querelas liibditorum pra:fupponit, quarum di-
vulgatio ablus tyrannidis perverfos judicat *: propter
qubd dicit Joannes Sarisberienfis,in. Policratici, Ty- _
rannis, inquit, non modbpublicum crimen, fed f t fie- ^
ri poffet, plufqudm publicum effet. Idem in v i i . In
omni'gerne & populo , inquit, manifefta eft nequitia
tyrannorum. Manifeftum eft ergo tyrannum talem
notorium efle.
Non eft ergo contra Prxceptum, Non opcides,
occidere tyrannum,,& prJetertim hoftilem^ etiam
finePra:cepto, & per bonas cautelas, explorationes,
& inlidias; etiam fecundum Legem divinam,
TomiV. Pars. I I I .
^ Forfan indicat. u: .
invaditur, tenetur confoedehitibhem, etiam juramen-
to vallatam tervare ? Credo qubd non, quiavergitin
praejudicium,& oppofitum finem illius ad quod juramentum
fiebat: fic enim proditores, & infideles quae-
rerent facere confcederationes cum inimicis.ut femel
habito vinculo juramenti, non curantes * confeien-
tia propria, & confidentia, non obfervantia promiflis
fervandae per alios de cetero, fine refiftentia noce-
rent quantum vellent. Sic enim illi deexercitu Antioch!
Regis, feientesprobitatemJudaeorum, quod
Sabbata,fecundum Dei Praeceptum, fecundum quod
promiferant, vellent obfervare; venerunt ad expug-
nandum eos die Sabbathi, & interfecerunt mille ani-
mas, quiajudaei non refiftebant, timentes tranlgrete
fionem: fed dixerunt omnes: Inftmplicitate noftra mo-
riamur. Quod videntes ceteri Judaei dixerunt: Si
omnes fic fecerimus, citius difperdemur a terra ; & co-
git averunt in die ilia dicentes: Omnis homo quicumque
venerit adnos in bello in die Sabbathorum , pugnemus
adversus eum, & non moriemur omnes , ficut mortui
funt fratres noftri. 1. Machabaeorum. 11.40. 4 1 .
Nullus autem diceret, in hoc iplos efle tranigreflo-
rcs P rxc cp ti, de obfervaeione Sabathi; vel pro-
mifli,, quo promiferant quaecumque Dominus pra:-
ciperet obfervare: quia hujufmodiobfervatioverte-
batur in praejudicium vita:, & in oppofitum inten-
tionis praecipientis, & promittentis.
Hhh 1 . Item.
* Forfan addendum eft dc.